-
De rol van beheerder en adviseur wordt steeds belangrijker in de digitale samenleving. Aan de hand van de ervaring van verschillende beheerpartijen, willen we het beheer van de afdeling stelsels en standaarden nog effectiever kunnen inrichten en daarmee het draagvlak en de adoptie van de standaarden verhogen. Nog een belangrijke redenen is om interoperabiliteit na te streven om zo effectiviteit en efficiency in het samenwerken te realiseren met bijvoorbeeld beheerorganisatie, toeleveranciers en klanten in de keten. Drie concrete zaken voor de doorontwikkeling van BOMOS: Een nieuwe versie uitbrengen van BOMOS met nieuwe inzichten en een bredere scope dan de huidige versie (de methode wordt in de nieuwe versie bijvoorbeeld ook toegepast op stelsels)
-
We willen BOMOS de basis maken van ons standaardenbeheer. Bijvoorbeeld de beheerplannen en governance van standaarden beschrijven volgens BOMOS, alsmede offertes voor eventuele nieuwe standaarden om zo meer uniformiteit aan te brengen in het beheer van de standaarden van onze afdeling. Dit verhoogd de kwaliteit van onze processen en documenten en maakt dat we als team sneller en flexibeler kunnen reageren op verzoeken om nieuwe standaarden in beheer te nemen.
-
We willen onze kennis delen met andere organisaties, die ook standaarden of stelsels beheren, en met hen kennis uitwisselen. Dit is gunstig bij het blijven actualiseren van de BOMOS.
BOMOS is het Beheer- en OntwikkelModel voor Open Standaarden. Het is een instrument dat helpt bij de inrichting van het beheer van open standaarden. Dit maakt BOMOS als het ware een standaard voor het beheren van standaarden. BOMOS bestaat uit een bundeling van best practices en voorbeelden van goed standaardenbeheer. Het is ontwikkeld door de BOMOS-community en voor iedereen vrij te gebruiken.
Bij het beheer van een open standaard hoort een open governance en een open procedure voor belanghebbenden om te kunnen participeren in het beheer. Logius, afdeling Standaarden neemt hierin de rol van onafhankelijke, duurzame beheerpartij en facilitator.
Logius gaat uit van de governance van de Generieke Digitale Infrastructuur (GDI). De GDI geeft richting aan het Meerjarenprogramma Infrastructuur Digitale Overheid (MIDO). Voor MIDO is een governance opgesteld waarin de stakeholders van Logius richting geven aan de ontwikkelingen bij Logius. Standaardenbeheer sluit aan op deze governance. Bij het beheer van BOMOS worden verschillende gremia onderscheiden die gezamenlijkinvulling geven aan de governance op de standaard:
- Uitvoeringsorganisatie (Uitvoering Groep - UG) Operationeel
Het is een Operationeel Overleg met periodieke bijeenkomsten (2 x per maand) waarbij de vragen en doorontwikkel wensen m.b.t. BOMOS worden doorgenomen, geprioriteerd en worden uitgewerkt. Daarnaast wordt door de leden de releaseplanning en de roadmap opgesteld en voorgelegd aan het AG.
- Adviesorgaan en Klankbordgroep BOMOS (Advies Groep - AG) Tactisch
Het is een Technisch Overleg met periodieke bijeenkomsten (1 x per kwartaal) waarbij de vragen en doorontwikkel wensen m.b.t. BOMOS worden doorgenomen, geprioriteerd, uitgewerkt en vastgelegd. Dit gremium is verantwoordelijk voor het vaststellen van het van beheermodel van de standaard, de externe publicaties, de doorontwikkel-roadmap en het vaststellen van releases van de standaard, en dient als het voorportaal van het strategisch/besluitvormende gremium.
- Directie Digitale Samenleving (Bestuur groep - BG) Strategisch
Dit is het hoogst ambtelijke gremium dat besluit over major releases van de standaard. Major releases die grotere financiele impact hebben gaan via de BG. Het BG is momenteel nog niet actief m.b.t. BOMOS waardoor de UG bij wijzigingen aan de standaard, de nieuwe versie eerst voorlegt aan het AG voor het borgen van een zo breed mogelijke afstemming met verschillende belanghebbenden.
