poetry_oytser.sql

-- phpMyAdmin SQL Dump
-- version 4.8.3
-- https://www.phpmyadmin.net/
--
-- Host: localhost:3306
-- Generation Time: May 25, 2019 at 05:27 AM
-- Server version: 10.2.24-MariaDB
-- PHP Version: 7.2.7

SET SQL_MODE = "NO_AUTO_VALUE_ON_ZERO";
SET AUTOCOMMIT = 0;
START TRANSACTION;
SET time_zone = "+00:00";


/*!40101 SET @OLD_CHARACTER_SET_CLIENT=@@CHARACTER_SET_CLIENT */;
/*!40101 SET @OLD_CHARACTER_SET_RESULTS=@@CHARACTER_SET_RESULTS */;
/*!40101 SET @OLD_COLLATION_CONNECTION=@@COLLATION_CONNECTION */;
/*!40101 SET NAMES utf8mb4 */;

--
-- Database: `xn7dbl5_oytser`
--

-- --------------------------------------------------------

--
-- Table structure for table `bio_links`
--

CREATE TABLE `bio_links` (
  `poet` char(255) COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL,
  `descr` char(255) COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL,
  `link` varchar(2083) COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL
) ENGINE=MyISAM DEFAULT CHARSET=utf8 COLLATE=utf8_unicode_ci;

--
-- Dumping data for table `bio_links`
--

INSERT INTO `bio_links` (`poet`, `descr`, `link`) VALUES
('Yoysef Rolnik', 'On the translation of his memoirs', 'http://yiddish.forward.com/articles/198510/memoirs-of-joseph-rolnik-in-english/'),
('Morris Rosenfeld', 'Guide to his papers', 'http://findingaids.cjh.org//morris_rosenfeld.html'),
('Leah Kapilowitz Hofman', 'Zalmen Reyzen\'s Leksikon Entry', 'http://yleksikon.blogspot.com/2016/02/leah-k-hofman-kopelyovitsh-kapilowitz.html'),
('Celia Dropkin', 'JWA: Short Bio', 'https://jwa.org/encyclopedia/article/dropkin-celia'),
('Celia Dropkin', 'MYNY: Life of Celia Dropkin', 'https://myny.ccnmtl.columbia.edu/content/life-celia-dropkin'),
('Celia Dropkin', 'Why Read Dropkin?', 'http://www.yiddishbookcenter.org/language-literature-culture/pakn-treger/why-read-celia-dropkin'),
('Celia Dropkin', 'Dropkin\'s Paintings', 'http://www.yiddishbookcenter.org/vault-poet-celia-dropkins-paintings-0'),
('Celia Dropkin', 'NYTimes Obituary', 'http://query.nytimes.com/mem/archive-free/pdf?res=9F0DE1DC1230E03ABC4152DFBE66838D649EDE'),
('Ana Margolin', 'Professor Barbara Mann: Picturing the Poetry of Ana Margolin', 'http://www.barbaramann.org/uploads/2/9/0/2/29028941/mann_picturingpoetryannamargolin_501-536.pdf'),
('Ana Margolin', 'Ana Margolin, JWA', 'https://jwa.org/encyclopedia/article/margolin-anna '),
('Ana Margolin', 'Collection of Poems', 'http://www.sunypress.edu/p-4173-drunk-from-the-bitter-truth.aspx  '),
('Ana Margolin', 'Some online poems', 'http://yiddishkayt.org/view/anna-margolin/'),
('Alter Esselin', 'Alter Esselin\'s website by Joseph Esselin', 'www.esselin.com/poetry.htm'),
('Leyzer Aykhenrand', 'Yiddish Leksikon Entry', 'http://yleksikon.blogspot.com/2014/06/leyzer-aykhenrand-lajser-aichenrand.html'),
('Hayim Nahman Bialik', 'Other Poems by Bialik', 'http://www.freewebs.com/kerbale/'),
('Yisroel Shtern', 'YIVO Encyclopedia Entry', 'http://www.yivoencyclopedia.org/article.aspx/Shtern_Yisroel'),
('Yisroel Shtern', 'Essay by Zackary Sholem Berger', 'https://forward.com/culture/books/309805/the-gloom-and-redemption-of-yiddish-poet-yisroel-shtern/'),
('Yisroel Shtern', 'Yisroel Shtern Project', 'http://www.yisroelshtern.org/about.html'),
('Yisroel Shtern', 'Ostrolenka Yizkor Book', 'https://www.jewishgen.org/Yizkor/ostrolenka1/Ostrolenka1.html#TOC333'),
('Miriam Ulinover', 'Yiddish Leksikon Entry', 'http://yleksikon.blogspot.com/2014/05/miriam-ulinover-ulyanover.html'),
('Miriam Ulinover', 'YIVO Encyopedia Entry', 'http://www.yivoencyclopedia.org/article.aspx/Ulinover_Miryem'),
('Miriam Ulinover', 'JWA Entry', 'https://jwa.org/encyclopedia/article/ulinover-miryam'),
('Kadia Molodowsky', 'Yiddish Leksikon Entry', 'http://yleksikon.blogspot.com/2017/07/kadye-molodovski-kadia-molodowsky.html'),
('Kadia Molodowsky', 'Hellerstein\'s Translations', 'http://www.kathrynhellerstein.com/_i_paper_bridges___selected_poems_of_kadya_molodowsky__i__78861.htm'),
('Kadia Molodowsky', 'YIVO Encyclopedia Entry', 'http://www.yivoencyclopedia.org/article.aspx/Molodowsky_Kadia'),
('Kadia Molodowsky', 'JWA Entry', 'https://jwa.org/encyclopedia/article/molodowsky-kadya'),
('Sarah Aisen', 'Some more poems with translation', 'http://614ezine.com/from-the-other-side-of-the-wall/'),
('Malka Locker', 'Leksikon Entry', 'http://yleksikon.blogspot.com/2017/02/malke-loker-malka-locker.html'),
('Leib Kvitko', 'YIVO Entry', 'http://www.yivoencyclopedia.org/article.aspx/Kvitko_Leyb'),
('Leib Kvitko', 'Yiddishkeyt page featuring a reading', 'https://yiddishkayt.org/view/leyb-kvitko/'),
('Leib Kvitko', 'Boris Sandler of the Forverts biographical video', 'https://www.youtube.com/watch?v=Gd9-mmapwC4'),
('Boris Sandler', 'Leksikon Entry', 'http://yleksikon.blogspot.com/2018/02/boris-sandler.html'),
('Boris Sandler', 'English excerpt from Sandler\'s novel Keynemsdorf', 'https://www.wordswithoutborders.org/contributor/boris-sandler'),
('Boris Sandler', 'On Sandler\'s retirement as editor of Forverts', 'https://forward.com/news/335537/boris-sandler-retires-as-editor-of-yiddish-forward/'),
('Victor Packer', 'Mayren Institute--another poem by Packer', 'https://mayrentinstitute.wisc.edu/news/victor-packers-subvey'),
('Victor Packer', 'NPR  documentary on Packer', 'https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=1142962'),
('Binem Heller', 'Leksikon Entry', 'http://yleksikon.blogspot.com/2016/03/binem-heler-heller.html'),
('Binem Heller', 'Some other poems', 'https://www.hs-augsburg.de/~harsch/iiddica/Khronologye/y_20yh/Heller/hel_lidr.html'),
('Binem Heller', 'A talk on Yiddish literature by Heller and Hadassah Kestin', 'https://www.yiddishbookcenter.org/collections/archival-recordings/fbr-505_4504/hadassah-kestin-and-binem-heller-literary-evening-hadassah-kestin-binem-heller'),
('Binem Heller', 'Another talk on Yiddish literature by Heller and Hadassah Kestin', 'https://www.yiddishbookcenter.org/collections/archival-recordings/fbr-670_4669/hadassah-kestin-and-binem-heller-evening-hadassah-kestin-binem-heller'),
('Binem Heller', 'Smocza street, Heller\'s childhood block', 'http://yiddish.forward.com/articles/203750/reimagining-the-vibrant-jewish-character-of-smocza/'),
('Binem Heller', 'Some more of Heller\'s poems', 'https://www.cs.uky.edu/~raphael/yiddish.html'),
('H. Leyvik', 'Leksikon Entry', 'https://yleksikon.blogspot.com/2017/04/h-leivick.html'),
('H. Leyvik', 'Biographical film hosted by Boris Sandler for the Forverts’ \"Tog bay tog\" series', 'https://youtu.be/NYG2qKm8Bnw'),
('H. Leyvik', 'English lecture on Leyvik by Chava Rosenfarb', 'https://www.yiddishbookcenter.org/collections/archival-recordings/fbr-235_4235/about-h-leivik-chava-rosenfarb'),
('H. Leyvik', 'Yiddish lecture on Leyvik by Chava Rosenfarb', 'https://www.yiddishbookcenter.org/collections/archival-recordings/fbr-1628_5623/h-leivick-his-life-and-work'),
('Rajzel Zychlinski', 'JWA Entry', 'https://jwa.org/encyclopedia/article/zychlinski-rajzel'),
('Rajzel Zychlinski', 'Website in memory of Rajzel Zychlinski, featuring some poems and their translations', 'http://www.zchor.org/zychlinsky/zychlinsky.htm'),
('Avrom Sutzkever', 'Yiddishkayt: a short bio and reading with video of Who Will Remain', 'https://yiddishkayt.org/view/avrom-sutzkever/'),
('Avrom Sutzkever', 'YIVO entry on Avrom Sutzkever', 'http://www.yivoencyclopedia.org/article.aspx/Sutzkever_Avrom'),
('Julio Ben-Shmuel', 'Yiddish Book Center interview with Yechiel Szeintuch', 'https://www.yiddishbookcenter.org/collections/oral-histories/interviews/woh-fi-0000578/yechiel-szeintuch-2014'),
('Zishe Bagish', 'Leksikon Entry', 'http://yleksikon.blogspot.com/2014/10/zishe-bagish.html'),
('Sam Liptzin', 'Leksikon Entry', 'http://yleksikon.blogspot.com/2017/04/sam-liptzin-shepsl-sem-liptsin.html'),
('Ana Margolin', 'Lider, Margolin\'s single published collection', 'https://ia600302.us.archive.org/6/items/nybc208331/nybc208331.pdf'),
('Ana Margolin', 'Margolin\'s \'Mary\' Poem\'s, translated and read by Lawrence Rosenwald, with a blog-style discussion featuring Zachary Baker', 'https://qarrtsiluni.com/2011/01/28/mary-a-yiddish-poem-by-anna-margolin/'),
('Ana Margolin', 'A few poems translated by Maia Evrona', 'http://intranslation.brooklynrail.org/yiddish/from-lider'),
('Moyshe Broderzon', 'YIVO Entry', 'http://www.yivoencyclopedia.org/article.aspx/Broderzon_Moyshe'),
('Moyshe Broderzon', 'More Poems from the Warsaw Ghetto Archive', 'https://poetryinhell.org/index-by-authors/broderzon-moishe/'),
('Moyshe Broderzon', 'A few of his poems sung', 'http://zemer.nli.org.il/artist/Bait_Lazemer900025134'),
('Moyshe Broderzon', 'Leksikon Entry', 'https://yleksikon.blogspot.com/2015/04/moyshe-moishe-broderzon.html'),
('Moyshe Broderzon', 'A little bio (in Hebrew) on Dr. Duminksi\'s site', 'https://www.iddish.co.il/WriterContent.aspx?id=57'),
('Ka-Tzetnik', 'Holocaust Pulp Fiction', 'https://www.tabletmag.com/jewish-arts-and-culture/books/97160/ka-tzetnik'),
('Ka-Tzetnik', 'Eichmann Trial', 'https://www.youtube.com/watch?v=m3-tXyYhd5U&t=550s'),
('Yehiel Fayner', 'Eichmann Trial', 'https://www.youtube.com/watch?v=m3-tXyYhd5U&t=550s'),
('Yehiel Fayner', 'Holocaust Pulp Fiction', 'https://www.tabletmag.com/jewish-arts-and-culture/books/97160/ka-tzetnik'),
('Yehiel Fayner', 'Book Burning exhibit', 'https://free.janezjansa.si/blog/2015/05/5-book-burning/'),
('Yehiel Fayner', 'Burnt Book Artist', 'https://www.youtube.com/watch?v=jpFfYmvqdp4'),
('Yehiel Fayner', 'Stalags, Ari Libsker—trailer', 'https://youtu.be/2htNs9d_6q8'),
('Yehiel Fayner', 'John Latham\'s Art and Culture', 'https://www.moma.org/collection/works/81529'),
('Yehiel Fayner', 'NLI\'s display', 'https://blog.nli.org.il/en/katsetnik/'),
('Yehiel Fayner', 'The Lost Poems', 'https://www.tabletmag.com/scroll/177165/the-lost-poems-of-ka-tzetnik-135633');

-- --------------------------------------------------------

--
-- Table structure for table `poem`
--

CREATE TABLE `poem` (
  `poem` char(255) COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL,
  `title_y` char(255) COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL,
  `poet` char(255) COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL,
  `reader` char(255) COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL,
  `date` date DEFAULT NULL,
  `text_y` longtext COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL,
  `context` longtext COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL,
  `rec` char(255) COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL,
  `img` char(255) COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL,
  `img_src` varchar(255) COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL,
  `source` char(255) COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL,
  `public` tinyint(4) NOT NULL DEFAULT 0,
  `genre` tinytext COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL
) ENGINE=MyISAM DEFAULT CHARSET=utf8 COLLATE=utf8_unicode_ci;

--
-- Dumping data for table `poem`
--

INSERT INTO `poem` (`poem`, `title_y`, `poet`, `reader`, `date`, `text_y`, `context`, `rec`, `img`, `img_src`, `source`, `public`, `genre`) VALUES
('yoysef_rolnik_0', 'פּאָעטן [vi]', 'Yoysef Rolnik', 'David Roskies', '1935-00-00', 'מיר האָבן אַזעלכע פּראָסטע געזיכטער\nאון רײדן געװײנלעכסטע רײד,\nדער שײַן פֿון אונדזערע אױגן איז ניכטער\nאון װאָכעדיק זײַנען מיר אין אונדזער פֿרײד.\n\nמיר גײען צו מאָלצײַטן. בײַם געגרײטן\nטיש זיצן מיר אין אַרבעטס־רעק,\nאון װען מיר באַגראָבן אַ נאָענטן טױטן\nאיז בײַ אונדז אַ טאָג װי אַלע טעג.\n\nאין קאַלטע פֿאַרטאָגן פֿאַרשלאָפֿענע, מידע,\nאײַלן מיר זיך קומען צו דער בײַטש אין צײַט,\nאון טרײַבן פֿון זיך די יונגינקע לידער\nװי דעם שטוביקן הונט װאָס לױפֿט נאָך בײַ דעם זײַט.', 'As a member of Di Yunge, Rolnik pursued the group\'s goal of finding beauty in the mundane, the everyday (see his use of \"װאָכעדיק\", <em>vokhedik</em>—where <em>vokh</em> literally means week and the suffix <em>dik</em> makes it adjectival, hence weekday-ish, not Shabbes-<em>dik</em>, everyday). In this poem he renders the poet an everyman—earthly and perhaps even boring, banal—and yet, he simultaneously imbues the everyday with a poetic charm and warmth.\n\nMany of the Yunge toyed with this idea in different ways, often poeticizing the mundane and making it lofty. Here Rolnik manages to preserve the humbleness of the poet while exhibiting their subtle beauty.', 'yoysef_rolnik_0_rec.mp3', 'yoysef_rolnik_0.png', NULL, 'נײַע לידער, יוסף ראָלניק, אַסטאָריִאַ פּרעס, ניִו־יאָרק 1935: זײַט 76', 1, 'poem'),
('morris_rosenfeld_0', 'די פֿאַרשלאָסענע טיר', 'Morris Rosenfeld', 'Michael Yashinsky', '1911-04-05', ' דער פֿײַער בושעוועט אָן אַ שיעור\nעס זעצט דער רויך, די העל דערוואַכט.\nמען שפּאַרט זיך צו דער רעטונגס־טיר,\nאומזיסט! אָ, וויי, זי איז פֿאַרמאַכט!\n\nמען שרײַט, מען ראַנגלט זיך, מען פֿאַלט,\nאין טײַוולס בלוטיקן געצעלט.\nמען בלײַבט אין זײַן פֿאַרפֿלוכטן גוואַלט,\nאַיעדער אויסגאַנג איז פֿאַרשטעלט.\n\nמען לויפֿט, מען ווייס אַליין ניט וווּ,\nאון יעדע האָפֿענונג איז גענאַרט.\nדי שווערע גיהנום־טיר איז צו,\nדער אַשמדאַי האָט איר פֿאַרשפּאַרט.\n\nניט רופֿט דעם שוואַרצן שד צום דין!\nאַ שאָד די מי, ער איז גערעכט...\nצו דער פֿאַרמאַכטער טיר אַהין!..\nאון אַלע, פּונקט ווי איינער, ברעכט!\n\nמען בלײַבט אין דעם גיהנום־בראַנד\nכּל־זמן דער שלאָס איז אים געטרײַ...\nקומט אַלע גלײַך, לייגט צו אַ האַנט!\nברעכט אויף די טיר און איר זײַט פֿרײַ...\n\nדי העל איז נאָר אַ העל ווי לאַנג\nדער שלאָס פֿון טײַוול הענגט אויף איר.\nגעפֿערלעך איז איר פֿלאַם, איר צוואַנג\nנאָר בײַ אַ צוגעמאַכטער טיר...', 'The Triangle Shirtwaist Factory fire is to this day the deadliest industrial fire in the history of New York City, killing 146 workers. The doors that should have opened up to the stairwells and exits were locked in order to prevent the workers from taking breaks. As a result, many chose to jump from the windows. In the photo presented here, police officers are looking up as workers descend to their deaths. \n\nMorris Rosenfeld had already firmly established himself as the voice of the proletariat and the face of the sweatshop poets by March 25, 1911, the day of the fire. It was therefore in his line of duty to publish a poem (accompanied by an article) just a few days later on the front page of Forverts, mourning the loss of the many workers, protesting the evil of the deadly \"locked door,\" and ultimately, calling on his comrades to break it open.\n', 'morris_rosenfeld_0_rec.mp3', 'morris_rosenfeld_0.jpg', NULL, 'https://yiddish2.forward.com/node/3536.html', 1, 'poem'),
('arkady_gendler_0', 'מײַן שטעטעלע סאָראָקע', 'Arkady Gendler', 'Arkady Gendler', '2001-00-00', 'װי עס פֿליסט דער אַלטער דניעסטר\nצװישן בערג און צװישן טאָל\nשטײט פֿאַרחלומט מײַן סאָראָקע\nמיט אַ פֿעסטונג פֿון אַמאָל\nדאָרטן אין אַ ייִדיש געסל\nהאָט מײַן מאַמע מיך געװיגט\nאון אַ װיג־ליד מיר געזינגען\nװעלכע האָט מײַן האַרץ דערקװיקט ...\n\nדאָרטן האָב איך בײַ אַ רבין\nאױסגעלערנט אַלף־בית\nבײַ מײַן אַרבעט פֿלעגן רינען\nפֿון מײַן שטערן טײַכן שװײס\nבײַ דעם שײנעם קערצן בריקל\nדאָרט שפּאַצירט האָב איך מיט פֿרײַנד\nדאָרט באַגעגנט זיך מיט ליבע\nװעלכע דױערט נאָך ביז הײַנט...\n \nס’האָבן װילדע, בײזע װינטן\nמיט מײַן הײמאַט מיך צעשײדט\nאון דעם עולם פֿון דעם שטעטל\nאױף דער גאַנצער װעלט צעשפּרײט\nכאָטש פֿאַרלאָפֿן זענען יאָרן\nנאָר ניט אױסגעהײלט מײַן שמאַרץ\nכ’װעל דיך קײן מאָל ניט פֿאַרגעסן\nזינגט מײַן ליד נאָך אין מײַן האַרץ...', NULL, 'arkady_gendler_0_rec.mp3', NULL, NULL, 'http://yiddish.haifa.ac.il/tmr/tmr11/tmr11011.htm; בֿילד: טאַבלעט', 1, 'poem'),
('menke_katz_0', 'אַ גוטן טאָג ניו־יאָרק', 'Menke Katz', NULL, '1979-00-00', 'אַ גוטן טאָג ניו־יאָרק, מעשהלע פון צויבער מענטש און שטאָל:\r\nמיין שטעטעלע אין חלום איז אַ טורעם־שפּיץ פון ניו־יאָרק,\r\nאַ שטיבעלע צווישן שטערן איז אַ קוימען פון ניו־יאָרק.\r\nאין אַלע וואונדער איבער וואונדער איז מיכאַלישעק דאָ.\r\nריזן פון חדר אויף בראָדוויי קומען ליכט־מילן מאָלן.\r\nגיבורים פון חומש — נפילים קלעטערן אין ניו־יאָרק.\r\nפונעם רויש פון אַ מאָטאָר הילכט אַרויס יהושעס קול.\r\nאַ פּשוטע ראָד איז ווי די זון פון גבעון אין ניו־יאָרק.\r\n\r\nמיין ערשטער טראָט אויף דער שיף אין ניו־יאָרקער האַפן,\r\nאיז ווי אַן ערשטער טראָט דורך די דורות פון ירושלים,\r\nאַ טורעם ווי עוג מלך הבשן אין ירושלים.\r\nאַ בענקשאַפט לאַנג ווי גלות, אין ניו־יאָרקער האַפן,\r\nדי אויגן מיט פאַרשפּילטע נעכטנס פאַרגאַפט.\r\nאיך וועל זען מלאכים פון שטאָל אויך אין ירושלים.\r\nאַ אומרו פון אַלע מיינע ניו־יאָרקער יאָרן.\r\nאיך וועל זיין אַ גליד פון ניו־יאָרק אויך אין ירושלים.\r\n\r\nדער אָוונט קומט, ווי ער וואָלט ניו־יאָרק אויף פייער־פליגל הייבן,\r\nוויל פאַרטראָגן אין נגב די שטאָט איבער אַלע שטעט.\r\nנאָך אַ בליק, נאָך אַ טרער אויף דער שטאָט איבער אַלע שטעט.\r\nוויפל שטערן, אַזוי פיל אייביק־וואַכע ניו־יאָרקער שויבן.\r\nהינטער מיר האַלדזן זיך, קושן זיך שטאָטישע רויכן.\r\nיאָרן פאַלן אין אַ ראָד — אַ וואַלד פון טעג און נעכט.\r\nאַ לעצטער, לעצטער בליק אויף דער שטאָט איבער אַלע שטעט.\r\nאיך וועל שוין אייביק זען שטערן, ווי ניו־יאָרקער, נאַכטיקע שויבן. ', NULL, NULL, 'menke_katz_0.png', 'צפֿת, מעינקע קאַץ, פֿאַרלאַג פּרץ, תּל אַביב 1979', 'צפֿת, מעינקע קאַץ, פֿאַרלאַג פּרץ, תּל אַביב, 1979: זײַט 13.', 1, 'poem'),
('i_l_peretz_0', 'מאָניש', 'I. L. Peretz', 'Hertz Grosbard', '1909-00-00', 'צו װאָס איז אונדזער לעבן גלײַך?\r\nצו אַ טײַך!\r\nאון די מענטשן — צו די פֿיש!\r\n\r\nס׳װאַסער איז געזונט און פֿריש,\r\nװאָלט׳מיר שװימען אָן אַן עק;\r\nשטעלט דער שװאַרצער זיך אַװעק,\r\nװי אַ פֿישער אױפֿן ברעג — —\r\n\r\nשטײט דער שטן אױפֿן לאַנד\r\nמיט דער װענדקע אין דער האַנט —\r\nכאַפּט די פֿיש.\r\n\r\nאױף אַ װערעמל נישט קײן רײנס —\r\nאױף אַ תאװהלע אַ קלײנס,\r\nתענוג אױף אַן אױגנבליק...\r\nאָנגעצױגן שױן דער שטריק,\r\n\r\nאין דער לופֿטן קױם אַ טרעסל,\r\nס׳פֿליט דער העכט שױן צונעם קעסל\r\nאױפֿן פֿײַער פֿון גיהנום...\r\nאון געפּרעגלט און געבראָטן...\r\n\r\nאון­ — ימח שמו — מ׳קען אים\r\nאון מ׳װײסט׃ ס׳איז מעשה־שטן\r\n\r\nאון ס׳געראָט׳ס,\r\nװײַל דאָס װערעמל ציט און ציט...\r\n\r\nכ׳זינג דערבײַ אױך אַ ליד!\r\nלײגט די אױערן צו און הערט!\r\n\r\nס׳איז געװען אַמאָל אַן עילוי —\r\nכ׳װײס נישט װען און װו אפֿילו,\r\nנאָר אין פּױלין, און, אַפּנים,\r\nאין דער גוטער אַלטער צײַט...\r\nאון בײַ גיטע פֿרומע לײַט׃\r\n\r\nפֿרום דער טאַטע,\r\nפֿרום די מאַמע;\r\nדי משפּחה —\r\nלומדים סאַמע,\r\nאון זײ שמען\r\nאױף דער װעלט,\r\nאון מבֿינים גרױסע זאָגן׃\r\nזײ װעט אַלע איבעריאָגן\r\nמאָניש — אונדזער העלד...\r\n\r\nצינד אינגאַנצן\r\nזיבן, אַכט!\r\nאון אַ מתמיד —\r\nטאָג, װי נאַכט!\r\n\r\nתורהזאַפּט ער װי אַ שװאָם;\r\nאון אַ קעפּל — װי אַ בליץ,\r\nצי אַרױף — צום העכסטן שפּיץ.\r\nצי אַראָפּ — אין טיפֿסטן תהום!\r\nװי אַ װאַסער זופּט ער ט״ז;\r\nמעג דער רמב״ם זײַן, װי האַרב,\r\nטרעפֿט ער באַלד אַרײַן אין קאַרב,\r\nאון אַ בקי שױן אין ש״ס...\r\n\r\nאון אַ שײנער יונג — אַ פּראַכט׃\r\nשװאַרצע לאָקן, װי די נאַכט;\r\nרױטע ליפּלעך — רױזן צװײ,\r\nשװאַרצע ברעמען, װי די בױגן,\r\nװי דער הימל בלױע אױגן, —\r\nאון דאָס פֿײערל אין זײ!\r\n\r\nאָנצוקוקן איז אַ פֿרײד\r\nמײדלעך װערן רױט און בלאַס,\r\nאַז ער װײזט זיך אױף דער גאַס, —\r\nאַז דער שײנער מאָניש גײט...\r\n\r\nדי יונגע רביצין אין חדר,\r\nזיצט אַ גאַנצן טאָג כסדר,\r\nקוקט אױף מאָנישן און קװעלט —\r\nאױפֿן קױמען לױפֿט און ברענט,\r\nאון זי זיצט פֿאַרלײגט די הענט,\r\nהערט, מכלומרשט, װי מען קנעלט...\r\n\r\nאון דער שכנה — שײנער אָדל\r\nפֿאַלט פֿון האַנט אַרױס די נאָדל, —\r\nלאָזט זיך אונדזער מאָניש הערן!\r\nפּרעסט דאָס הערצל מיטן הענסל,\r\nדריקט דאָס אױערל צו צום װענטל,\r\nאון עס קײקלען זיך די טרערן...\r\n\r\nאָבער רײן, װי גאָלד, איז מאָניש,\r\nפֿון דעם אַלעם װײסט ער גאָר ניש׳!\r\nװאָס האָט אונדזער מאָניש האָלד?\r\nער האָט ליב אַ בלאַט גמרה,\r\nער האָט חשק צו א סבֿרא...\r\n„שור שנגח את הפּרה“!\r\nאַז מענ שמועסט, אַ גאָלד...\r\n\r\nאון אין יענער צײט\r\nהאָט מאָניש אַלס עילױ געשמט!\r\nקומען לומדים פֿון דער פֿרעמד\r\nאון רבנים פֿון נאָנט און װײט\r\nדעמ עילױ פֿאַרהערן\r\nאַ נײַער שטערן!\r\nעס טאַנצן פֿאַר שמחה די זילבערנע בערד, —\r\nװאױל דער מאַמען, װאָס האָט׳ם געטראָגן,\r\nװאױל דעם טאַטן, װאױל איז דעם אָרט!\r\nכ׳גיב עס איבער װאָרט אין װאָרט,\r\nנאָר װאָס אַרט זאָגן?\r\n\r\nגעלעבט האָבן דעמאָלט\r\nדי אַלטע באַלעבאַטים, —\r\nמעשענע ברילן,\r\nזילבערנע בתים,\r\nגאָלדענע עטרות,\r\nאײזערנע מוחות...\r\nאַנדערע יאָרן,\r\nאַנדערע כוחות...\r\n\r\nאין בית־המדרש —\r\nקעפּ אױף קעפּ;\r\nמ׳לערנט אין הײזל,\r\nאױף די טרעפּ.\r\n\r\nס׳װערט פֿאַר חצות\r\nקײן ליכט פֿאַרלאָשן —\r\nאַ פּראָשבע — אַ רענדל,\r\nתורה מ׳גראָשן!\r\n\r\n— — —\r\n\r\nהױכע בערג פֿאַראַן אַ סך,\r\nנאָר אַרט פֿון תנ״ך\r\nמיט די שנײען אױפֿן קאַרק\r\nאיז אַן אױסטערלישער באַרג;\r\n\r\nאױף זײַן רוקן, װי באַשריבן,\r\nאיז די תיבה שטײן געבליבן\r\nנאָכן מבול. און מען הערט,\r\nװי זײַן ליװער נאָמען שװערט\r\nאײביק לעבן פֿאַר דער ערד...\r\n\r\n„רצחע, מענטשל, גנבע, מסר,\r\nכ׳װעל נישט טאָפּיען דיך אין װאַסער׃\r\nאיך פֿאַרשטעל מיר בעסער ד׳אױגן“...\r\nנ׳הענגט אַרױס אַ פּײַלנבױגן\r\nאױפֿן הימל\r\nלזכרון...\r\n\r\nאַמאָל איז געװען, אַ פּעקל מיט יאָרן, —\r\nעס זיצט נאָך די תיבה טיף אין שנײען,\r\nאון עס לעבן דאָרט אין צװײען\r\nס״ם און לילית — מאַן און װײב,\r\nצוליב דער קעלט און צײַט־פֿאַרטרײַב,\r\nפֿון גיהנום גאַנץ פֿאַרבאָרגן,\r\nנישט אַ ליבער טעט־אַ־טעט?\r\n\r\nאײן מאָל פֿרימאָרגן\r\nסמאל ליגט נאָך און רױכערט אין בעט,\r\nלילית מאַכט טואַלעט\r\nגעגן דעם צוהר, —\r\nעס קלינגט אין טױער׃\r\n„הערײַן!“\r\nבאַװײַזט זיך, דערשראָקן, אַ שד,\r\nקלאַפּט מיט די צײן,\r\nפֿאַלט מיטן פּנים און צאַפּלט אױף דר׳ערד׃\r\n\r\n— „אָ, קעניג מײַן,\r\nהאָסט פֿאַר דער װעלט\r\nדײַן פּנים פֿאַרשטעלט;\r\nהאָסט גאָרנישט גערהערט,\r\nגאָרנישט געזען...\r\nאון צינד איז שױן שפּעט, עס ציטערט דײַן טראָן“.\r\nס״ם שפּרינגט אױף׃ „הער באַראָן,\r\nװאָס איז געשען?“\r\n\r\n— „אין קעניגרײַך פּױלן\r\nהאַרט בײַ דער גרענעץ,\r\nשטײט זיך אַ שטעטל\r\nגרױס, װי אַ גענעץ.\r\n\r\n(כ׳רעד נישט פֿון מקום!)\r\nהערט מען עס זעלטן, —\r\nהײזלעך, װי ניסלעך;\r\nשמות — געצעלטן!\r\n\r\nדרײען זיך יידלעך\r\nאַרום װי די מתים;\r\nמ׳האָט קײן פּרנסה,\r\nמ׳לעבט פֿון תעניתים.\r\n\r\nאָן האַנדל, אָן װאַנדל\r\nהאָט תורה אַ קיום,\r\nמ׳פּאַשעט למדנים,\r\nס׳װאַקסן עילױם...\r\n\r\nװאַקסט צינד אַ פּרי,\r\nװעט עס פֿאַרשעמען\r\nפּױלן און ליטע,\r\nפּרײַסן און בעמען...\r\n\r\nװעט ער אױסװאַקסן,\r\nלאָזסטו אים פֿרײַ,\r\nזע׳מיר פֿאַרפֿאַלן,\r\nביסטו פֿאַרבײַ!\r\n\r\nמיט אײַזערנע ריטער\r\nװעט ער אונדז דרעשן;\r\nאון װעט אין גיהנום\r\nס׳פֿײַער פֿאַרלעשן!\r\n\r\nװעט ער אונדז יאָגן\r\nמיט שרעקלעכן חאַס,\r\nברענגען משיחן,\r\nחלילה וחס!“\r\n\r\nװי ס״ם האָט די װערטער דערהערט,\r\nאיז אים די שמחה געװאָרן געשטערט,\r\nפֿלאַמען אים אױף די אױגן רױט,\r\nאון ער שװיצט מיט טײַװלס קױט,\r\nװי אַ קעסל אױפֿגעברױזט,\r\nלױפֿט צו לילית מיט דער פֿױסט...\r\n\r\n— „זי איז שולדיק, זי אלײן!“\r\n\r\n— „די נוס איז האַרט,\r\nנאָר, מײַן מאַן, װאַרט\r\nזי קנאַקט דאָך אונטער די צײן...\r\nנצחון איז זיס;\r\nגרײט אָן די שפּיז,\r\nדער בראָטן װעט קומען אַלײן!“\r\n\r\nענטפֿערט לילית און פֿאַרשװינדט\r\nאױף די פֿליגל פֿון אַ װינט. —\r\n\r\n— — —\r\n\r\nטראַ־ראַ־ראַ, טראַך!\r\nװאָס איז געשען?\r\nהאָט נישט װער ערגעץ\r\nמשיחן געזען?\r\n\r\nװען בלאָזט מען שופֿר?\r\nאלול, נישט תמוז!\r\nצי איז משוגע\r\nגעװאָרן דער שמש?\r\n\r\nס׳בלאָזט טראָמפּײט,\r\nס׳קנאַלט און קנאַקט,\r\nאַן עקסטראַ פּאָסט\r\nקומט אָן פֿון טראַקט!\r\n\r\nבלאָזט די טראָמפּײט,\r\nקנאַקט צו די בײַטש,\r\nשטײט מען מיט אָפֿענע\r\nמײַלער׃ װאָס טײַטש?\r\n\r\nװאָס טײַטש?\r\nגעקומען פֿון דאַנציק אַ דײַטש;\r\nהאַנדלט מיט װײצן, האַנדלט מיט קאָרן,\r\nס׳איז אינעם שטעטל אַ מחיה געװאָרן,\r\nאײנמאָל אַ קונה! אײנמאָל אַ צאָלער!\r\nס׳בליצן די רענדלעך, ס׳בלאַנקען די טאָלער!\r\n\r\nפֿון פֿאָרשוס אַ רעגן!\r\nפֿאַרלײגן די פּױערים מיט פֿורן די װעגן,\r\nהאַנדלען בטלנים,\r\nשוחטים, דײנים,\r\nמען לױפֿט, מען קױפֿט און פֿאַרשיקט...\r\nגאָט האָט דאָס שטעטל מיט אײנמאָל באַגליקט.\r\n\r\nאון ס׳איז געקומען אַ גאָלדענע צײַט,\r\nמ׳טראָגט אין דער װאָכן אַטלאַס און זײַד —\r\nחתונות מאַכט מען טאָג־טעגלעך כסדר,\r\nבאַװאָרפֿן די שנײַדער מיט חתונה־קלײדער!\r\n\r\nעס זײַנען אָן הענט שױן די קלעזמער געבליבן,\r\nדי חופּה צעריסן, די שטאַנגען צעריבן.\r\nמ׳האָט שױן פֿון בדחן קײן כוח צו לאַכן,\r\nמען קריגט שױן קײן װאַקס נישט, הבדלות צו מאַכן.\r\n\r\nמ׳האָט מיט אײנמאָל פֿאַרגעסן די נױט׃\r\nװער נעמט עס אין מױל, מ׳באַקט נישט קײן ברױט!\r\nס׳װערן געגעסן נאָר לעקעך און פֿלאָדן,\r\nאון משקה — צום באָדן!\r\n\r\n— — —\r\n\r\nהאָט דער דײַטש זיך מיטגעבראַכט\r\nאײן אײנציק טעכטערל — אַ פּראַכט׃\r\nגאָלדענע לאָקן ביז די פֿיס,\r\nאױגלעך העלע, װי די שטערן,\r\nאון אַ קול — אַ פֿרײד צו הערן!\r\nהאָניק — זיס,\r\nאון אין סאַמעט אײנגעהילט!\r\n\r\nרעדט זי, גלײך אַ פֿידל שפּילט!\r\nלאַכט זי — אַ קאַסקאַדע פֿרײד!\r\nאון דער טרעגער אונטער דער לאַסט,\r\nאון אין קלױז, דער פּרוש, װאָס פּאַסט,\r\nנאָר מ׳לאַכט, קינד און קײט!\r\nדאָך דער עיקר איז דאָס לידל,\r\nס׳רעדט אַ פֿידל, ס׳זינגט אַ פֿידל...\r\nעס װערט אַזױ זיס, ס׳װערט אַזױ באַנג...\r\n\r\nמאָניש לערנט שױן לאַנג אין קלױז,\r\nאון טאָג אױף טאָג פֿאַרבײַ דעם הױז\r\nמיט זאַנג און קלאַנג\r\nגײט ער אין דער קלױז אַרײַן,\r\nאון ער שטעלט זיך אָפּ אין טױער,\r\nזאַפּט די לידער אײַן אין אױער.\r\nאון ס׳פֿאַרשיכּורט אים װי װײַן, —\r\n(אַ זינדיקן מענטשן, עפֿר ואפֿר!)\r\nנעמט דערנאָכדעם זיך צום ספֿר,\r\nשװימען די זעלבע ניגונים אַרױס,\r\nזינגט זײ שטונדן אױפֿן זײגער,\r\nאון עס הערט פֿאַרבליפּט די קלױז׃\r\nנישט קײן װאָלעך, נישט קײן שטײגער,\r\nאון עס ציט די קלײ אַרױס...\r\n\r\nאַ חבֿר קוקט,\r\nזעט ער, מאָניש זיצט פֿאַרצאָגט,\r\nאון פֿאַרציטערט, װי אין פֿיבער,\r\nאון אַ שטערן בלאַס, װי קרײַד,\r\nאון פֿאַרקוקט ערגעץ װײַט\r\nפֿון פֿענצטער אַרױס, פֿון ספֿר אַריבער.\r\n— „אױ, װאָס איז דיר, מאָניש, זאָג?“\r\nאון אַזױ טאָג אױף טאָג,\r\nטאָג אױף טאָג!\r\nזעט די מוטער װי מאָניש פֿאַרשװינדט׃\r\n— „װאָס איז דיר, מײַן קינד?\r\nװער האָט פֿאַרלאָשן, װאָס פֿאַר אַ װיגט,\r\nדי אױגעלעך דײַנע, די שײנע הבֿדלות?\r\nװו האָסטו גענומען ניגונים — יללות?\r\n\r\nפֿלעגסט דאָך זינגען גאָר אַנדערע זאַכן,\r\nס׳פֿלעגט דאָך פֿאַר תּענוג ס׳האַרץ אין מיר לאַכן\r\nבײַם חזן אין שול, צי שבת בײַם טיש;\r\nװי אַ פֿױגל פֿרײַ, װי אַ גלעקל פֿריש,\r\nהײַנט — עפּעס אַנדערש זינגט פֿון דיר אַרױס,\r\nװאָס איז דיר, מײַן קינד, דער מאַמען זאָג אױס!\r\nעס שרעקט זיך די מאַמע דײַן!“\r\n\r\n— „װײס איך דען, מאַמע, װאָס ס׳זינגט אין מיר?\r\nכ׳װיל גאָרנישט זינגען, עס זינגט זיך אַלײן!\r\nס׳פֿליען די קולות, װי פֿײגל פֿון נעסט...\r\nאון אַזױ זינגט זיך, אַזױ װי דו זעסט!“\r\n\r\n— — —\r\n\r\nאון אין מקום איז געװעזן\r\nפֿון קדמונים אַ מפּולת׃\r\n(כ׳װיל נישט נעמען אױף משקולת, —\r\nפֿון אַ קלױסטער, צי אַ שלאָס;\r\nכ׳גיב עס איבער אות באות,\r\nכ׳האָב עס אין אַ בוך געלעזן...)\r\n\r\nװױנען לצים אין דער חורבה,\r\nאון מ׳קרײט דאָרט און מ׳לאַכט,\r\nאון זײ בילן, און זײ מיאַוטשען,\r\nאון זײ שרעקן נאַכט אױף נאַכט.\r\n\r\nװאַרפֿן שטײנער פֿון די לעכער,\r\nאיבער הײזער, איבער דעכער,\r\nאון אױפֿן דאַך\r\nגײט אױף דער װאַך\r\nאַרום אַ הונט, קודלאַטע, װילד,\r\nװאָס האָט קײנמאָל נישט געבילט,\r\nנאָר געשטשירעט מיט די צײן...\r\nמילא, ציטערט הױט און בײן,\r\nיידן און, להבֿדיל, קריסטן,\r\nװײַכן לאַנג די גאַנצע גאַס,\r\nאון מיט הױכן גראָז באַװאַקסן,\r\nשטײען הײזלעך פּוסטע־פּאַס!\r\nקומט די נאַכט, באַװײַזט זיך מאָניש\r\nאין די שאָטן פֿון די װענט...\r\nאון ער שלײַכט זיך צו דער חורבה,\r\nמיט די לאַצן אין די הענט —\r\nאים באַגלײטן צװײ מלאָכים׃\r\nאין דער לינקער זײַט אַ שלעכטער,\r\nאון מיט טרערן אין די אױגן\r\nגײט דער גוטער אין דער רעכטער.\r\n\r\nאון דער גוטער מלאך רױמט אים\r\nאינעם רעכטן אױער אַרײַן׃\r\n„האָב אױף דיר אַלײן רחמונות,\r\nזאָלסט פֿאַר גאָט נישט זינדיק זײַן.\r\nדען די װעלט האָט ער באַשאַפֿן,\r\nװאָס אין הימל, װאָס אױף דר׳ערד!\r\nאון די אלע שבֿעים אומות,\r\nװעלכע לעבן אױף דער שװערד!\r\nנאָר אַ תּמצות פֿון די פֿעלקער\r\nהאָט ער יידן אױסגעצױגן,\r\nאון זעקס הונדערט דרײַצן מצוות\r\nאָפּגעמאָסטן, אָפּגעװױגן!\r\nאון װעט די היטער פֿון זײַן תורה\r\nמיט ש״י עולמות פֿאַרגעלטן —\r\nזאָג זשע, בחור, איז אַ דײַטשקע\r\nװערט אַזױ פֿיל שײנע װעלטן?“\r\n\r\nחוזק מאַכט דער שלעכטער מלאך,\r\nרױמט אין לינקן אױער אַרײַן׃\r\n„װעסט דערנאָכדעם תשובה טון,\r\nאון ער װעט דיר מוחל זײַן!\r\nהאָט דען ראובן נישט געזינדיקט,\r\nאָדער דוד מיט בת שבע?\r\nאון זײ לױכטן אין גן־עדן!\r\nװײַל ער האָט אַ גוטע טבֿע —\r\nאון אַ ליאַדע קרום, אַ טרער,\r\nאין אַ װינטער־טאָג אַ תענית,\r\nאון אַ קרעכץ׃ איך װעל נישט מער,\r\nאון ער גלױבט דיר אױף נאמנות“...\r\n\r\n\r\nהערט ער, מאָניש, די מלאכים,\r\nאון דער ישובֿ דױערט נישט לאַנג.\r\nזי באַװײַזט זיך שױן אין פֿענצטער,\r\nאון עס כּישופֿט איר געזאַנג.\r\n\r\nקױם גערהערט און קױם געזען,\r\nאון ער פֿליט שױן פֿײַל פֿון בױגן...\r\nבלײַבט דער גוטער מלאך שטײן\r\nמיט די טרערן אין די אױגן...\r\n\r\n— — —\r\n\r\nאון אין חורבה ברענט די ליבע;\r\nפֿלעדער־מײַז און שפּינען הערן\r\nזײער זינגען, זײער לאַכן,\r\nזײער קושן, זײער שװערן!\r\n\r\nזי פֿאַרלאַנגט, ער זאָל איר שװערן,\r\nאַז עס איז קײן לײדיק פּלױשן,\r\nאַז ער װעט זי נישט פֿאַרגעסן,\r\nאױף אַ צװײטער נישט פֿאַרטױשן.\r\n\r\nאון ער שװערט איר בײַ זײַן רבין,\r\nבײַ דעם טאַטן, בײַ דער מאַמען\r\nאון בײַ אַלע נאָך צוזאַמען!...\r\n— „זאָג, װאָס נאָך? אום גאָטעס װילן!“\r\nאון זי שעפּטשעט׃ „װײניק, װײניק!“\r\nאון ער שװערט איר בײַ די פּאות,\r\n\r\nבײַ די ציצית, בײַ די תּפֿילין,\r\nאַלץ פֿאַרברענטער און פֿאַרשײַטער,\r\nאון זי שמײכלט און זי בעט זיך׃\r\n„שװער נאָך װײטער, שװער נאָך װײטער!\r\n\r\nװײַל אַ בחור קאָן פֿאַרפֿירן,\r\nקען פֿאַרגעסן,“ — האָט זי מורא...\r\nאון ער שװערט איר בײַם פּרוכת,\r\nבײַם פּרוכת, בײַ דער תורה...\r\n\r\nאון זי רופֿט אַלץ׃ „העכער, העכער!“\r\nזי װיל זיכער זײַן אינגאַנצן,\r\nאון זי כּישופֿט מיט די ליפּלעך,\r\nאון די אױגעלעך — זײ גלאַנצן,\r\n\r\nאון זײ פֿליסן לױטער כּישוף,\r\nאון ער האָט קײן לאַנגן ישובֿ,\r\nשװערט בײַם שופֿר של משיח,\r\n„העכער, העכער!“ ביז ער האָט\r\nדעם נאָמען גאָט...\r\nפֿון זינדיקן מױל אַרױגעזאָגט —\r\n\r\nפֿון דער הױך אַ דונער שלאָגט!\r\nפֿון גיהנום — אַ געלעכטער —\r\nאון פֿון שװעבל גײט אַ ריח,\r\nאון ער פֿליט שױן, פֿײַל פֿון בױגן,\r\nאױף אַ בעזעם אין דער הױך!\r\n\r\n— — —\r\n\r\nאױפֿן באַרג אַררט דאָרטן\r\nאיז אַ לעבן, אַ געפּילדער,\r\nס׳איז אַ באַל דאָרט אין דער תּיבֿה,\r\nאון אַ שרעקלעכער, אַ װילדער!\r\n\r\nאון ציגײַנער פֿון גיהנום,\r\nצען קאַפּעלן מוזיצירן,\r\nאון שאַמפּאַניער — װי װאַסער,\r\nאון די רוחות קאַנקאַנירן.\r\n\r\nלאָמפּן — טױזנט פֿעסער סמאָלע!\r\nדי רשעים זײַנען קנױטן,\r\nגײט אַרום אַן עקסטראַ שמש\r\nמיט אַ שערל צו די צױטן!\r\n\r\nאון די קעניגין איז לילית,\r\nאין די אױגן האָט זי בליצן,\r\nטראָגט סמאָל די לאַנגע\r\nשלעפּע מיט בראַכאַנדער שפּיצן...\r\n\r\nאָן דער זײַט פֿון תּיבֿה־טױער,\r\nבײַ דעם לעפּל פֿונעם אױער\r\nאָנגעשלאָגן, מאָניש שטײט...\r\nס׳פֿײַער ברענט...די שפּיז איז גרײט...\r\n', NULL, 'i_l_peretz_0_rec.mp3', 'i_l_peretz_0.png', NULL, 'מאָניש, י. ל. פּרץ, שטוטגאַרט 1947', 1, 'poem'),