N.B. De definitieve invulling van de strategische laag wordt in 2023 duidelijk.
- BOMOS Community (Advies Groep - AG) operationeel
Dit is het meest operationele gremium waarin iedere belangstellende/belanghebbende vragen kan stellen, advies kan geven en suggesties kan doen voor de doorontwikkeling van BOMOS. Deelname aan de Community is vrij voor eenieder die een belang heeft bij de standaard (overheid, wetenschap en markt ). Dergelijke vragen en suggesties worden door Logius verzameld en voorgelegd aan het UG en AO.
BOMOS sluit aan op de MIDO governance op strategisch niveau. Voor de governance van BOMOS zelf zijn meer governance lagen nodig, met name voor tactisch en operationeel niveau. BOMOS beheer omvat de volgende gremia:
images/image5.png "BOMOS Organisatiestructuur")
Bestuur groep:
- OBDO/MIDO (programmeringstafel Infrastructuur)
- Logius afdeling Standaarden
- Logius afdeling Portfolio
- Bureau Forum Standaardisatie
Deelnemers Adviesorgaan/klankboordgroep:
- Kadaster
- Geonovum
- Directie Digitale Samenleving
- KOOP
- TNO
- Bureau Forum Standaardisatie
- Informatie Huis Water
- RIONED
- Logius afdeling Stelsels
- Logius afdeling Standaarden
Uitvoeringsgroep:
- Logius afdeling Standaarden
- Logius afdeling Stelsels
De BOMOS Community:
Is geen vast gremium, dit kunnen verschillende beheersorganisaties zijn die deel willen nemen aan de BOMOS Community. Alle beheer organisaties mogen hierin mee participeren.
Het huishoudelijk regelement en de besluitvormingsprocessen van de governance zijn beschreven. In deze beschrijving is duidelijk welk gremium over welke onderwerpen gaat. Voor iedereen moet helder zijn op welke manier, binnen welk tijdskader en door wie beslissingen worden genomen. Dit geldt zowel voor de meer strategische besluiten als voor de operationele afstemming. Voor elk onderdeel van de governance moet worden beschreven hoe de besluitvorming is ingericht. Daarbij is alleen meerderheid of consensus besluitvorming toegestaan. Waarbij aangegeven kan worden of er meerdere stemmingsronden mogelijk zijn.
Het Logius adviesorgaan bestaat uit vertegenwoordigers van publieke organisaties, bestaande uit twee standaardisatie specialisten en een aantal adviseurs. De leden werken in verschillende beheerorganisaties zoals hierboven omschreven. Het adviesorgaan adviseert het bestuur over de inhoud en prioriteiten voor het basisprogramma en het beheer van BOMOS. Voor het basisprogramma en het beheer van BOMOS, treedt het adviesorgaan BOMOS AG op als stuurgroep. Het Adviesorgaan AG beoordeelt en beslist over wijzigingsvoorstellen en stelt een nieuwe (versie) van BOMOS vast die bij Logius is in beheer is. Het adviesorgaan is ook aanspreekpunt voor klachten over het beheer van BOMOS door Logius. In de werkgroepen wordt inhoudelijk en praktijkgerichte kennis uitgewisseld, de samenwerking met andere standaardisatieorganisaties is een belangrijk onderdeel voor de doorontwikkeling en beheer van BOMOS.
Er is transparante besturing op strategisch niveau aanwezig die past bij de ambities van de standaard.
Het operationeel beheer van BOMOS wordt uitgevoerd door de beheerorganisatie Logius. Er is een BOMOS community verdeeld in drie lagen met bijbehorende beraden waarin afvaardigingen van deelnemers en dienstverleners van de beheerorganisaties zitting hebben:
-
Strategisch niveau - OBDO/MIDO (programmeringstafel Infrastructuur), Het bureau Forum Standaardisatie en het Adviesorgaan BOMOS.