('aaron_zeitlin_0', 'מאָנאָלאָג אין פּלעינעם יידיש', 'Aaron Zeitlin', 'Hertz Grosbard', '1945-00-00', 'שור בין איך אַ לאַנדסמאַן, מיסטער זאַיטלען.\r\nאַז כ׳בין אַװעק פֿון װאַרשע, מײַנדזשיו,\r\nהאָבן אַלע װײַבער נאָך געטראָגן שאַיטלען\r\nאון אַלע יידן האָבן געטראָגן בערד.\r\nאױף דער גאַס איז געלאָפֿן אַ טראַמװײַ מיט פֿערד.\r\nבײַ העקסלמאַנ׳ען האָט אַ מיטאָג געקאָסט אַ ריבל.\r\nסוחרים זײַנען געזעסן אין קאַנאַרעק׳ס קאַװיאַרניע.\r\nחסידים האָבן געגװאַלדעװעט אין גערער שטיבל.\r\nמײַנדזשיו, אַז כ׳פֿאַרגעס אַמאָל דאָס פּלעינע דזשואיש,\r\nקען איך נאָך ביז אַצינדער\r\nדערלאַנגען ס׳אמת׳ע װאַרשעװער לשון,\r\nהלװאי אױף אַלע יידישע קינדער.\r\n\r\nאון איר, הער איך, שרײַבט אױף די פּעיפּערס.\r\nדזשואיש איז שלעכט אָפּ בײַ אונדז, מיסטער.\r\nאיר מעגט האָבן אַ קאָפּ פֿון אַ מיניסטער,\r\nס׳טױג נישט — און דעטס אָל.\r\nדי װאַרע איז דאָ גאָרנישט װערט.\r\nאיר אַלײן זײַט אָלרײַט,\r\nבאָט אײַער לאַין טױג אין דר׳ערד.\r\nװיפֿיל איר זאָלט זיך נישט מענטשלען,\r\nװיפֿיל איר זאָלט זיך נישט אָלרײַטלען,\r\nװעט עס העלפֿן װי אַ טױטן באַנקעס.\r\nסװיטשט צו אַן אַנדער לאַין, מיסטער זאַיטלען.\r\n\r\nצי איך געדענק\r\nדעם עץ מיט׳ן ענק?\r\nאײן קלײניקײַט! באָט איך מיט מײַן מיסעס —\r\nמיר יוזן אַ דזשואיש אַ הינעדיקן, יו נאָו, אַ פּלעינעם,\r\nאון ביסאַידס רעדט מען אינגליש, יו נאָו,\r\nביקאָז אָװ די ביזנעס און ביקאָז אָװ די קינדער.\r\nשור, גרינערהײט האָט מען אַנדערש גערעדט,\r\nבאָט אַצינדער —\r\nרײדן מיר אַ פּלעינעם יידיש מיט אַ פּלעינעם אינגליש.\r\nאַלץ פּלעין.\r\n\r\nגרינערהײט בין איך געװען נישט איבעריק זאַט.\r\nװעל, אין יענע יאָרן\r\nהאָב איך אַרײַנגעקוקט אין אַ יידיש בלאַט.\r\nס׳ליגט מיר נאָך אין זכרון\r\nאַ שטיק פֿון אײנעם — דזשאָסט װי האָט מען אים גערופֿן?\r\nדזשעיקאָב גאָרדן.\r\nס׳איז אַלץ געװען אַמאָל! הײַנט קען איך נישט אַפֿאָרדן,\r\nביקאָז איך בין שױן לאַנג אַ סיטיזן, יו נאָו,\r\nבײ אונדז אין די יונײטעד סטעיטס\r\nאַז מ׳װערט אַ סיטיזן, יו נאָו,\r\nבאַדערט מען זיך נישט מיט די גרינע זאַכן:\r\nמען לעזט נישט מער קײן יידישן פּעיפּער\r\nאון מען גײט נישט זען קײן זשאַרגאָנישע שטיק.\r\n\r\nכאָטש אַז מ׳זאָל אַ שמיס־טאָן ס׳אײגענע צוריק,\r\nטױג עס דװקא גוט אין דר׳ערד,\r\nביקאָז עס בענקט זיך און עס געדענקט זיך.\r\nאון אַז מען מאַכט שױן געלט — איז עס עפּעס װערט?\r\nמײַן זונדל, דער תכשיט רב מאַיק,\r\nהאַלט מיך עניװעי פֿאַר אַן אַלטן קאַיק.\r\nמע האָרעװעט אױפֿן שװאַרציאָר, יו נאָו, אױף שדים.\r\nמײַן טעכטערל גלײַכט נישט קײן יידישן באָי,\r\n\r\nהאָט זי זיך פֿאַרליאַפּעט אין אַן אײרישן גױ,\r\nהאָב איך אײניקלעך שקצים און אַ גױ אַן אײדעם.\r\nאון מײַן מיסעס, מײַן יידענע — דאָנטשיו נאָו האָר?\r\nקריכט אַרום אין הױזן, װײקט זיך אױפֿן ביטש,\r\nאון מאָלט זיך און פֿאַרבט זיך און שאָבט זיך,\r\nאון אַלע מיט אַ קװיטש —\r\nאון ס׳האָט נישט קײן יידישן טעם.\r\n\r\nעך, װאַרשע...\r\nמאָראַנאָװ, באָניפֿראַטן...\r\nדער פּאַװיאַק מיט די גראַטן...\r\nנאַלעװקעס, פֿראַנצישקאַנער...\r\nאיטשע־מאַיער פּריװעס...\r\nזשעלאָזנע בראַמע...\r\nאַ װאַרשעװער האָט געגליכן זײַן שטאָט\r\nװי אַן אײגענע מאַמע.\r\nאין חלום זע איך נאָך דעם גזשיבאָװ אַמאָל,\r\nאיך גײ מיר אַהער, איך גײ מיר אַהין,\r\nאון אַמאָל פֿאַרבלאָנדזשע איך קײן מאָנקעטאָװ,\r\nװוּ די װעלט איז גרין.\r\n\r\nאיז װאָס זשע הערט זיך, עניהאַו?\r\nנישט גוט מיט יידן, האַ?\r\nהיטלער... מאַידאַנעק...\r\nאױס װאַרשע, אױס װעלט...\r\nאױס... אַלץ אױס...\r\nװעל, יעס, אָבער איר פּױרסנ׳לי —\r\nװי מאַכט איר דאָ אױס?\r\nשור, אײַער לאַין איז אין דר׳ערד,\r\nבאָט אַ שטיקל לעבן מאַכט איר כאָטש?\r\nװאָס? העל!\r\n\r\nאיר זאָגט, איר זײַט געשטאָרבן,\r\nבאָט איר מאַכט דעם אָנשטעל, אַז איר לעבט?\r\nװאַטדיו מין געשטאָרבן? איר מײנט צו זאָגן, אַז —\r\nחלילה וחס —\r\nאיר זײַט פּלעין און סימפּל געשטאָרבן?\r\nאַהאַ, אַי גאַד׳איט. ס׳אַ דזשאָוק אַזאַ, אַ שפּאַס.\r\nאַן אמת, זאָגט איר?\r\nאיר זאָגט, אין אַמעריקע זײַט איר געשטאָרבן,\r\nנאָר מ׳האָט אײַך נישט געטאָן אײַער רעכט?\r\nװעל, איך װעל מיך נישט שפּאַרן.\r\nאפֿשר זײַט איר גערעכט.\r\nבאָט עניהאַו,\r\nגעשטאָרבן, געשמאָרבן — אַ לעבן מאַכט איר?\r\n\r\nװאָס טראַכט איר?\r\nס׳איז אײַך, זע איך, אָנגעזאַלצן אױפֿן האַרצן.\r\nװעל, קײנער הערט דאָך נישט —\r\nװעל איך אײַך זאָגן, מיסטער:\r\nעפּעס בין איך אױך נישט מיט אַלעמען.\r\nביקאָז, נאָך אַלעמען,\r\nאַז גאָט װיל שיסט אַ בעזעם —\r\nנאָר װי לאַנג שיסט ער?\r\nנישט גאָט — דער בעזעם מײן איך.\r\n\r\nאיר זײַט דאָך אַ לאַנדסמאַן,\r\nװעט איר מיך אפֿשר פֿאַרשטײן.\r\nװי איר קוקט מיך אָן — בין איך אײנער אַלײן,\r\nדזשאָסט אײנער אַלײן,\r\nאַן אַלטער ייד אָן אַ באָרד,\r\nװי אַ יאָלדישער מלך אױף אַ קאָרט,\r\nאון אין די נעכט, װען ס׳נעמט נישט קײן שלאָף,\r\nליג איך און ליג,\r\nאון ס׳ביסל יאָרן לױפֿט מיר פֿאַרן בליק,\r\nאון איך טראַכט: אָט ליגט אַ ייד אַ נאַר,\r\nאַ נאַר, אַ נאַר, אַ נאַר מיט אַ קאַר,\r\nאַ ייד אין אַמעריקע.\r\nװעיט אַ מיניט:\r\nװאָס איז עס געװען אַזױנס, דאָס אַמעריקע?\r\nװאָס האָט עס געמײנט —\r\nאון װאָס מײנט עס?\r\nס׳האַרץ, בעג יור פּאַרדן, װײנט.\r\nפֿאַרװאָס װײנט עס?\r\n\r\nעך, װאַרשע...\r\nאיך בין, זאָגט איר, אױך אַ שטיקל טױטער?\r\nװעל, כ׳װעל אײַך זאָגן, לאַנדסמאַן:\r\nאַביסל זײַט איר — ביטװין אָס — גערעכט.\r\nביקאָז הײַנט איז יעדער ייד אַ שטיקל טױטער,\r\nאַ מת, װאָס שלאָפֿט נישט נעכט.\r\nזײ זאָגן: מאַידאַנעק... אַלץ פֿאַרברענט...\r\nרילי,\r\nאַי קענ׳ט אָנדערסטענד, אַי קענ׳ט!\r\nטאַקע פּלעין פֿאַרברענט?\r\nאון איך, אַלטער נאַר,\r\nאיך נאַר מיט דער קאַר,\r\nעפּעס געדענקט זיך מיר\r\nאון עפּעס בענקט זיך מיר\r\nנאָך װײס איך װאָס, נאָך װײַבער מיט שאַיטלען,\r\nנאָך יידן מיט בערד,\r\nנאָך טראַמװאַיען מיט פֿערד,\r\nנאָך הײמישע גריץ,\r\nאפֿילו נאָך מײַנע מלמדים מיט די טאַיטלען\r\nאון מיט די שמיץ,\r\nאפֿילו נאָך דעם טאַטנס פּאַטש:\r\n׳עסט רױכערן שבת, יונגאַטש?\r\nעס בענקט זיך אפֿילו נאָך פֿענסטער, נאָך װענט —\r\nדזשאָסט נאָך פֿענסטער און װענט — — —\r\n\r\nאַלץ פֿאַרברענט?\r\nטאַקע פּלעין און סימפּל פֿאַרברענט?\r\nאיר פֿאַרשטײט דאָס,\r\nנאַט מי!\r\nאַי סימפּלי קענ׳ט אָנדערסטענד!\r\nפֿאַרברענט? װאָס זשע בלײבט?\r\nמײַן זינדל רב מאַיק? מײַן אײדעם דער גױ?\r\nמעיבי אין פּאַלעסטאַין, יו נאָו...\r\nס׳איז דזשאָסט אַזױ,\r\nאַז כאָטש נעם און װער פּלעין משוגע.\r\nװהאַט די העל, ביזנעס איז אָלרײַט,\r\nאַ קערטל בראָקט מען, באָט —\r\nמע ליגט בײַנאַכט און מע טראַכט:\r\nװוּ שטעקט דאָ ערגעץ גאָט?\r\nאין דער אַלטער הײם איז ער געװען, —\r\nזאָל ער דזשאָסט אין אַמעריקע נישט זײַן?\r\nװי קען דאָס זײַן?...\r\n\r\nװאָס קומט אַרױס, אַז ביזנעס איז אָלרײַט?\r\nצום קבֿר איז נישט װײַט,\r\nאון רב מאַיק װעט קײן קדיש נישט זאָגן,\r\nס׳עט אפֿילו נישט זײַן קײן װאָגן.\r\nצו דער סעמעטערי פֿירט מען דיך אין קאַר,\r\nנישט אין קײן עגלה.\r\nדער חזן מיסטער פּעמפּיק\r\nװעט קאַלט און טעמפּיק\r\nמאַכן אַ מלא,\r\nאון דו װעסט װי אין אַן עלעװײטאָר\r\nאַרונטערפֿאָרן אין דר׳ערד,\r\nאון ס׳װעט דיך אַראָפּלאָזן אַ מאַשין,\r\nאון די קאַרס װעלן אַנטלױפֿן מיט אַ בהלה —\r\nאון גודבאַי, סאָ לאָנג!\r\nנישט קײן עגלה,\r\nנישט קײן ארון, נישט קײן מיטה,\r\nנישט קײן טהרה־ברעט,\r\nאון דהי מעין טהינג —\r\nנישטאָ קײן קדיש!\r\nכאָטש גײ און דינג!\r\n\r\nװעל, אַי דאָנ׳ט גיװ אַ דעם\r\nפֿאַר אַ געדונגענעם אַמעריקאַנער קדיש.\r\nס׳איז טאַקע אָך און אױ,\r\nבאָט װהאַט קען יו דו?\r\nמ׳עט שױן מוזן פֿױלן דזשאָסט אַזױ.\r\nעלעהאַי זאָל זיך דאַכטן — אַ גױ.\r\n\r\nיו נאָו, מיסטער זאַיטלען:\r\nװי מ׳פֿלעגט בײַ אונדז אין װאַרשע\r\nאױף נאַכט די טיר פֿאַרקאַיטלען,\r\nאַזױ איז מײַן האַרץ פֿאַרשפּאַרט אױף אַ קײטל\r\nפֿון זינט איך בין אַ סיטיזן אין דעם אַמעריקע.\r\nנאָר װי זאָגט מען? טעיק איט איזי.\r\nנעװער מאַינד די טרערן אין מײן קול:\r\nװי לאַנג די מתים לעבן\r\nמוזן זײ מאַכן אַ לעבן —\r\nדעט׳ס אָל!', NULL, 'aaron_zeitlin_0_rec.mp3', NULL, NULL, 'געזאַמלטע לידער, ערשטער באַנד, אַהרן צײטלין, פֿאַרלאַג מתּנות, ניו יאָרק 1947: זײַט 87', 1, 'poem'),
('leah_kapilowitz_hofman_0', 'דער פּרעזידענט', 'Leah Kapilowitz Hofman', NULL, '1918-00-00', 'װען איך װאָלט זײַן אַ פּרעזידענט\r\nװאָלט איך דאָס גאַנצע געלט פֿאַרשװענדט\r\nאון געלט װאָלט איך געהאַט אַ סך\r\nװאָלט איך זיך קויפֿן יעדע זאַך.\r\n\r\nאַ צירקוס װאָלט איך אויפֿגעשטעלט\r\nאַרום צו פֿאָרן אױף דער װעלט,\r\nאיך װאָלט געקױפֿט אַזאַ מין פֿערד\r\nװאָס לױפֿט און רירט נישט אָן די ערד.\r\n\r\nאיך װאָלט געקױפֿט אַן אָט׳מאָביל\r\nאון װאָלט געפֿאָרן װוּ איך װיל.\r\nאַן אָט׳מאָביל? ניט איך, אָ נײן!\r\nאיך װאָלט געקױפֿט אַן עראָפּלײן.\r\n\r\nאַן עראָפּלײן! און איך װאָלט דרײסט\r\nדעם גאַנצן הימל דורכגערײזט.\r\nדערנאָך װאָלט איך גענומען גאָר,\r\nאון אָפּגעקױפֿט אַ קענדי סטאָר.\r\n\r\nאָ! װאָלט איך דאַן האָבן פֿאָן.\r\nזיבן טשאָקלאַדס אױף אײן צאָן!\r\nאײַז קרים, קענדי, װאָלט איך דאַן,\r\nגעגעסן װיפֿל ס׳איז פֿאַראַן.\r\n\r\nאיך מײן, אַז איך אַלײן װאָלט גאָר\r\nאױפֿגענאַשט די גאַנצע סטאָר.\r\nאיך װײס נאָר ניט צי כ׳װאָלט געקענט\r\nאַזױ נאָך זײַן אַ פּרעזידענט...', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אין קינדערלאַנד, לאה קאַפּילאָװיטש האָפֿמאַן, פֿאַרלאַג מאַקס יאַנקאָװיטש, ניו יאָרק 1927: זײַט 10', 1, 'poem'),
('leah_kapilowitz_hofman_1', 'פֿאַר װאָס איז גאָט ברוגז?', 'Leah Kapilowitz Hofman', NULL, '1918-00-00', 'מיט אױגלעך פֿערטרערט,\r\nזיצט זעלדע און קלערט,\r\nאַז גאָט איז אַ שלעכטער\r\nאון שטראָפֿט אַלץ די װעלט׃\r\nער שיקט בײזע װינדען\r\nװאָס ברענגען אָן קעלט;\r\nאון ס׳זײַנען די גראָזען\r\nגעשטאָרבען אין פֿעלד.\r\nאַ שנײ פֿאַלט און פֿאַלט,\r\nאין הױז איז אױך קאַלט;\r\nניטאָ מער קײן קוילען,\r\nדאָס עדען איז רוי\r\nאון ס׳װערען די פֿיסלעך\r\nאון הענטעלעך בלוי.\r\nפֿאַר װאָס איז גאָט ברוגז\r\nאון שטראָפֿט אונז אַזוי?... ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אין קינדערלאַנד, לאה קאַפּילאָװיטש האָפֿמאַן, פֿאַרלאַג מאַקס יאַנקאָװיטש, ניו יאָרק 1927: זײַט 49', 1, 'poem'),
('celia_dropkin_0', 'ניו־יאָרק בײַ נאַכט בײַ די ברעגן פֿון האָדסאָן', 'Celia Dropkin', 'Nahma Sandrow', '1933-00-00', '\r\nאין די קאַמערן פֿון דײַנע װאָלקנקראַצערס\r\nרינט גילדענער האָניק, — דאָס ליכט,\r\nדורך די מיליאָנען פֿענצטער,\r\nװי דורך די קאַמערן פֿון גיגאַנטישע האָניק־נעסטן,\r\nזעט מען דעם גילדענעם האָניק,\r\nדעם מענטשנס האָניק, דאָס ליכט.\r\nריזיקע בינען האָבן געבױט דאָ זײערע בינשטאָקן,\r\nאַ װאַלד פֿון בינשטאָקן,\r\nאון איבערפֿילט זײ מיט האָניק,\r\nמענטשלעכן האָניק, — דאָס ליכט.\r\nשװאַרץ, װי פּעך, איז דער האָדסאָן בײַנאַכט,\r\nאון דער האָניק שטראָמט אַהין,\r\nאון שלינגט דעם פּעך בײַ די ברעגן פֿון ניו־יאָרק.\r\n		*      *      *\r\nבײמער אַזעלכע מיט גילדענע פֿרוכט,\r\nאַ װאַלד מיט גילדענע פֿרוכט,\r\nריזיקע צעדערן,\r\nבאַהאַנגען מיט לאַמטערן.', 'Nearly every recent critical work on Celia Dropkin focuses on the sexuality in her poems. These essays all share a familiar ring: “fully-loaded,” “erotic energy,” “explicitly sexual.” Indeed, it is inevitable, as her work truly emits a striking erotic and sexual energy. \n\nBut “New York at Night by the Banks of the Hudson” stands out from Dropkin’s other work precisely because it avoids her usual eroticisms and does not drill in the “introspectivism” of Di Inzikhistn. Even while lacking the anticipated sexual undertones (or overtones), the imagery here proves equally provocative. She seems to have abandoned the “self” (the “zikh”) in this poem, too absorbed by the very human landscape before her which takes on several dimensions at once: skyscrapers, beehives, and millions of human lives.', 'celia_dropkin_0_rec.mp3', 'celia_dropkin_0.jpg', NULL, 'אין הײסן װינט, ציליע דראָפּקין, פּאָזי־שאולזאָן פּרעס, ניו יאָרק 1935: זײַט 115', 1, 'poem'),
('ana_margolin_0', 'מײדלעך אין קראָטאָנאַ־פּאַרק', 'Ana Margolin', 'Raphael Halff', '1929-00-00', ' אין האַרבסטיקן פֿאַרנאַכט\r\nהאָבן מײדלעך זיך פֿאַרװעבט\r\nװי אין אַ װעלקן בילד.\r\nזײערע אויגן זײַנען קיל, דער שמײכל װילד און דין.\r\nזײערע קלײדער זײַנען לאַװענדער, אַלט־רויז און עפּל־גרין.\r\nאין זײערע אָדערן פֿליסט טוי.\r\nזײ האָבן װערטער העלע און לערע.\r\nזײ האָט אין טרוים געליבט באָטיטשעלי.', 'Girls in Crotona Park, despites its short length and seeming aestheticism, manages to pack in significant and charged references--not subtle allusions but explicit references. Firstly, Crotona park: a distinctly New York setting, nothing Jewish about it--Margolin writes as a individual, a poet, not as a member of a social class, a political movement, or religion. Secondly, Botticelli: a pagan reference but also a proud assertion of cultural literacy. These wordly non-Jewish motifs are the signatures of the Yiddish literary groups Di Yunge and Di Inzikhistn, with which Margolin was associated but also strayed from.\n\nShe is commonly discussed in the context of \"imagism\" and here she almost ironically takes this to the extreme. Professor Barbara Mann describes these \"visual poetics\" as the \"wide sphere of ideas, in which a specifically Jewish self is posited in terms of the tension between image and text, as an amalgam of competing contradictory cultural forces.\" Though this poem does not exude any Jewishness in its translation, the Yiddish is Jewish to its core--as the Inzikhistn argue, anything written in Yiddish is intrinsically Jewish.', 'ana_margolin_0_rec.m4a', 'ana_margolin_0.jpg', NULL, 'לידער, אַננאַ מאַרגאָלין, אָריִאָם פּרעס, ניו יאָרק 1929', 1, 'poem'),
('ana_margolin_1', 'איך בין געווען אַמאָל אַ אינגלינג', 'Ana Margolin', NULL, '1929-00-00', 'איך בין געווען אַמאָל אַ אינגלינג,\r\nגעהערט אין פּאַרטיקאָס סאָקראַטן,\r\nעס האָט מיין בוזעם־פריינט, מיין ליבלינג,\r\nגעהאַט רעם שענסטן טאָרס אין אַטהען.\r\n\r\nגעוועזן צעזאַר. און אַ העלע וועלט\r\nגעבויט פון מאַרמאָר, איך דער לעצטער,\r\nאון פאַר אַ ווייב מיר אויסדערוויילט\r\nמיין שטאָלצע שוועסטער.\r\n\r\nאין רויזנקראַנץ ביים וויין ביז שפּעט\r\nגעהערט אין הויכמוטיקן פרידן\r\nוועגן שוואַכלינג פון נאַזאַרעט\r\nאון ווילדע מעשיות וועגן אידן.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'לידער, אַננאַ מאַרגאָלין, אָריִאָם פּרעס, ניו יאָרק 1929', 1, 'poem'),
('ana_margolin_2', 'מוטער ערד, פיל געטראָטענע, זון־געוואַשענע', 'Ana Margolin', NULL, '1929-00-00', 'מוטער ערד, פיל געטראָטענע, זון־געוואַשענע,\r\nטונקעלע שקלאַפין און האַרין\r\nבין איך, געליבטער.\r\nפון מיר דער נידריקער און דער באַטריבטער\r\nוואַקסטו אַרויס — אַ מעכטיקער שטאַם.\r\nאון ווי די אייביקע שטערן, און ווי פון זון דער פלאַם,\r\nקרייז איך אין לאַנגן און בלינדן שווייגן\r\nאין ריינע ווארצלען, אין דיינע צווייגן,\r\nאון האַלב אין וואַך, און האַלב אין דרימל\r\nזוך איך דורך דיר דעם הויכן הימל. ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'לידער, אַננאַ מאַרגאָלין, אָריִאָם פּרעס, ניו יאָרק 1929', 1, 'poem'),
('ana_margolin_3', 'פּאָרטרעט', 'Ana Margolin', NULL, '1929-00-00', 'א. לעיעלעס׳ן\r\n\r\nווייל שפּאָט און אומגליק האבן דורכגעגליט איר לעבן,\r\nהאָט זי געטראָגן אַזוי שטאָלץ דעם קאָפּ,\r\nווי ס׳וואָלט זי גאָט געהיימניספול דערהויבן.\r\n\r\nאין לערען הויז, אין שפּיגל זיך געזען ווי דורך אַ רעגן.\r\nאון ווי עס וואָלטן אַלץ איר נאָכגעקוקט באַקאַנטע,\r\nאיז זי פייערלאַך געגאַנגען זיך אַנטקעגן,\r\nווי מען גייט אַנטקעגן אַן אינפאַנטע.\r\n\r\nגערוט, גערוט. געזעסן גלייך און שטייף.\r\nאון ניט פאַרטרויט איר מאַסקע אויך דער איינזאַמקייט,\r\nווען ס׳האָבן גוטע אָוונטיקע שאָען\r\nיאָמערנדיק גענייגט זיך איבער איר און איבער אַלץ.\r\nאון נאָר געפילט : וויסטער, פלאַמיקער שגעון\r\nדריקט צערטלאַך איר צונויף דעם האַלז.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'לידער, אַננאַ מאַרגאָלין, אָריִאָם פּרעס, ניו יאָרק 1929', 1, 'poem'),
('ana_margolin_4', 'עפּיטאַף', 'Ana Margolin', NULL, '1929-00-00', ' דערצייל עס אים : זי האָט פאַרגעבן\r\nזיך ניט געקענט איר טרויעריק געמיט,\r\nאיז זי געגאַנגען דורכן לעבן\r\nמיט זיך אַנטשולדיקנדע טריט.\r\n\r\nדערצייל, אַז זי האָט ביזן טויט\r\nגעשיצט געטריי מיט הוילע הענט\r\nדאַס פייער, וואָס איז איר געווען פאַרטרויט\r\nאון אין אייגענעם פייער געברענט.\r\n\r\nאון ווי אין שעה׳ן פון איבערמוט\r\nהאָט זי מיט גאָט זיך שווער געווערט,\r\nווי טיף געזונגען האָט דאָס בלוט,\r\nווי צווערגן האָבן זי צעשטערט. ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'לידער, אַננאַ מאַרגאָלין, אָריִאָם פּרעס, ניו יאָרק 1929', 1, 'poem'),
('ana_margolin_5', 'פון מיין פינסטערניש [א]', 'Ana Margolin', NULL, '1929-00-00', ' איך רער שטאַמלענדיק.\r\nאין טויטלאַכער אַנגסט\r\nמיט זיך אַליין זיך ראַנגלענדיק\r\nזוך איך דאָס וואָרט,\r\nוואָס זאָל אַרויסשטראַלן כאָטש קרום און בלאַס\r\nמיין פריילאַכן, מיין וועלט־אַרומנעמענדן האַס.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'לידער, אַננאַ מאַרגאָלין, אָריִאָם פּרעס, ניו יאָרק 1929', 1, 'poem'),
('ana_margolin_6', 'פון מיין פינסטערניש [ב]', 'Ana Margolin', NULL, '1929-00-00', 'די שאַרפע נעגל פון דעם טאָג האָבן אָפּגעלאָזט דעם קרבן.\nאין דער פינסטערניש, צענויפגעדרייט,\nאון לעכערלאַר, און קליין,\nליג איך און הער, ווי שטיל און ריין,\nווי שטיל און ברייט\nשטייגט אויף אין מיר אָן טרערן אַ געוויין\nאון שפּרייט זיך ווי אַ ברייטער בריק צום מאָרגן.\n', NULL, NULL, NULL, NULL, 'לידער, אַננאַ מאַרגאָלין, אָריִאָם פּרעס, ניו יאָרק 1929', 1, 'poem'),
('ana_margolin_7', 'פון מיין פינסטערניש [ג]', 'Ana Margolin', NULL, '1929-00-00', 'ווי פון צעטראָטענע בלוטנדע טרויבן\r\nפּרעסט מען אויס דעם איידעלן וויין,\r\nאַזוי האב איך מיין פרייד אויסגעזויגן\r\nפון פּיין,\r\nאון מיט גוסס׳ע הענט זי דערהויבן\r\nצום בלענדענדן גרויזאַמן שיין\r\nפון גאָט׳ס אויגן', NULL, NULL, NULL, NULL, 'לידער, אַננאַ מאַרגאָלין, אָריִאָם פּרעס, ניו יאָרק 1929', 1, 'poem'),
('alter_esselin_0', 'עפּיטאַף', 'Alter Esselin', NULL, '1954-00-00', 'פֿאָרזיכטיק, טרעט ניט שװער,\r\nצעשטער ניט דעם שלומער.\r\nכ׳האָב זיך קױם דערשלעפּט אַהער —\r\nנאָמענלאָז װי אַ נומער.\r\nאון װעט דיר די נײגער אַ פּיק טאָן\r\nצו װעלן דערגײן װער עס ליגט דאָ,\r\nטאָ נעם און פֿאַרשרײַב אין דײַן כראָניק:\r\nדאָ ליגט אַ פּאָעט װי אַ קעניג,\r\nװאָס האָט זיך פֿאַר׳סמט מיט דעם האָניק\r\nפֿון לידער — געמישט מיט אַרסעניק. ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'לידער פֿון אַ מדבר\'ניק, אַלטער עסעלין, קולטור קלוב בײַם פּערהיפֿט, מילװאָקי 1954', 1, 'poem'),
('alter_esselin_1', 'אױך דער שמעטערלינג װײס', 'Alter Esselin', NULL, '1954-00-00', 'עס איז קײנעם ניט גרינג,\nלעב אַ שעה צי אַ יאָר אַכציק.\nעס װעט דיר אפֿילו דער שמעטערלינג,\nװאָס איז לאַסטלאָז, דאַכט זיך,\nדערצײלן פֿון פּלאָנטער און מאַטער.\nגרינגער איז שױן דער לעצטער פֿלאַטער\nבאַם ראַנדעװוּ\nמיט דעם מקור פֿון רו;\nזוכט ניט אפֿילו קײן גרעזעלע צוקאָפּן\nװען אים לײגט אַװעק\nאַ גראָבער רעגנטראָפּן.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'לידער פֿון אַ מדבר\'ניק, אַלטער עסעלין, קולטור קלוב בײַם פּערהיפֿט, מילװאָקי 1954', 1, 'poem'),
('malka_heifetz_tussman_0', 'צפֿת', 'Malka Heifetz Tussman', NULL, '1960-03-00', '(מײַן רחל פֿישמאַן אַ מתּנה)\r\n\r\n\r\nצפֿת,\r\nשטאָט פֿון געבערג און געשטײן,\r\nלאָז מיך געפֿינען דײַן „רחל די באָבע“ ,\r\nדי מיט יאָרהונדערטער אין איר געבײן.\r\n\r\nאיך — דער נאַרישער, דינער נאַרציז\r\nװעל בעטן\r\nזי זאָל מיר דערצײלן פֿון יונגשאַפֿט װאָס איז\r\nשטאַנדהאָפֿטיק קלוג\r\nאון צו מײנע דאָרשטיקע ליפּן\r\nזי זאָל אַ בײג טאָן\r\nדעם אוראַלטן צפֿתישן קרוג.\r\n\r\nמײַן האַרץ\r\nאיז נאָך קינדיש און גלײביק:\r\nעס איז דײַן געשטײן װי דײַן חכמה\r\nפֿון אייביק\r\nביז אייביק,\r\nאַ, צפֿת. ', NULL, NULL, 'malka_heifetz_tussman_0.jpg', NULL, 'פֿון אַ בריװ פֿונעם שרײַבער', 1, 'poem'),
('itsik_manger_0', 'שטילער גאָרטן', 'Itsik Manger', NULL, '1967-00-00', 'דעם אָנדענק פֿון מאַני לײב\r\n\r\nדער קברן זאָגט: װי שײן מײַן גאָרטן בליט\r\nשטיל און געלײטערט אין לבנה־שײַן —\r\nגעאַקערט אים געטרײַ טאָג־אױס טאָג־אײן,\r\nבײַ יעדן בערגל־ערד — אַ מידער טרױער קניט.\r\n\r\nאון דאָס װאָס איך זינג איז נישט קײן טרױערליד,\r\nנאָר ס׳איז אַזױ װי סע באַדאַרף צו זײַן —\r\nאַ שטילער בית־עולם אין לבנה־שײַן,\r\nװוּ דער װאָרעם פּױזעט, און דאָס פֿלאַטערל פֿליט.\r\n\r\nדי מורא — די גרױסע שװאַרצע פֿלעדערמױז,\r\nפֿלאַטערט איבערן ישוב פֿון הױז צו הױז,\r\nאין אירע פֿליגל ציטערט אַ געװײן, —\r\n\r\nנאָר קױם פֿליט זי צו מײַן שטילן גאָרטן צו,\r\nװערט זי אַ טײל פֿון אָט דער גרױסער רו\r\nאון אין דער שטילקײט װערט זי שטיל אַלײן.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'שטערן אין שטױב, איציק מאַנגער, מאַרסטען פּרעס, ניו יאָרק 1967', 1, 'poem'),
('a_lutzky_0', 'אַ שטײנדעלע, װאָס האָט אַ פּנים װי אַ מענטש', 'A. Lutzky', NULL, '1932-00-00', 'א\r\n\r\nאַ שטײנדעלע.\r\nאין שטײנדעלע —\r\nאַן אױג.\r\nאַ נאָזעלע.\r\nתּיכּף נאָכן נאָזעלע —\r\nאַ מױל. —\r\nתּמיד אָפֿן:\r\nפֿאַרגאַפֿט.\r\nשטומערהײט אַ פֿרײד.\r\nדערשראָקן און דערפֿרײט.\r\nפֿאַרכאַפּט פֿון אַלץ ־ אַלײן.\r\nאיך — אַ נפֿש׳ל פֿון שטײן:\r\nאַה!\r\n\r\nב\r\n\r\nאַ געשטאַלט פֿון גאָר אַמאָל.\r\nאַ געמעל פֿון גאָרע־גאָר אַמאָל.\r\nאַ בילד פֿון אָדם אײדער אָדם.\r\nאַ פּנים׳ל פֿון אײביקײטס־פֿאַרטאָג.\r\nאַ באַשאַף פֿון אײדער װעלטס־קאַיאָר.\r\nאַ באַשעפֿעניש פֿון אײדער ױהי אור.\r\nאַ מענטשעלע פֿון אײדער־אײדער.\r\nאײדער נאָך פֿון אײדער־אײדער.\r\n\r\nג\r\n\r\nאײדער בראשית איז געװען —\r\nאיז געװעזן — ניט.\r\nניט — האָט נישט געװוּסט אַז ניט. —\r\nניטן — האָט זיך אױסגעװיזן — יאָ.\r\nגאָרנישט — האָט גע׳חלום׳ט װעגן גאָר.\r\nחשוך — האָט געהאַט אַ זעאונג װעגן קלאָר.\r\nניטאָ־ניטאָ — האָט אױסגעפֿורעמט אַ נבֿואה װעגן װאָר.\r\nדעם לעצטן מין.\r\nװעמען? —\r\nמענטש.\r\n\r\nד\r\n\r\nאײדער־אײדער האָט זיך ניט געקאָנט דערװאַרטן אױף דער ענד.\r\nאָנהױב האָט געװאָלט דעם סוף פֿון אָנפֿאַנג.\r\n\r\nאיז געװען:\r\n\r\nװיסטעניש האָט אױסגעיאָמערט אַ באַשאַף.\r\nתהו האָט זיך אױסגעװײנט אַ נחת.\r\n\r\nאַ קינדעלע.\r\nאַ שטײנדעלע ־ אַ קינדעלע.\r\n\r\nאַ עפּעסל כּמו אַ עמיצער.\r\n\r\nמױל — צעפּראַלט.\r\nאײביק געװאַלד.\r\n— אַ מענטש —\r\n\r\nאַ מענטשעלע, כּמו אַ מנעטש.\r\n\r\nה\r\n\r\nצײַטס אַ זינדעלע.\r\nװעלטס אַ זײדעלע.\r\nאָנהױבס אײניקל.\r\nשטילקײַטס חבר׳ל.\r\nשװײַגנס רײדערל.\r\nשטומס אַ שרײַערל.\r\nקײנערס טאַטע.\r\nאַלײנס אַ קרוב.\r\nתּמיד׳ס עדות.\r\nאײביקס סודות.\r\nמײַנס אַ ברודערל.\r\nברודערל מײַנס! ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'בראשית—אינמיטן, אַ. לוצקי, אַסטאָריאַ פּרעס, ניו יאָרק 1932', 1, 'poem'),
('m_m_shafir_0', 'אַ האַרץ מיט לידער', 'M. M. Shafir', NULL, '1987-00-00', ' איך האָב נישט קײן שטיבער מיט זײַדגאַרדינען,\r\nאון דינסטן און סאַרװערס, מיך צו באַדינען.\r\nאין כ׳האָב נישט קײן שטאַלן מיט פּריצישע פֿערד,\r\nװאָס זאָלן מיך טראָגן אַרום דער ערד.\r\n\r\nאיך האָב נישט און כ׳שיק נישט קײן טשערעדעס פֿיך,\r\nאין פֿרעמדע פֿעלדער צו פּאַשען זיך.\r\nאיך האָב נאָר אַ ציגעלע, װײַס װי שנײ,\r\nװאָס גײט מיט מיר מיט אין װאָגל און װײ.\r\n\r\nקײן קאַסטנס מיט גאָלד און קײן זעק מיט דוקאַטן,\r\nאַן אַנדער ירושה איך האָב פֿון מײַן טאַטן.\r\nקײן זילבערװאַרג און קײן מינדסטע מטבע.\r\nנאָר כ׳האָב פֿון דער מאַמעס מױל אַ קמע.\r\n\r\nװאָס כ׳האָב דערפֿון? אַ האַרץ מיט לידער —\r\nאַ ביסל טרײסט אין מײַן ביטערער בידע. ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'טראָפּנס טרײסט אין דער בידע, מ. מ. שאַפֿיר, אַדלער פּרינטינג, מאָנטרעאַל 1987', 1, 'poem'),
('avrom_gontar_0', 'דער גרעסטער װוּנדער', 'Avrom Gontar', NULL, '1969-00-00', 'צו יעדן װוּנדער װערט מען צוגעװױנט,\r\nנאָר ביז אַצינד בין איך נאָך אַלץ דערשטױנט\r\nפֿון גרעסטן װוּנדער פֿון די װוּנדער,\r\nװאָס האָט קײן אָנהײב ניט אין די יאָרהונדערטס\r\nאון װעט ביז אײביקײַט געדױערן, —\r\nדער װוּנדער פֿון געבױרן.\r\n\r\nבאַם װיגעלע פֿון ערשט געבױרן קינד,\r\nװאָס װײסט ניט פֿון קײן שלעכטס און פֿון קײן זינד,\r\nװאָס װײסט אַפֿילע ניט דערפֿון,\r\nצי לעבט עס שױן אונטער דער זון,\r\nאיך שטײ פֿאַרגאַפֿט און שטױן:\r\nדי גאַנצע װעלט באַדאַרף עס שױן.\r\n\r\nמיט הענט און פֿיס און אַפֿן העכסטן קאָל\r\nעס פֿאָדערט אַלץ און מיטאַמאָל —\r\nדער מוטערס װאַרעמקײַט, איר מילדע שױס.\r\nאַ נײַע װעלט פֿון קינד עס שרײַט אַרױס —\r\nאון ליכטיק װערט אַרום,\r\n    געבענטשט עס איז דאָס הױז. ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'פֿון טױבן אַפֿן דאַך, אָװראָם גאָנטאַר, סאָװעטסקי פּיסאַטעל, מאָסקװע 1969', 1, 'poem'),
('sam_liptzin_0', 'מיר װעלן באַצאָלן!', 'Sam Liptzin', NULL, '1957-00-00', 'דער זײדע מיט די אײניקלעך\r\nגײען זאַלבעדריט.\r\nקײלע רעכץ, איציק לינקס,\r\nאון דער זײדע אינדערמיט.\r\n\r\nאין דער שולע גײען זײ\r\nמיט אַ שפּילעװדיגן גאַנג.\r\nזײ האָבן ליב צו שפּילן זיך,\r\nאון צו לערנען אַ פֿאַרלאַנג!\r\n\r\nזײדע, בעטן זײ, דערצײל\r\nדאָס מעשה׳לע פֿונם נאַר,\r\nלאַכט דער זײדע: זײער גוט,\r\nאָבער, װאָס קריג איך דערפֿאַר?\r\n\r\nגיט איציקל מיטן אױג אַ װאונק,\r\nאון קײלעלע אַ זיסן לאַך:\r\nמיר װעלן, זײדע, באַצאָלן דיר\r\nמיט גאָר אַ גוטער זאַך:\r\n\r\nװען מיר װעלן אױסװאַקסן,\r\nאון האָבן אײניקלעך װי דו,\r\nװעלן מיר דערצײלן זײ די מעשה׳לעך,\r\nװאָס דערצײלט צו אונז האָסטו!...', NULL, NULL, NULL, NULL, 'פֿאַר קלײן און גרױס, סעם ליפּצין, פֿאַרלאַג אַמכאָ, ניו יאָרק 1957', 1, 'poem'),
('asher_schwarzman_0', 'די קרעטשמע', 'Osher Schwarzman', NULL, '1909-00-00', 'אַרױס פֿונעם דאָרף, אפֿן װעג בא די פֿעלדער\r\nאַן אַלטע אַמאָליקע קרעטשמע נאָך שטײט\r\nאון קלערט, װי, לעהאװדל, אַ מענטש אף דער עלטער,\r\nװאָס האָט אין דער יוגנט מיט װעלטן געדרײט.\r\n\r\n— נו, יאָגט אַרום, װינטן, נו, טריקנט, איר פֿעלדער;\r\nנו, כאַפּט נאָך אַ שטרױ פֿון מײַן דאַך און לױפֿט אָפּ,\r\nס׳װעט קײנמאָל ניט אומקערן זיך שױן מײַן יוגנט, —\r\nאיך פֿאָר ניט ארוף, כ׳פֿאָר פֿון באַרג שױן אַראָפּ.\r\n\r\nפֿאַרװאַקסן דער צופֿאָר, די שטאַלן צעװאָרפֿן,\r\nבאטאָג און באנאַכט איז ניט אָפֿן די טיר,\r\nניטאָ שױן דאָס שטענדיקע רעדל באם קאַנעץ\r\nמיט װוּנדערלעב־שרעקלעכע מײַסעס אָן שיר.\r\n\r\nעס גיסן זיך שױן ניט די האַלב־װילדע לידער\r\nמיט בראָנפֿן צונױף אף דער שיקערער צונג;\r\nניט עגבערט דעם מױעך, ניט שױדערט די גלידער\r\nדער סאָד, װאָס אַנטפּלעקט אַ פֿאַרשיקערטע לונג.\r\n\r\nדי קרעטשמע שטײט עלנט באם װעג, װי אַ דאָרנן,\r\nדער דורכפֿאָרער װערט דאָ אף װײַלע פֿאַרקלערט,\r\nדערמאָנט זיך, װי לאַנג ס׳איז אַהײם נאָך צו פֿאָרן,\r\nרוקט אײַן זיך אין בורקע און טרײַבן צו די פֿערד.\r\n\r\nנאָר װינטן, װאָס הוליען אף פֿעלדער אף סרײטע,\r\nדערמאָנען דער קרעטשמע די אַלטינקע זינד.\r\nאַ װינט טוט אַ לאַך און מאַכט טײקעף אַ פּלײטע, —\r\nזי בלײַבט, װי אַן אַלטער, פֿאַרשעמט פֿון אַ קינד...', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אַלע לידער און בריװ, אַשער שװאַרצמאַן, מעלוכע־פֿאַרלאַג, מאָסקװע 1961', 1, 'poem'),
('leyzer_aykhenrand_0', 'אין טאָג פֿון דײַן געבױרן', 'Leyzer Aykhenrand', NULL, '1954-06-27', 'אין דײַנע שטילע אױגן\r\nהײבן זיך אָן די בלױע װעגן פֿון די שטערן.\r\n\r\nפֿון דײַנע רײנע טרערן\r\nגײט אױף דער טױ פֿאַר פֿרילינגדיקע קאַיאָרן.\r\n\r\nפֿון דײַנע װײַסע פֿונגער\r\nצעהעלט זיך תמיד דער הימל פֿון אַ יעדער מײַנער פֿרײד.\r\n\r\nדו ביסט גאָטס שענסטע רגע;\r\nדיך האָט ער פֿון זײַנס אַ בלױען שבת־שמײכל באַשאַפֿן.\r\n\r\nפֿון דײַנע רױטע ליפּן\r\nשעפּן אַלע נאַכטיגאַלן דעם װײַן פֿאַר זײערע געזאַנגען.\r\n\r\nדער דאָרשט פֿון מײַן אײביקער בענקשאַפֿט\r\nשטיל איך מיטן קילן אָטעם פֿון דײַנע שטראַלנדיקן גוף.\r\n \r\nאין טאָג פֿון דײַן געבױרן\r\nהאָט ערשט די װעלט איר רײנע נשמה באַקומען.\r\n\r\nדו ביסט גאָטס שענסטע רגע;\r\nדיך האָט ער פֿון זײַנס אַ בלױען שבת־שמײכל באַשאַפֿן.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'די יידישע צײַטונג, יוני 27, 1954, בוענאָס אײַרעס; דורך אָפּקלײַב 1954, העפֿט אײנס יאַנואַר 1955, ניו־יאָרק.', 1, 'poem'),
('aaron_zeitlin_1', 'אני מאמין', 'Aaron Zeitlin', NULL, '1948-00-00', 'זאָל איך גלײַבן אין שפּינאָזעס געאָמעטערדיקן געץ,\r\nאַ גאָט, װאָס קאָן נישט ענדערן זײַן אײגענעם באַשאַף,\r\nאַ גאָט, װאָס איז בײַם אײגענעם געזעץ\r\nאַ נעבעכדיקער שקלאַף,\r\nאַ גאָט אָן גרױלן און אָן נסים,\r\nאַ גאָט אַ קאַלטער אַפּיקורס,\r\nאַ װײטער פֿעטער, װאָס װיל מיך נישט קענען,\r\nװאָס פֿון זײַנעט װעגן מעג איך ברענען\r\nאױף אַלע פֿײַערן עד סוף כּל הדורות?\r\nאַ גאָט אַ בעל־חשבון, װאָס װען איך פֿאַרגײ\r\nגרײכט נישט צו אים מײַן געשרײַ;\r\nאַ גאָט, װאָס זײַנע מלאכים זײַנען ציפֿערן;\r\nאַ גאָט, װאָס אײדער אין אים\r\nװאָלט איך ליבערשט געגלױבט אין לוציפֿערן?\r\n\r\nצי אפֿשר זאָל איך גלײַבן אין דעם אױסלײזער, װאָס לײזט נישט אױס,\r\nדעם אױגעטראַכטן גאָט, װאָס באָמבלט זיך אױף אַלע צלמים,\r\nדער עבודה־זרה, װאָס פֿאַרגיט פֿאָרױס\r\nגילױ־עריות און שפֿיכות־דמים?\r\nזאָל איך גלײַבן אין דעם גאָט פֿון קלױסטערדיקע גלעקער,\r\nװאָס די פֿינצטערע פֿאַנטאַזיע פֿון סאַדיסטן\r\nהאָט אױסגעבלוטיקט אים אומיסטן,\r\nכּדי צו פּײַניקן מײַן אמת מיט זײַן שקר?\r\n\r\nנישט די לעגענדע פֿון דעם גאָט, װאָס איז געװאָרן מענטש,\r\nנישט די בלוט־מעשה מכּוח דעם געשלאַכטן, —\r\nנישט דאָס איז װעלט־זינד און נישט דאָס איז העכסטער סוד\r\nפֿון אָט דעם עולם־תּחתּון.\r\nאַן אמת װײס איך, װאָס איז זעקס מיליאָן מאָל גרױליקער\r\nאון זעקס מיליאָן מאָל סודיקער: די װאָר װעגן דעם טײַװל,\r\nװאָס איז געװאָרן מענטש, געװען מיט אונדז דאָ אױף דער ערד,\r\nגעװען געזען, געװען געהערט,\r\nאון — געשלאַכט אַ פֿאָלק, פֿאַרקױלט עס און פֿאַרגאַזט עס!\r\nדי בעלעטריסטישע מיסטעריע פֿון דעם קריסט —\r\nװאָס איז זי קעגן אָט דעם סוד, װאָס איז געשען בפּשטות?\r\n\r\nאָ, די כּלומרשטיקע געטער!\r\nזײ — און די אַנדערע שאָטנס, די איזמען!\r\nפּוסטע װי תּמיד קלינגט מיר זײער פּזמון\r\nאַצינד, נאָכן צעשמעטער.\r\nאין װעמען קאָן איך גלײַבן,\r\nאַז נישט אין אים, מײַן לעבעדיקע גאָט פֿון קאַטאַקליזמען,\r\nפֿון אָפֿענע נקמות און באַהאַלטענע נחמות?\r\nװאָס מען איז — דאָס איז מען:\r\nכ׳בין ייִד, װי ער איז גאָט.\r\n\r\nהאָב איך דען אַ ברירה, נישט צו גלײַבן\r\nאין יענעם לעבעדיקן גאָט, װאָס טױט מיך צוליב צװעקן,\r\nװאָס כ׳קאָן זײ נישט אַנטדעקן,\r\nאון נאָכדעם װי ער מאַכט מײַן לײב צו אַש —\r\nנעמט ער מיך װידער װעקן?\r\nאון װער איך שטורעם קעגן אים און בונט, —\r\nאיז ער דער, װאָס בלוטיקן אין מײַן װוּנד,\r\nאון מײַנע װײ־געשרײַען זײַנען זײַנע שבֿחים.\r\nנישט װילנדיק באַשטעטיקט אים מײַן פּײַן:\r\nװער װעט זיך בונטעװען אַקעגן בלײכע יױזן?\r\nאון װער װעט ברױזן\r\nאַנטקעגן דעם נישט־זײַענדיקן זײַן\r\nפֿון אַ שפּינאָזע־גאָט אַ נישט־שלעכטן און נישט־גוטן,\r\nװאָס שלאָפֿט באַרוט אין שטאַרע אַטריבוטן.\r\n\r\nאון נאָך אַ מאָל און װידער:\r\nאַפֿולו איצט — צי האָב איך דען אַ ברירה\r\n נישט צו גלײַבן אין דעם גאָט פֿון תּהלים און פֿון סידור,\r\nאַז נאָר צו אים אַלײן, צו אים אַלײן\r\nקאָן איך שרײַען דאָס געשרײַ פֿון אַלע מײַנע גלידער?\r\nדװקא װײַל ער לעבט און װײַל ער װיל,\r\nװײַל ער שלאָפֿט נישט אין געזעץ דעם שטײַפֿן,\r\nקאָן איך זײַנע מעשים נישט באַגרײַפֿן —\r\nאון מײַן נישט־באַגרײַפֿן איז אַ ראַיה, אַז ער איז.\r\nס׳ליגט מײַן אַש צו זײַנע פֿיס.\r\n\r\nאַני מאמין — איך גלײַב, אַז דאָס גיט ער\r\nמיר גיהינומס נישט־געדאַכטע,\r\nװײַל ערגעץ היט ער\r\nנישט געדאַכטע גן־עדנס פֿאַר זײַנע געשלאַכטע.\r\nאַני מאמין — איך גלײַב:\r\nמיט מיר צוזאַמען לײַדט ער.\r\nשרײַ איך קעגן אים —\r\nמיט מיר צוזאַמען שרײַט ער.\r\nער װיל מיך לײַטערן אַ לעצט געלײַטער.\r\nער, װאָס הײסט דעם משחית אָנצינדן מײַן שײַטער,\r\nװיל מיך לױנען און באַקרױנען\r\nמיט זײַנע פֿינקלדיקסטע כּתרים.\r\nער װעט מיך הײבן איבער אַלע זײַנע שׂרים\r\nפֿון װעגן מײן גלײַבן אין אים אַפֿילו\r\nנאָך מיליאָנען עקדות\r\nפֿון טאַטעס. אײניקלעך און זײדעס,\r\nעקידות אָן מלאך, אָן װידער.\r\n\r\nדער גאָט דער אומבאַגרײַפֿלעכער פֿון תּהלים\r\nמאַכט, עס זאָל נאַכט װערן,\r\nאון לאָזט מיך געשלאַכט װערן;\r\nדערנאָך הײסט ער אױפֿשטײן װידער.\r\nצי איך װיל נישט, צי איך װיל אים —\r\nזײַנע עקספּערימענטען\r\nפֿירט ער דורך דורך מיר,\r\nדעם אײביק געברענטן.\r\nקײנעם לאָזט ער נישט אַזױ אונטערגײן װי מיך\r\nאון קײנעם טוט ער נישט אַזױ אין פֿײַער מאָדעלירן;\r\nקײנעם װיל ער נישט אַזױ געפֿינען;\r\nקײנעם טוט ער נישט אַזױ פֿאַרלירן.\r\nאױך איך געפֿין אים און פֿאַרליר אים —\r\nפֿאַרליר אים און געפֿין אים —\r\nאָ, רצוא־ושוב פֿון חסדים און פֿון דינים!\r\nאיכה — און שיר השירים!\r\n\r\nװער איז װי מײַן גאָט װוּלקאַניק?\r\nאָט איז ער סיני צו מיר,\r\nאון אָט — מײדאַנעק.\r\nאון מעג איך װי רעװאָלטירן\r\nאון מעג איך װי מיד זײַן —\r\nמוז איך ייִד זײַן.\r\nמיר קאָנען זיך בײדע נישט אָפּלאָזן,\r\nנישט ער מיך, נישט איך אים.\r\nזאָג: ישׂראל, — זאָגסטו: אלהים.\r\nאון פֿאַל איך אונטער זײַנע הענט —\r\nקומט דעם חלום פֿון קץ און זינגט מיר אַ טרײסט:\r\nשױן נענטער װי װײַטער! דו גײסט\r\nצום טאָג פֿון זײַן לעצטן עקספּערימענט.\r\n\r\nאני מאמין — איך גלײַב אין דער טרײסט:\r\nפֿון די עקספּערימענטן איבער מיר,\r\nעקספּערימענטן אין פֿײַער,\r\nװען אַרױס װאָס ער דאַרף —\r\nאַ בראשית אַ נײַער.\r\n\r\nאני מאמין — איך גלײַב:\r\nצוליב מיר, דער שארית ישׂראל,\r\nװעט דער גאָט פֿון ישׂראל,\r\nװען ס׳װעט אָנהײבן קצ׳ן,\r\nאיבערפֿורעמען די קרעאַטור,\r\nצו זײַן רעכטער האַנט װעט ער מיך זעצן.\r\nאון מײַן דערלײזער װעט אין שטױב\r\nצעטרעטן אַלע געצן. ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'די גאָלדענע קײט, נומער אײנס, װינטער 1949, תל אַביב.', 1, 'poem');
INSERT INTO `poem` (`poem`, `title_y`, `poet`, `reader`, `date`, `text_y`, `context`, `rec`, `img`, `img_src`, `source`, `public`, `genre`) VALUES
('aaron_zeitlin_2', '[אָן טיטל]', 'Aaron Zeitlin', NULL, '1930-06-13', 'װײַב, לאָמיר פּאַקן די טשעמאָדאַנען\r\nאון לאָמיר אַװעקפֿאָרן װײַט פֿון דאַנען.\r\n\r\nװאַרשע איז אַ שטאָט אַ פּאַרשיװע —\r\nמיר װעלן נאָך איר נישט זיצן שבֿעה.\r\n\r\nאױך זי װעט קײן טרערן נישט פֿאַרניסן.\r\nװוּהין? אָט דאָס איז שװער צו װיסן.\r\n\r\nפּאַריז? צו טומלדיק און טומאה׳דיק.\r\nירושלים? שײן, נאָר אומעטיק.\r\n\r\nעס טאַנצט פּאַריז, עס טאַנצט נאָך בערלין.\r\nאון אין לאָנדאָן קעניגט קעניג ספּלין.\r\n\r\nקײן ניו־יאָרק װיל גאָט נאָך אַלץ נישט קומען\r\nאון מאָסקװע האָט ליטװאַקאָװ פֿאַרנומען.\r\n\r\nדי שװײַץ? אַ האָטעל. האָלאַנד איז פֿרידלעך\r\nאון שמעק מיט קעז (װי איגרעק׳ס לידלעך).\r\n\r\nנאָר פֿאָרן מוז מען... אָט, לאָמיר פֿאָרן\r\nאון לאָמיר דעריאָגן די יונגע יאָרן.\r\n\r\nזײ מוזן נאָך ערגעץ אױף װעגן װאָגלען.\r\nזײ טראָגן גליק אין לעדערנע לאָגלען.\r\n\r\nזײ מוזן נאָך ערגעץ אױף װעגן װאַנדלען.\r\nזײ זענען געפֿאָרן מיט שאָטנס האַנדלען.\r\n\r\nלאָמיר פֿאָרן — געשװינד געשװינדער,\r\nלאָמיר דעריאָגן — און װערן קינדער. ', NULL, NULL, 'aaron_zeitlin_2.jpg', 'פֿון רפֿאַל הלף', 'געצײלטע װערטער, נומער 5, 13 יוני, 1930, קראָקע.', 1, 'poem'),
('sam_liptzin_1', 'נאַיעגראַ פֿאָלס', 'Sam Liptzin', NULL, '1953-00-00', 'עס טראָגן זיך שטראָמען\r\nמיט אַטאָמישן כוח,\r\nװי דער ערלעכער רוף —\r\nצו דעם אַרבעטערס מוח.\r\n\r\nאון טראָפּנס װי מענטשן,\r\nזײַנען שטאַרק — װען צוזאַמען.\r\nאַ טראָפּן — איז אַ טראָפּן,\r\nטזוזאַמען — װערט ימ׳ען...\r\n\r\nאיך קוק אױף די כװאַליעס,\r\nװי מיט שטורעם זײ גײען,\r\nאון טראַכט פֿון מײַן קלאַס,\r\nאין געשלאָסענע רײען!', NULL, NULL, 'sam_liptzin_1.jpg', 'Center for Health, Environment & Justice (http://chej.org/about-us/story/love-canal/)', 'פֿאַר פֿרײד און פֿרידן, סעם ליפּצין, פֿאַרלאַג אַמכאָ, 1953, ניו־יאָרק.', 1, 'poem'),
('celia_dropkin_1', 'אין העמאַק', 'Celia Dropkin', NULL, '1935-00-00', 'איך ליג אין העמאַק. \nדורך צװײַגן שײַנט הײס אַרײַן די זון, \nאיך פֿאַרמאַך מײַנע אױגן, \nאון זע אַ בלױען כינעזישן שריפֿט, \nאױף אַ גילדענעם בלאַט;\nליכטיק בלױע כינעזישע אותיות\nפֿינקלען אַרױף און אַראָפּ,\nװי קלײנע פֿאַנטאַסטישע פֿענצטער\nאױף אַ װאַנט פֿון אַ גילדענעם טורעם. \n\nאיך פֿאַרשטײ ניט די שריפֿט, \nנאָר עפּעס פֿאַרדריקט מײַן האַרץ:\nאיך ליב דיך, איך ליב דיך,\nאַזױ לעז איך די בלױע כינעזישע שריפֿט.\n', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אין הײסן װינט, ציעליע דראָפּקין, פּאָזי־שולזאָן פּרעס, 1935, ניו יאָרק', 1, 'poem'),
('sam_liptzin_2', 'די נעגער־געשיכטע', 'Sam Liptzin', NULL, '1953-00-00', 'ניט אין אַ ליד און ניט אין אַ בוך,\r\nקען די נעגער־געשיכטע אַרױסגעבראַכט װערן,\r\nאַ לאַנגע געשיכטע, פֿון הערשער און שקלאַפֿן,\r\nאון װאָס ס׳איז פֿאַרצײכנט, איז מיט בלוט און מיט טרערן.\r\n\r\nס׳איז גענוג אױפֿצומישן די לינקאָלן בלעטער,\r\nדי העלדישע קאַמפֿן פֿון שקלאַפֿן באַפֿרײַער,\r\nאון טראָץ שקלאַפֿערײַ, װי ס׳האָט דער נעגער באַװיזן,\r\nצו געבן דעם לאַנד דאָ — אַזױ פֿיל צושטײַער.\r\n\r\nװאַקסט די נעגער־געשיכטע בײַ אונדז אין די שטאַטן,\r\nװוּ מיליאָנען נעגער לײדן און שמאַכטן,\r\nװען װאָל־סטריט רעדט פֿון „װעלט־דעמאָקראַטיע“\r\nטאָר פּאָל ראָבסאָן, דער נעגער, זײַן מױל ניט אױפֿמאַכן...\r\n\r\nאיז װאָס מײנט אַ בוך? ס׳דאַרף שטענדיק און אײביק\r\nדי נעגער־געשיכטע װײַזן דעם צײכן פֿון קין —\r\nװי נעגער און װײַסער האָבן געקעמפֿט דאָ צוזאַמען\r\nגעגן הערשער און רױבער — די װעלט צו באַפֿרײַען.\r\n\r\nאון אַזױ לאַנג װי אין װאַלד װעלן בױמער דאָ װאַקסן,\r\nװעלן זײ דערמאָנען פֿון „לינטשער“ און תליות אַ צײכן,\r\nװיפֿל געהאַנגענע נעגער ס׳איז אין דער געשיכטע פֿאַרשריבן —\r\nאין קאַמף פֿאַר גלײַכהײט און פֿרײַהײט, דאָס ציל צו דערגרײכן. ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'פֿאַר פֿרײד און פֿרידן, סעם ליפּצין, פֿאַרלאַג אַמכאָ, 1953, ניו־יאָרק.', 1, 'poem'),
('hayim_nahman_bialik_0', 'אױף דעם הױכן באַרג...', 'Hayim Nahman Bialik', NULL, '1922-00-00', 'אויף דעם הויכן באַרג,\r\nאויף דעם גרינעם גראָז\r\nהאָב איך קינדווייז שטום\r\nאָפּגעטרוימט מיין גליק...\r\nוואָס האָב איך געוואָלט —\r\nכ׳ווייס אַליין ניט וואָס, —\r\nכ׳ווייס נאָר, אַז עס קומט\r\nקיין מאָל מער צוריק...\r\n\r\nאפשר ווייסט דער ווינט\r\nאון דער זונענשטראַל,\r\nוואָס האָט מיר געשפּריצט\r\nאין די אויגן גאָלד,\r\nאון דער טיפער טאָל\r\nאון דער ריינער קוואַל —\r\nוואָס מיין קינדערש האַרץ\r\nהאָט זיך זוי געוואָלט...                  \r\n\r\nאויף דעם הויכן באַרג,\r\nדאָרטן אויס דער שטאָט\r\nאויף דעם גרינעם גראָז\r\nהאָב איך זיך דערפילט...\r\nכ׳האָב דאָרט שטילערהייט\r\nזיך געזען מיט גאָט,\r\nאון מלאכים האָבן\r\nזיך מיט מיר געשפּילט.\r\n\r\nפרייטאָג — זומער־לעב —\r\nקוים דערלעבט די שעה!\r\nפריי פון חדר־יאָך,\r\nווערט די לופט מיר קאַרג:\r\nווער מיר מהר׳ם־שיף!\r\nוואָס מיר מהרש׳א!\r\nגיך אַוועק אַהין —\r\nאויף דעם הויכן באַרג!...\r\n\r\nדאָרטן עפנט זיך\r\nגאָר אַ נייע וועלט,\r\nאַלעס באָדט זיך דאָרט\r\nאין אַ ים פון ליכט.\r\nפון איר פוטערפאַס\r\nקוקט די זון און קוועלט,\r\nווי דאָס גרעזל וואַקסט,\r\nווי דער וואָרעם קריכט.\r\n\r\nגאַנצע וועלטן גייסט\r\nגיסט אין מיר אַריין\r\nיעדער שטילער בלאָז,\r\nיעדער זונענשטראַל;\r\nמיט דעם פולן מויל\r\nטרינק איך לופט און שיין,\r\nאון אין האַרצן טיף\r\nעפנט זיך אַ קוואַל — —\r\n\r\nאוי, אַהין, אַהין...\r\nערגעץ ווייט, גאַנץ ווייט... —\r\nהאָט מיין קינדערש האַרץ\r\nשטומערהייט געגלוסט\r\nאון אַזוי געבענקט...\r\nוואו? אין וואָסער זייט\r\nשטעקט דאָרט מיין „אַהין“? —\r\nהאָב איך ניט געוואוסט.\r\n\r\nנאָר די שוועלבעלעך\r\nהאָבן יאָ געוואוסט,\r\nאון אויף פייגלשפּראַך,\r\nפליענדיק פאַרביי,\r\nהאָבן כאַפּנדיק\r\nמיך פון דאָרט געגריסט\r\nאון אַוועקגעשוועבט\r\nפריילעך, פראַנק און פריי.\r\n\r\nאויף דעם הויכן באַרג,\r\nאויף דעם גרינעם גראָז\r\nהאָב איך קינדווייז שטום\r\nאָפּגעטרוימט מיין גליק...\r\nוואָס איז דאָס געווען? —\r\nכ׳ווייס אליין ניט וואָס,\r\nכ׳ווייס נאָר, אַז עס קומט\r\nקיינמאָל מער צוריק... ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'שירים, ח. נ. ביאַליק, כּלל פֿאַרלאַג, 1922, בערלין.', 1, 'poem'),
('yisroel_shtern_0', 'פֿרילינג אין שפּיטאָל', 'Yisroel Shtern', 'Isaac Apel', '1923-00-00', '\r\nI\r\n\r\nאיז אַ װוּנדער, אַז די קראַנקע זענען לױטערע און צאַרטע\r\nאון פֿאַרקוקטע ערגעץ װײַט און זעען דאָס, װאָס קײנער זעט נישט,\r\nליגן שפּעט בײַ נאַכט און שמײכלען אין דער פֿינצטערניש אַרײַן,\r\nאון די בעטן גלעטן זײ פֿאַר פֿרײד, װײַל ס׳װערט זײ קלאָר אַ רעטעניש?\r\n\r\nאיז אַ װוּנדער, אַז די קראַנקע קומען אױף פֿון זײער דרימל\r\nרײַך און דופֿטיק (װי אין פֿרילינג כאַפּט זיך אױף פֿון שלאָף אַ זאָמען),\r\nליגן פֿריש אין שטילע זאַלן און האָרכן װי בײַ זײ צו קאָפּנס\r\nהאָט אַ קלאַפּ געטאָן אַ פֿליג און עמעץ רופֿט זײ אָן בײַם נאָמען?\r\n\r\nאיז אַ װוּנדער, אַז די קראַנקע זענען גרײט צו װערן הײליק\r\nאון װאַרטן אָפּ די מעת־לעתן מיט שׂימחה װי מען שײדט אָפּ מעשׂר… —\r\nאיז אַ װוּנדער — װען כּבֿיכול שפּאַצירט אין רױם פֿון די שפּיטעלער,\r\nװי ס׳האָט זײַן גײַסט אַ מאָל געשװעבט אױפֿן פֿלאַך פֿון ערשטן װאַסער!\r\n\r\nII\r\n\r\nאון פֿון װאַן איז די ליבשאַפֿט װאָס גײט װי אַ דאָקטער\r\nפֿון בעטל צו בעטל און לײגט צו דאָס אױער,\r\nאון דער זאַל װעקט זיך אױף װי אַ דערשראָקענע שטאָט,\r\nװען עס גײען געשרײען פֿון יעטװעדן טױער?\r\n\r\nאון פֿון װאַן איז די ליבשאַפֿט, װאָס הענגט װי אַ בליצלאָמפּ\r\nאון רײַסט אױף פֿון שלאָף דעם װאָס חלומט אַלײן\r\nביז אַלע זעצן זיך אױף — װײַסע אין שטילקײט,\r\nקוקן — טראַכטן — און פּלוצלינג — נעמט אָן אַ געװײן?\r\n\r\nאון װאָס אַלע חולאָים זענען זיך אַזױ נאָענט\r\nװי באַזונדערע שטראַלן פֿון אײן גרױסער גענאָד, —\r\nאיז עס נישט װײַל זײ זענען אין דער גראָבער פֿאַרגרעבטער\r\nװעלט די בעלי־בתּים פֿון דער אײדלסטער שטאָט?!\r\n\r\nIII\r\n\r\nװאָרן אױסגעפֿײַנערט װערט אַ שטאָט בײַ די לעצטע שטיקער בלוט\r\nפֿון טאָג. געװעלבער־טירן לײגן זיך צונױף װי שטילע הענט.\r\nװײך און טונקל מאַכט דער מאַרק זיך אױף, קוקט צום ערשטן מאָל אַרױף:\r\nעמעץ איז אין הימל שװאַך, ליגט אין װײַסן בעט און ברענט.\r\n\r\nטראָטואַרן פֿאַרשטעלן זיך דאָס פּנים און ציִען זיך אַזױ — געהײמע װעגן.\r\nװער ס׳שפּאַצירט דערשפּירט אין האַרצן שװער און שאַרט זיך בײַ די שטומע װענט,\r\nװײַבער קריגן דערשראָקענע פֿינגער, טאַפּן צי האָבן נישט קינדער קײן היץ.\r\nמױערן לאָזן אַראָפּ די קעפּ. שטאָט בענקט, זי איז אין דער פֿרעמד\r\n\r\nאון זוכט איר הײם, קוקט אַהין, אַהין, װוּ בערג װאַקסן אַרײַן אין בלוט,\r\nאון טראַכט: דעם טאָג איז גוט, ער איז שױן אױבן און איך בין נאָך אין טאָל.\r\n— — — — — — — — — — — —\r\nנאָר װאָס װײסט איר, װען מעת־לעתן גאַנצע גײען װי װאַסערן פֿאַר נאַכט — —\r\nװאָס װײסט איר אַלע אױף די גאַסן, װאָס אַ טאָג איז אין שפּיטאָל!\r\n\r\nIV\r\n\r\nװאָס װײסט איר דען װי די פֿרימאָרגנס שפּראָצן, גײען אױף און בליִען\r\nזיך פֿונאַנד און שײַנען רױט און טרױעריק װי אַן אױסשיטרױז?\r\nצי זעט איר: אין געזונטן פּנים פֿון די בערג קלעפּט זיך אָן\r\nדער תּחילת נאַכט און װערט דאָרט גרױס װי עס װאַקסט אין באַק אַ מױז?\r\n\r\nװאָס װײסט איר אַלע אױף די גאַסן װאָסער טעם עס האָט די זון\r\nאון די גרױסקײט פֿון אַ פֿרילינג װי זעט אױס װען ס׳גײט שפּאַצירן\r\nאַ מעסער אינעם טיף פֿון מענטשן, (װי מ׳גײט דורך אַ געדיכטן סאָד —\r\nפֿולע גאָרשטשעס רױטע קאַרשן) רײַסט מיט אַפּעטיט געשװירן?\r\n\r\nװאָס װײסט איר אַלע אױף די גאַסן װאָס אַ נאַכט איז װען דאָס בלוט\r\nגײט פֿראַנק און פֿרײַ װי אַ מלך דורך אַלע טױערן פֿון הױט,\r\nאון אין פֿענצטער ליגט דער הימל בלױ װי מילץ, שױן אױסגעגאַנגען,\r\nאון די לבֿנה שטעקט פֿאַרגליװערט — אַ װײַסע מאַסקע פֿון גרױסן טױט?\r\n\r\nV\r\n\r\nװאָס װײסט איר אַלע אױף די גאַסן װאָס אַ טאָג איז אין שפּיטאָל.\r\nשלאַף, מע טאָר קײן סך נישט גײן, שפּאַצירט מען נאָענט: אין זיך אַלײן\r\nװי אין אַ גאָרטן. אױסגעטאָרעט װי אַ בײט. אַלע בײמער\r\nדורכגעשטורעמט, אומגעזאַרקעט און אױף יעדן טראָט אַ שטײן.\r\n\r\nמע האָט צעשאָטן די מעת־לעתן פֿולע פֿױסטן װי אַ פּױער,\r\nאון דער זײער האָט געזונגען: „ערד איז אונדזער, פֿרײַ װי צמחים\r\nװעלן מיר שטײַגן“! אין לײַב אין זעל האָט טיף צעאַקערט — הײַנט פֿאַר װאָס זשע האָבן הינט\r\nאַרױסגעשלעפּט די מעת־לעתן און אױף די פֿעלדער װאַקסן קנאָכן?\r\n\r\nמען זעצט זיך אױף דעם רעשט פֿון טאָג װי אױף אַ פּיען װאָס בלײַבט פֿון בױם\r\nאינעם טונקל קוקט מען : װעמעס שולד? מ׳באַגרײַפֿט: דער שומר איז אַװעק פֿון דאָרטן…\r\nפֿאַלט מען מיד אין קראַנקן בעט. און אַז דער װעכטער װעקט צום טײ:\r\nפֿעטער, הײ, װוּ ביסטו דאָרט? ענטפֿערט מען: בײַ זיך אין גאָרטן.\r\n\r\nVI\r\n\r\nדאָ איז ריח פֿון אײנזאַמקײטן װי הײ, װי גראָז אינעם שאָטן פֿון אָװנט.\r\nדאָ לעבן מענטשן און װאַקסן בלאָע װי בײמער, בעת די זון גײט שטאַרבן.\r\nאַהערצו קומען פֿרעמדע מידע װי װינטן אױף אַ פֿעלד פֿאַר נאַכט\r\nאון גײען פֿון דאַן װי פּױערשע לידער, אַז מ׳בינדט שױן אײַן די לעצטע גאַרבן…\r\n\r\nדאָ זענען הערצער אײַנגעבױגן, פֿאַלן װי טעג בײַם אונטערגײן.\r\nנאָר שײן איז דאָ דער אונטערגאַנג : מ׳פֿאַלט אין זײַדענער טונקלקײט.\r\nיעדער אײנער װערט װי װײַטקײט, אַלע מענטשן זענען שטילקײט,\r\nאון אין דער שטיל טוט אַזױ װײ : דאָ איז שטענדיק מינחה־צײַט. —\r\n\r\nתּמיד בעטן די װאָס מוזן זיך פֿאַרלעשן. פֿון דאַנען גיסט זיך\r\nװײַסער טרױער אין דער װעלט פּונקט װי פֿון די ערשטע שטערן.\r\nאון אַזױ קאַלט, נישט זיכער װערט : װוּ ? װער ? ביז עמעץ שרײַבט\r\nמיט גאָלדן כּתבֿ אױף גרױסן װאָלקן : קומט, צו מיר װעט איר געהערן! — —\r\n\r\nVII\r\n\r\nאון בעת דעם טאָגס רױטע יוגנט גיסט זיך אױס און באַפֿאַרבט\r\nדי גרענעצן פֿון מערבֿ־לאַנד, זײַן ראָזער גוף גוססט שװער,\r\nדי װײַטקײט האַלט דעם אָטעם אײַן און הערט זײַן ברענענדע צװאה, —\r\nנעמען ציטערן די בעטלעך : „עמעץ רופֿט אונדז דאָרטן, — װער?“\r\n\r\nבעת אין האָריזאָנטן־פּוסטקײט סמאַליעט אױס די לעצטע שעה,\r\nדי לאַנגע הענט פֿון טײַך און בערג קריגן בלױע אָדערן:\r\nאַלע נעמען זיך צום האַרצן װײַל נאָך ירושה גײט די נאַכט, —\r\nפּלאָנטערן פֿאַרדרימלט קראַנקע: „מ׳קומט… װער קומט אונדז פֿאָדערן?“\r\n\r\nאון בעת נאַכט יורשטע פֿאַרבענקט זיך, פֿאַרזיצט זיך אין אַ בױם־אַלעע,\r\nאָדער לױפֿט דול פּױקן אין די שױבן, אַלע שטובנװענט פֿאַרקלעמען,\r\nדער דרױסן טוט זיך אָן אַ זאַק, קײנער האַלט נישט אױס אָן טאָג, —\r\nפֿאַרגײען די װײַסלען בײַ חולאָים: „זיך ריכטן אין װעג אַרײַן… צו װעמען?“\r\n\r\nVIII\r\n\r\nװען אױף ברײטע הימלטראַקטן לױפֿן — װוּ זשע לױפֿן שטערן? —\r\nאַ בשׂורה טראָגן די װאָס קלאָגן: — „איר, איר צאַרטע מסוכּנים\r\nקענט מיך לאַנג שױן, אין אײַער לעצטן ברעג האָט איר מיך טיף געדמיונט.\r\nאיר זענט אַלע מײַנע שפּיגלען, און נאָר איך אַלײן בין פּנים.\r\n\r\nאיר האָט געקוקט אױף שטײן און שטױב, ט׳אָפּגעשפּיגלט לױף און קױף,\r\nדי גלאַטע פֿלאַך האָט מיטגעלאַכט מיטן אימפּעט פֿון די רױמען;\r\nנאָר אַז די האַסט האָט זיך פֿאַרבלאַסט, פֿלעגט אַן אומעט אײַער שטילע\r\nגלאָז פֿאַרציִען און איר׳ט פֿאַררוקט זיך אין די געשליפֿענע תּהומען.\r\n\r\nאיר זענט געשטאַנען בײַ די װענט, פֿאַרקוקט צוריק, — אין זיך, — אין אײגענער\r\nשפּיגלדיקער טיפֿעניש, פֿון אײַער שװײַגן האָט געשטראַלט\r\nפֿאַראומערטקײט אױף אַלץ אַרומעט, — דאָס האָט איר צו מיר געװײטיקט,\r\nאיר זענט אַלע מײַנע שפּיגלען, איך בין אײַער לעצט געשטאַלט“.\r\n\r\nIX\r\n\r\nליגט מען, האָרכט מען: עמעץ װאַנדלט צװישן טרערן און שפּיטאָלדאַך.\r\nפּרוּװט מען מיטגײן אַזױ פֿינצטער אַזױ ליכטיק װי ס׳גײט אַ שטײגער\r\nאַ שטערן פֿון צײַט אַרױסגעגנבֿעט, און צײַט בלײַבט הינטערשטעליק װײַט:\r\n(דאָ װאַשט מען לײַבער מיט בענזין װי קאַליע זשאַװערדיקע זײגער…)\r\n\r\nצײַט בײגט זיך אײַן און האָרכט : עס שװעבט װער איבער איר אין לאַנגן זאַל,\r\nאיז מבֿקר־חולה די װאָס הוסטן, די װאָס װײנען, די װאָס שפּײַען,\r\nאון העכער װאַקסט דער הױכער זאַל, װענט װאַרטן װײַס : עס װעט געשען,\r\nדי טירן צוגעמאַכט װי אױגן בשעת מע טראַכט אַ גרױסן רעיון,\r\n\r\nאין איר פֿאַרטײַעטקײט זיצט נאַכט און װײסט: זי איז די לעצטע נאַכט,\r\nנאָר אַ מאָל פֿון טונקל הײבט אַרױס אַ שװערער קאָפּ זיך, קוקט צום טיר:\r\nנאָך נישט מײַן װײַב, — נאָך נישט מײַן קינד, — װוּ זענען זײ, — װי שפּעט איז איצט, —\r\nרופֿט דער װאָס װאַנדלט אין דער שטילקײט: שױן די העכסטע צײַט — צו מיר.\r\n\r\nX\r\n\r\nאײַער אָרעמען װעג האָב איך געזען, מײַנע אָרעמע ברידער,\r\nאיר זענט געגאַנגען װי דער װינטער דורך די פֿעלדער גײט,\r\nדי אָרעמס שװער אַראָפּגעהאַנגען װי צװײַגן אָנגעטאָן אין אײַז;\r\nאון איך בין נאָכגעגאַנגען אײַך װי דער װינטער דורך די פֿעלדער גײט.\r\n\r\nדער טאָג האָט װײַס און װײַט געװײטיקט: איר זענט געװען פֿאַרשנײטע דערפֿער, —\r\nדי נאַכט האָט טיף אין זיך געװױעט: אַ הונט װאָס האָט נישט קײן בעל־בית. —\r\nאון איך דער פֿרעמדער פֿעלדער־גײער האָב זיך צעבליט װי אײַער פֿעלד\r\nאױף מיר זענען געװאַקסן שטײנער, איך האָב געפֿרירט װי אײַער גראָז.\r\n\r\nאון אַז די ערשטע מילדע שעה איז װי די ערשטע שװאַלב געקומען,\r\nדי צװײטע בלאַנקט אין װײַסן בעטל, די דריטע — האָט שױן אױפֿן קול\r\nגעשטראַלט: כ׳בין רײַך, — בין איך נישט אָרעם לעבן אײַך:\r\nאיצט בין איך גלאַנץ, איצט בין איך טרױער, איך בין דער פֿרילינג אין שפּיטאָל. ', NULL, 'yisroel_shtern_0.mp3', NULL, NULL, 'לידער און עסײען, ישראל שטערן, ציקאָ ביכער פֿאַרלאַג, 1955, ניו־יאָרק.', 1, 'poem'),
('miriam_ulinover_0', 'אַנטיקעלעך', 'Miriam Ulinover', NULL, '1922-00-00', 'אַנומלט האָבן מײדלעך דרײַ, שײנינקע װי גאָלד,\r\nמיט טײַערע אַנטיקעלעך זיך זאַלבע דריט געפּראָלט:\r\n\r\n„איך האָב אַ שטערנטיכעלע — האָט אײנע זיך באַרימט —\r\nנאָך פֿון מײַן עלטער־באָבעשי, געקעסטלט און געבלימט“.\r\n\r\n„איך האָב אַ ציטער־נעדעלע — די צװײטע האָט שטאָלצירט —\r\nנאָך פֿון מײַן עלטער־באָבעשי, מיט דימענטלעך פֿאַרצירט“.\r\n\r\nאון נאָר דאָס דריטע מײדעלע גאָט שטיל אין זיך געלאַכט,\r\nאון שטיל דאָס שױבן־טירעלע פֿון אַלקער אױפֿגעמאַכט:\r\n\r\n„דאָס טײַערסטע אַנטיקעלע פֿאַרמאָג איך אײנע נאָר —\r\nדי עלטער־באָבעשי אַלײן פֿון איבער הונדערט יאָר!“', NULL, NULL, NULL, NULL, 'רינגלבלום אַרכיװן (https://poetryinhell.org)', 1, 'poem'),
('kadia_molodowsky_0', 'פֿרױען־לידער [vi]', 'Kadia Molodowsky', NULL, '1927-00-00', 'פֿאַר כּלות אָרעמע װאָס זײַנען דינסמײדלעך געװען,\r\nצאַפּט די מוטער שׂרה פֿון פֿעסער טונקעלע\r\nאון קרוגן פֿונקלדיקן װײַן.\r\nװעמען ס’איז אַ פֿולער קרוג באַשערט,\r\nטראָגט די מוטער שׂרה אים מיט בײדע הענט,\r\nאון װעמען ס’איז באַשערט אַ בעכערל אַ קלײנס\r\nפֿאַלט דער מוטער שׂרהס טרערן אין אים אַרײַן.\r\nאון פֿאַר גאַסן־מײדלעך.\r\nװען װײַסע חופּה־שיכלעך חלומען זיך זײ,\r\nטראָגט די מוטער שׂרה האָניק לױטערן,\r\nאױף קלײנע טעצעלעך,\r\nצו זײער מידן מױל.\r\nפֿאַר כּלות אָרעמע, פֿון אַ מיוחסדיקן שטאַם\r\nװאָס שעמען זיך דאָס אױסגעלאַטעטע װעש\r\nברענגען צו דער שװיגער פֿאַרן אױג,\r\nפֿירט די מוטער רבֿקה קעמלען אָנגעלאָדענע\r\nמיט װײַסן לײַװנט — לײַן.\r\nאון װענ די פֿינצטערניש שפּרײט אױס זיך פֿאַר די פֿיס,\r\nאון ס’קניִען אַלע קעמלען צו דער ערד צו רו\r\nמעסט די מוטער רבֿקה לײַװנט אײל נאָך אײל\r\nפֿון די פֿינגערלעך פֿון האַנט\r\nביזן גאָלדענעם בראַסלעט.\r\nפֿאַר די װאָס האָבן מידע אױגן\r\nפֿון נאָכקוקן נאָך יעדן שכנותדיקן קינד,\r\nאון דאַרע הענט פֿון גאַרן\r\nנאָך אַ קלײנעם קערפּערל אַ װײכס\r\nאון נאָך אַ װיגן פֿון אַ װיג,\r\nברענגט די מוטער רחל הײלונגס־בלעטער\r\nאױסגעפֿונענע אױף װײַטע בערג,\r\nאון טרײסט זײ מיט אַ שטילן װאָרט,\r\nס’קאָן יעדע שעה גאָט עפֿענען דאָס צוגעמאַכטע טראַכט.\r\nצו די װאָס װײנען אין די נעכט אױף אײנזאַמע געלעגערס,\r\nאון האָבן ניט פֿאַר װעמען ברענגען זײער צער,\r\nרעדן זײ מיט אױסגעברענטע ליפּן צו זיך אַלײן,\r\nצו זײ קומט שטיל די מוטער לאה\r\nהאַלט בײדע אױגן מיט די בלײכע הענט פֿאַרשטעלט.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'חשװנדיקע נעכט ,קאַדי מאָלאָדאָװסקי, װילנער פֿאַרלאַג פֿון בּ. קלעצקין, 1927, װילנע.', 1, 'poem'),
('sarah_aisen_0', 'אַ מעשהלע', 'Sarah Aisen', NULL, '1965-00-00', 'לאָמיר שפּילן זיך אַזוי,\r\nאיך וועל זײַן אַ לבֿנה־קינד,\r\nדו — אַ ווילדער צפֿון ווינט.\r\n\r\nוועסט מיך טראָגן\r\nאון זיך יאָגן\r\nאויף דײַן ווײַס געפֿליגלט פֿערד.\r\n— זעסט, עס פֿאַלן ווײַסע בליטן\r\nווי די שנייעלעך אויף דר׳ערד.\r\n\r\nלאָמיר שפּילן זיך אַזוי,\r\nאיך וועל זײַן אַ יונגער שטראַל,\r\nדו — אַ שוימיק וואַסערפֿאַל.\r\nכ׳וועל צעהוידען און צעבליצן\r\nאון צעשפּריצן זיך אין דיר —\r\nלאָז מיר זיצן דאָ און טרוימען\r\nבײַם צעעפֿנטן קלאַוויר... ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'געקליבענע לידער און פּאָעמעס, שרה אײזן, דרום אַפֿריקאַנער יידישער קולטור פֿעדעראַציע, קײפּטאָן, 1965; The Yiddish Book Center (trans): www.yiddishbookcenter.org/language-literature-culture/yiddish-translation/tale', 1, 'poem'),
('malka_locker_0', 'הײסט עס שױן, איך בענק נאָך דיר', 'Malka Locker', NULL, '1932-00-00', 'הײסט עס שױן, איך בענק נאָך דיר, \nאױב אין גאַס אַ פֿרעמדער שריט\nצױבערט מיר דײַן גאַנג, דײַן טריט?\n\nהײסט עס, אַז איך הער דײן קלאַנג, \nאױב איך שליס זיך אײן אין זיך \nאון עס גײט מיר נאָך געזאַנג?\n\nהײסט עס גאָר, איך האָב דיך ליב,\nאױב איך זע דיך פֿאַר מײַן טיר\nאון איך היט זיך אױס פֿאַר דיר?', NULL, NULL, NULL, NULL, 'דו, מלכּה לאָקער, פֿאַרלאַג ים, תל־אַביב, 1932; the Yiddish Book Center:', 1, 'poem'),
('asher_schwarzman_1', 'אַ שטראַל פון דער זון', 'Osher Schwarzman', NULL, '1909-00-00', 'אַ שטראַל פֿון דער זון האָט אַ\r\n                  כוואַליע געקושט\r\nמיט ליפּן פֿון ריינעם גינגאָלד;\r\nאַ שפּרונג האָט די כוואַליע געטאָן, ווי צעמישט,\r\nאון לעבן שוין מער ניט געוואָלט.\r\n\r\n—בערדיטשעװ ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אַלע לידער און בריװ, אַשער שװאַרצמאַן, מעלוכע־פֿאַרלאַג, מאָסקװע 1961', 1, 'poem'),
('asher_schwarzman_2', 'װען די זון', 'Osher Schwarzman', NULL, '1909-00-00', 'װען די זון גאַנצפֿרי\r\nליכטיק גייט אַרויס,\r\nאון די וועל אין ים\r\nציט פֿון שלאָף זיך אויס,\r\nווערט פאַרבלענדט פֿון שײַן,\r\nאון אַ שמייכל טוט,\r\nאון צעקאַטשעט זיך,\r\nזינגט אַ שירה־ליד, —\r\nהיל דײַן קערפּער אײַן\r\nאין אַ נעפּל־קלייד,\r\nפֿון די שוואַרצע האָר\r\nזיך אַ שיף פאַרשפּרייט. ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אַלע לידער און בריװ, אַשער שװאַרצמאַן, מעלוכע־פֿאַרלאַג, מאָסקװע 1961', 1, 'poem'),
('leib_kvitko_0', 'די הױדלקע', 'Leib Kvitko', 'Raphael Halff', '1991-00-00', ' הױדע, הױדע, הױדעשע,\r\nװיג זיך,\r\nװיג זיך,\r\nהױדלקע,\r\nאָט אַהין\r\nאון אָט אַהער —\r\nגיכער, גיכער,\r\nס׳איז ניט שװער!\r\n\r\nלױפֿט אַנקעגן מיר\r\nדער װאַלד,\r\nאון צום װאָלקן פֿלי איך באַלד,\r\nגיך און גיכער,\r\nהױדלקע,\r\nהױדע, הױדע,\r\nהױדעשע!\r\n\r\nאָט דאָס שטעטל\r\nלױפֿט אַװעק,\r\nדרײט זיך בײַ דעם טײַכלס עק,\r\nס׳קומט צוריק\r\nאון שטעלט זיך גרױס,\r\nװערט באַלד קלײן,\r\nװאַקסט באַלד אױס.\r\n\r\nלױפֿט אַ כאָפּטע חבֿרה גיך,\r\nװילן אױכעט הױדען זיך,\r\nגיכער אָפּ און גיכער אױף,\r\nכ׳דאַרף צו װאָלקנס נאָך אַרױף.\r\n\r\nאױ, די װעלט, זי שפּילט אַ שפּיל,\r\nדרײט זיך װי אַ װינטן־מיל.\r\nשטילער, שטילער,\r\nשטילער, שטיל.\r\nאָט אַזױ,\r\nשטײ!\r\n', NULL, 'leib_kvitko_0_rec.mp3', 'leib_kvitko_0.jpg', 'די הױדלקע, לײב קװיטקאָ, малыш, מאָסקװע, 1991, פֿון דעם ייִדישן ביכער צענטער.', 'די הױדלקע, לײב קװיטקאָ, малыш, מאָסקװע, 1991', 1, 'poem'),
('asher_schwarzman_3', 'דער שניטער', 'Osher Schwarzman', NULL, '1909-00-00', 'האָט דער טאָג זיך צעהיצט\r\nאון דער שניטער פארשװיצט.\r\nװאָס אַ מאַך מיט דער האַנט,\r\nמיט דער קאָסע אַ שנײַד —\r\nפּאַס און פּאַס נאָך אַנאַנד\r\nלײגט דאָס גראָז זיך, װי זײַד.\r\n\r\nמיטן װאַלד, מיטן װאַלד,\r\nאינעם שאָטן, בײַ זײַט,\r\nהאַרט בײַ דר׳ערד, טריט בײַ טריט\r\nגײט דער שניטער און שנײַדט.\r\n\r\nאון דאָס גראָז, װי אין ים,\r\nכװאליע אױס, כװאליע אײַן,\r\nפֿאַלט אים גלײַך צו די פֿיס,\r\nבײגט דעם קאָפּ פֿאַר אים אײַן.\r\n\r\nברענט אין הימל די זון\r\nאון די קאָסע אין האַנט,\r\nאָטעמט פרײַער די ברוסט,\r\nגיסט זיך לעבן און לוסט.\r\n\r\nהײ, — די קאָסע, זי רעדט\r\nבײַ דעם שניטער און קלינגט,\r\nניט זי שנײַדט, נאָר זי גלעט,\r\nאַ שײן לידעלע זינגט.\r\n\r\nװערט דער קלונג אירער פֿאַלש,\r\nװערט איר דיבור פֿאַרשטאַמט,\r\nשװענקט ער אָפּ זי מיט טױ,\r\nקעכלט אױס זי מיט זאַמד.\r\n\r\nטוט אָ װײַלע אַ װיש\r\nמיטן ארבל דעם שװײס\r\nאון צום הימל אַ קוק,\r\nװי די זון ברענט דאָרט הײס.\r\n\r\nאון זינגט װידער זײַן ליד,\r\nאָן אַ סוף, אָן אַ מאָס,\r\nאון גײט װײַטער פֿאָרױס,\r\nשפּרײט זיך אונטן דאָס גראָז.\r\n\r\nלאָזט די זון זיך אַראָפּ,\r\nאױף אַ זײַט בײגט זיך אָן,\r\nאון דער מערבֿ־פֿאַרגאַנג\r\nמיט גינגאָלד טרינקט זיך אָן.\r\n\r\nפֿאַלט אַראָפּ שױן די היץ,\r\nטוט אַ װינטל אַ בלאָז,\r\nאון אַ פּלײצע פֿאַרשװינדט\r\nדאָרטן װײַט אינעם גראָז.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אַלע לידער און בריװ, אַשער שװאַרצמאַן, מעלוכע־פֿאַרלאַג, מאָסקװע 1961', 1, 'poem'),
('boris_sandler_0', 'מע קען נישט ליבן, װילנדיק נאָר ליבן', 'Boris Sandler', 'Boris Sandler', '2015-10-00', 'מע קען נישט ליבן, װילנדיק נאָר ליבן,\r\nאַ שטערן גײט נישט אױף, כּל־זמן דער טאָג איז העל.\r\nדער דמיון מאָלט, דער חלום קלעפּט אַן אָנבליק —\r\nעס קומט די װאָר און מאַכט פֿאַרשװוּנדן דאָס געמעל.\r\n\r\nמע קען נישט לעבן, װילנדיק נאָר לעבן,\r\nאַ שטראַל פֿון ליכט פֿאַרבלענדט, כּ‎ל־זמן די נאַכט נישט פֿאַלט.\r\nדי אױגן גרױס, נאָר קלײן איז דער שװאַרצאַפּל,\r\nאַ הײסער בליק אין שפּיגל הענגט פֿאַרגליװערט־קאַלט.\r\n\r\nדער פֿױגל פֿעניקס װערט פֿאַרברענט פֿון ליבע,\r\nאון פֿון דער ליבע פֿלאַקערט װידער אױף פֿון אַש.\r\nמע קען נישט לעבן, װילנדיק נאָר ליבן —\r\nעס בלײַבט דאָס גלײבן, אַז נישט אַלץ ז׳געװען מיראַזש. ', NULL, 'boris_sandler_0.wav', NULL, NULL, NULL, 1, 'poem'),