-
Het Adviesorgaan BOMOS heeft ook een formele rol op strategisch niveau en is aanwezig om het bestuur kennis inhoudelijk te ondersteunen.
-
Tactisch niveau - Porfoliomanager Logius (programmeringstafel Infrastructuur), Het Bureau Forum Standaardisatie en het Adviesorgaan. Het Adviesorgaan BOMOS heeft ook een formele rol op strategisch niveau en is aanwezig om het bestuur kennis inhoudelijk te ondersteunen.
-
Operationeel niveau- Adviesorgaan BOMOS, Uitvoeringsorganisatie Afdeling Standaarden, Adviesorgaan/klankbord BOMOS en BOMOS Community welke bestaan uit deelnemers van de beheersorganisaties.
Het is duidelijk hoe stakeholders betrokken worden en hoe ze mee kunnen participeren en wat hun rol daarbij is. Relevante typen stakeholders moeten een plek kunnen krijgen ergens in de gekozen structuur van het stelsel, en niet principieel worden buitengesloten. Dat wil niet zeggen dat elk type stakeholder per definitie dezelfde rechten en plichten heeft. Zorg daarnaast ervoor dat binnen die groepen vooral organisaties aangesloten zijn die zich committeren aan de doelstellingen van de standaard.
Betrokkenheid van de Community bij de verdere ontwikkeling van de standaard is voor het gebruik en de draagvlak ervan van groot belang. Voor de standaard geldt dat geen onderscheid wordt gemaakt tussen publieke en private organisaties en bijvoorbeeld kennisinstellingen. Zij vormen samen de community. Aan de inspraak in het wijzigingsproces zijn voor hen geen kosten verbonden. Logius informeert en betrekt de community via de website en de verschillende nieuwsbrieven. Uit de community worden de werkgroepen gevormd op het moment dat dit benodigd is. De vergaderdata en verslagen van deze werkgroepen zijn beschikbaar voor een ieder via BOMOS Fundament en BOMOS Verdieping. Inschrijven voor bijeenkomsten is mogelijk via xxxxx (via toekomstige weblink)
Betrokkenheid van belangenorganisaties is van cruciaal belang vanwege het feit dat ze vaak optimaal hun achterban kunnen bereiken en vertegenwoordigen. Alle relevante belangenorganisaties moeten dan ook betrokken zijn, en waar mogelijk moeten partnerschappen worden gesloten op het gebied van communicatie
De afdeling Standaarden van Logius werkt samen met andere beheerorganisaties, dit kunnen verschillende type beheerorganisaties zijn, hierin wordt geen onderscheid gemaakt. Een brede samenwerking en kennisgebied is in het belang van de standaard maar ook in het belang van de beheerorganisatie zelf. Daarom zorgt de Uitvoeringsorganisatie (afdeling Standaarden) en het Adviesorgaan BOMOS ervoor dat belanghebbende beheerorganisaties worden betrokken bij verschillende activiteiten en overlegvormen. De activiteiten of overleggen kunnen workshops zijn, werkgroep overleggen voor wijzigingen of klankboardgroepen voor het uitwisselen van kennis.
Zowel de opdracht van de werkgroep als de wijze waarop over de resultaten en uitdagingen gerapporteerd wordt zijn beschreven.
Nieuwe ideeën of wijzigingsverzoeken komen binnen bij de Uitvoeringsorganisatie (afdeling Standaarden) van Logius via BOMOS Fundament en BOMOS Verdieping, of via contacten in het netwerk van de medewerkers van de afdeling Standaarden of Stelsels. Zodra een nieuw initiatief zich aandient, in de vorm van een opdracht, zorgt de afdeling Standaarden ervoor dat het adviesorgaan hiervan op de hoogte wordt gesteld en er een werkgroep wordt opgezet.
Jaarlijks wordt bepaald welk deel van de basisfinanciering besteed wordt aan het standaardisatiewerk en daarmee het beheer van de standaarden.
Het beheer van BOMOS standaard wordt gefinancieerd door het ministerie van BZK in het kader van de financiering van Logius dienstverlening.