('boris_sandler_1', 'דער טעם פֿון מײַן מאַמעס מילך', 'Boris Sandler', 'Boris Sandler', '2015-03-00', 'מײַן מאַמע איז שולדיק, װאָס ייִדיש, איר לשון,\r\nהאָט זי מיט איר מילך אין מױל מיר געשפּריצט.\r\nכ׳האָב קעגנגעשטעלט זיך, געדרײט מיטן צינגל,\r\nמיט פֿיסלעך געבריקעט, געריסן דאָס קול...\r\nס׳האָט גאָרנישט געהאָלפֿן — די מילך דער מאַמעס\r\nאין בלוט ס׳איז אַרײַן, און מיט בלוט זיך צעמישט.\r\nזינט דעמאָלט איך לעב, אַ פֿאַרסמטער מיט ייִדיש,\r\nאַ סם, װאָס קײן שום אַנטידאָט איז נישטאָ.\r\nעס העלפֿן נישט פּילן, קײן שום װיטאַמינען —\r\nאַזאַ מין ירושה געהאַט אָפּגעשפּאָרט.\r\nאַ ייִד איז געװױנט דאָך אין צרות אױך זוכן\r\nאַ טראָפּנדל נחת, דערקװיקן דאָס האַרץ.\r\nגענוג, לאָזט זיך אױס, איז אַ טראָפּנדל ייִדיש\r\nצעשמעלצן דעם אומעט פֿון נעכטיקע טעג.\r\nאין אָדערן מײַנע עס קלאַפּט און עס טראָגט מיך\r\nאױף סטעזשקעס פֿאַרדרײטע דער האַרבער געמיש.\r\nדער הײַנט איז דאָך טױב אָדער מאַכט זיך נישט װיסן:\r\nװער דאַרף דען הײַנט ייִדיש — אין מוח אַ שלאַק!\r\nמײַן מאַמע איז שולדיק, און איך בין דער אָפּקום,\r\nאיך בריקע זיך װידער, איך שרײַ אױף אַ קול...\r\nװי נאָר כ׳גיב אַ דרײ מיט מײַן זינדיקן צינגל,\r\nאױף ליפּן איך פֿיל פֿון איר ייִדיש דעם טעם. ', NULL, 'boris_sandler_1.wav', NULL, NULL, NULL, 1, 'poem'),
('victor_packer_0', 'קאָני אײַלענד', 'Victor Packer', 'Victor Packer', '1940-00-00', 'זאַמד און מענטשן.\r\nמענטשן און זאַמד.\r\nאױפֿן זאַמד אַ װעלט מיט מענטשן.\r\nאױף די מענטשן אַ ים מיט זאַמד.\r\nמענטשן אײַנגעטונקט אין זאַמד.\r\nמענטשן אײַנגעלעגט אין זאַמד.\r\nמענטשן אױסגעמישט מיט זאַמד.\r\nמענטשן אײַנגעװעגט אין זאַמד.\r\nװער ס׳איז פֿײַכט און\r\nװער ס׳איז טרוקן\r\nװער ס׳אי׳ נאַס נאָר װאָס פֿון ים\r\nװער ס׳אױסגעשמירט אין בלאָטע\r\nאון װער ס׳איז אױסגעפּאַטשקעט סתּם\r\nס׳איז צו געפֿינען קױם אַ פּלאַץ\r\nז׳איז זיך קױם אַװעקצולײגן\r\nאױפֿן זאַמד אין אַ מאַטראַץ\r\nהאָט אַ װעלט זיך אױסגעצױגן\r\nגאַנצע פֿעלקער\r\nגאַנצע ראַסן\r\nגאַנצע קאַסטען\r\nגאַנצע שטאַמען\r\nעס ליגן גאַנצע בערג מיט מענטשן\r\nאָנגעװאָרפֿן דאָרט צוזאַמען\r\nאַ גאַנצע „אינטערנאַציאָנאַל“\r\nהאָט דאַן זיך אױסגעשפּרײט\r\nאון אַלע ליגן דאָרט אין אײנעם\r\nס׳אי׳ נישטאָ קײן אונטערשײד\r\n\r\nאױסגעמישט אין אײן געמײזעכץ\r\nװאַלגערט זיך דאָרט מאַן און װײַב\r\nאָנגעװאָרפֿן נאָר ביז גאַנץ איז געװען אַ „סטאַקיאַרד“\r\nפֿלײש און לײַב\r\nהענט און פֿיס און פֿיס און הענט\r\nהיפֿט און פּלײצעס רוק־און־לענד\r\nקניִען פּולקעס און אױך היפֿטן\r\nגעפֿאַרבטע באַקן\r\nרױטע ליפּן\r\nאַלץ איז אײַנגעפּרעסט אין אײנעם\r\nאַלץ איז אײַנגעקװעטשט אין אײנעם\r\nעס ליגן גלידער דאָ מיט גלידער\r\nעס ליגן גלידער לעבן גלידער\r\nעס ליגן גלידער אונטער גלידער\r\nעס ליגן גלידער אױף די גלידער\r\nס׳איז אַ בירזשע דאָרט פֿון אבֿרים\r\nאַ „עקסטשײנדזש“ פֿון גלידער\r\n\r\nאַ האַנט פֿאַרבײַט זיך מיט אַ פֿוס\r\nאון אַ פֿוס קריכט אױף אַ קאָפּ.\r\nאַ אָרעם שפּאַרט זיך אָפּ אַ קני\r\nאון קני אַ פֿוס לאָזט זיך אַראָפּ.\r\nאַ האַלדז צעקושט זיך מיט אַ בױך\r\nאון בױך באַקענט זיך מיט אַ זײַט.\r\nאַ באַק באַגעגנט דאָרט אַ ליפּ\r\nאון מאַכן צעװישן זיך אַ בײַט.\r\nאַ האַנט פֿאַרבלאָנדזשעט אױף אַ האַרץ\r\nאון האַאַאַאַאַאַאַאַרץ\r\nדערלאַנגט צו גלײַך אַ הױט.\r\nאַ מױל פֿאַרלײגט זיך אױף אַ אױער\r\nאון דער אױער מאַכט זיך טױב.\r\nאַ עלנבױגן האָט אַ האַלדז\r\nאַרומגעדריטן מיט אַ שטריק\r\nהאָבן אױגן עלנבױגן געװאָרפֿן\r\nאַ גנבֿיש בליק אױפֿן זײ\r\nאון אױגן קוקן\r\nאױגן פֿינקלען\r\nאױגן בליקן\r\nאױגן בליאַסקען\r\nאױגן ברענען\r\nאױגן פֿרעסן מאַן און װײַב\r\nליגן הענט די דאָרט געגאַרטלט\r\nליגן הענט די דאָרט געקלאַמערט\r\nאַרום גופֿן\r\nאַרום היפֿטן\r\nאַרום גלידער\r\nאַרום לײַב\r\n\r\nס׳ליגן פּאָרלעכס\r\nס׳ליגן גרופּן\r\nאון געליבטע\r\nאון פֿאַרװאַנדטע\r\nנאָר אַמערסטן ליגן פֿרעמדע\r\nגאָר אין גאַנצן אומבאַקאַנטע\r\nאָבער אײנער מיטן אַנדערן\r\nאון אײנער מיטן אַנדערן\r\nאײנער װינקט צום אַנדערן\r\nאײנס קוקט דאָרט פֿונעם אַנדערן\r\nס׳איז אַ אױסשטעלונג פֿון קערפּער\r\nס׳איז אַ קאָנקורס דאָרט פֿון פֿיס\r\nשאַצן אױגן מוז׳ זײ מעסטן\r\nװער עס אי׳ שײן\r\nאון װער עס אי׳ מיאוס\r\nװער עס אי׳ רײצנד גראַציעז\r\nװער עס איז אָפּשטױסנד אָן טעם\r\nס׳האָט זיך העסלעכקײט\r\nמיט חן\r\nזיך פֿאַרײניקט דאָרט בײַם ים\r\n\r\nצניעותקײט און מיאוסקײט\r\nהאָבן דאָרט באַנאַנד\r\nגעשאַפֿן אַ פֿאַרײניקט פֿראָנט\r\nאױפֿן ברעגן זאַמד\r\nליגן שלאַנקע רוקנס דאָרט\r\nפֿון יונגפֿרױיִשע לײַבער\r\nצוזאַמען מיט\r\nאַכט־ און צען־פּודיקע װײַבער\r\nליגן קערפּערס רױט און ברױן\r\nאָפּגעסמאַליעט פֿון דער זון\r\nאין שכנות מיט אַזאַ מין גוף\r\nאָנגעשװאָלן װי אַ „באַלון“\r\nס׳אַניט פֿאַרהילטע פֿרײַע װעלט\r\nמע װײסט כּמעט נישט פֿון קײן בגדים\r\nדי לײַבער אַ ביסל נאָך פֿאַרשטעלט\r\nמיט אַ שטיקל פּיצל פֿאָדעם\r\nס׳ליגט דאָ רײץ\r\nס׳ליגט דאָרט פּוץ\r\nנאָר אַלצדינג\r\nװאַלגערט זיך אױף שמוץ\r\nאָנגעװאָרפֿן אָנגעשלײַפֿן\r\nאון מע גיט זיך נאָר אַ דרײ\r\nמע קען דערטרונקן פּשוט װערן\r\nדאָרט אין שאָלעכץ אַלערלײ\r\nפֿון מאַראַנצן\r\nאון באַנאַנעס\r\nאון פֿון עפּל\r\nאײער\r\nבאַרן\r\nמע טאָפּטשעט זיך אין דעם פּאַפּיר\r\nאון אַזױ עס װעט מען אַרן [?]\r\n\r\nלעבן יעדן שטײט אַ קאָשיק\r\nפֿול מיט עסן אָן אַ שיעור\r\nאון מע פֿרעסט אַרײַן אַן אָפּטײל\r\nאָדער אײנער עסט פֿאַר פֿיר\r\nדי מײַלער אַרבעטן דאָרט מעשׂים\r\nמע רײַבט די סעודה גאָר באַטעמט\r\nאון מע שטאָפּט זיך אָן מיט „סענדװיטשעז“\r\nאָנגעפֿילט געפֿילט\r\nמיט זאַמד\r\n\r\nאאאאאאאאאאאאאײַ!\r\nהאָט מענטשל דאָרט הנאה\r\nאויייייייייייייייייייייי! איז אױפֿן זאַמד דאָרט גוט\r\nאַ געזונט אין קאָני אײַלאַנד!\r\nצו אַלצדינג מאַכט צו אַפּעטיט\r\nקײן זאַך איז דאָרט נישט פֿאַרבאָטן\r\nאַלץ, אין געדולד, פֿראַנק און פֿרײַ\r\nװאָס צו שליסן דאָרט באַקאַנטשאַפֿט\r\nדאָרט איז אײנס און צװײ און דרײַ\r\nזיך צוגערוקט צוגעטריט\r\nאָנגערירט נאָר מיט אַ האַנט\r\nשײן, ביסט שױן גוטע פֿרײַנט\r\nמען דאַרף נישט רעדן\r\nצו דער װאַנט\r\nמען דאַרף קײנעם דאָ\r\nנישט צװינגען\r\nמען דאַרף קײנעם דאָ\r\nנישט נײטן\r\nאײנס און צװײ און\r\nאײַנגעקלאַמערט שױן אײנער מיטן צװײטן\r\nאון מע ליגט אַ שײנעם טינט צוזאַמען אױסגעצױגן.\r\nאון פֿאַרשאָפּרן גאָר צו רעדן\r\nס׳רעדן שױן די אױגן\r\nאון טאָמער מאַכן אױגן אײנער\r\nמיט דיר עס זאָל זײַן גראַם\r\nבלײַבט ס׳אי׳ איבער נאָר צוּװאַרפֿן זיך\r\nפֿון זאַמד אַרײַן אין ים\r\n\r\nדאָרט אין ים איז אַ מחיה\r\nמע קען שטיפֿן\r\nמע קען לאַכן\r\nדער ים איז גאַנץ פֿרײַנדלעך צו ייִדן\r\nעס מישט זיך ניט אין פֿרעמדע זאַכן\r\nאיז אַרײַן פֿון זאַמד אין װאַסער\r\nפֿרײלעך, לעבעדיק, און מונטער\r\nאון עס האַלבעט זיך שױן אײנער\r\nאון דער קערפּערט טונקט זיך אונטער\r\nגאַנצע פֿאַליעס\r\nגאַנצע כװאַליעס\r\nשװענקן ריפּן\r\nשװענקן היפֿטן\r\nאון דער װאַסער האַלדזט און גלעטעט\r\nװי אַ געליבערט אַ געליבטן\r\nער שושקעט איר און פּליושקעט איר\r\nאון װאַרפֿט אַרױף איר און אַראָפּ\r\nװער עס שװימט זיך לאַנגזאַם פּלאַסטיש\r\nאון װעט שטעלן אַ גאַלאָפּ\r\nװער עס שװימט זיך אױפֿן רוקן\r\nאױף אַ זײַטן, אױפֿן בױך\r\nװער עס האַלט דעם קאָפּ אין װאַסער\r\nאון די פֿיס גאָר אין דער הױך\r\nװער עס פּאַטשט און מאַכט אַ טומל\r\nװער עס שװימט זיך רויִק, שטיל\r\nאון דער ים צו זײַנע שפּיצלעך\r\nמאַכט מיט יעדן װאָס ער װיל\r\n\r\nליגט אַ פּאָרל אױפֿן װאַסער\r\nשװימט צוזאַמען זאַלבע צװײט\r\nגיט אַ יאָג זײ גלײַך אַ כװאַליע\r\nאון צעטרײַבט זײ און צעשײדט\r\nשװימט זיך אײענער גאָר אַלײן\r\nאָפּגערוקט פֿון יעדן װײַט\r\nנעמט אַ כװאַליע און װאַרפֿט אים אונטער\r\n„אַ בײטהינג ביוטי“ בײַ דער זײַט\r\nזי איז יונג און ער איז אַלט\r\nער קען זײַן איר אַ טאַטע\r\nדער ים, אָבער, ער טוט זיך זײַנס\r\nאון ער מאַכט זיך תּמעװאַטע\r\nאון ער װאַרפֿט זײ און ער שלײַדערט\r\nאײנער קלאַפּט זיך אינעם צװײטן\r\nאון די כװאַליעס שלאָגן\r\nיאָגן\r\nלױפֿן\r\nאַלעמען באַגלײטן\r\nריטמיש, ריטמיש\r\nפֿונעם קערפּער צו\r\nבאַװאַסערדיקן ריס\r\nריטמיש, ריטמיש\r\nשטרײַכן אָרעמס\r\nװאַרפֿן הענט\r\nאון שטױסן פֿיס\r\nאון עס בלאָזן ליפּן, מײַלער\r\nשעפּן לופֿטן צו דער פֿרײַ\r\nאון מע אַטעמט דאָרטן מיט אַ מאָדנע זיפֿצערײַ:\r\n\r\nעעעעעעעעעע פֿרררררררררררררר\r\nעעעעעעעעעע פֿרררררררררררררר\r\nעעעעעעעעעע פֿרררררררררררררר\r\nעעעעעעעעעע פֿרררררררררררררר\r\nעעעעעעעעעע אַהההההההההההההה\r\nעעעעעעעעעע אַהההההההההההההה\r\nעעעעעעעעעע אַהההההההההההההה\r\nעעעעעעעעעע אַהההההההההההההה\r\nאױ, דער װאַסער טײַער װאַסער\r\nאַזױ ק ל אָ ר און אַזױ ב ל ו י\r\nאױ, דער װאַסער טײַער װאַסער\r\nצערטלט אַלץ דאָ װי אַ פֿרױ\r\nאױ!\r\nאױ!!\r\nאױ!!!\r\nאױיייייייייייייייייייייייייייייייייייייייי!\r\nהערט אַ קול זיך אין דער מיט\r\nפֿון דער װײַטנס שטײט אַ ייִד\r\nאױסקערט זיך אַרױף אַראָפּ\r\nאױ!\r\nאױ!!\r\nאױ!!!\r\nאױיייייייייייייייייייייייייייייייייייייייי!\r\nאון נײגט זיך און בײגט זיך\r\nאין דער װאַסער\r\nאון פּליושקעט זיך בײַ דעם קאָפּ\r\nאױ!\r\nאױ!!\r\nאױ!!!\r\nאױיייייייייייייייייייייייייייייייייייייייי!\r\nאון ער סאָפּעט און ער קרעכצט\r\nאון ער שװינגט זיך אָפּ אױף גיך\r\nאון טונקט זיך\r\nפּונקט װי אין אַ מיקװה\r\nער מאַכט זיך שבת\r\nדאָרט פֿאַר זיך\r\nאױ!\r\nאױ!!\r\nאױ!!!\r\nאױיייייייייייייייייייייייייייייייייייייייי!\r\nאון ער אָכצעט און ער יאָכצעט\r\nאון ער מאַכט דאָרט אַ געװאַלד\r\nברררררררררררררררררס׳אי׳קאַלט\r\nברררררררררררררררררס׳אי׳קאַלט\r\nברררררררררררררררררס׳אי׳קאַלט\r\nברררררררררררררררררס׳אי׳קאַלט\r\nגיט אַ קער זיך און אַ דרײ\r\nאון אַ דרײ זיך און אַ קער\r\nװוּ־װוּ־װוּ־װוּ־װוּ־װוּ־װוּ־װוּ־װוּ־װאָ!\r\nנישטאָ קײן כּוח מער.', NULL, 'victor_packer_0.m4a', 'victor_packer_0.jpg', '\"Crowds on Beach and Boardwalk, Coney Island, N.Y.\" postcard from the Tichnor Brothers Collection at the Boston Public Library. ', 'Recorded for the New York station WLTH in the late 1930s, from the Henry Sapoznik Yiddish Radio Archives at the American Folklife Center of the Library of Congress. Transcribed by Michael Yashinsky, Yiddish Book Center', 1, 'poem'),
('binem_heller_0', 'אין װאַרשעװער געטאָ איז חודש ניסן', 'Binem Heller', 'Hadassah Kestin', '1944-00-00', 'אין װאַרשעװער געטאָ איז איצט חודש ניסן, —\r\nאױף כּוסות פֿון באָרשטש און אױף מצות פֿון קלײען\r\nדערצײלט מען אױפֿסנײַ די אַמאָליקע נסים,\r\nװי ס׳ייִדישע פֿאָלק איז אַרױס פֿון מצרים.\r\nװי אַלט איז די מעשה, װי אַלט איז דער ניגון,\r\nנאָר איצט, בײַ פֿאַרהאָנגענע פֿענצטער דער סדר\r\nגײט אָן, און צעמישט װערט דער אמת און ליגן,\r\nאון שװער איז זײ בײדע פֿאַנאַנדערצושײדן...\r\nכּל דכפין בײַ פֿענצטער פֿאַרשטעלטע און טירן,\r\nכּל דכפין — און ס׳שלאָפֿן פֿון הונגער די קלײנע,\r\nכּל דכפין — בײַ לײדיקע פּסח־געשירן,\r\nכּל דכפין — און ס׳כליפּען די גרײַז־גרױע זקנים.\r\n\r\nאין װאַרשעװער געטאָ איז איצט חודש ניסן,\r\nאון עמעץ קאָן טראַכטן, אַז אָט די געשטאַלטן,\r\nװאָס שאָקלען זיך פֿאָרכטיק דאָ, זענען אַנוסים\r\nװאָס האָבן זיך דאָ פֿאַרן דרױסן באַהאַלטן.\r\nנײן, ס׳רעשטל פֿון פֿאָלק, פֿון די שישים מאָל ריבױ,\r\nװאָס משה האָט דעמאָלט געפֿירט פֿון מצרים,\r\nאיז איצטער אין געטאָ געװאָרן פֿאַרטריבן —\r\nס׳איז שטאַרבן דערלױבט, נישט פֿאַרװערט איז צו שרײַען.\r\nפֿון האָלאַנד פֿון בעלגיע, פֿון פֿראַנקרײַך, פֿון פּױלן —\r\nדאָ זיצן זײ איצטער די לעצטע און װײנען,\r\nדאָ זיצן זײ איצטער, באַרױבטע און הױלע —\r\nפֿון פֿופֿציק משפּחות געװאָרן איז אײנע.\r\n\r\nאין װאַרשעװער געטאָ איז איצט חודש ניסן,\r\nאָט איז די װאָלינסקע, דער בױדעם דער קרומער.\r\nמײַן מאַמע האָט געסט: צו איר סדר — פֿון בריסל\r\nדי זין מיט די אײניקלעך זענען געקומען...\r\nצו װאָס האָט די מאַמע אַ סדר פֿאַרגײט זײ?\r\nװער האָט זיך אױף זײ, אומגעריכטע, געראָכטן?\r\nבאַגלײט פֿון „מלאכים“ מיט העק און מיט קרײצן —\r\nזײ זענען געקומען אױף װערן געשאָכטן.\r\nדער טיש איז געדעקט און עס שטײען די כּוסות,\r\nגעגרײטע פֿאַר איבערגעצײלטע נפֿשות.\r\nנאָר ס׳בעטן די אײניקלעך ברױט אױף פֿראַנצױזיש,\r\nאון קײנער פֿון זײ װיל נישט פֿרעגן די קשיות...\r\n\r\nאין װאַרשעװער געטאָ איז איצט חודש ניסן.\r\nמײַן מאַמע טוט אָן אױף איר פּנים דעם שמײכל.\r\nדי ליפּן, װאָס זענען פֿון הונגער פֿאַרביסן —\r\nפֿון יום־טוב זײ װערן איצט מילדער און װײכער.\r\nדי אױגן בײַ איר הײבן װידער אָן שײַנען,\r\nאַזױ װי אַ מאָל אין פֿאַרגאַנגענע יאָרן,\r\nאון ס׳שױמען אין זײ אױף די ראָזשינקע־װײַנען\r\nפֿון אַלטע, פֿאַרגעסענע, װײַטע סדרים.\r\nנאָר פּלוצים װאַקסט אָן אין זײ גרױליקער חידוש,\r\nאין שטױנונג צעשטרעקט זי די הענט אירע פֿרומע.\r\nאַנשטאָט אָנצוהײבן דעם סדר מיט קידוש —\r\nדי זין הײבן אָן שפוך־חמתך צו ברומען.\r\n\r\nאין װאַרשעװער געטאָ איז איצט חודש ניסן,\r\nאון פֿול שטײט דער כּוס אליהו הנביא׳ס,\r\nנאָר װער האָט דעם סדר דאָ איבערגעריסן?\r\nפֿון כּוס װעט באַלד טרינקען דער מלאך המות.\r\nװי שטענדיק — די דײַטשישע שפּראַך פֿון מושטרירן —\r\nװי שטענדיק — די שפּראַך פֿון באַפֿעלן געניטע —\r\nװי שטענדיק — זײ זענען געקומען איצט פֿירן\r\nאַ טײל פֿונעם ייִדישן פֿאָלק צו דער שחיטה.\r\nנאָר מער װיל דאָס געטאָ נישט הערן דאָס זידלען\r\nפֿון נאַציס, װאָס פֿירן אַ פֿאָלק צו פֿאַרלענדונג,\r\nמיט בלוט װעט מען איצטער באַשמירן די שטידלען,\r\nמיט בלוט פֿון די דײַטשן, מיט בלוט פֿון די שענדער.\r\n\r\nאין װאַרשעװער געטאָ איז איצט חודש ניסן —\r\nפֿון שכן צו שכן װערט איבערגעגעבן:\r\nדאָס דײַטשישע בלוט זאָל אָן אױפֿהער זיך גיסן\r\nכּל זמן ס׳װעט אַ ייִד אינעם געטאָ נאָך לעבן.\r\nפֿאַר זײ זאָל אין אױגן נישט זײַן קײן הכנעה;\r\nפֿאַר זײ זאָל אין אױגן נישט זײַן מער קײן טרערן,\r\nנאָר שנאה, עקשנות און װילדע הנאה\r\nפֿון שטײן זײ אַנטקעגן, פֿון קענען זיך װערן!\r\nאָט הער, װי אין האַלבנאַכט עס הילכן די שאָסן,\r\nאָט הער, װי דער טױט יאָגט אױף דײַטשישע שפּורן,\r\nאָט הער:\r\n די געשיכטע װערט איצט אָפּגעשלאָסן\r\nמיט העלדישן אומקום אין ליל־השימורים.', 'The first night of Passover, April 19 1943, marked the beginning of the Warsaw Ghetto Uprising. It took four weeks for the Germans, led by Jürgen Stroop, to suppress the resistance, culminating in the detonation of the Great Synagogue of Warsaw.\r\n\r\nThough Heller himself was not in the ghetto, most of his family was and were ultimately murdered there. This poem, though posing as a call to action and evoking the strength and resoluteness (and perhaps despair) that may have been felt by those imprisoned in the ghetto, is not just a commemorative poem, a monument to their heroism, but suggests a personal need to have been there, a need to appropriate the narrative of the ghetto-prisoners as Jews every Passover appropriate the narrative of their ancestors in Egypt. Szmul Zygielbojm, in his <a href=\'https://www.jewishvirtuallibrary.org/the-last-letter-from-the-bund-representative-with-the-polish-national-council-in-exile\'>letter and suicide</a>, expresses a similar sentiment but punctuated with a more overt sense of guilt.\r\n\r\nThe poem surprisingly concludes not on a solemn and mournful note, but on an angry and voracious call for violence, somehow acknowledging the outcome of the uprising--<em>di geshikhte vert itst opgeshlosn</em>--but while preserving our image of the uprising as that of this first night of decisive heroic action: it is perpetually Passover eve, perpetually the eve of the uprising. The above photo of the Warsaw Ghetto in flames provides a stark contrast.', 'binem_heller_0.mp3', 'binem_heller_0.jpg', 'Warsaw, Poland, The ghetto in flames, Yad vashem archives.', 'בײַם ראַנד: לידער, בינם העלער, פֿאַרלאַג קרית־ספֿר, ירושלים, 1957.', 1, 'poem'),
('binem_heller_1', 'מײַן שװעסטער חיה', 'Binem Heller', 'Hadassah Kestin', '1984-00-00', 'מײַן שװעסטער חיה מיט די גרינע אױגן,\r\nמײַן שװעסטער חיה מיט די שװאַרצע צעפּ —\r\nדי שװעסטער חיה, װאָס האָט מיך דערצױגן\r\nאױף סמאָטשע־גאַס, אין הױז מיט קרומע טרעפּ.\r\n\r\nדי מאַמע איז אַװעק פֿון שטוב באַגינען,\r\nװען אױפֿן הימל האָט ערשט קױם געהעלט.\r\nזי איז אַװעק אין קראָם אַרײַן פֿאַרדינען\r\nדאָס בידנע־דראָבנע גראָשעדיקע געלט.\r\n\r\nאון חיה איז געבליבן מיט די ברידער,\r\nאון זי האָט זײ געקאָרמעט און געהיט,\r\nאון זי פֿלעגט זינגען זײ די שײנע לידער,\r\nפֿאַר נאַכט, װען קלײנע קינדער װערן מיד.\r\n\r\nמײַן שװעסטער חיה מיט די גרינע אױגן,\r\nמײַן שװעסטער חיה מיט די לאַנגע האָר —\r\nדי שװעסטער חיה, װאָס האָט מיך דערצױגן,\r\nאיז נאָך נישט אַלט געװען קײן צענדלינג יאָר.\r\n\r\nזי האָט גערױמט, געקאָכט, דערלאַנגט דאָס עסן,\r\nזי האָט געצװאָגן אונדז זי קלײנע קעפּ,\r\nנאָר שפּילן זיך מיט אונדז האָט זי פֿאַרגעסן —\r\nדי שװעסטער חיה מיט די שװאַרצע צעפּ.\r\n\r\nמײַן שװעסטער חיה מיט די אױגן גרינע,\r\nאַ דײַטש האָט אין טרעבלינקע זי פֿאַרברענט.\r\n———————————————————\r\nאון איך בין אין דער ייִדישער מדינה\r\nדער סאַמע לעצטער, װאָס האָט זי געקענט.\r\n\r\nפֿאַר איר שרײַב איך אױף ייִדיש מײַנע לידער\r\nאין טעג די שרעקלעכע פֿון אונדזער צײַט.\r\nבײַ גאָט אַלײן איז זי אַ בת־יחידה —\r\nאין הימל זיצט זי בײַ זײַן רעכטער זײַט.', NULL, 'binem_heller_1.mp3', NULL, NULL, 'זײ װעלן אױפֿשטײן, בינעם העלער, פּרץ פֿאַרלאַג, תל־אַביב, 1984.', 1, 'poem'),
('binem_heller_2', 'דער ריח פֿונעם פֿריש־געבאַקן ברױט', 'Binem Heller', NULL, '1955-00-00', 'די אַלע ריחות, װאָס די גוטע ערד \r\nהאָט איבער מײַנע יאָרן מיר פֿאַרטרױט —\r\nזײ האָבן נישט פֿאַרשלאָגן און צעשטערט\r\nדעם ריח פֿונעם פֿריש־געבאַקן ברױט.\r\n\r\nפֿאַרשיכּורט האָט מיך אָפֿט די רױטע רױז, \r\nאיר דופֿט האָט אָפּגעבריט מײַן בלײכע הױט,\r\nאון טרײַ מײַן לעבן איז געבליבן בלױז\r\nדעם ריח פֿונעם פֿריש־געבאַקן ברױט. \r\n\r\nאַרײַנגעאָטעמט האָב איך פֿון דער פֿרוכט \r\nדעם אַראָמאַט פֿון רעגן און פֿון טױ,\r\nאון שפּעטער האָב איך װידער אױפֿגעזוכט \r\nדעם ריח פֿונעם פֿריש־געבאַקן ברױט.\r\n\r\nפֿאַרװאָס איז אָט דער ריח אַזױ שטאַרק,\r\nאַז ער באַגלײט מיך ביז צום סאַמע טױט?\r\nװײַל אין מײַן קינדהײט האָט מען מיר געקאַרגט \r\nדאָס פֿריש־געבאַקן ברױט.', NULL, NULL, 'binem_heller_2.jpg', 'Erich Hartmann, Bread and table. Carmel Vic, Israel. 1958. © Erich Hartmann | Magnum Photos.', 'בײַם ראַנד: לידער, בינם העלער, פֿאַרלאַג קרית־ספֿר, ירושלים, 1957.', 1, 'poem'),
('binem_heller_3', 'אָך, האָט מען מײַן לעבן צעבראָכן', 'Binem Heller', NULL, '1956-11-00', 'אָך, האָט מען מײַן לעבן מיר צעבראָכן,\r\nאָפּגעהאַקט אין סאַמע מיטן בלי.\r\nנישט קײן יום־טיב, נישט קײן אינדערװאָכן,\r\nנישט קײן אָװנט, נישט קײן אינדערפֿרי.\r\nאױסגענוצט, באַלײדיקט און פֿאַרשטױסן,\r\nצוגערױבט פֿון הײליקסטן פֿאַרמעג,\r\nהאָט מען מיך געװאָרפֿן פֿאַרן דרױסן —\r\nאין מײַן בלוט צו שטילן דאָס געשלעג.\r\n\r\nהפֿקר בין איך, װײַל איך בין דער שװאַכער,\r\nיעדעס זידל־װאָרט פּאַסט מיר זיך גוט,\r\nאון דעם שנוק פֿון יעדן דבֿר־אַחר\r\nשמעקט דער ריח פֿון מײַן ייִדיש בלוט.\r\nמיט מײַן אױסזען לײַכט איז אױפֿצורײצן:\r\nאָפּגעלענקט מען האָט אױף מיר דעם האַס —\r\nפֿון די מיטלאַלטערלעכע קרײצן \r\nביז די שלאַכטן צװישן קלאַס און קלאַס.\r\n\r\nאָך, האָט מען מײַן לעבן מיר צעבראָכן!\r\nאױסגעריסן האָט מען פֿון מײַן האַנט\r\nאױך די פֿאָן פֿון קאַמף פֿון נצחון\r\nאון געלאָזט מיר אַלײן בײַם ראַנד.\r\nחוזק קוקט אַרױס פֿון גרױע אױגן,\r\nשׂנאה אין די דינע ליפּן זידט.\r\nפֿון דער הױט מען האָט מיך אָפּגעצױגן,\r\nאון פֿאַרשעמט געבליבן אין מײַן ליד.\r\n\r\n\r\n			בריסל', NULL, NULL, NULL, NULL, 'בײַם ראַנד: לידער, בינם העלער, פֿאַרלאַג קרית־ספֿר, ירושלים, 1957.', 1, 'poem'),
('h_shildkroyt_0', 'פֿאַר װאָס איך בין אַ װעגעטעריאַן!', 'H. Shildkroyt', NULL, '1926-00-00', 'כ׳בין געװען אין שלאַכט־הױז\r\nבלױז עטלעכע מינוטן;\r\nאון װאָס כ׳האָב דאָרט געזען,\r\nהאָט מיר פֿאַרקילט די בלוטן...\r\n\r\nכ׳בין פֿון דאָרט אַנטלאָפֿען\r\nמיט װײטיק און מיט טרערן;\r\nװי קען אַ מענטש די קולות\r\nפֿון די קרבנות הערען?\r\n\r\nפֿון דאַמאָלסט אָן אַ שבֿועה\r\nהאָב איך זיך געגעבן;\r\nמער ניט צו געניסן\r\nפֿון בלוט־פֿאַרגאָסן לעבן...\r\n\r\nמײַן שפּײַז איז פֿרוכט פֿון בױמער,\r\nניס און װײץ און קאָרן —\r\nנאַטור׳ס געזונטע שפּײַזן,\r\nפֿאַרלענגערן די יאָרן... ', NULL, NULL, 'h_shildkroyt_0.jpg', 'Rabbi Dr. Abraham I. Kook, 4/15/24. This image is available from the United States Library of Congress\'s Prints and Photographs division under the digital ID npcc.25595', 'געזונט און שפּײַז און װעגעטאַרישע קאָך בוך, א. ב. מישולאָװ, שפֿרה י. מישולאָװ, The Better Health and Correct Eating Institute, New York, 1926.', 1, 'poem'),
('i_j_schwartz_0', 'אַ קרעטשמע', 'I. J. Schwartz', NULL, '1961-00-00', 'אַ פֿאַרװאָרפֿן הױז אױפֿן שליאַך —\r\nס׳לױפֿט אין גאָלדענע זאַמדן אַ װעג.\r\nפֿון דער װײַט גלאַנצט דער נעמאַן אַרױס\r\nמיט זײַן גרינעם באַװאַקסענעם ברעג.\r\n\r\nס׳גרינט בײם זײַט אַ פֿאַרפֿלאָכטענער װאַלד,\r\nפֿעלדער שטרעקן אין װײַטקײט זיך שטיל;\r\nאין דעם װאַסער דעם בלױעם פֿון טײַך\r\nקלאַפּט דאָס ראָד פֿון דער הילצערנער מיל.\r\n\r\nס׳ליגט אַן אַלטער מאָהילניק ניט װײַט —\r\nאַ פּאָר צלמ׳ס געבױגן ביז דר׳ערד,\r\nאַ צעפֿאַלענע הילצערנע צאַם,\r\nאין דעם גראָז — אַ געפּענטעט פֿערד.\r\n\r\nבײַ די פֿענצטער — ראָמאַשקעס און גרינס,\r\nװיגן שטיל זיך אין װײַס און אין געל.\r\nאין פֿאַרגײאיקער זון זיצט אַ קינד\r\nאין דער אָפֿענער טיר אױפֿן שװעל.\r\n\r\nס׳קומט די עלטערע טאָכטער פֿון טײַך\r\nמיטן נאַסן בלאַנד־גאָלדיקן קאָפּ;\r\nאַ פֿאַרברױנטע פֿון זון און פֿון װינט\r\nפֿלעכט זי, זינגענדיק הײמלעך, איר צאָפּ.\r\n\r\nאון דער זון מיט די לײדיקע קריג\r\nאיז נאָר װאָס אָנגעקומען פֿון שטאָט;\r\nמיטן האַמער אין אײַזערנער האַנט\r\nער פֿאַרריכט אַ צעבראָכן ראָד.\r\n\r\nאון די מאַמע — פֿאַררױטלט, פֿאַרטאָן,\r\nמעלקט די קי אין דער אָפֿענער שטאַל;\r\nאױף איר טיכל דאָס װײַסע פֿון קאָפּ\r\nפֿאַלט אַ קרומער פֿאַרגײאיקער שטראַל.\r\n\r\nס׳ציען שאָטנס פֿון בײמער זיך לאַנג,\r\nס׳שלאָגט אַ ראָזיקער שײן אין אַ שױב;\r\nדורך די שפּאַלטן פֿון שטרױענעם דאַך\r\nװאָרקעט טרױעריק־צערטלעך אַ טױב.\r\n\r\nאון דער טאַטע, בלאָנד־גרױלעך זײַן באָרד,\r\nזיצט זיך שטיל בײַם „עין־יעקב“ פֿאַרטראַכט;\r\nקוקט דורך אַלטע שפּאַקולן אַרױס\r\nאין דעם װאַרעמען זומער־פֿאַרנאַכט. ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'געקליבענע לידער, י. י. שװאַרץ, אידיש־נאַציאָנאַלן אַרבעטער פֿאַרבאַנד, ניו־יאָרק, 1961.', 1, 'poem'),
('i_j_schwartz_1', 'אַ ניו־יאָרקער פֿאַרנאַכט', 'I. J. Schwartz', NULL, '1961-00-00', 'עס איז שײן די פֿאַרנאַכטיקע שעה — ס׳װערט די שטאָט\r\nפֿון אַ צאַרטן און ראָזיקן גאָלד־שײַן פֿאַרפֿלײצט.\r\nס׳װערט דער גרױער אַספֿאַלט אױסגעפֿלאַסטערט אין גאָלד,\r\nאיטלעך מײדלשער פּנימ׳ל גלעט דיך און רײצט.\r\n\r\nס׳זינגט די שטאָט גאָר אַן אַנדער, אַן אַנדער געזאַנג —\r\nס׳װערט אַנטשװיגן דער אומרו און רױש פֿון פֿאַבריק;\r\nאין דער דאָזיקער רגע פֿאַרנעמט שטיל דײַן האַרץ\r\nדאָס רחמנות פֿון שטאָט און איר אומגליק און גליק.\r\n\r\nס׳קלאַפּט דער פּולס אירער שטילער און מילדער און װײך,\r\nװי דער ריטם פֿון שטילן פֿאַרטראַכטן געזאַנג;\r\nס׳ליגט אַ צאַרטקײט און חן אױף געזיכטער צעקנײטשט,\r\nס׳װערט געלײַטערט דער צער אַזױ שטיל, אַזױ באַנג.\r\n\r\nס׳װערט דער שרײַאיקער יאָמער אַ רגע געשטילט,\r\nאון רחמנותדיק־מילד װערט געצערטלט די לײד;\r\nאון דער עלנט דער גרױער הילט אײַן זיך געטרײסט\r\nאין אַ װײך און אַ דורכזיכטיק ראָז־בלױע קלײד.\r\n\r\nס׳ברענען, ציטערן שױבן געצונדן אין ליכט,\r\nס׳צינדן אױגן זיך זוניק אין נעבלדיק־ראָז;\r\nגרױע מױערן שמײכלען געװיקלט אין שײַן\r\nאון מיט פֿונקען און שטראַלן שלאָגט אָפּ איטלעך גלאָז.\r\n\r\nקינדער טאַנצן צום טאַקט פֿון שאַרמאַנקעס אין גאַס,\r\nאון די זױג־קינדער טאַנצן בײ מאַמעס אין שױס.\r\nס׳גליען אױגלעך און ס׳פֿלעמלען די בעקלעך פֿאַרראָזט —\r\nעס איז שײן די פֿאַרנאַכטיקע שעה — זי איז גרױס! ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'געקליבענע לידער, י. י. שװאַרץ, אידיש־נאַציאָנאַלן אַרבעטער פֿאַרבאַנד, ניו־יאָרק, 1961.', 1, 'poem'),
('i_j_schwartz_2', 'מאָריס ראָזענפֿעלד אין קלערמאָנט פּאַרק', 'I. J. Schwartz', NULL, '1909-00-00', 'אָנהײב זומער. ס׳שטײט אַ טאָג אַ ליכטיקער, געבענטשטער.\nדער פֿעלדזיקער האַלב־װילדער קלערמאָנט־פּאַרק\nאיז אָנגעזאַפּט מיט שײַן און בלױ און ציטערט פֿרײדיק.\nעס שטראָמט מיט גנאָד פֿון בױם און גראָז; עס זינגען פֿײגל, \nאון פֿלאַטערלעך פֿאַרשידנפֿאַרביקע, װי לעבעדיקע בלומען,\nשימערן אין לופֿט; עס זשומען געלע בינען,\nאון קינדער שפּילן, טומלען זיך אין ליכט און שאָטן.\n\nאָ, װאונדערלעכע טעג פֿון נײַנטן יאָר פֿון דעם יאָרהונדערט!\nאַ קוק צוריק — און, דוכט זיך, דורות, גאַנצע דורות זײַנען\nזינט יענער צײַט פֿאַרשװאומען. צײַט פֿון גרױסער האָפֿענונג,\nפֿון אומבאַגרענעצטער פֿרײַהײט און פֿון אױפֿגעװעקטע כּוחות.\nדאָס לעבן האָט געשלאָגן אימפּעטיק, האָט אױפֿגעריסן\nדי אַלטע אָפּגעלעבטע שליוזן, דורות־אַלטע דאָמבן;\nהאָט הפֿקר׳דיק געפֿלײצט איבער דעם מאַנהעטן־אינדזל\nאון ביז צום אָפּגעלעגטן קלערמאָנט זיך דערקײַקלט.\nאון דאָ זיצט אײנער אין דעם שאָטן פֿון אַ בױם, אַ שטילער,\nפֿאַרטראָגן אין אַ קלײנעם לעטעריס־תנ״כ׳ל.\n\nשױן צװײ־דרײ מאָל װי איך באַגעגן אים אין קלערמאָנט\nאין זעלבער פּאָזע, אױף דער זעלבער באַנק מיטן תנ״כ׳ל —\nאון כ׳קען זיך איטלעך מאָל פֿון אים ניט אָפּרײַסן.\nדאָס פּנים, דוכט זיך, איז באַקאַנט און נאָענט און אײגן —\nװער איז דער מאַן דער דאָזיקער? װאו האָב איך אים געזען?\nאָט ציט אַ שמײכל דורך אױף די פֿאַרפּרעסטע ליפּן \n\nמיט לײַטזעליקן חן; דאָס פּנים װערט באַלױכטן,\nװערט פֿרײַ און זוניק; די קנײטשן, װי די שפּיזלען,\nװאָס לױפֿן שטעכיק פֿון דער נאָז צו בײדע מױלװינקלען — \nזײ װערן אױסגעגלעט. אַ קלאָרע ליכטיקײט,\nװי קלאָר דער טאָג איז אין דעם ליבן קלערמאָנט־פּאַרק,\nצעשפּרײט זיך אױף זײן פּנים. נאָר אַ רגע שפּעטער \nװערט װידער ס׳פּנים אָנגעװײטיקט־ברוגז,\nדי ליכטיקײט צערינט אין אומרואיקע שאָטנס —\nאון קלערמאָנט־פּאַרק פֿאַרלירט אַביסל פֿון זײַן שימער.\n\nאון פּלוצים איז אין מוח דאָס דערקענטניש אױפֿגעגאַנגען —\nאיז דאָס געקומען דורך אַ צוק פֿון זײַנע פּלײצעס,\nפֿון פֿאָך פֿון זײן נערװעזער האַנט, פֿון בליאַסק פֿון גלעזל\nפֿון זײַנע ברילן, פֿונעם איבערמישן פֿון אַ בלעטל,\nצי אַפֿשר פֿון אַ װאָרט געװאָרפֿן פֿון אַ דורכגײער?\nאון כ׳האָב מיט יעדן חוש דערשפּירט דעם אײגענעם,\nדערפֿילט, אַז דאָס איז ער, דער זינגער פֿון „מײַן ײנגעלע“\nאון פֿון דעם מאַי דעם ײדישן. ס׳איז ראָזענפֿעלד.\n\nדער אױבערשטער טײל גוף איז אױפֿן גראָבן שטעקן\nאונטערן אָרעם אָנגעלענט ; די האַרטע רונדע דױרבי־הוט\nליגט אױף דער באַנק דערנעבן; די האָר — שױן שיטערלעך,\nגעשפּריצט מיט גרױ; דער שטערן — הױך, מיט טיפֿע װינקלען;\nדער בלױער אָנצוג איז צעקנײטשט און אָפּגעשאָסן,\nדאָס האַלדזטוך — אָפּגעשטאַנען פֿון דעם האַרטן קאָלנער,\nדי קעשענעס — געפּראָפּט מיט בינטלעך צײַטונגען;\nדי רעכטע האַנט איבערן שטעקן אױפֿגעהױבן,\nדי אױגן — אײַנגעגראָבן אין דעם לעטעריס־תנ״כ׳ל. ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'געקליבענע לידער, י. י. שװאַרץ, אידיש־נאַציאָנאַלן אַרבעטער פֿאַרבאַנד, ניו־יאָרק, 1961.', 1, 'poem'),
('i_j_schwartz_3', 'ליטע', 'I. J. Schwartz', NULL, '1961-00-00', 'איך קום פֿון די טיפֿע פֿאַרפֿלאָכטענע ליטװישע װעלדער,\r\nװוּ ס׳טראָגט זיך װי טאָג און װי נאַכט אַ ברוגזדיק רױשן.\r\nװוּ ריזיקע סאָסנעס פֿאַרשטעלן דעם שײַן פֿונעם הימל\r\nאון ס׳טריפֿן מיט פֿײַכטקײט די אוראַלטע דעמבעס און יאָדלעס.\r\nװוּ ס׳פּלאָנטערן זיך אין אַ מיש־מאַש פֿאַרגעסענע סטעזשקעס\r\nאון לױפֿן, אײן גאָט װײסט װוּהין, אין דער טונקעלער טיפֿקײט.\r\nעס הױבן זיך בערגלעך פֿון פֿלאַכקײט באַדעקטע מיט בײמער\r\nאון ס׳ציען זיך פֿעלדער מיט יאַגדעס מיט בלױע אין נידער.\r\nװאו בלאָנדזשענדיק שלאָגסטו זיך אָן אָן אַ זומפּ אָן אַ טיפֿן,\r\nפֿאַרצױגן מיט שימל מיט גרינעם, מיט ריחות פֿאַרדומפּטע\r\nפֿון דעמבענע בלעטער צעפֿױלטע און װאָרצלען צעװײקטע,\r\nפֿון פֿײַכטגרינעם מאָך און פֿרישדופֿטיקע שװאָמען.\r\nװוּהין ס׳גליטשט זיך זעלטן אַרונטער אַ שטראַל — און פֿאַרשװינדט באַלד\r\nדערטרינקענדיק זיך אין דער טיפֿער פֿאַרצױגענער נאַסקײט.\r\nװאו פּלוצים, אין רעכט מיטן תמוז, דערהערסטו אין שטילקײט\r\nדאָס שרײַען פֿון ראָבן אַרױס פֿון די קאַרבן פֿון בײמער.\r\nװוּ יעדן פֿאַרנאַכט, װען דער װאַלד װערט אַלץ פֿינצטערער, כמאַרנער,\r\nצעטראָגן זיך דומפּע, געדיכטע און טיף־שװערע קלאַנגען\r\nפֿון קלױסטערשע גלאָקן, װאָס הילכן אין װאַלד אָפּ מיט אימה.\r\nאון ס׳דוכט זיך, אַזױ װי אַ גרױסער און פֿינצטערער פֿױגל\r\nהאָט איבערן װאַלד זײַנע פֿליגל צעשפּרײט און צעפֿאָכעט.\r\nנאָר ערגעץ אַרום שװעבט אַרום איבער בערג, איבער טאָלן,\r\nדי נשמה פֿון װאַלד און געפֿינט זיך קײן רו ניט און יאָמערט\r\nמיט טױזנטער שרעקיקע נאַכטיקע קולות און קלאַנגען — — —\r\nאיך קום פֿון די טיפֿע פֿאַרפֿלאָכטענע ליטװישע װעלדער.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'געקליבענע לידער, י. י. שװאַרץ, אידיש־נאַציאָנאַלן אַרבעטער פֿאַרבאַנד, ניו־יאָרק, 1961.', 1, 'poem');
INSERT INTO `poem` (`poem`, `title_y`, `poet`, `reader`, `date`, `text_y`, `context`, `rec`, `img`, `img_src`, `source`, `public`, `genre`) VALUES
('i_j_schwartz_4', 'אַ שטורעם אין װאַלד', 'I. J. Schwartz', NULL, '1961-00-00', 'צוערשט איז אין װאַלד אַלץ אַנטשװיגן געװאָרן:\r\nעס זײנען געשטאַנען פֿאַרכמאַרעט און פֿינצטער\r\nדי בײמער און טיף און ניט־הײמלעך געשװיגן.\r\nנידעריק, גלײַך אױף די קעפּ פֿון די בײמער,\r\nהאָבן זיך פּעך־שװאַרצע װאָלקנס געגאָסן\r\nאון אַלץ האָט געװאַרט אַזױ אָנגעשטרענגט־האָרכיק.\r\nבאַלד אָבער האָט זיך דער װינט אָפּגעריסן:\r\nס׳האָבן די סאָסנעס צערױשט זיך, צעקלונגען,\r\nס׳האָבן זיך קוסטעס אין פֿיבער געשלײַדערט,\r\nס׳האָבן זיך אומרויִק פֿױגלען געװאָרפֿן — — — \r\nס׳קומט אָן אַ שטורעם! עס קומט אָן דער שטורעם!\r\n\r\nס׳צינדט זיך דער װאַלד פּלוצים אָן אין אַ פֿײַער —\r\nס׳װערט אין אַ פֿלאַם־גרינעם בלענדיקן מבול\r\nפֿאַרפֿלײצט דער גרױ־פֿינצטערער װאַלד און פֿאַרטרונקען.\r\nשפּיגלען זיך אָפּ אין דעם גרינלעכן פֿײַער\r\nאױף מײַלן און מײַלן די בערג און די טאָלן,\r\nריזיקע בײמער און פֿינצטערע זומפּן.\r\nאַ רגע — און ס׳האַלט די נאַטור אײַן איר אָטעם —\r\nבאַלד אָבער לאָזט זיך שױן הערן פֿונװײַטן\r\nדער אָנקום פֿון װילדן פֿאַרהאַלטענעם דונער,\r\nקײַקלענדיק זיך אַ צערײצטער און בײזער.\r\nהילכן אָפּ מוראַ׳דיק קלאַנגען און עכאָס,\r\nשיטן אַראָפּ זיך אין פֿינצטערע טאָלן,\r\nטראָגן אַרױף זיך צוריק מיט אַ רוגזה,\r\nשלאָגן זיך אָפּ אין די קעפּ פֿון די בײמער,\r\nװירבלען זיך װײַטער און ברומען צערײצטע — — —\r\nס׳זײנען די שליחים די ערשטע פֿון שטורעם!\r\n\r\nדער װאַלד װערט צעטרײסלט ביז זײנע יסודות —\r\nדול און צעטומלט פֿון אױסברוך פֿון דונערן.\r\nס׳יאָגן זיך בלענדיקע, שנײַדיקע בליצן,\r\nזיג־זאַגן, פֿלעכטן זיך אײנער אין צװײטן.\r\nס׳גיסן זיך אױסגוסן־װאַסער און פֿלײצן\r\nפֿון דעם אױף שטיקער צעריסענעם הימל.\r\nפֿאַלן אַראָפּ פֿון די בערג אין די טאָלן,\r\nשטראָמען אַרײַן אין די שטײיִקע זומפּן.\r\nהױבן זיך אױף מיט אַ רוגזה די זומפּן —\r\nס׳װערט זײער גרין־גרױער שימל צעריסן,\r\nגיסן זיך איבער די טאָלן די פֿלאַכע\r\nאון שרעקן די בערגלעך און בערג מיט פֿאַרפֿלײצונג.\r\nס׳ברעכן זיך צװײַגן און שפּיצן פֿון בײמער,\r\nס׳קלינגען די סאָסנעס און ברעכן זיך, קראַכן,\r\nס׳רױכן זיך זײערע שפּיצן דערהיצטע.\r\nס׳צינדן זיך אָן אין אַ גרין־בלױעם פֿײַער\r\nקעפּ פֿון די הונדערטער־יאָריקע דעמבעס.\r\nהױבט זיך דער רױט־בלױער פֿלאַם אױף צום הימל,\r\nשפּיגלט זיך אָפּ אין די גרין־שװאַרצע זומפּן,\r\nפֿלעכט זיך אַרײַן אין די װײַס־גרינע בליצן...\r\n\r\nס׳הילכט און עס ליאַרעמט דעם דונער׳ס געלעכטער —\r\nאומגעצױמט הוליעט דער װאַלדיקער שטורעם! ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'געקליבענע לידער, י. י. שװאַרץ, אידיש־נאַציאָנאַלן אַרבעטער פֿאַרבאַנד, ניו־יאָרק, 1961.', 1, 'poem'),
('i_j_schwartz_5', 'אַ חנוכה־אידיליע', 'I. J. Schwartz', NULL, '1961-00-00', 'און װידער בין איך קינד. אין שטוב איז װאַרעם,\r\nדאָס פֿענצטער איז מיט אײַז־בלומען באַצױגן.\r\nדי געלבע ליכטלעך ברענען אױפֿן פֿענצטער\r\nאון ס׳לױכטן װי די ליכט מײַן טאַטנס אױגן.\r\n\r\nעס ציט זיך הײמלעך־אומעטיק אַ נגון —\r\nאַ סטרונע קלינגט פֿון אַלטע, גרױע צײַטן,\r\nאון פֿאָנען פֿלאַטערן און שװערדן בליצן,\r\nאױף פֿערד צעהיצטע שטאָלצע זיגער דײטן.\r\n\r\nאין דרױסן קלינגען גלעקלעך פֿון די שליטן,\r\nאון דאָ הײבט אָן דער סאַמאָװאַר צו זינגען,\r\nעס הײבט זיך אױף אַ װאָלקנדל פֿון פּאַרע\r\nאון קלאָרע גלעזער נעמען אײדל קלינגען.\r\n\r\nדי קינדער שפּילן אַ װינקל דרײדל —\r\nעס קומען אָן פֿון גאַס אַ צװײ־דרײַ שכנים\r\nעס קרײַזלט זיך דער רױך פֿון פּאַפּיראָסן\r\nאון ס׳רױטלט זיך דער טײ פֿאַר יעדן אײנעם.\r\n\r\nעס קײטלט זיך אַ שמועס פֿרײַ און לױפֿיק,\r\nעס בליצט אַ װיץ — און גרױסע ײדן לאַכן,\r\nעס גײט אַ שאַך... די מאַמע פּרעגלט לאַטקעס,\r\nסע פֿאַלט אַ חוזק אױף אַ גאַנג אַ שװאַכן.\r\n\r\nדי שטערנס קנײטשן זיך פֿאַרטיפֿט אין שפּילן,\r\nס׳ברומט אײנער אונטער אַ גמראַ־ניגון;\r\nדער סאַמאָװאַר הײבט װידער אָן צו זידן\r\nאון שאָטנס װיגן זיך אױף װענט און װיגן.\r\n\r\nאין שטוב איז הײס, אַלץ שװימט אין רױך אין בלױען,\r\nאיך שליס די אױגן צו און װאַך אין דרימל.\r\nס׳איז גוט אַזױ צו װערן אײַנגעשלאָפֿן\r\nװען האָסט אַ טאַטן און אַ גאָט אין הימל. ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'געקליבענע לידער, י. י. שװאַרץ, אידיש־נאַציאָנאַלן אַרבעטער פֿאַרבאַנד, ניו־יאָרק, 1961.', 1, 'poem'),
('i_j_schwartz_6', 'פֿאַרנאַכט', 'I. J. Schwartz', NULL, '1961-00-00', 'רױט האָבן סאָסנעס געברענט —\r\nריזיקע גליִיִקע ליכט;\r\nפֿײַכטקײט געװײעט האָט פֿון טאָל,\r\nשאָטנס צעלײגטע געדיכט.\r\n\r\nציט זיך אַ לאַנגע אַלײ —\r\nפֿלעכטן זיך קוסטעס בײַם װעג;\r\nסאָסניקע נאָדלעך און מאָך,\r\nפֿלעקן פֿון גאָלד אױפֿן שטעג.\r\n\r\nלײַכטע זאַנפֿט־רױשיקע טריט,\r\nריזיקע שאָטנס בײַם זײַט —\r\nערגעץ אַ האַק אָן אַ בױם,\r\nערגעץ אַן עכאָ פֿון װײַט.\r\n\r\nריחות פֿון שװאָמען און זומפּ —\r\nלױכט זיך אַ טרער אין דײַן בליק;\r\nעפּעס װאָס זינגט אין דײַן האַרץ,\r\nס׳בעט זיך אַהינצו אַ גליק.\r\n\r\nציטערט קױם מערקבאַר דײַן האַנט,\r\nקלאַפּט דאָס האַרץ טיף און באַזאַכט —\r\nס׳לאָזט אױף דער װעלט זיך אַראָפּ\r\nטרױמיק און דופֿטיק די נאַכט. ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'געקליבענע לידער, י. י. שװאַרץ, אידיש־נאַציאָנאַלן אַרבעטער פֿאַרבאַנד, ניו־יאָרק, 1961.', 1, 'poem'),
('i_j_schwartz_7', 'קינדהײט', 'I. J. Schwartz', NULL, '1961-00-00', 'קער איך זיך אום צו מײַן קינדהײט — הײבט װידער\r\nאין האַרץ בײַ מיר שלאָגן אַ קװאַל פֿון לידער;\r\nהײבט װידער מײַן הימל מײַן גרױער אָן בלױען,\r\nדי רױז די פֿאַרשמאַכטע באַדעקט זיך מיט טױען,\r\nדאָס אױג װערט מיט פֿײַער און לעבן געצונדן,\r\nמײַן טריב געמיט װערט פֿאַרשװוּנדן!\r\n\r\nקינדהײט, מײַן קינדהײט! דו ליכטיקער טױער\r\nװאָס פֿירט צו די װעגן פֿון אַנגסט און פֿון טרױער.\r\nאַ גרינער אָאַזיס אין מדבר פֿון לעבן,\r\nאַ גאָלדן פֿאָדים אין טרױער־געװעבן —\r\nאַ העלע פּרעלודיע מיט ליכטיקע קלאַנגען\r\nאין נאַכט־שװאַרצע לעבנס־געזאַנגען! ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'געקליבענע לידער, י. י. שװאַרץ, אידיש־נאַציאָנאַלן אַרבעטער פֿאַרבאַנד, ניו־יאָרק, 1961.', 1, 'poem'),
('i_j_schwartz_8', 'אין װאַלד (פֿראַגמענט)', 'I. J. Schwartz', NULL, '1961-00-00', 'אַזױ װי אַ בלימל אַ בלױס אינעם פֿרייִקן פֿרילינג,\r\nװאָס כאַפֿט זיך אַרױס מיט אַ שמײכל אַנטקעגן דעם זונשטראַל\r\nדעם ערשטן פֿון פֿײַכטער און קלעפּיקער ערד פֿון דער לאָנקע,\r\nגעװעקט פֿון די ערשטע געזאַנגען פֿון פֿרייִקע פֿײגל,\r\nגעגלעט פֿון די מילדע און צערטלעכע, װאַרעמע װינטלעך, —\r\nאַזױ איז דאָס קינד אין פֿאַרװאָרפֿענעם װינקל געװאַקסן.\r\n\r\nעס ציען זיך מײַלן פֿון טיפֿע פֿאַרװאַקסענע װעלדער\r\nמיט הונדערטער־יאָריקע דעמבעס און אָלכעס און יאָדלעס\r\nװאָס שיצן אַריבער די טיפֿע פֿאַרדומפּענע זומפּן,\r\nאון זײַנען אין נעצן פֿון װילדגראָז און קוסטעס פֿאַרשפּונען;\r\nמיט ריחות מיט האַרבע, אַזױ װי די פֿינצטערע שאָטנס\r\nװאָס װאַרפֿן אין װאַלד אָן אַן אימה אין גרױע פֿאַרנאַכטן,\r\nװען ס׳ברענט ניט קײן זון אין דעם װאָלקן־פֿאַרצױגענעם מערב.\r\n\r\nדי שפּיצן פֿון בײמער פֿאַרפֿלאָכטענע אײנער אין צװײטן,\r\nאון אונטן — אײן װאָרצל װאַקסט אײַן אינעם צװײטן, און שנײַדט זיך\r\nאַרײַן אין אַ פּלאָנטער פֿון װאָרצלען און גײט דאָרט פֿאַרלױרן.\r\nדי קאָמבלען — די קאָרע די דיקע אין פּיצלעך געשפּאָלטן\r\nפֿון טױזנטער רעגנס און שנײען און האָגלען און װינטן —\r\nמיט הײלן מיט פֿינצטערע, טיפֿע, צעפֿױלטע פֿון אַלטקײט,\r\nװוּ ס׳האָבן די האָזן אַ הײם זיך געמאַכט דאָרט אין טיפֿקײט.\r\n\r\nדערפֿאַר איז דער מזרח פֿון װאַלד דאָרטן ליכטיק און פֿרײלעך,\r\nעס שטײען די סאָסנעס די קלאַנגיקע, שלאַנקע און שטרעקן\r\nזיך הױך צונעם הימל מיט זײערע שטאַמען די רױטע,\r\nװאָס טריפֿן מיט שװערע מיט גאָלדענע טראָפּנס אין זונגלוט,\r\nאון גליען אין פּורפּורנעם זונאונטערגאַנג אין אַ ראָזקײט.\r\nזײ בױגן גראַציעזע די שפּיצן, װען ס׳שױבערט דער װינט זײ,\r\nאון גיסן מיט רעגנס פֿון פֿריש־גרינע דופֿטיקע נאָדלען;\r\nעס קלעטערן, טענצלען די גאָלדענע װעװריקעס אום דאָרט\r\nאון פֿײגעלעך הילכן און קלינגען און בײמעלעך קריכן\r\nאַרױף אױף די בערג אַזױ הײמלעך װי שטיפֿערישע קינדער.\r\nס׳דערלאַנגט אױף דיר פּלוצים אַן אױפֿבליץ פֿון טײַך־אױג פֿון בלױעם,\r\nפֿאַרשפּונען אין נעצן פֿון זילבערנע, בלענדיקע שטראַלן,\r\nפֿאַרשאָטנט אַזױ װי אַן אױג, מיט אַ שװאַרצגרינעם װאַלדברעם.\r\n\r\nפֿרישקײט פֿון אורװאַלד און קילקײט פֿון העל־בלױעם װאַסער!\r\nרײַכע, פֿאַנאַנדערגעװאַקסענע ברעגעס מיט גרינסן\r\nלױכטן זיך אָפּ אין דער בלױקײט און גרינקײט און שפּילן.\r\nלײַכטינקע פֿישערשע שיפֿלעך, װאָס גלעטן דאָס װאַסער —\r\nאַ כאַטע אַן אײנזאַמס, אַ װײַס, מיטן שטרױענעם דעכל,\r\nמיט פֿענצטערלעך ליכטיקע אײַנגעטונקט פֿרײלעך אין גרינסן... ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'געקליבענע לידער, י. י. שװאַרץ, אידיש־נאַציאָנאַלן אַרבעטער פֿאַרבאַנד, ניו־יאָרק, 1961.', 1, 'poem'),
('h_leyvik_0', 'ערגעץ װײַט', 'H. Leyvik', NULL, '1919-00-00', 'ערגעץ װײַט, ערגעץ װײַט,\r\nליגט דאָס לאַנד דאָס פֿאַרבאָטענע,\r\nזילבעריק בלאָען די בערג\r\nנאָך פֿון קײנעם באַטראָטענע;\r\nערגעץ טיף, ערגעץ טיף,\r\nאין דער ערד אײַנגעקנאָטענע,\r\nװאַרטען אוצרות אױף אונדז,\r\nװאַרטען אוצרות פֿאַרשאָטענע.\r\n\r\nערגעץ װײַט, ערגעץ װײַט,\r\nליגט אַלײן אַ געפֿאַנגענער,\r\nאױף זײַן קאָפּ שטאַרבט דער שײַן\r\nפֿון דער זון דער פֿאַרגאַנגענער;\r\nערגעץ װאָגעלט װער אום\r\nטיף אין שנײ אַ פֿאַרשאָטענער,\r\nאון געפֿינט ניט קײן װעג\r\nצו דער לאַנד דער פֿאַרבאָטענער...', NULL, NULL, NULL, NULL, 'ליעדער, ה. לײװיק, פֿאַרלאַג אינזעל, ניו־יאָרק, 1919.', 1, 'poem'),
('h_leyvik_1', 'אין אַ שטיבל', 'H. Leyvik', NULL, '1919-00-00', 'אַ שטיבל אַ קלײנס און אַ נידעריקס\nאין װײַטען געפֿראָרענעם לאַנד;\nאין שטיבל צװײ מענטשן דערשראָקענע\nזײ זיצן און װאַרטן געשפּאַנט.\n\nאון אײנע אַ פֿרױ אַ געװינערין\nגײט אױס פֿון געשרײַ צו געשרײַ;\nװערט רויִק און שטיל די געװינערין —\nפֿאַרברעכן די פֿינגער די צװײ.\n\nאין דרױסן — אַ שנײ און אַ פֿינסטערניש\nאַ שטילער אַ נאָגנדער װינט;\nדורך טרױער מוז קומען, דורך װײטאָגן\nדאָס נײַע ערװאַרטעטע קינד.\n\nעס האָבן די װײַזערס פֿון זײגער נאָך\nדי העכסטע מינוט ניט דערגרײכט;\nעס האָט נאָך די מוטער איר אָטעם־צוג\nדעם לעצטן נאָך ניט אױסגעהױכט.\n\nאון פּלוצלינג צוזײַט זיך די פֿינסטערניש,\nאַ קלאָרער באַװײַזט זיך דער שנײ.\nאין שטיבל צװײ מענטשן דערשראָקענע\nדערהערן אַ קינדיש־געשרײַ...', NULL, NULL, NULL, NULL, 'ליעדער, ה. לײװיק, פֿאַרלאַג אינזעל, ניו־יאָרק, 1919.', 1, 'poem'),
('h_leyvik_2', 'אין אַ זײַדן העמדל', 'H. Leyvik', NULL, '1919-00-00', 'אין אַ זײַדן העמדל\nאיז דאָס קינד געבאָרן —\nאיז דאָס זײַדן העמדל\nשױן צופֿליקט געװאָרן.\n\nפֿרעמדע הענט אים באָדן,\nפֿרעמדע בריסט אים זױגן;\nטונקעלער און קאַלטער\nװערן זײַנע אױגן.\n\nאין דער נאַכט אין מיטן\nטוט אים קײנער װיגן, —\nװײנט דאָס קינד און שרעקט זיך\nאון עס װערט אַנטשװיגן.\n\nשלאָפֿט די פֿרעמדע מוטער\nפֿון דעם קינד פֿון װײַטן:\n— „גאַנצע נעכט איך װיג אים“ —\nרימט זי זיך פֿאַר לײַטן.\n\nנאָר דאָס קינד עס װאַקסט זיך,\nהערט שױן אױף צו זױגן,\nליכטיקער און קלערער\nװערן זײַנע אױגן.\n\nװינשט אים יעדער גערן\nגליק און לאַנגע יאָרן, —\nאין אַ זײַדן העמדל\nאיז דאָס קינר געבאָרן...', NULL, NULL, NULL, NULL, 'ליעדער, ה. לײװיק, פֿאַרלאַג אינזעל, ניו־יאָרק, 1919.', 1, 'poem'),
('h_leyvik_3', 'ייִנגלװײַז', 'H. Leyvik', NULL, '1919-00-00', 'אָך ייִנגלװײַז, װען אַלע קינדער האַלטען זיך אין שפּיעלן,\nהאָב איך מיך פֿאַר אַ גרױסן שױן געהאַלטן,\nגעלעבט מיט זיך אַלײן, מיט מענטשן פֿון דערװײַטן,\nאַזױ װי עפּעס װאָס פֿון אַלעמען באַהאַלטן.\n\nאיך האָב שױן דאַן געזען, װי מענטשן לײַדן־שװײַגען —\nהאָב איך דעם שװײַגן זײערן אין זיך פֿאַרנומען,\nאון עפּעס פֿאָרגעשטעלט זיך װײַט אין װײַטער עלטער,\nעפּעס גרױסעס, װוּנדערליכעס װעט פֿון לײַדן קומען...\n\nאון איך דער ערשטער װעל דערזען דאָס װוּנדערליכעס, גרױסעס,\nאון מער פֿון מענטשן שױן ניט קענען עס פֿאַרבאָרגן;\nפֿון טיר צו טיר, פֿון שױב צו שױב װעל איך זיך לאָזן קלאַפּן\nאון אָנזאָגן דעם ליכטיקן פֿרימאָרגן...\n\nאיך װײס ניט װער, עס האָט מיך אױסדערװײלט פֿון אַלע,\nאון פֿרעמד, פֿאַרשעמט, פֿון אַלעמען דערװײטערט;\nאַראָפּגעלאָזט דעם קאָפּ האָב איך, פֿאַר גוט עס אָנגענומען,\nמײַן יוגנט אין ערװאַרטונגן געלײַטערט...', NULL, NULL, NULL, NULL, 'ליעדער, ה. לײװיק, פֿאַרלאַג אינזעל, ניו־יאָרק, 1919.', 1, 'poem'),
('h_leyvik_4', 'דער בײזער טאַטע', 'H. Leyvik', NULL, '1919-00-00', 'קינדער טומלען,\nאון דער בײזער טאַטע שלאָגט זײ,\nקינדער װײנען,\nקינדער װערן מיד און שלאָפֿן,\nאון דער בײזער טאַטע — שלאָפֿט ניט.\n\nאײַנגעבױגן\nזיצט בײַם טיש דער בײזער טאַטע.\nדורך די שױבן\nקריכט דער װינט און לעשט דאָס לעמפּל\nאון דאָס לעמפּל װערט פֿאַרלאָשן.\n\nאיך שלאָף אױך ניט,\nאיך — דער שטילסטער פֿון די קינדער,\nאױף מײַן פּנים\nפֿיל איך נאָך דעם טאַטענס פֿינגער,\nװײן איך שטיל פֿאַר זיך אין קישן...\n\nפּלוצלינג הער איך\nאַזאַ הילכיק־שװערן אָטעם;\nעמיץ פּױזעט,\nטאַפּט מיט פֿינגער אין דער פֿינסטער,\nװיל איך שרײַען — און איך קען ניט...\n\nטו איך תפֿלה,\nאון די צײנער מײַנע קלאַפּן\nאון עס העלפֿט ניט, —\nלאָז איך איבער אַלע קינדער,\nשפּרינג אַראָפּ און װיל אַנטלױפֿן.\n\nאין דער פֿינסטער\nטרעף איך ניט די טיר און בלאָנדזשע,\nװער געשטרױכלט,\nקלאַפּ זיך אָפּ און פֿאַל אַנידער\nמיט׳ן קאָפּ אַנטקעגן טאַטען...\n\nאײַנגעבױגן\nזיצט נאָך אַלץ דער בײזער טאַטע,\nהערט קײן זאַך ניט...\nזאָג איך : טאַטע, איך װעל שטאַרבן\nמער װעסטו שױן מיך ניט שלאָגן!...\n\nליכטלעך ברענען\nאױף דער ערד בײַ מײַן צוקאָפּן...\nקינדער װײנען...\nקינדער װערן מיד און שלאָפֿן...\nקלאָגט אַלײן דער בײזער טאַטע...', NULL, NULL, NULL, NULL, 'ליעדער, ה. לײװיק, פֿאַרלאַג אינזעל, ניו־יאָרק, 1919.', 1, 'poem'),
('h_leyvik_5', 'טעג — זײ גײען', 'H. Leyvik', NULL, '1919-00-00', 'טעג זײ גײען, און מיט זײ\nפֿאַרגײען צער און שרעק;\nאין לענדער װײַטע װינטערדיקע\nדער זומער גײט אַװעק.\n\nאַ ליכטיקײט אַ טונקעלע\nפֿאַרנעמט דעם הימל־ברעג;\nגעבליבן נאָך אַ בלױלעכקײט\nפֿון זומערדיקע טעג.\n\nאַ קאַלטע אַ געלײַטערטע\nדי זון קוקט פֿון דער הױך:\nאַז װױל דעם נײַ־געבאָרענעם,\nדעם שטאַרבנדיקן אױך...\n\nעס רופֿט פֿון ערגעץ װײַט זיך אָפּ\nאַ שנײדנדיקע זעג,\nאון טריט פֿון אַנ׳אַנטלאָפֿענעם\nפֿאַריאָגטן אין געיעג.\n\nאון װײנענדיק און טרײסטנדיק\nגײט װער דיר נאָך און רופֿט,\nאון עפּעס װי אַ סטרונע װערט\nצעריסן אין דער לופֿט...', NULL, NULL, NULL, NULL, 'ליעדער, ה. לײװיק, פֿאַרלאַג אינזעל, ניו־יאָרק, 1919.', 1, 'poem'),
('h_leyvik_6', 'אַזױ פֿיל גליק', 'H. Leyvik', NULL, '1919-00-00', 'טיף אין האַרץ — אַ ציטער,\nמיט׳ן האַנט — אַ דריק,\nדורכ׳ן לײַב — אַ שױדער,\nזע: אַזױ פֿיל גליק!\n\nמיט׳ן קאָפּ — אַ שאָקל,\nמיט׳ן אױג — אַ בליק,\nמיט׳ן מױל — אַ צוזאָג, —\nזע: אַזױ פֿיל גליק!\n\nאין אַ שױב אַ קלאַפּ טאָן,\nאון — אַ שפּרונג צוריק;\nשטימען, טריט, און פֿײַער...\nזע: אַזױ פֿיל גליק...', NULL, NULL, NULL, NULL, 'ליעדער, ה. לײװיק, פֿאַרלאַג אינזעל, ניו־יאָרק, 1919.', 1, 'poem'),
('h_leyvik_7', 'ס׳װעט קײנער ניט װערן געהרגעט', 'H. Leyvik', NULL, '1919-00-00', 'ס׳װעט קײנער ניט װערן געהרגעט,\nאין קריג, אין געשלעגן, —\nװײַל שטיל װעל איך קומען פֿון אַלטע\nפֿאַרגעסענע װעגן.\n\nװעט קײנער ניט װיסן צו לאָזן זיך\nגײען מיר אַנטקעגן;\nצופֿוס װעל איך קומען אין קלײדער\nצעװײקטע פֿון רעגן.\n\nװעט גאָר נישט געשען און פּאַסירן\nאין גאַנג פֿון די צײַטן,\nװען אַלע דערזען װעלן פּלוצלינג\nמײַן אױסזען זיך בײַטן.\n\nאַ מאַך מיט׳ן האַנט װעל איך געבן,\nצום ערד זיך פֿאַרנױגן, —\nװעט יעדער דערפֿילן: עס װערן\nאים אָפֿן די אױגן.\n\nאון יעדער, אין פֿרײד און ערשטױנונג\nאון ציטער באַנומען,\nװעט קױם נאָר אַ זאָג טאָן: אָ, זעט נאָר —\nער איז שױן געקומען...', NULL, NULL, NULL, NULL, 'ליעדער, ה. לײװיק, פֿאַרלאַג אינזעל, ניו־יאָרק, 1919.', 1, 'poem'),
('h_leyvik_8', 'מײַנס', 'H. Leyvik', NULL, '1919-00-00', 'פֿון אײן הױז אַרױס, אין דער צװײטער אַרײַן\nאון אומעדום װעל איך אַ גוטער גאַסט זײַן.\n\nאַרױסגײן — אַנ׳אָפֿענע לאָזן די טיר,\nאון נאָכקוקן קײנער אַ הינטער װעט מיר.\n\nאון יעדער װעט װיסן: ס׳איז זיכער מײַן טראָט;\nאַ שטאָט װעל איך טרעפֿן — איז מײַנע די שטאָט.\n\nאון װאָס איך װעל אָנטאָן װעט דאָס זײַן מײַן קלײד,\nאון װאָס איך װעל עסן װעט דאָס זײַן מײַן ברײט.\n\nאון װען איך װעל קומען װעט קײנמאָל זײַן שפּעט,\nאון װוּ איך װעל שלאָפֿן איז דאָרטן מײַן בעט...', NULL, NULL, NULL, NULL, 'ליעדער, ה. לײװיק, פֿאַרלאַג אינזעל, ניו־יאָרק, 1919.', 1, 'poem'),
('h_leyvik_9', 'אין יעדענס האַרץ', 'H. Leyvik', NULL, '1919-00-00', 'איך װײס: אין יעדענס האַרץ איז דאָ\nאַ ליכטיקײט, אַ שײַן;\nאױף װעלכן שװעל דו זאָלסט ניט שטײן —\nקלאַפּ אָן און גײ אַרײַן.\n\nאון גײסט אַרײַן, מען קוקט דיך אָן —\nגעדױערט עס ניט פֿיל:\nמען האָט נאָך דיר געבענקט שױן לאַנג,\nגעטרױערט אין דער שטיל.\n\nמען האָט געמײנט: ביסט אין דער פֿרעמד\nפֿאַרװאָרפֿן ערגעץ װײַט,\nאון ניט געװוּסט, אַז דו ביסט דאָ\nגעװען די גאַנצע צײַט.\n\nאון ניט געװוּסט: ביסט יעדען טאָג\nגעגאַנגן פֿאַרבײַ זײ,\nזיך אײַנגעהערט צו יעדענס װאָרט,\nצו יעדענס אױסגעשרײ.\n\nהאָסט נאָר געדאַרפֿט דער ערשטער זײַן\nאין הױז צו זײ אַרײַן,\nאון אױפֿװעקן אין האַרץ בײַ זײ\nאַ ליכטיקײט, אַ שײַן...', NULL, NULL, NULL, NULL, 'ליעדער, ה. לײװיק, פֿאַרלאַג אינזעל, ניו־יאָרק, 1919.', 1, 'poem'),
('h_leyvik_10', 'זײַט טרױעריק, מענטשן', 'H. Leyvik', 'Steve Sadoff', '1919-00-00', 'אױף אַלע געזיכטן — מײַן אױסזען,\r\nאין אַלעמענס אױגן — מײַן בליק,\r\nמײַן טרױער אין אַלעמענס הערצער,\r\nמײַן טרױער — אַנ׳אָנזאָג אױף גליק.\r\n\r\nאױף אַלעמענס ליפּן — מײַן שמײכל,\r\nאין אַלעמענס װערטער — מײַן פֿרײד;\r\nעס האָט נאָך דער װינט ניט צובלאָזן\r\nמײַן אָטעם, דעם גערוך פֿון מײַן קלײד.\r\n\r\nאַלײן בין איך, װײַט אין דער פֿינסטער,\r\nפֿאַר מיר איז דאָס פֿינסטערניש — ליכט;\r\nזײַט טרױעריק, מענטשן, — פֿאַרלירט ניט\r\nמײַן אָנבליק פֿון אײַער געזיכט... ', 'H. Leyvik wrote \"Be Sad, People\" for his Jewish brethren undergoing horrific persecution and devastation during the 1917 Russian Revolution.  A revolutionist himself, having lived through and suffered the hardships of the Russian Revolution of 1905 before escaping to America in 1913, Leyvik knew exactly how to identify with his people—verbally, perceptually, viscerally and spiritually. He reached across continents with his words, to offer hope, through the power of his poetic vision—asking them not to erase his look from their faces.', 'h_leyvik_10.mp3', 'h_leyvik_10.jpg', 'Russian Peasants 1915-20, Library of Congress, LC-DIG-ggbain-23997', 'ליעדער, ה. לײװיק, פֿאַרלאַג אינזעל, ניו־יאָרק, 1919.', 1, 'poem'),
('h_leyvik_11', 'דו זאָלסט צו מיר...', 'H. Leyvik', NULL, '1919-00-00', 'דו זאָלסט צו מיר ניט רײדן מיט פֿאַרדראָס,\r\nדו זאָלסט בײַ מיר ניט פֿרעגן װען און װאָס.\r\n\r\nמסתּמא האָט געדאַרפֿט אַזױ געשען,\r\nאון װאָס עס איז געװען איז שױן געװען.\r\n\r\nבײם שפּיגלדיקען װײן און װײַסן שײַן\r\nזאָל אַלץ פֿאַרגעבן און פֿאַרגעסן זײַן.\r\n\r\nאַזױ װי פֿרישער טױ, װי אָפּפֿער־װײַן\r\nזאָל גיסן זיך אױף מיר דער װײַסער שײַן...\r\n\r\nדו זאָלסט צו מיר ניט רײדן מיט פֿאַרדראָס,\r\nדו זאָלסט בײַ מיר ניט פֿרעגן װען און װאָס!...', NULL, NULL, NULL, NULL, 'ליעדער, ה. לײװיק, פֿאַרלאַג אינזעל, ניו־יאָרק, 1919.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_1', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [1] אין גלות', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', 'אָ, גאָט פֿון די לידער, ניט יאָג מיך פֿון דיר,\r\nאיך דאַרף ניט קײן אַנדערן האַר אױסער דיר,\r\nאיך ליב אױך די פֿרױ װאָס דו האָסט מיר געשיקט\r\nדי פּיצלעך, מיט װעלכע זי האָט מיך באַגליקט,\r\nאון פֿיר מיך צום שופֿט, און פֿיר אױפֿן שטעל,\r\nאון קלאַמער מײַן אױער צום שופֿט׳ס טיר שװעל;\r\nדאַן נעמסטו דעם אוהל און דו טוסט מיר מײַן רעכט,\r\nאון זאַלבסט מיך אױף אײביק צו דיר פֿאַר אַ קנעכט.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_2', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [2]', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', 'ניט פֿון טײַכן בלוט און פֿײַער,\r\nניט פֿון קאַמף און שטורעמװינט,\r\nזינג אַ ליד מיר שטיל און האַרצי,\r\nװי אַ מוטער זינגט איר קינד.\r\n\r\nס׳קען פֿאַר שרעק דאָס קינד ניט שלאָפֿן,\r\nס׳װיל דאָס הערצל איר פֿאַרגײן,\r\nאון עס פֿלאַטערט, און עס בעט זיך\r\nמיט אַן אומעטיק געװײן.\r\n\r\nאױפֿן בױדעם סטוקעט עמיץ,\r\nאױגן סטראַשען פֿון דער נאַכט,\r\nשאָטנס טאַנצן אױף די װענט אום,\r\nאון אַ מת אין װײַסן לאַכט.\r\n\r\nזינג אַ ליד מיר, װי אַ מאַמע,\r\nאיך בין נאָך אַ קינד אַלײן,\r\nאון איך בלאָנדזשע אין דער פֿינסטער,\r\nס׳ברעכט דאָס האַרץ פֿאַר שרעק און פּײַן.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_3', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [3]', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', 'ניט דערפֿאַר קען איך ניט שלאָפֿן\r\nװאָס צו נידעריק איז צו קאָפּען,\r\nװאָס די קאָלדרע איז צעריסן,\r\nנ׳דורך די ברײטע שױבן־שפּאַלטן\r\nקומען װינטן פֿרײַ און אָפֿן.\r\n\r\nניט דערפֿאַר, װאָס איך בין הונגעריק,\r\nאַלטע, צוגעװױנטע זאַכן;\r\nנור דערפֿאַר װאָס טיף אין האַרצן\r\nהאָט שטיל אױפֿגעפֿלאַמט אַ ליכטל,\r\nאון דאָס האַרץ װיל איצטער װאַכן.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_4', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [4]', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', 'כ׳לעב אומעטיק, אײנזאַם מײַן װעלטל,\r\nדאָס לעבן איז לאַנג מיר צו לאַסט,\r\nעס האָט מיך פֿאַרנאַרט דער שליממזל,\r\nאױף אײביק מיט עלנט פֿאַרקנסט.\r\n\r\nװוּהין נאָר איך זאָל מיך ניט אײַלן,\r\nאון װוּ נאָר איך זיץ און פֿאַרװײַל,\r\nבאַגלײט זי מיך שטענדיק, מײַן טרײַע,\r\nאון לאָזט מיך ניט אָפּ אױף אַ װײַל.\r\n\r\nעס שטראָמען די גאַסן מיט מענטשן\r\nדער טומל מיך רינגלט אַרום,\r\nדאָך פּלוצלינג באַרירט זי מײַן אַקסל,\r\nמיט אײנמאָל װערט װיסט אַלץ און שטום.\r\n\r\nאון זיץ איך אַמאָל מיט אַ מײדל,\r\nנ׳קוק איר טיף אין די אױגן אַרײַן,\r\nמײַן עלנט דאָרט זע איך זיך באָדען,\r\nװי אַ שפּאַרבער אינעם בלענדענדן שײַן.\r\n\r\nאון ליג איך בײַנאַכט אױף מײַן בעטל,\r\nמיר טרױמט זיך פֿון איר, אַלץ פֿון איר,\r\nאון װי נור באַגינען ערװאַך איך,\r\nדערזע איך זי באַלד נעבן מיר.\r\n\r\nאון װען איך װעל רוען אין קבר,\r\nנאָך יאָרן פֿון צער אָן שיעור,\r\nװעט זי װי אַ װעכטער, אַ װיסטער,\r\nמיך היטן און װאַכן בײַם טיר.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_5', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [5]', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', 'איר זיצט אין אַ ליכטיקער שטוב,\r\nאון קײנער פֿון אײַך זיך דערמאָנט\r\nאָן אײנעם װאָס פֿינסטערט אין גרוב.\r\nאיהר זיצט אין אַ ליכטיקער שטוב.\r\n\r\nאין קבר איז שטײנערדיק קאַלט,\r\nאון עמיצער זיצט אױף מײַן ברוסט,\r\nאון פֿעסט פֿאַרן גאָרגעל מיך האַלט.\r\nאין קבר איז שטײנערדיק קאַלט.\r\n\r\nאין קבר איז פֿינסטער און שטום,\r\nדי װערעם זײ קושן מײַן לײַב,\r\nאון פּױזען שטיל שװײַגענד אַרום.\r\nאין קבר איז פֿינסטער און שטום.\r\n\r\nאַרום ליגן מתים צעזײט,\r\nװי קערנער פֿאַרלאָרן אין װעג,\r\nאון פֿױלן דאָרט שטילינקערהײט,\r\nאַרום ליגן מתים צעזײט.\r\n\r\nאיר זיצט אין אַ ליכטיקער שטוב,\r\nאון קײנער פֿון אײַך זיך דערמאָנט\r\nאָן אײנעם װאָס פֿינסטערט אין גרוב.\r\nאיר זיצט אין אַ ליכטיגער שטוב.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_6', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [6]', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', '\r\nאױבן שטײ איך. פֿילע קלאַפֿטער\r\nאונטן ליגט די גראָע גאַס,\r\nאון איך קוק אױף װײַטע שטרעקן,\r\nלאַנג איז זי די גראָע גאַס.\r\n\r\nאון װי פֿליגן, שװאַרצע פֿליגן\r\nפּױזען מענטשן, קריכן קױם,\r\nאױבן שטײ איך. פֿילע קלאַפֿטער\r\nאונטן ליגט די גראָע גאַס.\r\n\r\nװײַט אַנטקעגן שטײט אַ פּאַלאַץ,\r\nװײַסער מאַרמאָר טורעמס פֿיר,\r\nס׳גלאַנצט די זון אין זײַנע פֿענסטער,\r\nאון אַ זון איז יעדע שױב.\r\n\r\nבאַנען — ריטער לױפֿן, קומען,\r\nשטעלן זיך צו מײַנע פֿיס,\r\nגריסן דינעריש און העפֿלעך\r\nאון פֿאַרשײדן לאַנגזאַם זיך.\r\n\r\nמיט אַ זילבער שפּאָרן קלינגען,\r\nװי עס פּאַסט פֿאַר ריטער זיך.\r\nס׳דאַכט זיך מיר: איך בין אַ קעניג,\r\nאון די האַלבע װעלט איז מײַנס...', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_7', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [7]', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', 'זע, דער בעטלער, בלײך און באָרװעס\r\nאיבער פֿרעמדע הײַזער גײט;\r\nהױבט זײַן בליק צו יעדן פֿענסטער,\r\nבױגט זײן קאָפּ פֿאַר יעדן טױער,\r\nבעטעלט שטום אַ שטיקל ברױט.\r\n\r\nאון עס עפֿענען זיך רױשלאָז\r\nטיר און פֿענסטער, דאָ און דאָרט;\r\nװער עס גיט אים אַן אַקרײַעץ,\r\nװער אַן אָפּגעשײַערט פּרוטה,\r\nװער עס שענקט אַ גוטן װאָרט.\r\n\r\nפֿאַר דעם מזל׳ס ברײטן טױער\r\nשטײ איך מיד און אָפּגעשװאַכט.\r\nאון דער מזל, װי אַ קמצן,\r\nזיצט און צײלט די גאָלדענע רענדלעך,\r\nקוקט פֿון פֿענסטער נאָך און לאַכט.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_8', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [8]', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', 'און װוּ נאָר איך גײ איז אַ שׂמחה אַ פֿרײד,\r\nאון װוּ נאָר איך טרעט — אַ חתונה־קלײד,\r\nאון װוּ נאָר אַן אױג איך באַגעגען עס שטראַלט,\r\nמײַן אײגענער בליק נור איז טרױעריק און קאַלט.\r\n\r\nװאָס גײען מיר חתונות פֿרעמדע דען אָן,\r\nװאָס האָב איך מיט לײַטישע שמחות צו טאָן,\r\nאיך בין ניט געלאַדן — מיך דאַרף מען דאָרט ניט,\r\nנון שלעפּ איך זיך װײַטער מיט װאַקלענדע טריט.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_9', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [9]', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', 'געלעבט האָט אַן אײנזאַמער, אײנזאַמער בחור,\r\nמיט ליפּן פֿאַרדורשטע, פֿאַרהונגערטע אױגן,\r\nאון טיפֿע, פֿאַר׳חלום׳טע קנײטשן ראַזאָרעס\r\nאַריבער זײַן שטערן זיך האָבן געצױגן.\r\n\r\nגעלעבט האָט אַן אײנזאַמער, אײנזאַמער בחור,\r\nמיט זײַנע באַהאַלטענע לײדן און פֿרײדן,\r\nזײַן האַרץ האָט ניט זעלטן געװײנט און געזונגען,\r\nפֿאַר לײַטן, פֿאַר לײַטן — דאָך שטיל און באַשײדן.\r\n\r\nגעלעבט האָט אַן אײנזאַמער, אײנזאַמער בחור,\r\nזײן האַרץ האָט געזונגען — די ליפּן געשװיגן,\r\nאון קײנער פֿון אַלע אַרומיקע מענטשן,\r\nאױ, קײנער געהערט האָט דעם ניגון.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_10', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [10]', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', 'בײַ מײַן זײַט שפּאַנט בלינד די מורא.\r\nשעפּטשעט: כ׳זאָל ניט רײדן הױך;\r\nאָט דעריבער, ברידער, בין איך\r\nאַזױ שטיל און אַזױ בלײך.\r\n\r\nאױף מײַן פּלײצע זיצט דער יאוש,\r\nטראָפּנ־װײַז מײַן בלוט ער זױגט;\r\nדריבער מײַנע פֿיס זיך װאַקלען\r\nאון מײַן קאָפּ צו דר׳ערד זיך בױגט.\r\n\r\nאון פֿאָרױס פֿאַרלױפֿט דער אומגליק.\r\nשטעלט אױס צאַמען אױף מײַן װעג;\r\nאון דעריבער, ברידער, טרעף איך\r\nאין מײַן לעבן ניט דעם װעג.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_11', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [11]', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', 'װען דער ליבער גאָט\r\nװיל באַשטראָפֿן דיך,\r\nזאָגט ער: מענטש, שטײ אױף,\r\nקלײד זיך אָן אױף גיך.\r\n\r\nנעם דעם װאַנדער שטאָק\r\nאין דײַן רעכטער האַנט,\r\nאון פֿערבײַט די הײם\r\nאױף אַ װײַטער לאַנד.\r\n\r\nאָן אַ פֿרעמדן שװעל\r\nבלוטיקן די פֿיס,\r\nברעקלעך אױפֿקלײַבן\r\nפֿון אַ פֿרעמדן טיש.\r\n\r\nאין דעם פֿרעמדן כּוס\r\nאיז דער װײַן פֿאַרגאַלט,\r\nפֿון דעם פֿרעמדן׳ס װיץ\r\nװערט אי הײס אי קאַלט.\r\n\r\nבײ דעם פֿרעמדן טיש\r\nװערגט דער ביסן ברױט,\r\nאײדער מענטשן׳ס גאָב\r\nליבערשט איז דער טױט.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_12', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [12]', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', 'איך װעל מער ניט גײן\r\nצו קײן פֿרעמדע לײַט,\r\nװעל ניט אױסקלאָגן\r\nזײ מײַן ביטער האַרץ.\r\n\r\nבײַ דער פֿרעמדער טיר\r\nליגט אַ שלעכטער הונט,\r\nזײַנע שאַרפֿע צײן\r\nמאַכן מיר אַ װוּנד.\r\n\r\nאון דער פֿרעמדער שטול\r\nגײט אױף רעדלעך אום,\r\nװיל איך זעצן זיך\r\nדרײט ער זיך אַװעק.\r\n\r\nאיך װעל זײַן אַלײן\r\nמיט מײַן אַנגסט און פּײַן,\r\nאין מײַן חדר׳ל\r\nביז׳ן העלען שײַן.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_13', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [13]', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', 'מענטשן לאַכן אױס די אױגן:\r\n„אין אַזעלכע קאַלטע צײַטן\r\nזאָל אַ האַרץ נאָך װאַרעם שלאָגן“ —\r\nכ׳גײ צום טײַך מײַן האַרץ אָפּקילן.\r\n\r\nכ׳װעל אין אײַז אַ לאָך אױסהאַקן,\r\nאַזױ גרױס פּונקט װי דאָס האַרץ מײַנס,\r\nאון אין יענעם שװאַרצן אָפּגרונט,\r\nװעל איך דרײַ מאָל ס׳האַרץ אָפּ־טובֿל׳ן.\r\n\r\nאײן מאָהל ס׳זאָל פֿאַרגעסן ליבן,\r\nאײן מאָל ס׳זאָל פֿאַרגעסן האַסן,\r\nאון דעם דריטן מאָל — דעם לעצטן —\r\nװעל איך לאַנג איר דאָרטן האַלטן.\r\n\r\nאין דעם שװאַרצן, טױטן װאַסער,\r\nביז אַ נײַע, דינע הײַטל,\r\nװי אַ שפּיגל האַרט און גלאַנציק,\r\nװעט די פֿרישע װוּנד פֿאַרציִען.\r\n\r\nביז דאָס האַרץ װעט זיך אײַנשרומפּן\r\nװערן קאַלט און קלײן און גליטשיק —\r\nדעמאָלט װעל איך איר באַקומען\r\nפֿונעם אָפּגרונט — אױף אַ פֿאָדעם\r\n\r\nװעל איך איר בײַם לאַץ אָנבינדן,\r\nאון װעל לױפֿן צו די מעטנשן,\r\nאון װעל צורופֿן מיט שטאָלץ זײ:\r\n„זעט איך בין שױן װי איר אַלע“!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_14', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [14]', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', 'קנײַפּ די באַק, און שטעל די פֿאַרב,\r\nקײנער זאָל ניט װיסן,\r\nװי עס װערט דײַן אָרעם האַרץ\r\nשטיקלעך װײַז צעריסן.\r\n\r\nקנײַפּ די באַק, און שטעל די פֿאַרב,\r\nזאָל עס שפּרײען, גליִען,\r\nמײנען זאָל מען — אין דײַן ברוסט\r\nרױטע רױזן בליִען.\r\n\r\nביסטו עלנט אָדער קראַנק\r\nמערקן זאָל ניט קײנער,\r\n— דען פֿאַר בלײכע אַ געשאַנק\r\nהאָט די װעלט נור שטײנער.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_15', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [15]', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', 'װאָס האָסטו צו געבן די מענטשן?\r\nװאָס האָסטו געבראַכט אױף דער װעלט?\r\nדו ביסט װי אַ נאַר אָנגעקומען\r\nאױפֿן מאַרק גאָר אָן סחורה, אָן געלט.\r\n\r\nאון קוקסט װי עס האַװען די לײַט דאָ,\r\nמען קױפֿט און פֿאַרקױפֿט נאָכאַנאַנד,\r\nדו אײנער נור שטײסט אין אַ װינקל\r\nאון בעטלענדיק שטרעקסט אױס די האַנט.\r\n\r\nנור ס׳קוקט זיך ניט אום אױף דיר קײנער,\r\nפֿאַרנומען איז יעדער מיט זיך.\r\nקורץ פֿרײטאַג איז הײַנט, און מען אײַלט זיך,\r\nדער שבת רוקט אָן זיך אױף גיך.\r\n\r\nאון װער עס װעט איצט ניט אָנגרײטן,\r\nדער הונגערן װעט פֿיל און שטאַרק,\r\nנור — ט׳קלאַפּט שױן דער שמש צו מנחה,\r\nאון יאָגט רײַך און אָרעם פֿון מאַרק.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_16', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [16]', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', 'מײַנע גליקן, מײַנע גליקן\r\nקען איך אַלע אַװעקגעבן,\r\nמאָנצלען ליבע, בעטלען פֿרײַנדשאַפֿט,\r\nעלנט זײַן אַ גאַנצן לעבן.\r\n\r\nקלאַפּן אין פֿאַרמאַכטע טירן,\r\nרופֿן צו פֿאַרשטאָפּטע אױערן,\r\nאײנזאַם קװעלן זיך און שמאַכטן\r\nנאָך אַ פֿרײַנד װאָס ניט געבױרן,\r\n\r\nנאָך אַ גליק װאָס ניט באַשערט איז,\r\nנאָך אַ טרױם װאָס איז פֿאַרפֿלױגן;\r\nהאָבן לופֿט־שלעסער אין זינען\r\nאון אַ מיסט־גרוב פֿאַר די אױגן.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_17', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [17]', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', 'עלנט איז מײַן קלײנער צימער,\r\nס׳שײנט אױף אים די זון קײן מאָל;\r\nהױכע װענט אַרום אים שטײען\r\nאון ער פֿינצטערט אין אַ טאָל.\r\n\r\nלוסטיק־העלע מאָרגן שטראַלן\r\nװעקן מיך פֿון בעט ניט אױף.\r\nדאָרט איז דאַן אױך בין־השמשות\r\nװען די זון שטײגט הױך אַרױף.\r\n\r\nשװאַרץ די װענט, און שװאַרץ די סטעליע.\r\nאײַנגעהױקערט איז די טיר,\r\nאון עס פֿעלט דער פֿענסטער שױבן,\r\nאון עס בלאָזט אַ װינט דורך איר.\r\n\r\nאון װען װאָלקענדיק דער טאָג איז,\r\nאון אַ רעגן קאַפּעט פֿױל,\r\nװערט דאָרט פֿינסטער װי נ׳אַ קבֿר,\r\nאון מײַן לײַב נעמט דורך אַ גרױל.\r\n\r\nאיך צינד אָן דאָס חלבֿ ליכטל,\r\nאומעטיק איר פֿײַער ברענט;\r\nמתים־ליכט, — און װי די מתים\r\nבלײַבן שאָטנס אױף די װענט.\r\n\r\n* * *\r\n\r\nאָרעם איז מײַן קלײנער צימער,\r\nאָרעם זײער מעבלירט,\r\nגאָר און גאָר אַן אַלטע בעטל — \r\nאון אױך דאָס באַלאַנגט צום װירט.\r\n\r\nאון בײַם כמורנעם פֿענסטער שטײען\r\nזײַט בײַ זײַט מאַשינען צװײ,\r\nאױך אױף אױסצאָלן גענומען, —\r\nהעמדלעך נײען מיר אױף זײ.\r\n\r\nמיר — אַ יונגער מאַן אַ צװײטער\r\nאױף דער זעלביקער קװאַרטיר,\r\nװאַרפֿט װי איך צוגלײַך די העמדלעך,\r\nשלאָפֿט אין זעלבן בעט מיט מיר.\r\n\r\nאָרעם איז דאָס לעבן אונדזער,\r\nשמעקט מיט אָרעמקײט דורכאױס;\r\nמיט אַ הערינג, מיט אַ קעזל\r\nקומען מיר אַ מיטאַג אױס.\r\n\r\nנור אַ האַרציקער, אַ גוטער\r\nאיז דער צװײטער יונגער מאַן;\r\nאון מיר טײלן זיך מיט אַלעס\r\nװי געטרײַען װײַב און מאַן.\r\n\r\nגאַנצע קלײדער — בלױז אײן אַנצוג —\r\nהאָבן בײדע, ער און איך,\r\nזײַנע הױזען, מײַנס — אַ רעקעל,\r\nאון אױף שותּפֿות גאַנצע שיך.\r\n\r\nאון װען אײנער גײט פֿאַרברענגען, —\r\nאין דער הײם דער צװײטער בלײַבט;\r\nפּוסט... דער דלות זײַנע גיטער\r\nאין דעם אינװענטאַר פֿאַרשרײַבט.\r\n\r\n* * *\r\n\r\nאײנזאַם איז מײַן קלײנער צימער,\r\nאײנזאַם פֿיל איך זיך אין אים;\r\nקײנער קומט מיט אונדז ניט פּלאַפּלען,\r\nדאָרטן קלינגט קײן פֿרױען שטים.\r\n\r\nאױסער פֿרײַטאָג, — זינגער׳ס אַגענט\r\nמיט אַ ביכל אין דער האַנט\r\nקומט, פֿאַרשרײַבט און גײט אַװעק באַלד,\r\nװידער בלײַבן מיר בײַנאַנד.\r\n\r\nאון דער צװײטער, װי ס׳װערט אַ,בענד,\r\nדרײט זיך אױס די װאָנצעס גוט,\r\nטשעפּעט אָן אַ װײַסן קראַגן\r\nאון אַן אַלטן שטרױען הוט.\r\n\r\nאין אַ הױז גײט ער פֿאַרברענגען,\r\nמײדלעך זײַנען דאָרט פֿאַראַן,\r\nאון מען טאַנצט דאָרט אַלע שבת,\r\nאון מען שפּילט דאָרט פֿאָרטעפּיאַן.\r\n\r\nאון אין קלײנעם טונקעלן צימער\r\nבלײַב איך זיצן גאָר אַלײן.\r\nשטיל... עס הערט זיך װי אַ מײַזל\r\nזעגט אַ ברײטל מיט די צײן...', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_18', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [18]', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', 'מײַן שטעקן האָב איך אױסגעהאַקט שױן,\r\nמײַן טאָרבע איז אױך צוגעריכט,\r\nאיך לאָז זיך אױף גאַסן און װעגן,\r\nדער נעבל ליגט ברײט און געדיכט.\r\n\r\nמײַן לײַב װעלן דערנער צושטעכן\r\nאון שפּיציקע שטײנער — מײַן טראָט,\r\nאון אומפֿאַלן װעל איך ניט אײנמאָל\r\nצו לײַטיש געלעכטער און שפּאָט.\r\n\r\nשענקט מענטשן זלזולים — נדבֿות,\r\nשענקט געטער מיר צער און לײד —\r\nמײַן שטעקן איז אײכען האָלץ עכטער\r\nמײַן בעטל זאַק טיף איז און ברײט.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_19', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [19] אַ רעגן גיסט', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', '\r\n	מאַך אױף אַ בוך\r\nמיט אַלטע בלעטער, יונגע זאָגן;\r\nפֿון לױטער קעניגליכע פּרינצן,\r\nפֿון װיעדמעס װאָס אױף קוליעס טאַנצן,\r\nפֿון פֿרומע װעלף, בריליאַנטנע הײלן,\r\nװאָס ציִען זיך אױף זיעבען מײַלן,\r\n	אומזיסט, אומזיסט,\r\n	אַ רעגן גיסט\r\n\r\n	קלינג אָן און רוף,\r\nאון קומען װעלן גוטע ברידער\r\nמיט שמײכלען אױף די רױטע ליפּן,\r\nאון ברענגען רױטן װײַן צוטראָגן,\r\nאון װעלן מיט די בעכער קלינגען,\r\nאון הילכיק, לוסטיק־לידער זינגען,\r\n	אומזיסט, אומזיסט\r\n	אַ רעגן גיסט.\r\n\r\n	שטעל אױף די בעט,\r\nאון שלאָג אױף הױך די װײכע קישנס.\r\nנ׳מאַך לױז דעם טונקלען פֿענסטער פֿאָרהאַנג,\r\nאון מיט באַטריבטער זעל און גלידער\r\nװאַרף זיך אַרײַן אין פּוכן אַפּגרונט,\r\nאון לאָז די טרערן רינען, רינען...\r\n	אַ רעגן גיסט...', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_20', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [20]', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', 'כ׳האָב געװאַנדערט איבער כװאַליעס,\r\nאון געלאַגערט אױפֿן תּהום;\r\nדאָך, גאָט דאַנק, איך בין דערשװוּמען,\r\nאון אַ פֿעלדז איז איצט מײַן הײם.\r\n\r\nרופֿט מיך װער פֿאַרפֿירן װינטן,\r\nיענע שטימע ערגעץ װוּ;\r\nשטרעקט אַ האַנט מיר אױס אַ חבֿר,\r\nגנב׳עט עס דער חושך צו.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_21', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [21]', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', 'און האָסטו, אָ, גאָט, מיר מײַן היטל\r\nמיט װאָלקנס פֿאַרצױגן דורכאױס\r\nאון טריב איז מײַן טאָג און פֿאַראומערט,\r\nס׳שײַנט קײנמאָל די זון ניט אַרױס.\r\n\r\nטאָ שענק כאָטש אַ נאַכט מיר אַ טרײַע,\r\nמיט זיסע חלומות גאָר פֿיל,\r\nאון אָפּקומען זאָל איך מײַן װעלטל,\r\nאין חלום׳ען, חלום׳ען שטיל.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_22', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [22]', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', 'עס טרעפֿט אַמאָל אין מיטן נאַכט:\r\nעס שפּאַלט אַ פֿונק דעם חשוך שטום,\r\nדער הימל, דאַכט זיך אױס, ער לאַכט,\r\nאַ שטערן ציט אַ גאָלדנעם שנור,\r\nדאָך באַלד בלײַבט ניט פֿון דעם קײן שפּור\r\nאון פֿינסטערניש בלױז רוט אַרום.\r\n\r\nאױך אױף מײַן לעבענס שװאַרצן פֿאָן\r\nהאָט װען ניט װען אַ שטראַל געטאָן,\r\nהאָט װען ניט װען אַן אױג געגלאַנצט,\r\nאַ קלאָר געלעכטערל געטאַנצט,\r\nאון אײנמאָל אין אַ װײכער בעט,\r\nאַ װײכע האַנט מײַן האָר געגלעט — — —\r\nאױך אױף מײַן לעבענס שװאַרצן פֿאָן\r\nהאָט װען ניט װען אַ שטראַל געטאָן.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_23', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [23]', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', 'גאָלדנע שטערן, בלאַנקע שטערן,\r\nמענטשנ׳ס טרײסט, דעם הימעל׳ס טרױם,\r\nשײַנען אין דער נאַכט — און שװינדען,\r\nװי דער מאָרגן װײַזט זיך קױם.\r\n\r\nאױף דעם האַרצענ׳ס שװאַרצן הימל\r\nשימערירן האָפֿענונג, גליק;\r\nדאָך זײ לעשן זיך װי שטערן\r\nפֿון דעם לעבענס קלאָרן בליק.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_24', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [24]', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', 'איך בין ניט מקנא די װאָלקענס,\r\nאַ שפּילצײַג צו זײַן בײַ דעם װינט,\r\nאון װײַזט זיך די זון אױפֿן הימל,\r\nדאַן װײַכען דעם פּלאַץ איר געשװינד.\r\n\r\nאיך בין ניט מקנא די װאָלקענס\r\nדאָס אײביקן װאַנדערן הין־הער.\r\nאון װען עס קלײַבט אָן זיך דער צער,\r\nעס אָפּפּטרן קױם מיט אַ טרער.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_25', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [25] צום טיש, צום טיש,', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', 'צום טיש, צום טיש,\r\nװער שפּילט מיט מיר?\r\nאיך שטעל אין קאָן:\r\nאַ לאַפּקע פֿון אַ שװאַרצן האָן,\r\nאַ שטיקל פֿאַרב־פּאַפּיר,\r\nאַ חלום ניט פֿאַרענדיקט האַלב,\r\nאַ ניט־דערקױלעט קאַלב,\r\nאַ טיטל װאָס איז האַלב פֿאַרמעקט,\r\nאַן ערע אָפּגעניצט, פֿאַרפֿלעקט,\r\nאַ שערבל פֿון אַ סדר כּוס,\r\nאַ דאַרע בלאַט, אַ חורבֿה גראָז.\r\n* * *\r\nװער גײט צום טיש?\r\nװער שפּילט מיט מיר?\r\nאײן אײנציק קאָרט, אַ מלכּה יונג,\r\nאַן אײנציק שפּיל, אַ זילבער קלונג,\r\nאיר גײט ניט, ששאַ... איך שפּיל מיט — מיר —\r\nאון נעם זיך אַלע מלכּות פֿיר.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_26', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [26]', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', 'דער ערד׳ס בלױזן קערפּער מיט ציטעריקע פֿיס־טריט\r\nהאָב באָרפֿיסערהײט איך באַרירט,\r\nאון ס׳איז מיר געװעזן װי כ׳װאָלט מיט זײ צערטלעך\r\nאױף מײדלשע אַקסלען געפֿירט.\r\n\r\nדערפֿילט האָט די ערד מײַנע װאַרעמע לאַסקעס,\r\nאון דאַנקבאַר געװעזן צו מיר,\r\nזי האָט זיך דעם בוזעם באַפּוצט און באַשאָטן,\r\nמיט שפּיציקע שטײנדלעך פֿאַר מיר.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_27', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [27]', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', 'איך װײס — עס װעלן מײַנע טרױמען\r\nצערינען װי אַ לײַכטער דופֿט,\r\nדאָך װילט זיך האָפֿן מיר און גלױבן,\r\nדאָך בױ איך שלעסער אין דער לופֿט.\r\n\r\nאַ בלום בױגט אימער זיך דער זון צו,\r\nאַ האַרץ טרױמט אימער אַ פֿאַרלאַנג,\r\nעס װעלקן די און שפּראָצן נײַע,\r\nדאָס טרױמען זעלבסט בליִט אײביק לאַנג.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_28', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [28]', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', 'שנײ באַדעקט מײַן שטערנס װינקלען\r\nפֿראָסט די באַקן מײַנע װײַסט,\r\nדאָך אין האַרצן — בליִען טרױמען, —\r\nשײנע מײדלעך קומט און רײַסט.\r\n\r\nװינטער בלומען, אומצײַט בלומען,\r\nאױ װי טײַער קאָסטן זײ,\r\nװאַרעם זײ מיט בלוט פֿון האַרצן,\r\nזעטיג מיט נשמה װײ.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('yoysef_rolnik_29', 'אױפֿן זאַמדיקן װעג [א] [29]', 'Yoysef Rolnik', NULL, '1911-00-00', 'מײַנע גליקן רײַכע שטונדן,\r\nמײַנע זונען קלאָרע טעג\r\nבלאָנדזשען װי יתומים־קינדער\r\nאױף אַן אומבאַקאַנטן װעג.\r\n\r\nאון זײ זוכן מיך און רופֿן,\r\nאון געפֿינען מיך ניט אױס;\r\nפֿאַלן זײ אין פֿרעמדע אָרעמס,\r\nטוליען זיך אין פֿרעמדן שױס.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'אױפֿן זאַמדיגען װעג, יוסף ראָלניק, גרײזעל און קאָמפּאַני, ניו־יאָרק, 1911.', 1, 'poem'),
('rajzel_zychlinski_0', 'נס', 'Rajzel Zychlinski', NULL, '1962-00-00', 'פֿרעמדע זײַנען מענטשן,\r\nװאָס פֿאָרן אין צוגן.\r\nזײערע פּנימער —\r\nפֿלעקן װײַטע פֿון לבֿנות —\r\nװעקן אױף דעם טרױער\r\nפֿון אינעװײניקסטע מרחקים\r\nאון פֿארשװינדן\r\nװי קײנמאָל נישט געװען.\r\nאון נאָר די רעלסן, װאָס שנײַדן דורך\r\nדי זאמדן אין די הימלען,\r\nװײסן,\r\nאַז יעדעם פּנים איז אַ נס,\r\nאון אַז דער נס\r\nקען נאָך אַ מאָל געשען. ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'שװײַגנדיקע טירן, רײזל זשיכלינסקי, ברידער שולזינגער, ניו־יאָרק, 1962.', 1, 'poem'),
('aaron_zeitlin_3', 'זעקס שורות', 'Aaron Zeitlin', NULL, '1947-00-00', 'כ׳װײס: קײנער דאַרף מיך נישט אױף אָט דעם עולם,\r\nמיך, װערטער־בעטלער אױף דעם ייִדישן בית־עולם.\r\nװער דאַרף אַ ליד — און נאָך דערצו אױף ייִדיש?\r\n\r\nנאָר בלױז דאָס האָפֿנונגסלאָזע אױף דער ערד איז שײן,\r\nאון געטלעך איז נאָר דאָס, װאָס מוז פֿאַרגײן,\r\nאון נאָר הכנעה איז מרידה׳ש. \r\n', 'Aaron Zeitlin\'s <em>Zeks shures</em> (<em>Six Lines</em>), like so much of his oeuvre, expresses the angst of being a secondhand survivor as a Jew in America. Specifically, this poem deals with what it means to be a Yiddish poet after the Holocaust. ', NULL, 'aaron_zeitlin_3.jpg', 'Flowers Under the Bridge, Jan Komski, from Wentworth Gallery', 'געזאַמלטע לידער (א), אַהרן צײטלין, פֿאַרלאַג מתּנות, ניו־יאָרק, 1947: ז׳ 269.', 1, 'poem'),
('avrom_sutzkever_0', 'יעדער שעה, יעדער טאָג', 'Avrom Sutzkever', NULL, '1943-04-27', ' יעדער שעה, יעדער טאָג, —\r\n איז מער ניט קײן שעה,\r\n איז מער ניט קײן טאָג,\r\nס׳איז אַ גרײטער מזבח בײַ דיר אין געבײן,\r\nװוּ פֿאַרשלונגען װערט אַלץ, װאָס דו פֿילסט, װאָס דו זעסט,\r\nאון דו זינגסט נאָך דערבײַ, װען דו פֿרעסט\r\nזיך אַלײן.\r\n\r\n— װילנער געטאָ ', 'Avrom Sutzkever wrote \"<em>Yeder Sho, Yeder Tog</em>\" in the Vilna Ghetto, on April 27th, 1943. Despite the stressful circumstances, he was very prolific during this time. Many of his poems written in the Vilna ghetto and later on, as a partisan in the forest, were massively popular.\r\n\r\nIt can be found on page 61 of the collection \"<em>Lider fun Yam-Hamoves</em>\" (Songs from the Sea of Death), Published in Tel-Aviv in 1968.\r\n\r\nLike many of his poems of this traumatic time in his life, it expresses the pain and sorrow of his condition, but contains a seed of hope: \"and yet, you sing.\" Although it is a short poem, it exemplifies Sutzkever\'s keen sense of rhythm and rich use of metaphors.', NULL, NULL, NULL, 'לידער פֿון ים המװת, אַבֿהם סוצקעװער, פֿאַרלאַג גרעגען־בעלזען, תּל־אַביב, 1968.', 1, 'poem'),
('julio_ben-shmuel_0', 'די פּילקע', 'Julio Ben-Shmuel', 'Ethel Niborski', '1963-00-00', 'אַ פֿלי אין דער לופֿט\r\nדורך אַ בױגן פּערפֿעקט\r\nאָנגעצײכנט אין בלױ\r\nדאָס נפֿש פֿליט הױך.\r\n\r\nגעאָמעטריע פֿון רױם\r\nמײַנע אױגן פֿאַרבלענדט\r\nאון מיט שטומען געיאָג\r\nכ’מײַד אױס פֿלינק די ענד. \r\n\r\nמיט אַ װילדן געשפּרונג\r\nאױף אַראָפּ, אױף אַרױף\r\nבײג איך אײַן נאָר דעם קאָפּ\r\nאון עס קײַקלט זיך, לױפֿט.\r\n\r\nדורך אַ װעג — גלײַכן שטריך\r\nביז מײַ חבֿר דערגײט\r\nדער עלעקטרישער שטראָם\r\nװאָס בינדט אונדז װי אַ קײט.\r\n\r\nאון די פּילקע, זי שפּרינגט\r\nפֿון דער לופֿט צו זײַן פֿוס\r\nאון פֿון איר אױף אַרױף\r\nמיט טײַװלאָנישן גלוסט.\r\n\r\nאון איך שטײ און איך קוק\r\nאיר געלױף צו דער זון…\r\nפּלוצעם, דאָרט, אין דער הײך\r\nאין אַ העט װײַטן פּונקט,\r\nװי פֿאַרשניטן פֿון שװערד\r\nבלײַבט זי שטום־אײנזאַם שטײן,\r\nאון צוריק צו דער ערד —\r\n\r\nאײדער יאָ אײדער נײן: \r\nשפּרינגט זי שױן דאָרט\r\nװי אַ האָז\r\nאין גרין־געלבלעכן גראָז.\r\n\r\n—ירושלים', '“The Ball,” though published in a special Israel edition of <em>Yugntruf</em> and itself written in Jerusalem, reminisces of soccer games that played out in the streets of Buenos Aires. \r\n\r\nYechiel Szeintuch, in the third section of “Memories of Bubbe Khave-Leye,” entitled “My Soccer Adventures,” describes these scenes in vivid colors as well as the amusing (though perhaps dangerous) altercations that sometimes resulted with the police. It is here that he mentions this poem and explains that the games so entranced him while he was a part of the “artistic spectacle” that years later he composed a Yiddish poem describing it.', 'julio_ben-shmuel_0.m4a', 'julio_ben-shmuel_0.jpg', 'from turismo.buenosaires.gob.ar', ' יוגנטרוף, באַנד 3, נומער 10-11, אורלי, תל־אַביב, 1967.', 1, 'poem'),
('zishe_bagish_0', 'לערנט ליב צו האָבן ס׳לעבן…', 'Zishe Bagish', NULL, '1935-00-00', ' כּדי צו זײַן געזונט און האָבן אַפּעטיט\r\nמוז מען —\r\nנאָך די פֿאָרשריפֿטן פֿון פּראָפֿעסאָר…\r\n(פּאַראַגראַף : אײנס, —\r\nרעגיסטער פֿון היגיענע, בײַם מעלוכישן אינסטיטוט\r\nפֿון „פֿאָלקס־געזונט“) —\r\n      פּרימאַ : — נעמען יעדן טאָג אַ קאַלטע באָד.\r\n      סעקונדאַ : — מאַכן איבונגען\r\n                      און דעם —\r\n                            אױף פֿרײַער לופֿט\r\n      טערטיאַ : זיך דערנערן גוט…\r\n\r\n(עסן — זאָגן בײזע צינגער —\r\nאיז אַן אומבאַשטרײַטבאַר מיטל\r\nצו פֿאַרמאַכן ס׳מױל… זײַן עקסצעלענץ\r\nדעם כוצפּעדיקן הונגער.)\r\nװיטאַמינען האַלטן אױף דעם אָרגאַניזם\r\nאון פֿלעגן\r\nדי צירקולאַציע פֿונם בלוט;\r\nדער הױפֿטפּרינציפּ\r\nפֿון געזונט — און —\r\n                אַפּעטיט…\r\n\r\nװײַל — װי ס׳לערנט די קלוגע װיסנשאַפֿט — די מעדעצין,\r\nאיז אַ מענטש להבדיל\r\nגלײַך —\r\nצו אַ מאַשין\r\nמיט רעדעלעך, און שרײַפֿעלעך\r\nאַלערלײ,\r\nװאָס פֿאַלן אַרונטער דאָס געזעץ\r\nפֿון דער —\r\nאַזױ גערופֿענער — נאַטור.\r\nװי\r\nלמשל,\r\nהינט און קעץ דער גנאָד\r\nפֿון די ליבנסװירדיקע שײנע דאַמען,\r\nמיט פֿראַנצױזישן „באָן־טאָן“\r\nאױף װײכע גאָבעלין קאַשעטקעס\r\nאין סאַלאָן.\r\nאזױ —\r\nפֿון תּמיד אָן — — — —\r\n\r\n 		* * *\r\n\r\nברענט (אױף אַ בריסעלער בולװאַר)\r\nאַ ליכט־רעקלאַם בײַנאַכט\r\nאין דער װיטרין\r\nפֿון האַרדיס ביכערקלײט —\r\nאַ טױזנט שפּיזנדיק צעפֿלאַמטע שפּין.\r\n\r\nקאָפּ :\r\n      „לערנט ליב צו האָבן ס׳לעבן.“\r\nצושריפֿט :\r\n      „דאָס לעבן איז אַ דינער פֿאָדים זײַד\r\n      און גרינג,\r\n      קאָן עס איבערגעריסן װערן\r\n      פֿאַר דער צײַט,\r\n      אזױ, װי ס׳לעשט זיך פּלוצים אױס אַ שטערן\r\n      און פֿאַרגײט…\r\n      דערפֿאַר —\r\n            קױפֿט יעדער,\r\n                  װאָס איז נישט\r\n      קײן הונדערטפּראָצענטיקער\r\n                      שאָפּענהױעריסט… —\r\n      דאָס װעלט באַרימטע בוך\r\n(דעם צװאַנציקסטן יאָרהונדערטס לעצטער טאָן.)\r\n      פֿון דאָקטאָר איקס\r\n      איגרעק\r\n            פֿאָן\r\n                  איפּסעלאָן…\r\nװאָס לערנט; —\r\n      אַז ס׳לעבן מוז מען נעמען\r\n      מיט מוסקולן־שטאַרקע הענט.\r\n      אײדער ס׳װערט דער פֿאָדים\r\n      דער זײַדענער,\r\n      אין עמעצנס אַ בינטל פֿינגער\r\n      צעריסן\r\nאון צו אַש פֿאַרברענט… — — — —\r\n— — — — — — — — — —\r\n— — — — — — — — — —\r\n— — — — — — — — — —\r\n\r\n 		* * *\r\n\r\nמיטן־נאַכט. —\r\n      אױפֿן בולװאַר\r\n          ציטערט אין װינט\r\n                ס׳לעצטע ליכט\r\nפֿון אַ גאַס־לאַמטערן.\r\nאון אױפֿן טורעם\r\nקלינגט דער זײגער אױס\r\nצװעלף שאַרפֿע, טונקעלע שעהען :\r\n      מיטן־נאַכט.\r\nבליצן אױף די לאָמפּן אין נאַכט קאַפֿע.\r\nװי זילבערנער בראָקאַט,\r\nגליטשט זיך העלער שײן\r\nאױפֿן טראָטואַר.\r\nנאַכט —\r\nזענען שױן פֿאַרקלונגען\r\nדי לעצטע טריט\r\nפֿון גאַסן נאָר,\r\nאון פֿאַרמאַכט\r\nזענען אַלע טירן,\r\nװאָס פֿירן\r\nערגעצװוּ אַהין.\r\nציטערן\r\nשטילע טריט,\r\nאין שאָטן פֿון בולװאַר — :\r\nמאַרי — צװאַנציק יונגע מײדל־יאָר,\r\nװאָס שװעבן מיטן װינט\r\nצו אַלדי גוטע יאָר.\r\nאון לעשן זיך,\r\nװי דער שמײכל אין אירע גאָלדענע האָר\r\nפֿון ערשטן „חתן“ — יאַן,\r\nװאָס איז געװען אַ געזונטער,\r\nברײט פּלײציקער מאַן\r\nאון האָט אָפּגעטאָן מיט איר,\r\nװאָס מען טוט געװײנלעך אָפּ\r\nמיט אַזאַ װי זי… — — — —\r\n— — — — — — — —\r\n\r\nנאַכט. אַ קילער װינט.\r\nשטיל…\r\nװיגט זיך אַ שאָטן פֿאַרבײַ.\r\nיאָגן טריט —\r\nאײנס צװײ, אײנס צװײ,\r\nפֿאַרדרײען זיך אױפֿן ראָג.\r\nפֿיבערט אױף\r\nאַ סקריפּנדיקער ברום :\r\n— „שערי“…\r\n\r\nצו דער ערד פֿאַלט\r\nװ׳א זילבערנע מטבע גרױס,\r\nאַ שטילער, קײלעכדיקער שפּײַ…\r\nאַ שאָטן געװען —\r\nפֿאַרבײַ…\r\n\r\nאַ שטאָך אין זײַט. אַ שטילער הוסט.\r\nאױף אױסגעבלײכטע באַקן\r\nברענט\r\nאַ פֿולע, אױסגעװײנטע טרער… — — — — —\r\n— — — — — — — — — — — — —\r\n\r\nװ׳א בײז געװיקס\r\nפֿון דר׳ערד װאַקסט אױס\r\nאַן „ער“.\r\n— מיר׳ן גײן? …\r\n— גײן… — — — — —\r\n— — — — — — — —\r\n— — — — — — — —\r\n\r\nפֿאַרן קאַפֿע : —\r\nצװײ שטולן — פֿון שטרױ,\r\nאַ טישל — פֿון שטרױ.\r\nשױמען זיך באָקאַלן צװײ — װײַזן.\r\nער — אַ זופּ.\r\nזי — אַ זופּ.\r\nאױגן צינדן זיך רױט.\r\nקוקן זיך איבער : —\r\nאַ בליצן װינק.\r\nזי — אַ האַלב פֿאַרשלאָפֿענעם גענעץ.\r\nער — אַ שיכּורן לאַך\r\nכאַ… כאַ… כאַ…\r\n— — — — — — —\r\n— — — — — — —\r\n\r\nאין דער פּרעסע פֿון צומאָרגנסדיקן טאָג\r\nאיז געװען אַזאַ ידיעה :\r\n      „אין אַ מאַנסאַרד\r\n      די לאַװוּאַר אַכט.\r\n      אױפֿן פֿערטן שטאָק\r\n      האָט די לעצטע נאַכט,\r\n      זיך אױפֿגעהאַנגען\r\n      אױף אַ האַק,\r\n      מאַרי יורקא — צװאַנציק יאָר אַלט.\r\n      פֿון פֿאַך — אַ גאַסנפֿרױ.\r\n      סיבע פֿון זעלבסטמאָרד — אומבאַקאַנט…“\r\n\r\nאין אָפּגעריבענעם סאַקאַש,\r\nװאָס איז געװען פֿאַרקװעטשט\r\nאין איר בײנערדיקער האַנט,\r\nהאָט דער פֿאָרשנדיקער פּאָליציאַנט\r\nגעפֿונען :\r\nאײן פֿראַנק מיט פֿינף און דרײַסיק סענט,\r\nאַ רױטן פּאָמאַדע־שטיפֿט, אַ שפּיגעלע,\r\nאון פּודער.\r\nדער רעדוקציע־שײַן\r\nפֿון דער גוט באַקאַנטער פֿירמע „באָן מאַרשע“\r\nהאָט געלײענט זיך אַזױ :\r\n      „מיר האָבן דעם כבוד צו באַשטעטיקן,\r\n      אַז מאַרי יורקע איז געװען אָנגעשטעלט\r\n      אין אונדזער פֿירמע.\r\n      געאַרבעט טרײַ און געװיסנהאַפֿט,\r\n      פֿיר אַ האַלבן יאָר.\r\n      צוליב קריזיס — רעדוצירט.\r\n      איר אױפֿפֿירונג איז געװען עקסעלאַן.\r\n      און אַלס אַזעלכע רעקאָמענדירן מיר…“\r\n\r\nאױף צװײ קאָלומנעס צװישן כראָניק\r\nטונקלט אַן אַנאָנס:\r\n\r\n   	   „לערנט ליב צו האָבן ס׳לעבן! …“\r\nװײַל —\r\n	   „ס׳לעבן איז אַ דינער פֿאָדים זײַד\r\n      און גרינג,\r\n      קאָן עס איבערגעריסן װערן\r\n      פֿאַר דער צײַט\r\n      אַזױ, װי ס׳לעשט זיך פּלוצים אױס אַ שטערן\r\n      און פֿאַרגײט…\r\n      דערפֿאַר — — — קױפֿט — — — — — — —\r\n                      דאָס װעלט באַרימטע — — —\r\n      בוך,\r\n      װאָס לערנט — — — :\r\n      „ס׳לעבן מוז מען נעמען\r\n      מיט מוסקולן־שטאַרקע הענט,\r\n      אײדער ס׳װערט דער פֿאָדים\r\n      דער זײַדענער,\r\n      אין עמעצנס אַ בינטל פֿינגער צעריסן\r\n      און צו אַש פֿאַרברענט…\r\n      דער — — — — פֿאַר — — — —\r\n      — — — — — — — — — —\r\n', NULL, NULL, NULL, NULL, 'לערנט ליב צו האָבן ס’לעבן, זישע באגיש, פֿאַרלאַג פֿרײַנט, בריסל, 1935.', 1, 'poem'),
('zishe_bagish_1', 'װאַקסן קלײנע גרעזעלעך', 'Zishe Bagish', NULL, '1938-00-00', 'װאַקסן קלײנע גרעזעלעך —\r\nהאָפּ־האָפּ־האָפּ־האָפּ־האָפּ!\r\nבליִען גרױסע גרעזעלעך —\r\nשנײַדט זײ קאָסע אָפּ.\r\n\r\nװאַקסן אָן צײנדעלעך,\r\nקלײנע קינדער װײסן —\r\nאַז ס׳איז האַרטע בײנדעלעך\r\nגרינגער אײַנצובײַסן. ', NULL, NULL, 'zishe_bagish_1.png', 'ש. ליסאָװסקי: אין קינדערלאַנד, זישע באַגיש, קינדערפֿרײַנד, װאַרשע, 1938.', 'אין קינדערלאַנד, זישע באַגיש, קינדערפֿרײַנד, װאַרשע, 1938.', 1, 'poem');
INSERT INTO `poem` (`poem`, `title_y`, `poet`, `reader`, `date`, `text_y`, `context`, `rec`, `img`, `img_src`, `source`, `public`, `genre`) VALUES
('zishe_bagish_2', 'פֿרילינג', 'Zishe Bagish', NULL, '1938-00-00', 'פֿרילינג, פֿרילינג, פֿרילינג איז\r\nפֿרילינג אױף דער װעלט.\r\nמיט אַ דעק פֿון גרינעם פּליוש\r\nאיז באַדעקט דאָס פֿעלד.\r\n\r\nבליען אױף אין גאָרטן בלומען,\r\nפּײרעס אַלערלײ.\r\nװי מיט אַ פּענדזל אױסגעמאָלן\r\nס׳װאָלט אַ מאָלער זײ.\r\n\r\nטריפֿן איצט מיט גאָלד די װעגן,\r\nס׳שמעקט מיט גרינס די ערד.\r\nפֿרילינג, פֿרילינג איז געקומען\r\nאױף אַ גילדן פֿערד. ', NULL, NULL, 'zishe_bagish_2.png', 'ש. ליסאָװסקי: אין קינדערלאַנד, זישע באַגיש, קינדערפֿרײַנד, װאַרשע, 1938.', 'אין קינדערלאַנד, זישע באַגיש, קינדערפֿרײַנד, װאַרשע, 1938.', 1, 'poem'),
('zishe_bagish_3', 'גײט אַ רעגן', 'Zishe Bagish', NULL, '1938-00-00', 'גײט אַ רעגן!\r\nגײט אַ רעגן!\r\nשרײַען קינדער און זײ פֿרעגן:\r\n— װאָס זשע דאַרף מען אָט דעם רעגן?\r\n\r\nדאַרף מען קינדער אַלץ דערצײלן,\r\nװאָרעם קינדער דאַרפֿן װיסן, \r\nאַז עס װאַקסט קײן ברױט און װײצן,\r\nװען קײן רעגן זאָל נישט גיסן.\r\n\r\nװײַל װען רעגן פֿאַלט אױף פֿעלדער,\r\nװאַקסט דער קאָרן, װאַקסן װײצן,\r\nזענען מילן פֿול מיט ברױטן —\r\nגרײט אַ װעלט מיט זײ פֿאַרפֿלײצן.\r\n', NULL, NULL, 'zishe_bagish_3.png', 'ש. ליסאָװסקי: אין קינדערלאַנד, זישע באַגיש, קינדערפֿרײַנד, װאַרשע, 1938.', 'אין קינדערלאַנד, זישע באַגיש, קינדערפֿרײַנד, װאַרשע, 1938.', 1, 'poem'),
('zishe_bagish_4', 'האָקוס־פּאָקוס שאַכער־מאַכער', 'Zishe Bagish', NULL, '1938-00-00', ' יאָשע איז אַ קונצנמאַכער,\r\nיאָשע איז אַ יונג אַ כװאַט —\r\nהאָקוס־פּאָקוס, שאַכער־מאַכער.\r\n\r\nהאָקוס־פּאָקוס, אײנס און צװײ\r\nװעט ער װײַזן באַלד אַ קונץ,\r\nקונצן קען ער אַלערלײ.\r\n\r\nזאָגן זאָגט ער, אַז ער װיל,\r\nקען ער װײַזן טאַקע באַלד,\r\nװי אַזױ ער װערט אַ מיל.\r\n\r\nטוט ער אַ צענעם די פֿיס,\r\nגיט ער אַ צעפֿיר די הענט,\r\nטוט ער פּלוצים זיך אַ ריס —\r\n\r\nװערן טײקעף פֿליגל צװײ\r\nאָט אַזױ װי בײַ אַ מיל\r\nאון ער דרײט זיך אין געדרײ.\r\n\r\nדרײט זיך קײַלעכיק און גראָד\r\nאױף די הענט און אױף די פֿיס —\r\nפּונקט אַזױ װי ס׳דרײט אַ ראָד.\r\n\r\nערגעץ טאַקע איז אַ מיל\r\nרונד אַרום און רונד אַרום,\r\nאָט אַזױ װי יאָשע װיל.\r\n\r\nװיל נישט קײנער גלײבן אים\r\nאָט די אַלע פּוסטע רײד,\r\nטוט זיך יאָשע אַ באַרים:\r\n\r\nאַז ער װײסט אַ קונץ נאָך אױך,\r\nװי אַזױ עס גײט אַ באַן\r\nאון פֿון קױמען ס׳זעצט אַ רױך.\r\n\r\nאיז דאָס װײניק — קען ער רײַטן\r\nגלײַך אַרױף צו דער לעװאָנע\r\nאון פֿון װאָלקן פֿלעכטן קײטן.\r\n\r\nװיל ער, מאַכט ער אַ לאַמטערן\r\nטאַקע נאָר פֿון הױל פּאַפּיר\r\nאון צינדט אָן אים בײַ אַ שטערן.\r\n\r\nװער עס װיל נאָר דאָס נישט גלײבן,\r\nװעט ער טאַקע זעען באַלד,\r\nװי ס׳לאָזט זיך יאָשע כאַפּן טױבן.\r\n\r\nהאָקוס־פּאָקוס, יאָ צי נײן?\r\nער באַװײַזן װעט אַ קונץ,\r\nאַז ער טוט אַ װאָרף אַ שטײן,\r\n\r\nטרעפֿט ער פּונקט אַ טױב אין קאָפּ,\r\nפֿאַלט זי טאַקע טײקעף באַלד\r\nגלײַך צו אים אין האַנט אַראָפּ.\r\n\r\nיאָגט ער, יאָגט ער נאָך אַ טױב\r\nהאָקוס־פּאָקוס, אײנס און צװײ —\r\nטרעפֿט ער מיטן שטײן אַין שױב.\r\n\r\nהאָקוס־פּאָקוס, שאַכער־מאַכער\r\nיאָשע איז אַ יונג אַ כװאַט,\r\nיאָשע איז אַ קונצנמאַכער.\r\n', NULL, NULL, 'zishe_bagish_4.png', 'ש. ליסאָװסקי: אין קינדערלאַנד, זישע באַגיש, קינדערפֿרײַנד, װאַרשע, 1938.', 'אין קינדערלאַנד, זישע באַגיש, קינדערפֿרײַנד, װאַרשע, 1938.', 1, 'poem'),
('avrom_sutzkever_1', 'אַ רגע', 'Avrom Sutzkever', NULL, '1943-04-07', 'אַ רגע איז געפֿאַלן װי אַ שטערן,\r\nהאָב איך זי אָנגעכאַפּט אין מײַנע צײן,\r\nאון װען זײ האָבן אױפֿגעהאַקט איר קערן,\r\nהאָט אױף מיר אַ שפּריץ געטאָן אַ קיניגרײַך געװײן.\r\n\r\nאון יעדער טראָפּן האָט פֿון זיך געשפּיגלט\r\nאַן אַנדער חלום און אַן אַנדער מײן:\r\nדאָ — אַ װעג מיט טױזנט הענט באַפֿליגלט;\r\nדאָ — אַ בריק צום חולם צו דערגײן;\r\n\r\nאון דאָ — מײַן זײדע מיט אַ שלאַנג צוקאָפּן;\r\nאון דאָ — מײַן קינד צעשמעטערט אָן אַ שטײן.\r\nכ׳האָב אױך געפֿונען דאָרט אַ פֿרײַען טראָפּן,\r\nהאָב איך אין אים פֿאַרשלאָסן זיך אַלײן. \r\n\r\n	—װילנער געטאָ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'לידער פֿון ים־המװת, אַבֿרהם סוצקעװער, פֿאַרלאַג בערגען־בעלזען, תּל־אַביב, 1968. (ז׳ 61).', 1, 'poem'),
('kadia_molodowsky_1', 'אַ ליד צו אַ פּאַפּיראָס', 'Kadia Molodowsky', 'Kadia Molodowsky', '1946-00-00', 'װען אַלע זײַנען שױן אַװעק —\r\nגעבליבן זײַנען קאַלטע טריט און דעמער פֿון פֿאַרדראָס.\r\nטאָ לאָמיר כאָטש דערװײַל — כּל זמן נאָך פֿײַער גליט —\r\nפֿאַררױכערן אַ פּאַפּיראָס.\r\n\r\nס׳האָט אײנער אומגעקערט זיך און געמאָנט:\r\n— כ׳האָב דיר געזאָגט אַ גוטע נאַכט — איך צי צוריק...\r\nגיס אױס דעם לעצטן טראָפּן פֿון דעם כּוס.\r\nטאָ לאָמיר כאָטש דערװײַל — כּל זמן נאָך פֿײַער גליט —\r\nפֿאַררױכערן אַ פּאַפּיראָס.\r\n\r\nאױף מײַנע װענט געלאָזן חובֿות שטר אױף שטר,\r\nזײ מאָנען זשאַװערדיקע פּען, און הענט, און פֿיס,\r\nאון לעצטן אָטעם, לעצטן צער...\r\nכ׳װעל זיך ניט חשבונען איצט, נײן, ס׳איז דעמער איצט, \r\nס׳איז טױזנט מאָל פֿאַרװעלקטע גראָז. \r\nטאָ לאָמיר כאָטש דערװײַל — כּל זמן אַ פֿונק נאָך בליצט —\r\nפֿאַררױכערן אַ פּאַפּיראָס.\r\n\r\nכ׳בין שולדיק אַפֿשר מער, װי איך פֿאַרמאָג. \r\nדי ערד, װאָס כ׳שטײ אױף איר, האָט מען מיר אױסגעבאָרגט. \r\nס׳האָט אײנער מיך באַגעגנט בײַ דער שיף,\r\nאַ צװײטער — צוגעשיקט אַ ליבן בריװ. \r\nגעװאַרעמט זיך אַמאָל אונטער אַ לאָמפּ בײַ פֿרײַנט, \r\nדי שיך פֿאַרבונדן אונטער פֿרעמדער שײַן...\r\n\r\nאין אױװן פֿלעמלט נאָך אַ שטיקל קױל,\r\nס׳איז אױסלעשונג, ס׳איז רױטלעך־גרױער ראָסט...\r\nטאָ לאָמיר כאָטש דערװײַל — כּל זמן דער אַש איז רױט —\r\nפֿאַררױכערן אַ פּאַפּיראָס.\r\n\r\nאָט שטײט אַ שטול — װעל איך זיך צוזעצן אַ װײַלע, \r\nס׳איז שװער די לאַסט, און שװער דער אָטעם־צי,\r\nדי מידקײט נױגט מײַן קאָפּ, ער פֿאַלט ממילא\r\nזיך אָנלענען און רוען אױף די קני.\r\nאַן אַלטע פֿילאָזאָפֿיע קומט צוקריכן,\r\nפֿאַרלאַטעט אַלע לעכער, דאָס און דאָס, \r\nפֿאַר לאַטעס אױך אַ דאַנק. דער װינט זאָל ניט פֿאַרצוקן,\r\nניט אױסלעשן דעם בלײכן שטראַל פֿון פּאַפּיראָס.', NULL, 'kadia_molodowsky_1.mp3', 'kadia_molodowsky_1.jpg', 'Kadia Molodowsky taken by Arnold Chekow, 1970.', 'דער מלך דוד אַלײן איז געבליבן, קאַדיע מאָלאָדאָװסקי, פּאַפּירענע בריק, ניו־יאָרק, 1946.', 1, 'poem'),
('sam_liptzin_3', 'דו ביסט — אַ קאָמוניסט!', 'Sam Liptzin', NULL, '1949-00-00', 'װי גיך געעפֿנט\r\nהאָסט די אױגן\r\nאון דײַן שטימעלע\r\nפֿאַרצױגן:\r\nבלאַ־בלאַ־בלאַ,\r\nװאָס געמײנט\r\nהאָט דאָס — זױגן,\r\nעסן האָסט געװאָלט —\r\nאַ־האַ, איז רעװאָלט!\r\nרעװאָלוציע!\r\nאיצט דײַנע ענטפֿערס\r\nאון דערקלערן\r\nאיז ניטאָ שױן\r\nװאָס צו הערן,\r\nדײַן טענה׳ן\r\nאיז אומזיסט, —\r\nדו ביסט —\r\nאַ ק אָ מ ו נ י ס ט!\r\n\r\nאַזױ דײַן קאַמף\r\nנאָך אין די װינדעלעך,\r\nהאָסט זיך געראַנגלט\r\nאון געריסן,\r\nגאַנץ אָפֿט זיך\r\nמיט ליפּ געביסן,\r\nאַראָפּצוּװאַרפֿן\r\nאָט דעם יאָך\r\nאון אַ בריקע\r\nטאָן דערנאָך.\r\nאױך איז פֿאַרצײכנט,\r\nאַז צום יאָר\r\nהאָסטו ניט געװאָלט\r\nדעם װיקל־שנור…\r\nאון ניט געלאָזט\r\nזיך פּענטען,\r\nאיז פֿאַרזאָג זשע\r\nדאָס אַ צענטן…\r\nדאָס איז רעװאָלט,\r\nס אַ ב אָ ט אַ ז ש !\r\nאון װי איז שױן\r\nצו דײַן קוראַזש,\r\nװײ און װיסט, —\r\nדו ביסט —\r\nאַ ק אָ מ ו נ י ס ט !\r\n\r\nאױך װען אין חדר\r\nדו ביסט געגאַנגען,\r\nאון דער רבי\r\nפֿלעגט דערלאַנגען…\r\nאױ, דערלאַנגען\r\nאױפֿן הױלן,\r\nאון טאַקע אין\r\nדי װײכע טײלן…\r\nפֿלעגסטו זיך בריקען,\r\nשרײען, װאַרפֿן,\r\nאון דעם קאַמף\r\nנאָך מער פֿאַרשאַרפֿן.\r\nט׳ער געקניפּט שױן,\r\nאון געריסן,\r\nנאָך דערבײַ\r\nגעלאָזט דאָס װיסן:\r\nאיר זעט, איך שלאָג —\r\nס׳איז ניט אומזיסט,\r\nדער יונג, ער װאַקסט\r\nאַ ציציליסט,\r\nאון אַפֿשר גאָר —\r\nאַ קאָ, יאָ־יאָ,\r\nאַ ק אָ מ ו נ י ס ט !\r\n\r\nאון האָסטו געמאַכט\r\nדעם ערשטן טראָט,\r\nניט פֿאַרלאָזט זיך\r\nנאָר אױף גאָט,\r\nנאָר אױפֿן אָרעם\r\nמיט זײַן כּוח,\r\nאױף דײַן װיסן,\r\nאון דײַן מוח, —\r\nאיז דאָס װידער שלעכט,\r\nשלעכט, און ניט גערעכט,\r\nהאָט צע׳טענה׳ט\r\nזיך דײַן באָס\r\nמיט פֿאַרדראָס:\r\nגעט׳ס אים געלט,\r\nאון אפֿשר גאָר —\r\nדי גאַנצע װעלט?\r\nאַז װײ איז מיר\r\nאון װיסט,\r\nאון אין דײַטש\r\nער גיט אַ טײַטש:\r\nדאָס איסט —\r\nאַ ק אָ מ ו נ י ס ט !\r\n\r\nנאָר האָסטו שױן\r\nאַ װײַב, אַ קינד,\r\nװערן נאָך גרעסער\r\nדײַנע זינד,\r\nװען דו װילסט\r\nקײן שקלאַף ניט זײַן\r\nאיבערהױפּט —\r\nדי טענה דײַן:\r\nעס פֿעלט דיר עסן,\r\nקלײדער, שיך,\r\nאון אַ דאַך אױך\r\nאיבער זיך,\r\nאױך אַ דאָקטאָר,\r\nמעדיצין,\r\nאון דו פֿרעגסט:\r\nװוּ איז דער זין?\r\nאיך אַרבעט טעג,\r\nאיך אַרבעט נעכט, —\r\nװאָס מער אַרבעט,\r\nאַלץ מער שלעכט?…\r\nאַזעלכע פֿײַלן\r\nװען דו שיסט,\r\nאיז ניט אומזיסט!\r\nאַלבעטשי — ביסט —\r\nאַ ק אָ מ ו נ י ס ט !\r\n\r\nאון אַז עס איז דיר\r\nליב דאָס לאַנד\r\nאון האָסט פֿײַנט די\r\nװאָס ברענגען שאַנד,\r\nװילסט ניט זײַן\r\nקײן „באַמקע־יעס“,\r\nנאָר שטימען טאַקע\r\nפֿאַר פּראָגרעס.\r\nדאָ האָסטו גאָר\r\nפֿרײַ און אָפֿן\r\nזיך אין האַרצן\r\nפּונקט געטראָפֿן,\r\nדו ביסט, אױ —\r\nרױט, רױט, רױט,\r\nטאַקע װי\r\nאין פּסוק שטײט.\r\nאיך װאָלט שװערן,\r\nניט אומזיסט,\r\nװעט מען זאָגן\r\nבאַלד,\r\nג־ע־װ־אַ־ל־ד!\r\nאַז דו ביסט\r\nאַ גאַנצער סטאַלין —\r\nקאָמוניסט!\r\n\r\nאיז אױב שױן יאָ\r\nאין נאָמען הײסן,\r\nטאָ פֿאַרװאָס־זשע\r\nאױף צעפֿלײַסן?\r\nאיז לאָמיר טאַקע\r\nאיבעראַל\r\nזאָגן, אַז דער\r\nאידעאַל\r\nגעפֿעלט מיר!\r\nװי אָנגעמאָסטן,\r\n\r\nאין קאַמף מיט יקרות,\r\nהױכע קאָסטן,\r\nאין קאַמף מיט שׂונא׳ס\r\nאַלע בײזן,\r\nזיך צו באַפֿרײַען\r\nאון דערלײזן.\r\nאױב דאַן ט׳מען זאָגן,\r\nאַז דו ביסט —\r\nאיז ניט אומזיסט!\r\nגעגן באָס, רעאַקציע,\r\nגעגן װאָל־סט,\r\nפּראָװאָקאַציע!\r\nגעגן קאַפּיטאַליסט!\r\nגעגן פֿאַשיסט!\r\nיאָ, איך בין —\r\nאַ ק אָ מ ו נ י ס ט ! ', NULL, NULL, 'sam_liptzin_3.jpg', 'Morgn Freiheit cartoon, part of YIVO\'s Shades of Red exhibit: https://www.yivo.org/Shades-of-Red', 'שפּיל—צום ציל, סעם ליפּצין, פֿאַרלאַג אַמכאָ, ניו־יאָרק, 1949: ז′ 125.', 1, 'poem'),
('miriam_ulinover_6', 'דעם קמצנס שטוב', 'Miriam Ulinover', NULL, '1922-00-00', 'צװישן װעגן װילד פֿאַרװאַקסן,\r\nװענט פֿאַרהױקערטע פֿאַר שאַנד,\r\nמיט געלײמטע הענט צום געבן\r\nװױנט דער קמצן פֿון דעם לאַנד.\r\n\r\nאײנמאָל נאָר אין שבת־שירה\r\nשיט ער ברױזן אין דער גאַס,\r\nפֿײגל שלײַפֿן זיך די פּיסקלעך —\r\nפּיקען? חלילה־וחס!\r\n\r\nס׳שטײט בײַ אונדז אין אַלטן ספֿר\r\nמיטן אײַנגעקנײטשטן ראַנד,\r\nאַז אַ פֿױגל װעט נישט פּיקען,\r\nװוּ עס הערשט אַ קאַרגע האַנט...\r\n\r\nלאַנג פֿאַרװאָרפֿן איז דאָס ספֿר\r\nאון דער קמצן שױן אין גרוב;\r\nמיט אַ גרױסן, ברײטן בױגן\r\nמײַדן פֿײגל אױס די שטוב. ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'דאָס ליד איז געבליבן, בינעם העלער, פֿאַרלאַג יידיש־בוך, װאַרשע, 1951: ז׳ 11.', 1, 'poem'),
('ana_margolin_8', 'איר שמייכל', 'Ana Margolin', NULL, '1929-00-00', 'איר שמײכל איז האַרבסטליכט איבער איר װעלט —\r\nקיל און מיד און באַהעלט\r\nדי פּראַצע אין שטוב, די יאָרן אין שפּאַן\r\nאון מיט קינד און מאַן\r\nדעם אײביקן נאַאיװן דיאַלאָג.\r\n\r\nדאָס איז בײַטאָג.\r\n\r\nאָבער בײַנאַכט, אין שלאָף פֿאַרשלאָסן,\r\nאיז איר פּנים פֿרעמד. אין גראָבן לײַװנטענעם העמד\r\nטאַנצט זי אַצינד אין שענק מיט זעלנער און מאַטראָסן,\r\nגעשלײַדערט און צוריקגעכאַפּט פֿון שטורעמדיקע הענט.\r\nאון לױערנדיקע אױגן אין איר אײַנגעזױגן,\r\nקעפּ װי בײַ די אָקסן שטײַף אַראָפּגעבױגן,\r\nאָפּצאַסן שטאַמפּנדיקע, אַקסלען, עלנבױגנס\r\nװירבלען אַרום איר אַלץ דראָענדיקער, ענגער. צײנער בליצן,\r\nצײנער גיריק אין די ליפּן אײַנגעביסן.\r\nדאָ גאַרט דאָס בלוט זיך צו פֿאַרגיסן\r\nאון ליבע איז דאָ ענלעך צו אַ שלאַכט.\r\n\r\nאון ליבע איז אַ טשאַדענדיקער פֿאַקל, מאַכט\r\nאומהײמלעך און בלוטנדיק די װעגן. כּישופֿ׳ט אױס\r\nפֿון נאַכט אַ שטאָט באַרבאַרישע, אַ גאַס, אַ הױז,\r\nמײדלעך אין אַ רינג,\r\nאון זי אין מיטן, ברױן און גרינג.\r\nאון לאַנגזאַם רירן אָן אירע רױזגעפֿאַרבטע פֿינגער\r\nדער פֿרײַנדינ׳ס קלײנע אױפֿגעשפּיצטע בריסט,\r\nפֿאַלן צו, בלײַבן שטײן\r\nאין גליק ביז צום פֿאַרגײן.\r\nאון גליק, געזאַנג, געװײן\r\nאיז אין דער הינגעבונג פֿון הײסע פֿינגער.\r\nאון שמערצלעך פֿלאַטערן אױף די װיִעס\r\nאױף אַ געזיכט, װי פֿון אַ גאָט פֿאַרשטײנט.\r\n\r\nװי אַ שײנע װילדע מעשׂה, װאָס מען האָט געלײענט\r\nאון ניט דערלײענט, און אין מיטן זיך פֿאַרטראַכט\r\nװעגן אַ שטאָלענער פֿײַערלעכער נאַכט,\r\nװאָס האַלט דעם לעצטן סוד אין שױס,\r\nװוּ אַלע מעשׂיות זײַנען אױס —\r\nאַזױ זעט זי איר לעבן. װי אַ הױכן פֿלאַם,\r\nפֿאַרשטאַרט אין גאָלדענעם טאַנץ, און ס׳איז אַ טױטער פֿלאַם.\r\nאון ס׳איז גרױער װינט און גרױער ים,\r\nאון פֿון אָװנטרױט ראָלט דאָס טרױעריקע גאָלד,\r\nאון זי גײט פֿון פֿרײד באַפֿרײַט\r\nצו לעצטער פֿראָסטיקער אײַנזאַמקײט,\r\nאון װײסט ניט, אַז אײנער װאַכט נעבן איר.\r\nאיר געזיכט איז פֿאַר אים אַ פֿאַרשלאָסענע טיר,\r\nאון הינטער איר לױערן שרעקן. ער קוקט און לײַדט.\r\nער לײַדט.\r\nזײַנע ליפּן װעקן איר זעל אױף די טונקעלע װעגן,\r\nאירע ליפּן, װעלכע אין חלום זיך רעגן.\r\nזי עפֿנט לאַנגזאַם די אױגן,\r\nלאַנגזאַם שמײכלט זי דעם מאַן אַנטקעגן\r\nאון קומט פֿון זײער װײַט. ', NULL, NULL, 'ana_margolin_8.jpg', 'Étretat Interior, 1920, Henri Matisse. WikiArt', 'לידער', 1, 'poem'),
('miriam_ulinover_3', 'דאָס קאַרשעלע', 'Miriam Ulinover', NULL, '1922-00-00', '„זאָג מיר, באָבע־לעב, דו קלוגע,\r\nזאָג מיר, באָבע־לעב, דו שײנע:\r\nזאָג, פֿון־װוּ עס האָט גענומען\r\nזיך דאָס קאַרשעלע, דאָס קלײנע\r\n\r\nאױף דעם לינקן בעקל מײַנעם?\r\nיעדער נעמט מיך אױף די צײן,\r\nמײדלעך שפּעטן: „ז׳איז געצײכנט!“\r\nיונגלעך פֿליסטערן: „ס׳איז אַ חן!“...\r\n\r\nאון עס פֿליסט דער באָבעס שטימע,\r\nװי אַ װײַסער, װײכער שױם:\r\n„ס׳האָט דײַן מאַמע זיך פֿאַרחידושט\r\nאױף אַ רױטן קאַרשן־בױם\r\n\r\nאון זיך אָנגעכאַפּט בײַם בעקל,\r\nטאַקע גראָד די לינקע באַק, —\r\nביסט איר, קינד־לעב, אונטערן האַרצן\r\nנאָך געשלאָפֿן גאַנץ געשמאַק...\r\n\r\nליב־זשע, װי אַ סוד אַ שײנעם,\r\nאָט דאָס קאַרשעלע — גאָטס גנאָד...\r\nס׳האָט דײַן מאַמע זיך פֿאַרחידושט\r\nקאַרשן־צײַט אַמאָל אין סאָד“... ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'דאָס ליד איז געבליבן, בינעם העלער, פֿאַרלאַג יידיש־בוך, װאַרשע, 1951: ז׳ 9.', 1, 'poem'),
('miriam_ulinover_4', 'די חלות', 'Miriam Ulinover', NULL, '1922-00-00', '„װער עס פֿױלט זיך פֿלעכטן חלות,\r\nפֿלעכטן װעט אַ גרױען צאָפּ“ —\r\nיאָגט די באָבע מיך צום מולטער,\r\nכאַפּ איך שטיל זיך פֿאַרן קאָפּ:\r\n\r\nאון דאָס געלע בעקער־מײדל?\r\nחלות יעדע װאָך — אַ בױד —\r\nאָנגעפֿלאָכטן אױסגעטאָקטע,\r\nאון געבליבן אַלטע מױד! —', NULL, NULL, NULL, NULL, 'דאָס ליד איז געבליבן, בינעם העלער, פֿאַרלאַג יידיש־בוך, װאַרשע, 1951: ז׳ 10.', 1, 'poem'),
('miriam_ulinover_5', 'אין הױף', 'Miriam Ulinover', NULL, '1922-00-00', 'זומער־מאָרגן. — פֿינף אַזײגער\r\nװערט שױן װאַך דער הױף, —\r\nמאַכט זיך לעבעדיק און לוסטיק;\r\nלױפֿט מען פּאַשען ס׳עוף.\r\n\r\nציט אַ ייִנגל נאָך אַ מײדל\r\nביז צום הינער־פּלעט, —\r\nשענקט ער איר אַ קוש אַ צאַרטן,\r\nשענקט ער איר אַ גלעט.\r\n\r\nרירט זיך נישט פֿון אָרט דאָס מײדל,\r\nװײסט נישט, װאָס צו טאָן...\r\nשלאָגט איר צו דאָס בלוט צום פּנים —\r\nגאַפֿט די געלע הון...\r\n\r\nעסט דעם מײדלס יונגער רױטל\r\nאיר אין אױג זיך אײַן, —\r\nװעלן אַלע, אַלע אײער\r\nמיט אַ „בלוטס־טראָפּ“ זײַן!... ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'דאָס ליד איז געבליבן, בינעם העלער, פֿאַרלאַג יידיש־בוך, װאַרשע, 1951: ז׳ 10.', 1, 'poem'),
('miriam_ulinover_1', 'װען כ׳האָב פֿון ליבן שטעטעלע...', 'Miriam Ulinover', NULL, '1922-00-00', 'װען כ׳האָב פֿון ליבן שטעטעלע פֿאַרטרױערט זיך צעשײדט\r\nהאָט מיר דער זײדע ביז צום טײַך געגעבן דאָס באַגלײט;\r\nדי פֿרילינגס־זון האָט אױפֿגעשײַנט, דער הימל זיץ צעבלױט,\r\nדער זײדע האָט בײַם שײד־װעג מיר בריװל אָנגעגטרױט.\r\n\r\nפֿאַרלאָרן האָב איך אים, דעם בריװ, און גײ אַרום פֿאַרקלעמט:\r\nאַ שפּאַס — אָן יחוס־בריװעלע צו בלײַבן אין דער פֿרעמד!\r\nװער װײסט, צי ס׳ליגט נישט ערגעץ דאָרט מיט זאַמד און שטױב באַדעקט,\r\nצי זײַנען מײַנע אָבֿות נישט געװאָרן אױסגעמעקט…\r\n\r\nדי פֿרילינגס־זון האָט שטיל און מילד קײן מערבֿ זיך גערוקט, —\r\nעס װאַקסט, עס שטײַגט מײַן בענקעניש, כ׳גײ שיִער פֿאַר צער נישט אױס —\r\nװוּ איז דאָס יחוס־בריװעלע פֿון אונדזער אַלטן הױז? ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'דאָס ליד איז געבליבן, בינעם העלער, פֿאַרלאַג יידיש־בוך, װאַרשע, 1951: ז׳7.', 1, 'poem'),
('miriam_ulinover_2', 'אַ בריװעלע דער באָבען', 'Miriam Ulinover', NULL, '1922-00-00', 'װען כ׳האָב זיך פֿאַר מײַן שטעטעלע \r\nצום לעצטן מאָל פֿאַרנײגט,\r\nדאָ האָסטו מיך, מײַן באָבעניו,\r\nגאָר ברײטלעך אײַנגעצײַגט... \r\n\r\nאַרײַנגעלײגט אין קלומעקל,\r\nפֿאַרפּאַקט, באַװאָרנט גוט —\r\nצען נאָדלען, זיבן שטרענדלעך גאַרן,\r\nאַ שער, אַ פֿינגער־הוט. \r\n\r\n— „נשמה מײַנע, — זאָגסטו שטיל,\r\nמיר גלעטנדיק ס׳געזיכט —\r\nגעדענק, װיבאַלד עס לעכערט זיך,\r\nטו אױס דאָס קלײד, פֿאַרריכט! \r\n\r\nנישט זאָל קײן מענטשנס האַנט אױף דיר\r\nפֿאַרנײען, קינדל־לעב, ס׳לאָך:\r\nדער שׂכל װערט פֿאַרנײט, פֿאַרשפּאַרט,\r\nפֿאַרשטאָפּט אַזױערנאָך!\r\n\r\nבאַקומען קאָנסטו, כּשר־קינד,\r\nאַ קאָפּ אי טעמפּ, אי שװער —\r\nאון פֿאָרסט דאָך װערן קלוג און קלאָר\r\nדו פֿאָרסט דאָך אין די לער“...\r\n\r\nאיך האָב זיך דאָ אַרומגעקוקט\r\nאיצט, באָבע־לעבן מײַן, —\r\nװאָס אָנבאַלאַנגט דאָס קעפּל מײַנס,\r\nטאָ קאָנסטו רויִק זײַן.\r\n\r\nקײן האַנט, קײן דרים װעט נישט אױף מיר\r\nפֿאַרכאַפּן דאָ אַ לאָך:\r\nיעטװעדער לעבט פֿאַר זיך אַלײן, —\r\nהו־האַ! אַ װילד געקאָך!\r\n\r\nאון טײלמאָל נאָר דאָ װער איך שװאַך,\r\nאון ס׳האַרץ טוט ביטער װײ,\r\nאַז קײנעם, קײנעם גײט נישט אָן,\r\nצי אָפּגעריסן כ׳גײ!... ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'דאָס ליד איז געבליבן, בינעם העלער, פֿאַרלאַג יידיש־בוך, װאַרשע, 1951: ז׳ 8.', 1, 'poem'),
('itsik_manger_1', 'חוה ברענגט אדמן דעם עפּל', 'Itsik Manger', 'Sara Blacher-Retter', '1935-00-00', 'אדם הראשון ליגט אין גראָז \r\nאון שפּײַט צום װאָלקן אַרױף, \r\nבּעט זיך דער װאָלקן תּחנונימדיק: \r\n„אדמשי קרױן, הער אױף!“\r\n\r\nשטעלט אים אדם אַרױס די צונג:\r\n„כמאַרע קאַפּאַרע. אַבע!“ \r\nאון ס׳פֿליט אַ דינער שטראַל — אַ שפּײַ, \r\n„און נאַ דיר, נעם און זע!“ \r\n\r\nדער װאָלקן װישט מיט דער לאַפּע אָפּ \r\nדעם שפּײַ און ברומט פֿאַר כּעס:  \r\n„אַז מען טוט נישט גאָרנישט גאַגצע טעג \r\nאון מען גײט אום פּוסט און פּאַס!“\r\n \r\nאדם הראשון לאַכט און קײַכט \r\nאון שטשירעט די װײַסע צײן, \r\nקומט פֿון דער גרינער עפּל־אַלײ \r\nדי מוטער חוה צו גײן. \r\n\r\n„װוּ ביסטו געװען, עװאַ מײַן װײַב, \r\nװוּ ביסטו געװען, מײַן קינד?“ \r\n„איך בין געװען אין דער פֿלױמען־אַלײ \r\nאון געפּלױדערט מיטן װינט.“\r\n\r\n„דו ביסט נישט געװען אין דער פֿלױמען־אַלײ\r\nדו זאָגסט מיר אַ ליגנט גאָר, \r\nסע שמעקט דאָך מיט עפּל פֿון דײַן לײַב\r\nאון מיט עפּל פֿון דײַנע האָר.“\r\n\r\n„כ׳בּין טאַקע געװען אין דער עפּל־אַלײ, \r\nסאַראַ שװאַכן זכּרון איך האָב, \r\nהאָסט טאַקע געטראָפֿן, אַדאַם מײַן מאַן,\r\n אַ לעבן אױף דײַן קאָפּ.“ \r\n\r\n„װאָס האָסטו געטון אין דער עפּל־אַלײ, \r\nעװאַ מײַן גאָלדענעס קינד?“ \r\n„איך האָב געפּלױדערט מיט דער שלאַנג\r\n מכּוח דער מצװה־זינד.“ \r\n\r\nאון ס׳ציטערט דער עפּל אין איר האַנט \r\nאון פֿינקלט װי שאַרלאַך רױט, \r\nאון ס׳שאָטנט אױס די דעמערונג \r\nדי תּאװה און דעם טױט. \r\n\r\nאדם הראשון פֿיבערט און קאָן \r\nבאין אופֿן נישט פֿאַרשטײן, \r\nפֿאַרװאָס איר קול איז צוקער־זיס \r\nאון זי איז מלא חן. \r\n\r\nער שטרעקט מיט אַ ציטער אױס די האַנט.\r\n— װאָס טוסטו אדם, האַ? \r\nדי נאַנט לעשט בײדע געשטאַלטן אױס\r\n אין פּתח שין מאַכט — שאַ. \r\n', NULL, 'itsik_manger_1.mp3', 'itsik_manger_1.jpg', ' Adam and Eve, 1912, by Marc Chagall: curiator.com', 'חומש לידער, איציק מאַנגער, פֿאַרלאַג אַלײנעניו, װאַרשע,1935. ז׳ יא.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_0', 'י [1]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'דער נאָמען מײַנער איז אַן   א ו ת  — אַ צײכן, \r\nדער שטילסטער פֿון די אַלע אותות און די מופֿתים גרױס און קלײן —\r\nאיך   ב י ן   אַן   א ו ת , אַ צײכן פֿון דעם העכסטן, טיפֿסטן גרײכן,\r\nאון פֿון נישט־קאָנען בלײַבן אױף אַן אומװעג שטײן.\r\n\r\nאון אױף דעם אומװעג — אױפֿגעריסן זענען אַלע בריקן:\r\nאױפֿגעשױדערט — פֿאָרנט, אױפֿגעציטערט — הינטער מיר —\r\nטאָ זאָל דאָס װאָגלען אײביקע באמת זײַן מײַן תּיקון,\r\nבעת די שפּורן אײגענע אין װאַנדער איך פֿאַרליר?\r\n\r\nס׳איז   א ו ת  — דער װעג אַלײן — די סתרי תּורה ורזין דרזין,\r\nאַן   א ו ת   פֿון נישט־דערגאַנגענער משיחות־פּראַכט —\r\nדער דרך מלך מײַנער — אַ װיִאַ דאָלאָראָזאַ\r\nאין לאַנגער טומלדיקער און מבֿולבלדיקער נאַכט!\r\n\r\nיאָ, ס׳איז דער נאָמען מײַנער  „י ו ד“ — אַזאַ־אָ צײכן,\r\nאַ מספּר צען, און   צ ע ן   מאָל גרעסער איז מײַן צער:\r\nאיך בין אַן   א ו ת  — אַ פֿאָלק, װאָס איז זיך מכין —\r\nנאָך עונש אָפּקומען — צו לאָדענען אױף   ז י ך   דעם שׂכר דערפֿאַר!', NULL, NULL, 'moyshe_broderzon_0.png', '\r\nגראַפֿישע פֿאָרמירונג און פֿאָטאָמאָנטאַזשן: יהודה לעװין, פּנחס שװאַרץ; טעכנישע לײטונג: אהרן אָפּפּענהײם; פֿאָטאָ: מ. גראָסמאַן, ה. לערסקי; קלישן: „cynkofoto“ לאָדזש, שרודמיעיסקע 32. י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, 1939.', 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_1', 'י [2]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'נישט פֿאָדערט גלײַך־זײַן פֿון אַ פֿאָלק — אַ מראה גאָר אַן אַנדער,\r\nנישט פֿאָדערט פֿונעם נע ונד אַ שטאָלצן, פֿעסטן טראָט,\r\nנישט פֿאָדערט עס פֿון   פֿ אָ ל ק, װאָס גײט יאָרטױזנטער אין װאַנדער,\r\nאין אײנעם זוכעניש גערעכטיקײט פֿון מענטש און גאָט.\r\n\r\nנישט פֿאָדערט עס בײַ   ד י, װאָס אין מדבריות־זאַמד פֿאַרברענגען,\r\nאון אײביק װערן אין מיראַזשן   א ײ ג ע נ ע   פֿאַרפֿירט,\r\nבײַ   ד י, װאָס אומעטום די האַרפֿן זײערע פֿאַרהענגען,\r\nאון יעדער װאָגל־װינט די סטרונעס זײערע באַרירט.\r\n\r\nנישט פֿאָדערט גלײַכקײט פֿונעם פֿאָלק, װאָס איז געבױגן\r\nפֿון אַלע צײַטן־שטורעמס זינט־װען   ז י ך   ס׳געדענקט —\r\nצי האָט איר װען אין טיף אַרײַנגעקוקט אין ייִדנס אױגן?\r\nצי האָט איר װען, װי זײ, נאָך אױסלײזונג געבענקט?\r\n\r\nנישט מאָנט קײן גלאַנציק־טאַנצנדיקן טריט פֿון פֿיס געבראָכן,\r\nפֿון פֿיס געטונקענע אין שטױבן פֿון אַ ליאַדע װעג,\r\nפֿון פֿיס פֿאַרװוּנדיקטע פֿון שפּאַנען צום נצחון, \r\nבכדי משיחן אַראָפּצוברענגען   א ױ ך   אין אונדזערע די טעג.\r\n', NULL, NULL, 'moyshe_broderzon_1.jpg', 'Henri Rousseau, The Sleeping Gypsy, 1897.', 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_2', 'י [3]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'און אַז מיר זאָגן „ייִד“ — דאַן דאַרף מען ברכה־מאַכן, װי אױף ברױט אַ לעעבל,\r\nװײַל פּראָסט און ערלעך איז עס, װי דער תּבֿואה־זאַנג אין פֿעלד,\r\nאון אַז מיר זאָגן „ייִד“ — דאַן מײנען מיר נישט ערבֿ־רבֿ — דאָס פּעבל,\r\nדי משומדים און די ערבֿ־משומדים, ס׳אָפּפֿאַל פֿון דער װעלט!\r\n\r\nװען מיר זאָגן „ייִד“ — דאַן מײנען מיר נישט איבערלױפֿערס האַסטיק,\r\nדעם עבֿד כּנעני דעם פֿאַרשטעלטן אין פֿרעמדן מנהג און אין טראַכט,\r\nװי אױכעט די, װאָס קױלערן אין שטױב זיך פֿון סכאָלאַסטיק,\r\nאון האָבן אױג און האַרץ פֿאַר אױסער־װעלט פֿאַרמאַכט.\r\n\r\nאון װען מיר זאָגן „ייִד“ — דאַן מײנט עס נישט דעם אתּה־בחרתּנו,\r\nװײַל ס׳קומט קײן שטאָלציקײטן נישט פֿאַר זײַן אַ   י יִ ד:\r\nדאָס זײַן אַ ייִד הײסט — אײביקײטן מאָנען און דערמאָנען,\r\nדאָס זײַן אַ ייִד הײסט — פֿײַער פּראָמעטעאוס׳עס געהיט…\r\n\r\nאון אַז מיר זאָגן „ייִד“ — דאַן דאַרף מען צו דעם לעבן װאַכן\r\nאון אױפֿמאַכן די טירן־טױערן פֿון מענטשלעכן געמיט —\r\nװי אױף דעם ברױט מיט זאַלץ מען דאַרף אַ ברכה מאַכן\r\nבײַם שטײן אין ד׳ אַמות פֿון דער װירקלעכקײט, װאָס טראָגט דעם נאָמען —  י יִ ד!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_3', 'י [4]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'דורך מילשטײנער פֿון די יאָרטױזנטער אַדורכגערעדערט,\r\nדורך זיפּן פֿון יאָרטױזנטער אַדורכגעזיפּט,\r\nאיך האָב זיך צו דער געטלעכקײט געפֿעדערט,\r\nפֿאַרקוקט אין דור דורות, האָפֿנונגסלאָז פֿאַרליבט.\r\n\r\nאיך האָב זי ליב, די װעלט, און ליב דאָס לעבן,\r\nאון שטאַרקער, װי דער טױט מײַן ליבע איז צו זײ,\r\nאון כאָטש דער מלאך המות שטײט מיר תּמיד נאָנט־דערנעבן,\r\nאיז צו דעם חיות גרײט מײַן פֿליסטער און געשרײַ.\r\n\r\nװײ־װײ, פֿיל נסים מיר פֿאַרזעען פֿון דעם סך דאָ,\r\nפֿיל װוּנדער לאָזן מיר אַדורך אָן װידערקלאַנג,\r\nאון מחמת ליבע צו דעם לעבן — האָט די אױבערמאַכט דער פּחדן,\r\nדער מענטש — צום װאַלד־גזלן דערפֿירט אין קריגערישן גאַנג.\r\n\r\nפֿון זײ מיט שטיװל גראָב פֿאַרטרעטן קען מיך יעדער,\r\nמיט קאָנװענאַנסן נאַרישע געבונדן און געקניפּט,\r\nמיך — װאָס כ׳האָב זיך צו דער געטלעכקײט געפֿעדערט,\r\nװאָס אינם לעבן בין איך האָפֿנונגסלאָז פֿאַרליבט!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_4', 'י [5]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'װי הײליק־װוּנדערלעך די װעלט עס איז באַשאַפֿן,\r\nװי שײן, װי הײליק שײן עס איז דער מענטש אין איר,\r\nװי הײליק איז דאָס בלוט — אַפֿילו פֿון די אַפֿן,\r\nס׳איז קדוש, קדוש, קדוש — יעדער לעבעדיקער ריר.\r\n\r\nװי װוּנדערלעך איז מאַן און פֿרױ און קינד אין שפּילן,\r\nװי הערלעך איז דער ציל פֿון זײ — פֿון זיך אַלײן באַשטימט!\r\nאון װער האָט דען דאָס בײז געטון? אָ, זיכער   א ײַ ע ר   װילן,\r\nװאָס האָט די װעלט די נסימפֿולע צעלאָמיעט און פֿאַרקרימט!\r\n\r\nאָ, װער האָט עמיצן דאָס רעכט געגעבן אױף חלוקה?\r\nאון אױב פֿון אײַך איז עס, טאָ װאָס איז׳ס פֿאַר אַ רעכט?\r\nװוּ שטײט עס, אַז מען מעג אַלץ רױבן און פֿאַרצוקן?\r\nװאָס איז עס — פֿאַר אַן אױסטערלישע מין געפֿעכט?\r\n\r\nװאָס הײסט עס: אָפּנעמען בײַ עמיצן די הימלען בלאָע?\r\nװאָס מײנט עס אָפּנעמען בײַ עמיצן זײַן חלק פֿון דער ערד?\r\nאָ, הײליק־װוּנדערלעך עס איז די װעלט — מ ה    נ א ה,\r\nװאָס איז צו מיר, צו דיר, צו אים — צו אַלעמען באַשערט!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_5', 'י [6]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'אױך   א י ך   האָב צוגעלײגט אַ האַנט צום בױ פֿון בבֿל־טורעם,\r\nצו אײַער געצנדינערישן בנין, פֿון פֿאָרױס פֿאַרפֿױלט,\r\nאױך   א י ך   האָב הױך און שײנקײט די לפּנימדיקע ברײט געזײט אױף שטורעם,\r\nאױך   א י ך   האָב אין די רײען אײַערע געגרױלט.\r\n\r\nאיך   ה אָ ב, װי איר, צום בנין צוגעטראָגן לײם און ציגל,\r\nאון אױך, װי איר, געשלאָגן װילד געװאָרן מיטן נישט־פֿאַרשטײן.\r\nלסוף — פֿאַר מײַנעטװעגן צוגעהאַקט איז שלאָס און ריגל,\r\nאון יעדן אָנקום מײַנעם גלײַך באַגעגנט פֿרעמדער שטײן.\r\n\r\nאױך   א י ך   האָב צוגעלײגט אַ האַנט צום בױ פֿון בבֿל־טורעם,\r\nמיט אײַך פֿאַרמאָסטן זיך אין אײביקײט־געװעט,\r\nאון אַלע מײַנע מאַטערנישן, פּלאָגענישן און יסורים\r\nאױף זיבעציק לשונות האָבן זיך צעפּלאַפּלט און צערעדט.\r\n\r\nדי שבֿעים לשונות ברעקלען, פֿערטלען מיר מײַן לײַב און לעבן,\r\nפֿאַרפֿינסטערן, פֿאַרחושכן מײַן טאָג און נאַכט,\r\nמיר האָט דער מגדל בבֿל פֿרעמדע זיבעציק געגעבן —\r\nאון פֿון די פֿרעמדע אַלע — די אײנציק אײגענע איז אױסגעלאַכט.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_6', 'י [7]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'טיר און טױער אין איר היכל ליכטיקן עס זענען תּמיד אָפֿן:\r\nמאַכט אומװירדיקײטן יעדער עזות פּנים אױף דער שװעל,\r\nטרעף איך אָפֿט, װי הײַנט האָב איך געטראָפֿן,\r\nפֿאַרװײנט, פֿאַרטרױערט איז זי, ס׳װערט פֿון איר אַ תּל.\r\n\r\nיעדער קרענק פֿאַרשלעפּטע און נישט־דאָ־געדאַכט װיל זײַן איר מבֿין,\r\nרופֿט זי אױסגעלאַסן, צײלט איר טאָג, איר שעה.\r\nאָבער — ז ע ט    ז י,  ה ע ר ט   זי עמיצער אַמאָל פֿון זײ װען,\r\nבעת זײַן איר נבֿיא קליגט זיך יעדער אומהײמלעכע קראָ?\r\n\r\nאון אַז איך זע און הער זי מיט דער טיפֿסטן פּײַן געלאָדן,\r\nצי לײַכט באַפֿליגלט מיט בטחון און מיט פֿרײד,\r\nאין בלוטן, טרערן פֿון די לאַנגע דורות הײס געבאָדן,\r\nדאַן װאַרט זי, װי אַן אַכצניאָריקע אױף לאַסקע און התפּעלות־רײד.\r\n\r\nאיך לײג דאַן אױף מײַן ברוסט איר זיסן קאָפּ געבױגן, \r\nדי טױזנט טעם און חן פֿון איר — איר ליכטיקן געמיט,\r\nאון כ׳מורמל: — מיר פֿאַר דיר, פֿאַר דײַנע גוטע, קלוגע אױגן, \r\nמײַן הײם — מײַן ייִדיש, מײַן ייִדיש װאָרט, מײַן ייִדיש ליד!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_7', 'י [8]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'דאָס איז די פּײַן, װאָס לאָזט מיך נישט אין שלאָף אַפֿילו לאַנדן,\r\nדער װײטאָק, װעלכער לאָזט אַ רגע מיך נישט אָפּ —\r\nדאָס איז פֿאַר שפֿלות פֿון דעם מענטש די שאַנדע,\r\nדי שאַנדע אומגעצױמט, װאָס טראָגט זיך אין גאַלאָפּ.\r\n\r\nדאָס איז זי דאָך, װאָס שפּרײט זיך אױס אױף בערג און טאָלן,\r\nװאָס שטראָמט אױף פֿעלד און װאַלד, און טײַך, און ים,\r\nװאָס לױפֿט אַרום אױף ברײטן װעג און שטעג דעם שמאָלן —\r\nדי שאַנדע — אומגעשטערט אין װאַסער און אין פֿלאַם.\r\n\r\nדאָס איז דער װעטאָק, װאָס צעפֿרעסט מיר מײַן נשמה,\r\nװאָס מאַכט מיך אומדערטרעגלעך טױב און בלינד,\r\nזי איז עס, װאָס פֿאַרלירט אין זיג דערװײַליקן איר נאָמען,\r\nדאָס איז די חרפּה מענטשלעכע, װאָס אױפֿגעװיגט פֿון װינט.\r\n\r\nעס איז אַ צײַט אַזאַ באַשפּיגעגע מיט סמײַע,\r\nקלעק מיט סרחאדיקן איז באַגאַנװערט איטלעך פֿאָלק און לאַנד.\r\nאיך   ש ע ם   זיך פֿאַר דער פּשוטער דער װילדער   ח י ה,\r\nמיר איז פֿאַר מענטשן־מין אַ חרפּה און אַ שאַנד!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_8', 'י [9]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'אַ שפּיל פֿאַר הפֿקר איז מײַן אָרעם לײַב און לעבן,\r\nאון אַ פֿאַרענטפֿערונג פֿאַר הפֿקרישן ניאוף און פֿאַר זנות,\r\nאױף אײַנזען פֿון פֿאַרברעכערישקײט סתּם איבערגעגעבן,\r\nפֿאַר שפּאָט און שאַנד — דער אױסדרוק פֿון דעם הױך־גענוס.\r\n\r\nאיך — אַ פֿאָלק, װאָס תּמיד זעט דעם גיהנום פֿאַר די אױגן,\r\nװאָס אומאױפֿהערלעך שפּיר איך טײַװלשן באַריר,\r\nאיך שפּיר, װי שטינקענדיקע שדים־ליפּן חיות מײַנעם זױגן,\r\nװי ס׳יאָגט װילקיר מיך פֿון אַ־יעדן טױער, יעדער טיר.\r\n\r\nס׳אַראַ פֿאַרגלײַך איז — גיהנום אױסגעדיכטעטער פֿון דאַנטע\r\nמיט העליש פֿײַער, װעלכער פֿרעסט מײַן קנאָכן און געבײן,\r\nװאָס כאַפּט אַרום אין פֿלאַמען די אָרעם־הײליקע אַמונה־טראַנטע,\r\nאון לײַטערט זי יסורימדיק צו אַש להבה רײן?\r\n\r\nאַ ציל־ברעט פֿאַר די הפֿקר־לײַדנשאַפֿטן אײַערע און לײַדן,\r\nאַן אָנהאַלט אײנציקער, װען ס׳װערט אַן אָפּגרונט פֿונם גרונט —\r\nמײַן גורל לאָזט עס מיך נישט מײַן שליחות אױסצומײַדן:\r\nפֿון טראַנטע הײליקער צו װערן — פֿלאַם פֿון בונט!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_9', 'י [10]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'דאָס װײסן   מ י ר — די ערד פֿאַר מענטשן־מין — די גרעסטע ברכה,\r\nדאָס װײסן   מ י ר — װאָס ס׳הײסט די פֿרײד פֿון אַקערן די ערד,\r\nװאָס הײסט עס: זײען — די גערעטעניש — דער יום־טובֿ אינדערװאָכן,\r\nװאָס הײסט — פֿון רעגן און פֿון זון צו זײַן גענערט.\r\n\r\nמיר װײסן װאָס עס הײסט פֿון ים און טײַך די פֿולע נעצן\r\nאַרױצושלעפּן אױף צו ברכה־מאַכן איבער גאָטס גענאָד —\r\nמיר זענען דאָך די לעצטע אָט דאָס גליק און ברכה צו פֿאַרלעצן —\r\nגעבענטשט איז   ד ע ר, װאָס ערדן־פֿרײד איז זײַן געבאָט!\r\n\r\nצי האָט איר אָבער, זינדיקע פֿאַרדאַרבער און פֿאַרשװעכער,\r\nגעזען, געפֿילט דעם צער פֿון די באַזײַטיקטע פֿון פֿעלד?\r\nװאָס װײסט איר דען דערפֿון, װאָס ס׳הײסט בזעת אַפּיך —\r\nפֿון מאַטערניש אָן דעם גערעטעניש אין מדברשן געצעלט?\r\n\r\nװאָס װײסט איר פֿון דער לאַסט: צו זײַן אָן טױ און רעגן,\r\nװאָס ס׳הײסט צו זײַן אַ װאָגל־און אַ הפֿקר־קינד,\r\nװאָס הײסט עבודת פּרך אױף גלײַכע און אױף קרומע װעגן,\r\nאון זײען, שנײַדן, מאָלן אינם װינט און אױף דעם חסד פֿונם װינט?!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_10', 'י [11]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'די זיגן און די בלוט־פֿאַרגיסונגען דײַן לעבן מאַכן ראָז דיר,\r\nדו ציסט נצחונות, װי די פּאַטשערקעס אױף די געשיכטע־שניר,\r\nאון מיר — פֿאַר   מ י ר   יאָרטױזנטער — אַ פֿינסטערער אַ לאַנגער פּרוזדור,\r\nאון װינט און זאַמד, און װײ און װינד צו מיר!\r\n\r\nאיך גײ און גײ, געלאָדנט און באַלעסטיקט איבער מײַנע כּוחות,\r\nאון הילכיק זענען מײַנע טריט אין חושכן דעם קאָרידאָר.\r\nאַריבער מיר — איך װײס — אַן אומענדלעכער הימל הױך איז, \r\nמיט מיר עס גײען מיט די אַלע דורות — דור נאָך דור!\r\n\r\nאיך האָב שױן איבער מיר אַ באַרג אַ געטלעכן געהױבן —\r\nמיט נעשׂה ונשמע האָב איך „טואונג טון געטאָן“ באַפֿאָר געהערט.\r\nצי װײסט איר, װאָס ס׳באַדײַט צו טראָגן בערג פֿון גלױבן,\r\nאון, בײַ דעם יאוש גרעסטן, נישט פֿאַרצװײפֿלען אין דער ערד?\r\n\r\nפֿאַרפֿאַלן, טראָג איך   א ײַ ך, און טראָג אײַך איבער אין געװיסן\r\nביז אָנקומען איך װעל צום פּרוזדורס לעצטן בראָם.\r\nאון — צו פֿאַרדאַנקען מיר — געניסן טוט איר פֿונם לעבן מיאוסן,\r\nאון װאָס לעת עתּה ס׳איז נישט חרובֿ ומוחרבֿ אײַער סדום!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_11', 'י [12]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'מיר זענען: אײַזן, שטאָל און גרובנס פֿון דעם גאָלד און זילבער,\r\nמיר זענען — צום גערעטעניש דער שפּרײרעגן, דער טױ,\r\nאױף אַלדאָס לעבעדיקע זענען מיר ביז זעלבסטפֿאַרלײקענונגען פֿילבאַר —\r\nאון אונדזער גלױבן איז װוּ הימל   א י ב ע ר   הימל בלױ.\r\n\r\nמיר קאָנען מילד און גוט זײַן אין דער ליבשאַפֿט און הכנעה,\r\nמיר קאָנען אָנצינדן די העלסטע זונען אינם רױם,\r\nמיר קאָנען זיך צו געטלעכקײטן איבערענטפֿערן, פֿאַרטרױען,\r\nמיר קאָנען יאוש פֿירן אין די װעגן פֿונם אױסלײז־טרױם.\r\n\r\nמיר זענען — אומצאָליקע אוצרות פֿאַר גערעכטן סדר־עולם\r\nאון מערער קאָנען מיר נאָך װערן, װײַל אַזױ באַשערט.\r\nאַזאַ — דער גורל אונדזערער, װאָס ס׳װעט נישט ענדערן קײן גרױל אים.\r\nװאָס האָט דען   א י ב ע ר ג אַ נ ג   אַנטקעגן אײביקײט די װערט?\r\n\r\nנאָר אױב איר װעט זיך נישט צו אמת אײנציקן דערהױבן,\r\nאון װײַטער אונדז פֿאַרװאַנדלען אינם שטױב פֿון אײַער שׂטן־טריט,\r\nדאַן װײסט: עס קאָנען אָט די אַשן און די שטױבן\r\nמגולגל װערן אינם אומקום־איפּעריט!', NULL, NULL, 'moyshe_broderzon_11.png', ' גראַפֿישע פֿאָרמירונג און פֿאָטאָמאָנטאַזשן: יהודה לעװין, פּנחס שװאַרץ; טעכנישע לײטונג: אהרן אָפּפּענהײם; פֿאָטאָ: מ. גראָסמאַן, ה. לערסקי; קלישן: „cynkofoto“ לאָדזש, שרודמיעיסקע 32. י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, 1939.', 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_12', 'י [13]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'אין די יריעות פֿונם אײַזערנעם געדולד געװיקלט,\r\nאיך קוק זיך צו, װי ס׳ברענען אָנגעצונדענע די שולן,\r\nװי חזן טײַװלשער עס האָט זיך איבער װעלט צעציקלט,\r\nאױ   אָ מ ן   זאָגט מען נאָך דעם לצים־געץ דעם דולן.\r\n\r\nאיך אָטעם אײַן דעם רױך פֿון פּאַרמעטן — צעאַשטע ספֿרי תּורות,\r\nאיך אָטעם אײַן דעם צער פֿון די מיליאָנען ברידער מײַנע.\r\nאיך קוק זיך צו, װי אַלץ אַװעקגעשטעלט קאַפּױר איז.\r\nנאָר — ס׳איז צו קײנעם נישט געװענדט מײַן טענה.\r\n\r\nמיך אַרן נישט די אַלע שדים־שׂמחות און גדולות,\r\nנישט   א י ך   בכּוח בין צו מינטערן, צו שרײַען: — האַלט!\r\nאיך װײס ס׳איז שװער צו זײַן מיושבֿ אין אַ דולהױז:\r\nאױף מײַן געשרײַ געװאַלד דאָס עכאָ ענטפֿערט — װאַ־אַ־לד!\r\n\r\nנישטאָ אױף דעם, אױף װאַנזין־כאַאָס קײן שום װעטאָ,\r\nאַ זינד איז צו אַנטלױפֿן אין די ערי מקלט.\r\nאון שױן דערפֿאַר איך װעל נישט לאָזן זיך פֿאַרפֿירן אין אַ געטאָ:\r\nכ׳האָב מוט צו װאַרטן — אינם אײַזערנעם געדולד געװיקלט!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_13', 'י [14]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'עס גײט נישט דורך קײן טאָג, איך זאָל נישט זאָגן װידױ,\r\nפֿאַר   ז י ך — איך זאָל זיך נישט מתװדה זײַן אין מײַנע זינד —\r\nדי אימת מות װױנט און װײנט אין אַלע מײַנע גלידער,\r\nאון אױף אַ רגע נישט די טױט־שרעק עס פֿאַרשװינדט.\r\n\r\nצי איז׳ס אַ חידוש דען: אַז ס׳אָרעם מאָלצײַט איז — דער סם נאָר,\r\nאון כ׳דרײ אין דרײען זיך פֿון קראַמף און װײ.\r\n— הער, גאָט, װוּ נאָר דו ביזט: ס׳איז אמת, װאָר — אָשמנו,\r\nאָשמנו און בגדנו, אָבער — אָסור מער פֿון זײ!\r\n\r\nס׳איז אמת, אַז מיר אַלע האָבן שװער געזינדיקט\r\nביודעים און בלא יודעים — אַלע מיר פֿון גרױס ביז קלײן,\r\nבמזיד און בשגגה האָבן מיר די פֿרײַ געקינדיקט, \r\nאון צום־מײנסט פֿאַרזינדיקט זיך פֿאַר זיך אַלײן.\r\n\r\nנאָר זײ — זײ בלעכלען אױס די ברוסטן די פּאַראַדנע,\r\nאון ס׳גלאַנצן אױף דער זון די העלדישקײטן פּוסט,\r\nבעת מיר — מיר אַנען ריכטיקער — אָשמנו און בגדנו,\r\nמיר זאָגן װידױ יעדן טאָג, און קלאַפּן   ז י ך   אין ברוסט!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_14', 'י [15]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'די תּקופֿה אונדזערע — אין קלעם פֿון װערג־שלאַנג אומגענומען —\r\nזי האָט דעם   ה ײַ נ ט   דעם אונדזעריקן באַלד דערװאָרגן:\r\nדאָס גסיסה־כאָרכלען קױלערט זיך אַרױס פֿון גומען,\r\nאון באַלד פֿאַרנעמט זיך שױן די װערג־שלאַנג אױפֿן   מ אָ ר ג ן.\r\n\r\nװאָס   י ו נ ג — באַקלעקט זי מיט איר קלעק און סמײַע,\r\nפֿאַרפֿינצטערט מוחות יונגע מיט איר גיפֿט,\r\nאון נײַע מחנות גײען אין מעכאַנישע אין גולם־רײען,\r\nפֿון חסר דעה און הפֿקרות שכּור און פֿאַרבליפֿט.\r\n\r\nעס ציט זיך אױס די שלאַנג — אױף   אַ ל ע    װ ע ג ן   ציט זי,\r\nאון אומעטום פֿון איר איז — שפּור פֿון קריכעניש און בױג,\r\nאָ, אומעטום עס שטרױמט אױף אונדז די אינקװיזיציע:\r\nדורך ראַדיאָ, דורך דער טאָג־צײַטונג און מענטשן־אױג.\r\n\r\nדי תּקופֿה אונדזערע, אין קלעם פֿון װערג־שלאַנג אומגעקלאַמערט,\r\nבאַװײַזט אונדז נאָך אַ גרױלן־פֿאָקוס, נאָך אַ גיהנום־קונץ!\r\nװי מורא׳דיק, װי גװאַלדיק, װי גרױזאַם אונדזער האַרץ עס האַמערט\r\nאין הײַנט — אין   ע ר בֿ   ס׳װעט די שלאַנג דערװערגן זיך מיט אונדז!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_15', 'י [16]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'געבראָכן, חרובֿ שטײ איך פֿון די מידע קני אױף,\r\nאון   ע נ ג   איז מיר מײַן װעלט, און ענג מײַן שטוב —\r\nעס האָט אין האַרץ זיך מיר אַרײַנגעצױגן   א ױ ב,\r\nװאָס האָט פֿאַרלאָזן ערגיץ־װוּ זײַן גרעניץ־גרױב!\r\n\r\nצוזעצט האָט ער זיך ברײט בײַ מיר אין האַרצן\r\nצוזאַמען מיט חבֿרים זײַנע — טרײסטערס דרײַ,\r\nאון ס׳װערט דאָס האַרץ אַ קװאַל פֿון בלוט פֿון שװאַרצן,\r\nמיט װעלכן אױף די נײַע הײליקײטן זײערע איך שפּײַ.\r\n\r\nאון כ׳שרײַ אױף קולי קולות — ראַטעװעט זיך מענטשן,\r\nעס קאָן שױן װײַטער מער נישט אָנגײן דאָס געװאַלד,\r\nאיר זעט, איר זעט, עס ברענט דער לעצטער פֿונדאַמענט שױן,\r\nאיר זעט, װי אין די פֿײַערן — װי איר אַלײן פֿאַרפֿאַלט!\r\n\r\nאיך שרײַ מיט לעצטע כּוחות, אױגן — בלוט עס שפּריצן,\r\nװערט פֿינצטערניש אין בראַנד געדיכטער װאָס־אַ־מאָל, \r\nאון אַלע מײַנע יאוש־דונערן און אױפֿלױכט־בליצן\r\nהילכט   א י ב ע ר   טיף אין מיר פֿון אױבן דער קול!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_16', 'י [17]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'איך װײס עס אױף גענױ —ס׳איז זיכטיקײט נישט מערער —\r\nס׳איז   ד אַ כ ט ע נ י ש: פֿון אַלע זײַטן — יעדער האָריזאָנט!\r\nאַזױ געלערנט האָט מיך איטלעכער מעת־לעת — מײַן לערער,\r\nאון יעדער האָריזאָנט גערופֿן האָט, געמאָנט.\r\n\r\nאון פּלוצים — צוגערױבט מען האָט מײַן װיסן מיר — מײַן אָנטון,\r\nבאַגנבֿעט און באַגזלט האָט מיך נאַקעטקײט פֿון װילדער װעלט,\r\nאון אײַנגעלײגט — און   צ ו ג ע נ ו מ ע ן   אַלע האָריזאָנטן,\r\nצי אפֿשר זײ, צו אַלדע שװאַרצע יאָר, פֿאַרשטעלט.\r\n\r\nטאָ װאָגל איך אין אומעטיקע װיסטענישן פֿון אין־סופֿן\r\nצו דעם אומענדלעכן, דעם טרײסטלאָזן געדאַנק,\r\nפֿון אױסגאַנגלאָזיקײט געטריבן, דעם היפּך פֿונם האָפֿן,\r\nאון אַלץ אַרום קריגט שאַרף דעם חלפֿשן און שרעק־געבלאַנק.\r\n\r\nװי מערקװירדיק — די האָריזאָנטן װערן אײנס־נאָך־אײנס פֿאַרשװוּנדן,\r\nאון שטערן־אָנצוהערן זעט מען נישט געצונדן און געגליט —\r\nװי מערקװירדיק — אין איבערבינדן אײטערדיקע אַלטע װוּנדן\r\nעס װערט מגולגל   מ ײַ ן    א י צ ט י ק    י יִ ד י ש    ל י ד!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_17', 'י [18]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'װער האָט עס אױסגעטראַכט אױף אונדז — ע ם    ח כ ם    ו נ בֿ ו ן,\r\nװער — אױסגעטראַכט? װער האָט אַ שפּאַס אַזאַ געמאַכט?\r\nדי װעלט — אַ גלגול פֿון אַ שרעקנדיקער סאָװע\r\nמיט אַ שגעון־רעטעניש אַרױסגעלאַכט.\r\n\r\nזי לאַכט אין אױגן אונדז, און קײַכט פֿאַר דעם געלעכטער:\r\n— עם חכם ונבֿון, קלוג, אײַ, קלוג, װי גאָר די װעלט!\r\nדער פּועל־יוצא פֿון דורות אָפּגעהיטענע געשלעכטער,\r\nאַלץ — אײַנגעשטעלט, און אַלעסדינג — קאַפּױר געשטעלט!\r\n\r\nאַ פֿאָלק אין טרױם און טאַט ביז איבערגלױבן האַסטיק,\r\nאַ פֿאָלק, װאָס קאָן נישט און װאָס טאָר נישט בלײַבן שטײן,\r\nאַ פֿאָלק — אין ליבשאַפֿט אײַנגעגלױבט ביז טרױעריקער פֿאַנטאַסטיק,\r\nװאָס קײן שום אַנדער קאָן באַגרײַפֿן און דערגײן.\r\n\r\nאון כאָטש אױף רײַטװאָגנס פֿון טױזנטער די פּלאָגן\r\nעס יאָגט די סאָװע אונדז מיט פֿינצטערניש — פֿאַרשטאַרט,\r\nזי װעט אונדז מיט די גרױל־געװאַלטן נישט דעריאָגן: \r\nמיר זענען עס געװען, און בלײַבן —  אַ װ אַ נ ג אַ ר ד!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_18', 'י [19]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'אין בין־השמשות — ערבֿ דעם געבורט און װערן —\r\nעס װײנט די שכינה אין איר הימל־נעסט:\r\nװערן אױסגעלאָשן, װערן אָנגעצונדן שטערן\r\nאין צילבאַװוּסטן קיום און אין אײפֿריקן פֿאַרמעסט.\r\n\r\nפֿון װעלכן נעסט, צו װעלכן נעסט — אַ פֿלאַטערן, אַ שװימען?\r\nאין שפּיגל־אָזערע, אין סאַמע שטילן מיט —\r\nאיך הער דאָס שטומע ציטערן פֿון שתּיקה־יפֿה־שטימען,\r\nפֿון אומעטיקן גוססדיקן   ש װ אַ נ ע ן ־ ל י ד.\r\n\r\nאון צו דערזעלבער צײַט — די חושים מײַנע גרױל באַנעמען —\r\nאיך הער דעם יובלדיקן קװיטש פֿון   ש װ ײַ נ ע ן ־ ל י ד…\r\nפֿאַר װעמען זאָל דער קײַלער און דער שװײַן זיך שעמען,\r\nדי יעניקע — מיט אומצוכט אין געװיסן און געמיט?!\r\n\r\nאין בין־השמשות מיט דעם גרױל און מיט עינױם שװערע,\r\nעס קומען אָן צו מיר פֿאַרגליװערט־טרױעריקע געסט,\r\nבעת ס׳לעשן זיך און צינדן זיך די שטערן,\r\nאון שװאַן מיט שװײַן עס גײט אין לידערשן פֿאַרמעסט!\r\n', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_19', 'י [20]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'עס זעען אױס די שטעט איצט אָפֿט, װי די בית־עלמינס אַלטע\r\nאױף װעלכע ס׳װאָגלען אום צעטומלט לעבעדיקע מתים,\r\nװאָס איטלעכן פֿון זײ זײַן קבֿר האָט זיך אױסבאַהאַלטן —\r\nװער װײסט דען, װוּ ער איז — דער טײַװל װײס אים!\r\n\r\nבײַ איטלעכן פֿון זײ פֿאַרגליװערט איז צום טױט דאָס חיות,\r\nאַ קרבן פֿון אַ װעלט — דורך זיך אַלײן פֿאַרדאָרבן,\r\nס׳איז איטלעכער פֿון יענער װעלט, און װײסט נישט פֿאַרװאָס הי איז\r\nזײַן שמײכל און געלעכטער אָפּגעשטאָרבן.\r\n\r\nקײן אײנער האָט פֿון זײ קײן קדיש און קײן גואל,\r\nפֿון איטלעכן פֿון זײ האָט זיך די זון פֿאַרבאָרגן,\r\nדי זון — אַ טליענדיקער קנױל אין הימלען — בלױ אײל,\r\nאָן נעכטן, אָן אַ הײַנט און אָן אַ מאָרגן!\r\n\r\nאון טאָמער װיל איך טרײסטן זײ מיט טרײסט מיט עכטער,\r\nאַז אין פֿאַרגלײַך מיט טױט איז ס׳לעבן בלױז אַ באָװל,\r\nש י ס   איך גאָר אַרױס מיט װילד־אומזיניקן געלעכטער,\r\nאיך אַלײן — פֿון אָט דער גאַנצער װעלט — אַן   אָ בֿ ל —', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_20', 'י [21]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'כ׳בין שולדיק — זאָגט איר — כ׳װײס עס: איך בין שולדיק,\r\nאון אַלע מאָסן זינד עס זענען איבערפֿולט —\r\nדער ערשטער חטא מײַנער — איך בין געװען געדולדיק,\r\nדאָס איז אָן ספֿק, ס׳איז געװען און   א י ז   מײַן גרעסטע שולד.\r\n\r\nגעשװיגן האָב איך לאַנג, געשטומט אױף אײַער עװלה,\r\nדי צײן פֿאַרביסן זיך — מײַן פּײַן געגליט צו שטאָל,\r\nאיך בין צו לאַנג געװען דער קרבנדיקער סבֿלן,\r\nאון אינם שײַטער־פֿײַער געשריגן „שמע ישׂראל“.\r\n\r\nצו לאַנג האָב איך געװאַרט, און אפֿשר, כ׳װײס, צו פֿרי גאָר,\r\nװען נבֿיא אינם צער עס האָט זיך מיר אַנטפּלעקט,\r\nאיך האָב אײַך פֿאַר דער צײַט — פֿון בײַשפּילן נישט קליגער,\r\nצו פֿרי אין אײַך דעם גאָט — צו ליבשאַפֿט כ׳האָב געװעקט. \r\n\r\nדאָס שרעק אײַך דאָך צום מײַנסט, װײַל ס׳איז פֿאַר אײַך פֿאַרבאָרגן,\r\nאון נישט נאָר פֿאַר נשמה, נאָר אױכעט — פֿאַרן גוף,\r\nדער װידערשטאַנד פֿון אײַך עס האָט מיך באַלד דערװאָרגן,\r\nנאָר װי אַמאָל אױך איצט — ל א    ת ר צ ח   איז מײַן רוף!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_21', 'י [22]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'די לעסטערונג פֿון אונדז — אױף חרובֿ־זינקענדיקע שיפֿן\r\nפֿאַרװאַנדלט אונדז אין פּײַנלעכער מיסטעריע און באַגריף,\r\nמיר טױכן אומבאַװאָפֿנטע אין אױסטערלישע טיפֿן,\r\nאון דורות פֿון מאַרטירערײַ — דאָס איז דער יחוס־בריף!\r\n\r\nבאַגריף־געװאָרענע, װי אײביקײט און ליבע,\r\nמיר רופֿן די באַװוּנדערונג אַרױס און — שרעק,\r\nװען קללות, תּוכחהס באַהאָנגלען אונדז אָן סיבה,\r\nאון נאָגלען אונדז צו נאַקעטקײטן אָן פֿאַרדעק —\r\n\r\nצו אײַער שאַנד און שפּאָט, װי לוט פֿאַרשיכּורט,\r\nצו קאַמפֿן אײַערע — פֿאַר הפֿקר און געװאַלט,\r\nקײן אײנער נישט פֿון שלאַכט־פֿעלד זיך צוריק קערט,\r\nאון אין די אָרעמס פֿון חטאָים אײַערע פֿאַרפֿאַלט.\r\n\r\nאױב אָבער עמיצן פֿון אײַך פֿון הפֿקר־גבֿול געלינגט אַנטלױפֿן,\r\nאון צו אַ נײַעם   ד ר ך   אײביקן ער װענדט די טריט,\r\nדעראַנט ער אױף אַ װוּנדערלעכן אופֿן:\r\nדרײַאײניקײטס־באַגריף — פֿון גאָט, פֿון ליבע און פֿון ייִד!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_22', 'י [23]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'דורך רציחה, גנבֿה, גזילה — אין שװינדל פֿון פֿאַרראַטן\r\nגעשען דער גרױל איז אומדערזען און אומדערהערט:\r\nמען האָט די זון פֿאַרװאַנדלט אין אַ   ג ע ל ע ר    ל אַ ט ע\r\nפֿאַר פֿיל מיליאָנען מענטשן אױף דער טרױעריקער ערד!\r\n\r\nדי געלע לאַטע האָט געפֿלאַמט פֿון הינטן און פֿון פֿאָרנט,\r\nדאָס האַרץ און מאַרך געברענט און אױסגעברענט,\r\nדי זון — די געלע לאַטע האָט געגרימט, געצאָרנט,\r\nדי זון האָט יעדן אונדזער טאָג מיט ליכט געשענדט!\r\n\r\nװי  האָט זי צוקוקן געקאָנט די אַלע גרױלן!\r\nװי האָט זי צוהערן געקאָנט דעם בלוט־געשרײַ?\r\nװי האָט די זון געקאָנט בײַ זיך עס פּועלן —\r\nפֿאַרװאַנדלט װערן אין אַ קװאַל פֿון צער און װײ?!\r\n\r\nװי האָט זי עס — די זון — די גאָב פֿון אַלע גאָבן —\r\nפֿאַרװאַנדלט אין אַ געלער לאַטע אַל׳איר גאָלדן טראַכט?\r\nװי האָט זי   ז י ך   נישט לעבעדיקערהײט באַגראָבן\r\nפֿאַר חרפּה גרױסער אין דעם חשכות פֿון דער נאַכט?!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_23', 'י [24]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'אָ, אױב צו אױסמישונג עס פֿירן אונדז די װעגן,\r\nדורך אומפֿאַרמײַדלעכקײט צו דעם מיר װערן איצט געפֿירט,\r\nטאָ װער באַרעכענען װעט קאָנען דעם פֿאַרמעגן,\r\nװאָס געטלעכקײט און מענטשלעכקײט ס׳פֿאַרלירט!\r\n\r\nװי קאָן דער גורל, אין זײַן בלינדקײט דער פֿאַטאַלער,\r\nדעם היזק מעסטן — לפּנימדיק פֿאַרשלײַדערט און פֿאַרשטעלט?\r\nװאָס װײסן דען די מעסיאַנישע טעותים־חשבונדיקע פּראַלער,\r\nװאָס מיט מענטשן־בלוט און פּאַדלע באַמיסטיקן אַ װעלט?\r\n\r\nװען װערן זאָל דורך דעם דאָס מענטשן־קינד געבעסערט —\r\nאיז קנאַפּ ס׳געװין, מיט אײגנקײט פֿון איטלעך פֿאָלק — אין אַ פֿאַרגלײַך,\r\nאוממעגלעכקײט מיט צװאַנג נישט אײן מאָל האָבן זיך געמעסערט,\r\nכאָטש אױסגעמיטן זיך אין שטענדיקן געװײַך —\r\n\r\nאון דאָך אַ־יעדער טײַך, געצױמט דורך זײַנע ברעגן,\r\nדעם סוף זײַנעם אין ברײטן װײַטן ים פֿאַרלירט:\r\nאָ, אױב צו אױסמישונג עס טרײַבן אונדז די װעגן\r\nאון צו דער אומפֿאַרמײַדלעכקײט מיר װערן דאָך געפֿירט —', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_24', 'י [25]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'און אױב ס׳האָט נישט געהאָלפֿן פֿון דעם װױל די ברכה,\r\nװאָס אונדזער װאַנדער־טריט האָט אױף דער ערד געזײט,\r\nאון אױב די ערשטלינג־זאַנגען שטורעם האָט געבראָכן,\r\nאון בענטשונג און גענאָד האָט װינד־און־װײ פֿאַרװײט —\r\n\r\nאון אױב ס׳איז   נ י ש ט   געװאָרן פֿונם גר זאבֿ עם כּבֿשׂ,\r\nאון שעפּס אַפֿילו האָט באַקומען װעלפֿ׳שע צײן,\r\nאון אױב נאָר אױפֿגעגאַנגען זענען װילדגראָזן און פּלעװעס,\r\nאון הפֿקר איז געװאָרן מענטש און זײַן געבײן —\r\n\r\nאון אױב צעבראָכן זענען פֿונם רעכט די װאָג און שאָלן,\r\nאון װײַזער װײַזט דעם עיקר תּמיד פּונקט פֿאַרקערט, \r\nאון לעבנס־זױמען איז געװאָרן זרע לבֿטלה,\r\nנאָך ערגער — זױמען צו דעם שלאַכטונג־פֿלײש געמערט —\r\n\r\nיאָ, אױב ס׳איז אַלץ באַשטימט — אױף שטױב און אַש צעמאָלן,\r\nאון ס׳איז אַ ברכה לבֿטלה אונדזער בענטשונג צו דער ערד —\r\nאיז אַפֿשר טאַקי גלײַכער, װען די װיסטע קללה\r\nאָט דעם חורבן אונדזעריקן ביזן סוף צעשטערט!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_25', 'י [26]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'און טרעפֿן אַזױ — אין יעמערלעכע מענטשן־תּקופֿות,\r\nװען פֿעלקער װערן אומזיניק פֿאַרװאַנדלט אין צעװילדעװעטע הינט,\r\nאָ, דעמלט איז בחנם יעדער מי, אומזיסט דאַן יעדער רוף איז,\r\nאומזיסט איז — א מ ת   און דאָס שלײַדערן פֿון תּפֿלות אױפֿן װינט —\r\n\r\nדאַן שטײ איך בלינד ביז אַ שגעון — אױגן אױסגעשטאָכן —\r\nצו זײַלן פֿון דעם װאַקלדיקן קיום עולם צוגעשמידט,\r\nאון איבער מיר נבֿלה־ראָבן מיט די פֿליגלען שװערע פֿאָכן,\r\nאון װוּנדערלעך — עקשנות מײַנע װערט נאָך   מ ע ר   געגליט —\r\n\r\nאיך פֿיל, װי פֿון מײַן מידיקײט עס שטײַגט אַ כּוח אומגעהױער,\r\nװי מיט אַ גבֿורה צאָרניקער עס װערן פֿול די הענט —\r\nאָט באַלד װעל איך די זײַלן פֿון שגעון און פֿון טרױער\r\nאױפֿטרײסלען — און חרובֿ װעלן װערן װענט און פֿונדאַמענט —\r\n\r\nעס װאַקסט און בליט די קראַפֿט פֿון פּײַנלעכער נקמה,\r\nװאָס אין דער יעמערלעכקײט װאָיעט חיה׳ש, שטום,\r\nאון סוף כּל סוף — איך   ל ױ ב   און   ב ע נ ט ש   דעם אױבערשטן, זײַן ליבן נאָמען,\r\nװאָס   א י ם   מיט אונדזער אומגליקלעכער װעלט איך נעם אַרום.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_26', 'י [27]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'די שלאַנג פֿון דעם פֿאַרלױרענעם גן עדן, דער נחש הקדמוני\r\nאַרױפֿגעקלעטערט האָט איצט אױף אַן אױסטערלישער הױך,\r\nאון װוּנדער־איבער־װוּנדער — ממש ס׳איז צום שטױנען,\r\nװי קלעטערן מען קאָן און   ד װ ק א   אױף אַ בױך.\r\n\r\nדי שלאַנג האָט אַזש צום אָדלער־נעסט דערקלעטערט,\r\nזי קרײַזט מיט גיפֿט־צונג, און זי שפּרעכט אַ שפּרוך מיט קלאַפּער־קול,\r\nאון חוזקט אָפּ פֿון אַלץ, און   ה ױ כ ק ײ ט   שמעטערט,\r\nבאותות ומופֿתים װײַזט זי: שמוציק איז קרישטאָל!\r\n\r\nאון אָט — אַרומגעשלאַנגט דעם קיניגלעכן אָדלער גופֿא\r\nמיט קריכעדיקער קלעפּיקײט פֿון בלאָטע־גוף —\r\nהערט באַרג און טאָל איר יובלען, איר נצחון־רופֿן,\r\nאון שטײט אין הינהערפּלעט געפּלעפֿט, און טיף געפּרוּװט,\r\n\r\nעס װערט געגאַפֿט אױף נידערגאַנג פֿון „דרך ארץ“,\r\nװי ס׳פּרוּװט די שלאַנג אין כּשוף־קרײַז פֿון שרעק\r\nדעם אָדלער — אונדזער שטאָלץ — פֿאַרװאַנדלען אין אַ שרץ\r\nמיט אוממאַכט גװאַלטיקן, װען אַלץ האָט זיך געעקט. ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem');
INSERT INTO `poem` (`poem`, `title_y`, `poet`, `reader`, `date`, `text_y`, `context`, `rec`, `img`, `img_src`, `source`, `public`, `genre`) VALUES
('moyshe_broderzon_27', 'י [28]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'איך שטײ אױף גרעניצן, פֿון יעדער זײַט געטריבן:\r\nפֿון מזרח, און פֿון מערבֿ, און פֿון צפֿון, און פֿון דרום —\r\nאון אַרום מיר — קײן סימן ליכט איז אױסגעבליבן,\r\nס׳איז אױסגעלאָשן אַלץ אין דעם שגעונות־לעפּראָזאָריום.\r\n\r\nס׳איז איטלעך װאָרט פֿון זײ — צרעת, פֿאַרניכטונג,\r\nאון סיפֿיליטיש פֿאַלן פֿױלקײטן — פֿון גאַנצע תּקופֿות שטיקער,\r\nאון גרעניצן — אַרום, און קרעציקײט אין יעדער ריכטונג.\r\nקײן שום פֿאָרױס אין ערגיץ נישט, און קײן צוריקקער.\r\n\r\nמיליאָנען גײען אױס אױף אָט די גרעניצן געזאַמלט\r\nמיט טױט פּאַמעלעכן פֿון דעם יסורימדיקן עלנט,\r\nבעת די מכּלומרשטע גוטהאַרציקײט דערשראָקן שטאַמלט,\r\nאון קריכט אין הינטישע קאָנורעס, אױף די הינטערפֿיס זיך שטעלט.\r\n\r\nאיך שטײ אױף גרעניצן — דעם הונגער־טױט געשלײַדערט צום פֿאַרצוקן.\r\nצװישן גרעניצן איך שטײ, געבײַטשט פֿון די צרעת־זאַװיערוכעס.\r\nעס יאָגן צוג־װינטן, װאָס טרײַבן אָן מבֿולבלדיקע צוגן\r\nפֿון גרעניץ מיט יעמערלעכן פֿײַפֿן־געניצן — צו אַלדי־רוחות!', NULL, NULL, 'moyshe_broderzon_27.png', ' גראַפֿישע פֿאָרמירונג און פֿאָטאָמאָנטאַזשן: יהודה לעװין, פּנחס שװאַרץ; טעכנישע לײטונג: אהרן אָפּפּענהײם; פֿאָטאָ: מ. גראָסמאַן, ה. לערסקי; קלישן: „cynkofoto“ לאָדזש, שרודמיעיסקע 32. י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, 1939.', 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_28', 'י [29]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'די צײַט האָט אָנגעהאָנגען מיר אױף האַרץ אַ שטײן אַ שװערן,\r\nאון איר באַפֿעל איז צו מײַן אױסגאַנגלאָזן דור:\r\nװען ס׳איז נישטאָ װער האַרץ און מוח זאָל דערהערן —\r\nטאָ װאַרף אין װאַסער טיף דאָס האַרץ, צו אַלדי שװאַרצע יאָר!\r\n\r\nעס זענען קײן דערקלערונגען נישט גילטיק, קײן תּירוצים\r\nמיט סבֿרות און פֿאַרענטפֿערונגען כּלומרשט קלוג,\r\nדער שװאַרצער יאָר — צי אירץ אים חניפֿהדיק, צי דוץ אים —\r\nער האָט דיך מיט דײַן לײַב און לעבן, מיט דײַן האַרץ — גענוג!\r\n\r\nאױף אױסברוך פֿון דער פֿוריע איז נישטאָ קײן תּירוץ,\r\nאױף פֿעלקישע שגעונות, װען די אַלע, װי אײן מאַן, \r\nפֿאַרװאַנדלט װערן אין אַ מוקצה־מחמת־מיאוסן שרץ,\r\nצי גאָר אין אױפֿגעקאָכטן שװעבל־עיפּושדיקן האַס־װוּלקאַן.\r\n\r\nמײַן אָרעם האַרץ מיט שװערן שטײן, װאָס אָנגעבונדן, \r\nמיט װײ און קלעמעניש, װאָס האָט קײן גרעניץ און קײן שיר,\r\nװען אין דער װאַסער־טיפֿעניש דו   װ ע ס ט   שױן זײַן פֿאַרשװוּנדן,\r\nצי װעל איך אױף   א ײ ן   רגע קאָנען אױסקומען אָן דיר?!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_29', 'י [30]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'ס׳װערט גאָרנישט דאָך פֿאַרפֿאַלן, גאָרנישט נעלם\r\nאין אומאױפֿהערלעכן געשיכטע־גאַנג,\r\nאון כאָטש מיט כּישוף־שפּרוכן און באַשװערונגען פֿאַרשטעל אים,\r\nקומט אָן צוריק דער װײַט־געצילטסטער בומעראַנג.\r\n\r\nס׳קערט אום זיך בליק און קלאַנג — דורך װײַטן עכאָ\r\nצוריקקומט יעדער טאַט מיט עונש און מיט שׂכר,\r\nדי לעסטערונג צוריקטרעפֿט דעם פֿאַרשװעכער,\r\nמיט נאַרישקײט עס װערט באַצאָלט דעם נאַר.\r\n\r\nנאָך נישט געװען דער פֿאַל פֿון אומגערעכטער שױנונג,\r\nנאָך נישט געװען דער פֿאַל פֿון דורכגעהיפּטער שטראָף:\r\nצי פֿרי, צי שפּעט — יאָ, צו דער צײַט װעט קומען די באַלױנונג!\r\nס׳איז נישט אמונה בלױז, בטחון און פֿאַרהאָף.\r\n\r\nדאָס איז   ג ע ז ע ץ — געזעץ פֿון קיום אַלט און נײַעם,\r\nװאָס שטאַרקער איז פֿון דעם מלחמה־שטאָל,\r\nדי עװלה באַצאָלט װערן עס װעט כּפֿל כּפֿלים —\r\nצום   ל ע צ ט ן   סוף — צום   ל ע צ ט ן   מאָל!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_30', 'י [31]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'נישט   א י ך   האָב אױפֿגעװעקט אין אײַך די חיה רעה,\r\nנישט  איך האָב אײַך צום װיסטן גורל אײַערן דערפֿירט,\r\nנישט איך האָב אײַך באַשאָנקען, נישט אױסגעצײכנט פֿאַר דער גזלאָװאָיע,\r\nנישט צוליב מיר איר װאָיעט פֿונם זין גערירט!\r\n\r\nנישט איך אױף אײַך געצײכנט האָב דעם קין־צײכן,\r\nנישט איך געבראַכט האָב פֿעלקער אײַערע צו שאַנד,\r\nנישט איך געטאָן האָב מוחות אײַערע פֿאַרװײכן,\r\nנישט איך געמאַכט האָב צום פֿאַרלירן אײַך ס׳פֿאַרשטאַנד!\r\n\r\nנישט איך געמאַכט האָב פּוסטקײט אײַער צום רעש׳ן,\r\nנישט איך פֿאַרקנעכט האָב פֿעלקער צו אײן מאַן, \r\nנישט איך בכּוח בין די חרפּה פֿון דער תּקופֿה אָפּצוּװאַשן —\r\nנישטאָ אַ ים אַזאַ — אַזאַ־מין גרױסער אָקעאַן!\r\n\r\nהײַנט װי זשע זאָל איך האָפֿן אין מײַן טיף רחמנות,\r\nאַז אָנקומען עס קאָן אױף אײַך אַן אױפֿלױכט אױף דאָס נײַ,\r\nאַז כ׳קאָן שױן אײַך נישט העלפֿן, און בחנמדיק מײַן טאָן איז —\r\nװען כ׳װיל אַפֿילו טאָן אױף װעלט און זיך מיט בלוט אַ שפּײַ!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_31', 'י [32]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'אין טיר און טױער קלאַפּט פֿאַרצװײפֿלט אָנזאָג פֿונם קריג,\r\nבעת קינדער װערן אױסגעװיגט אין שׂנאה,\r\nבעת די פֿאַרנונפֿט געבראָכן האָט זיך האַלדז און דעם געניק,\r\nאון אַ פֿאַרגװאַלטיקטע איז זי אַװעק צו דעם שגעון דינען —\r\n\r\nמיט האַרץ און אױגן קוק איך אױפֿגעריסן,\r\nװי אונדזער צײַטיקע, ב אַ י אָ ר ט ע   צײַט\r\nעס שפּילט זיך אין מטורף־שפּיל אין מיאוסן,\r\nאון װי דעם מיטלאַלטער שלעפּט מען פֿון אַ־יעדער זײַט.\r\n\r\nדער פּחד נעמט מיך אום, װען כ׳זע זיך אָפּגעזונדערט,\r\nװען כ׳װער פֿון זײ, די אומגליקלעכע, אױסגעטײלט —\r\nאָ, װען איך קאָן אַרײַנװאַרפֿן צו אײַך די זון דאָרט,\r\nאַז אױפֿרײַסן זאָל האַס־געשװיר, און װערן זאָלט איר אױסגעהײלט!\r\n\r\nאָ, װען איך קאָן עס טון — נישט בלױז אין חלומען און טראַכטן,\r\nאון   ז ו ן    פֿ ו ן    שׂ כ ל   ברענגען אײַך פֿון לױטערן פֿון קװאַל —\r\nװען איך אַלײן קאָן פּטור װערן פֿון מײַן עקל און פֿאַראַכטונג,\r\nאָ, װען איר קאָנט אַנטלאַסטן מיך פֿון סם־המות־גאַל!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_32', 'י [33]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'באַװײַזט דעם נס: יאָרטױזנטער צו פּראַװען גלות,\r\nאין װאָגלען צװישן פֿרעמדקײטן און נױט!\r\nס׳איז נישט קײן מעשׂהלע, װאָס הױבט זיך אָן מיט „אַן אַמאָל איז“,\r\nנאָר שטענדיק און אױך איצט באַגלײט אונדז שאָטן פֿונם טױט!\r\n\r\nער לאָזט נישט אָפּ, און קוקט אונדז שטענדיק פֿון די אױגן,\r\nדער פּחד גײט אונדז נאָך אין אונדזער דרך טריט נאָך טריט,\r\nקאָשמאַר, דער בײזער חלום װערט בײַ אונדז — געשטױגן און געפֿלױגן,\r\nאון פּײַן און שרעק מגולגל װערן אין דער תּפֿילה און דעם ליד.\r\n\r\nװי אײדעלן מעטאַל איז פֿרעמד דאָס פֿרעסעניש פֿון זשאַװער,\r\nאון אױף דעם פֿלאַם געגליט עס   ז ו נ י ק ט   זיך צו רײניקײט דאָס גאָלד,\r\nאַזױ מיר גליען נאָכאַנאַנד אין דער   אַ ה בֿ ה ־ תּ א װ ה,\r\nאון ס׳לעבן און די פֿרײַ מיר האָבן איבער אַלעם האָלט!\r\n\r\nצי װאָלט איר דען געװאָלט מיט אונדז גלות גײן, איר אַלע,\r\nאון װאָגלען, װוּ די קדושה פֿון דעם מענטש באַפֿעלט?\r\nצי װאָלט איר דען געקאָנט אױך זען, װי צו משיחות װערן מיר נתגלה?\r\nצי װאָלט איר אַזאַ מזל אױסגעװעלט?!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_33', 'י [34]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'מײַן ברודער אָרימער, באַבילט פֿון אַלע כּלבֿים דולע,\r\nמײַן מידער ברודער, װאָס באַשפּיגן ביזט מיט גיפֿט,\r\nמײַן שטילער ברודער, װאָס פֿון האַרץ פֿון דײַנעם דעם יסורים־פֿולן\r\nדאָס בלוט פֿון צער דיר אומאױפֿהערלעך טריפֿט —\r\n\r\nצי האָסטו נישט געזען אַ װעלט — אין כּישוף פֿון לבֿנה,\r\nװען גאָט און מענטש און אַלץ פֿאַר דיר געװען איז כּולו   מ אַ י,\r\nצי דאַרף איך דיר די ליבשאַפֿט דײַן דערמאָנען,\r\nאַז דו געדענקסט זי גוט, און איצט זי לעבט נאָך סײַ־װי־סײַ?\r\n\r\nאון צי געדענקסטו נישט, אַז װען אין נעצן פֿון די שטערן,\r\nאין תּכלת־ליכט פֿון נאַכט דו ביזט געהילט —\r\nדערהערסטו אָפֿט די שיכּור־טריט, װאָס חלום בלױ צעשטערן,\r\nדערהערסטו אומװירדיקע שׂנאה, רוגזדיק צעבילט —\r\n\r\nדו גײסט מיט דער געליבטער דײַנער — מ י ט    ד ע ר    װ ע ל ט   געאָרעמט,\r\nבעת ס׳טוט אַ מיאוסקײט דער שיכּור׳ער אינמיטן גאַס —\r\nצי קענסטו בײז זײַן אױף זײַן אָרעמקײט געװאָרעמט,\r\nצי קאָנסטו זיך דערפֿון באַלײדיקן און זײַן אין כּעס?!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_34', 'י [35]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'אין שײַטערהױפֿנס פֿון דער שרעק דערװידער װילן אונדזערן געװאָרפֿן,\r\nגעטריבן אין די פֿלאַמען פֿון אַ־יעדער מערדערישער שלאַכט,\r\nמיר װײסן דאָס, װאָס װיסן אַלע װאָלטן עס באַדאָרפֿן,\r\nװאָס האָבן איבער גאַנג פֿון אײביקײט מיט אױגן אָפֿענע געװאַכט —\r\n\r\nאין שײַטערהױפֿנס פֿונם פּײַן, דורך שטורעם פֿונם האַס געטריבן,\r\nפֿאַר תּמיד, תּמיד, תּמיד אומגערעכטער זאַך,\r\nװאָס קאָנען אױפֿטון מיר, די אפֿשר אײנציקע אין לעבן־ליבן?\r\nװאָס װײסט פֿון ימים־טיף די אױפֿגעשטורעמטע די פֿלאַך?\r\n\r\nאין שײַטערהױפֿנס פֿונם צער מען װיל אונדז צו דעם אַש פֿאַרװאַנדלען:\r\nדי אוממעכטיקע גליען אונדז — צו זײער װיסטער שאַנד,\r\nדי בלינדקײט זײערע — װי טרױעריק — װערט מיסטעריעזע האַנדלונג,\r\nאון מיט דער   א ו מ מ אַ כ ט   פֿירט די מערדערישע האַנט.\r\n\r\nאין שײַטערהױפֿנס די צעפֿלאַקערטע פֿון שׂנאה־תּאַװה\r\nעס װערט דער אמת הײליקסטער פֿאַרקרימט און אומגערעכט —\r\nװוּ לױפֿן איצט פֿון   ז י ך, װען ס׳יאָגט דער האַס, די פֿײַער־לאַװע\r\nפֿון דעם װוּלקאַן — די אױפֿגעװעקטע רוחות־נעכט?!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_35', 'י [36]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'איך הער גענױ און בולט איצט דאָס צײלן פֿון די רגעס,\r\nדאָס קלאַפּן דאָס מעכאַנישע, דאָס אָפּגעמאָסטענע אָן זין —\r\nאיך װײס עס נישט אױף קלאָר,  נאָר כ׳פֿיל אױף מײַנע טעג איז\r\nאַװעקגעשטעלט אױף לױער — אַ טײַװלשע מאַשין —\r\n\r\nאיך זע עס נישט, אױף װעלכער שעה ס׳איז אָנגעשטעלט דער זײגער,\r\nנאָר כ׳אַן, אַז אָנגעלאָדנט די מאַשין עס איז מיט גרױל,\r\nאַזאַ איז פֿון טאָג־טעגלעכקײט דער גאַנג און שטײגער,\r\nװאָס לאָזט קײן פּאַרע נישט פֿאַר שרעק אַרױס פֿון מױל!\r\n\r\nאָט באַלד װעט זי דאָך אױפֿרײַסן, מיט דעם שגעון עקספּלאָדירן, \r\nװער װײסט — מיט גאַזן פֿון געיאָמער, צי גאָר געלעכטער־דינאַמיט,\r\nאָט בלײַב איך שטײן, און קאָן זיך פֿון דעם אָרט נישט רירן:\r\nדי טײַװלשע מאַשין עס איז   א י ן   מיר שױן אין דערמיט —\r\n\r\nבאַלד קאָן׳ס געשען — בעת אױסגאַנגלאָזיקײט אַ יעדער װעג איז —\r\nבאַלד קאָן׳ס געשען — אין בלוט ט׳צושפּריצן זיך מײַן יעדער גליד —\r\nאיך הער גענױ און בולט ס׳צײלן פֿון די רגעס:\r\nצי װײסט איר נישט, אַז פּונקט אין מיטן אײַך עס שטײט דער ייִד?', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_36', 'י [37]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'נישט איטלעכער עס האָט געהערט אַװדאי\r\nדי אױסטערלישע הײליקע באַלאַדע פֿון דער װאָר:\r\nגעװען איז׳ס בעת אַ גיהנומדיקער קאַנאָנאַדע\r\nאין אײנעם אַ פֿאַרשאָלטענעם, אַן אומגעקומענעם מלחמה־יאָר.\r\n\r\nאין אײנעם אַזאַ יאָר, װאָס חסר דעהדיקע זינגערס עס באַזינגען\r\nאין האַרץ־געלײמטקײט, אינם אומזין און אין מענטש־פֿאַרראַט,\r\nגעשטאַנען איז די שטאָט געקלעמט אין פֿײַער־רינגען,\r\nאון ערד און הימל האָט געפֿלאַקערט אינם חשד —\r\n\r\nאין אַלע זײַטן האָבן טױט געזײט די אומשולדיקע תּמיד־שׂונאים,\r\nמיט בראַנד און פֿײַער האָט געשפּיגן קריג און נאַכט \r\nדעם מלאך המות אין זײַן גרױזאַם־בײנערדיקן פּנים —\r\nהאָט ביקס און קױלנװאַרפֿער און האַרמאַט שגעונדיק געלאַכט.\r\n\r\nאָ, דעמלט — אין דערזעלבער צײַט — דעם האַס, װאָס נישט פֿאַרענדיקט נאָך איז,\r\nװאָס ס׳װײסט דער טײַװל נאָך, װי לאַנג עס איז זײַן שיר —\r\nעס האָבן זקנים, װי להכעיס געלערנט אין ס׳בית מדרשל ס׳מסכת ברכות —\r\nזײַטס מוחל אונדז: דאָס קאָנען דװקא — מ י ר!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_37', 'י [38]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'צום אָנהױב איז דאָס װאָרט געװען, װאָס טאַט עס איז געװאָרן,\r\nדי בריאת עולמדיקע, שעפֿערישע, לעבעדיקע טאַט,\r\nמיט פֿלאַמען־פֿײַערן עס האָט אַרױסגעשלאָגן פֿונם דאָרן,\r\nװוּ — גאָט זײַן הײליקײט און רו עס האָט געהאַט —\r\n\r\nדערנאָך האָט װאָרט געפֿרוכפּערט זיך, געמערט זיך,\r\nבהדרגהדיק געװאָרן אױסגעצערט און אָפּגעװעלקט, און אױסגעבלאַסט,\r\nאון איצטער גוססן די שטאַרקסטע: ל א    תּ ג נ ו בֿ   און  ל א    תּ ר צ ח,\r\nדי דברות צען אַראָפּגעגעטערטע מיט פֿײַער־האַסט!\r\n\r\nאַצינד אַ־יעדער װאָרט דורך שקר באַלד איז אָפּגעריבן,\r\nאון זינקט אין הפֿקרשן, אין אומברחמנותדיקן זנות,\r\nװען ס׳זאָל און דאַרף באַדײַטן אונדזער קדושה, אונדזער ליבע —\r\nדאָס װאָרט פֿאַרליגנערישטע אונטערגײן עס מוז!\r\n\r\nאון דאַן ערשט, אױפֿדאָסנײַ איבערגעשמידט, איבערגעבױרן,\r\nעס װעט   אַ ל פֿ ע ל ק י ש   פֿונם כאַאָס דונערן אַ כאָר,\r\nאַריבער אַלדי־פֿינצטערניש און עלנטקײט און מורא\r\nאַ נישט־געװעזענעם און נישט־געזעענעם: י ה י    א ו ר!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_38', 'י [39]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'קאָן זײַן דער משפּט איז גערעכט — ס׳קומט אונטערגאַנג אונדז אַלע,\r\nקאָן זײַן — נישט איבערטריבן איז דער האַרבער איצטיקער גזר דין,\r\nקאָן זײַן — נישט העלפֿן װעט קײן טענה און קײן יעלה,\r\nדער לעצטער אורטײל איז — אַ טױט דעם מענטשן־מין!\r\n\r\nנישטאָ קײן װידערשטאַנד — אַזױ געפּסקנט איז — פֿאַרפֿאַלן,\r\nדער אונטערגאַנג קומט אָן מיט גײַסטלעכן און תּליון — האַנט בײַ האַנט,\r\nאױף אַרבע מיתות בית דין די ברוטאַלע\r\nאיז, דאַכט זיך, צוגעגרײט איצט פֿאָלק און לאַנד.\r\n\r\nנאָר אצבע אלקים עס שיקט נישט איצט קײן מבול,\r\nאון נישט דורך בליץ און דונער נענטערט זיך דער פּסק,\r\nאױף װעלכן ס׳איז דער חוטא אומשולדיקער גרײט, קאַפּאַבל —\r\nגעהױבן איז אױף אונדז נישט שאַרף פֿון שװערד און האַק —\r\n\r\nנאָר פֿון אָראַנגוטאַנג אַ האַנט — אַ האָריקע, אַ רױע —\r\nזי װערגט בײַם האַלדז, מיט שטאָלן־נעגל אונדז די אױגן שטעכט.\r\nװײ, דערטרונקען װערן אין אַ זומפּ פֿון אומצוכט און פֿון צואה —\r\nאַ שטראָף אַזאַ די שׂרידי פּליטה פֿונם מענטשן־מין פֿאַרשװעכט!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_39', 'י [40]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'אין יאוש מײַנעם פֿאַר דער שפֿלות, פֿאַר געפֿאַלנקײט פֿון מענטש־מחבל,\r\nאיך פֿאַל אַװעק אין אומנחמהדיקײט פֿון די חושך־נעכט:\r\nאָ, ליבער גאָט, שיק דאָ אַראָפּ אױף   אַ ל ע מ ע ן   אַ מבול,\r\nאױף אָפּצושװענקען אַלץ, װאָס איז פֿאַרװילדעװעט און שלעכט!\r\n\r\nאַ מבול זאָל איצט זײַן — עולמות אַלע מעגן חרובֿ װערן —\r\nקײן תּבֿה׳ס דאַרף מען נישט — אַפֿילו פֿאַרן חלום און געדאַנק,\r\nפֿאַרטרונקען װערן מעגן זון, לבֿנה, שטערן —\r\nזאָל קומען, טאַטע הימלדיקער, װיסטער אונטערגאַנג!\r\n\r\nאַז דורגעזאַפּט איז ערד מיט שקרים, בלױזן ליגן,\r\nאין בלוט געװײקט איז אַלדאָס לעבעדיקע אױף דער ערד:\r\nאַזעלכע אומגעלומפּערטע מפּלות און נאָך נאַרישערע זיגן —\r\nאַז אַלץ, װאָס גלײַך — איז האָפֿנונגסלאָז איבערגעקערט!\r\n\r\nנאָר װעט דען מבול העלפֿן, טאַטע האַרציקער, דו, טאַטע־פֿאָטער,\r\nאון װידער האָסטו צוגעזאָגט — אַ מבול װעט נישט זײַן,\r\nטאָ שיק אַראָפּ דעם מענטש אין דורשטיקײט אין זײַנער טל ומטר,\r\nאון צו דעם דיכטער ניכטערן — די טראָפּנס שיכּרות־װײַן!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_40', 'י [41]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'דער גורל   א ו נ ד ז ע ר ע ר   האָט אָנגעטון אײַך גלױבן־ברילן:\r\n— דורך דעם־אָ גלאָז געשליפֿענעם, איר װעט דעם גאָט דערזען —\r\nאיר װעט דערמיט דעם דורשט פֿון מענטש און זײַן באַשטימונג שטילן,\r\nאון נסים — נסים איבער נסים װעט איר נאָנט לעם זיך דערזען!\r\n\r\nאיר װעט אױף בערג אַרױפֿשטײַגן פֿון טאָלן פֿלאַכע,\r\nאון הױך װעט איר באַגרײַפֿן, װאָס ס׳איז גליק,\r\nאיר װעט געניסן פֿון דער   פֿ ר ײ ד: ואָהבֿתּ לרעך,\r\nאון דאַן פֿאַרגעסן צו דער חיה רעה אײַער װעג צוריק —\r\n\r\nנאָר צו דער חיה׳שקײט צוריק עס ציט די שקלאַפֿן,\r\nצום   ק ל ע ט ע ר ן   אױף פֿלאַך פֿון דר׳ערד — אױף אַלע פֿיר —\r\nאון מיט די ברילן מאַכן נאָר אַן אָנשטעל בלױז צו אַפֿן,\r\nאין זײער בלינדער בלענדעניש, װאָס איז אָן שיר!\r\n\r\nזײ טראָגן זײ אױף בױך און הינטן און אױף שמאָלן שטערן,\r\nאון שמעטערן אױף פּיצלעך זײ אױף שאַרף און טעמפּ פֿון שטײן,\r\nאון אין די װעגן פֿונם זען און הערן דרכים פֿון מזלות־שטערן,\r\nבלײַבן װײַטער   מ י ר   פֿאַראײנזאַמטע אַלײן.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_41', 'י [42]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'זיצן זײ אַלכעמיקער פֿון אונדזער פֿינצטערער בהלה —\r\nאון שטױסן צײנער װעלפֿישע אין סטױפּן פֿון דער שרעק,\r\nאון אמתן און שקרים די צעשטױסענע זײ מאָלן —\r\nמשלחתן, פֿאַרשלעפּטע קרענק און קאַליקעס און שלעק.\r\n\r\nזיצן זײ — אַלכעמיקער — און דרײען איבער רעדער פֿון געשיכטע,\r\nאון ברעכן אַקסן, לײגן שװערע שטײנער אױפֿן װעג — \r\nפֿון מוחות זײערע עס הױבן שטױבן זיך געדיכטע,\r\nװאָס יעדער סימן ליכט פֿאַרשיטן זײ אין אונדזערע די טעג.\r\n\r\nזיצן זײ — אַלכעמיקער — און קאָכן סמ׳ען אין רעטאָרטן,\r\nדי צינדער, אונטערצינדער פֿלעמלען שלאַנגען־האַס,\r\nאון לײגן פֿאַר דער װעלט אַרױס געשפּרענקלט־שולערישע קאָרטן,\r\nאון דראָען, קראַקען, װאָרענען: זײַט װיסן — „אױב, און אַז“ —\r\n\r\nאון אַז אַמאָל־אַמאָל מען האָט גערודפֿט כּישוף־שװינדל\r\nאון די אַלכעמיקער צו זײער שקר און צו חרפּה צוגענאָגלט —\r\nדאַן   ג י ל ט   הײַנט שטײן דער פֿילאָזאָפֿישער פֿון זײ און קינדלט\r\nמיט שפֿיכת דמים, מענטשן־לעסטערונג, באַגילדט — מיט פֿאַלשן גאָלד!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_42', 'י [43]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'זאָל נקמה זײַן עס איצט — צװײטױזנטיאָריקע די ראָסטן,\r\nװאָס פֿרעסן אױף די װאָרצלען פֿון דער ליבשאַפֿט־בלום,\r\nדערפֿאַר, װאָס שאול פֿון תּרשׂישׂ — פּױלוס דער אַפּאָסטאָל\r\nהאָט טראָציק אױסגערופֿן: „ציװיס ראָמאַנוס סום“?\r\n\r\nאָ, איצטער װאָלט עס זיכער נישט געקאָנט פּאַסירן\r\nאין שטאָט דער אײביקער, נאָך קנאַפּ צװײ טױזנט יאָר,\r\nאין שװאַרצן רױם, װוּ אױסגעשפּרײט האָט זיך די כּפֿירה,\r\nאון פֿירט צו חרפּה דעם פּלעבעאישן דעם טפּשות־דור!\r\n\r\nװען איצט פֿאַרהערט ער װערט, דער גאָטהײט־בירגער פּױלוס,\r\nאון ער דערקלערט, װי דעמלט: — בירגער כ׳בין פֿון רױם,\r\nװאָלט חוזק אים דאָך אױסגעלאַכט אױף קולי קולות,\r\nאון מיט אַ שטריק מען װאָלט געפֿירט אים צו אַ בױם —\r\n\r\nטאָ זאָל׳ס נקמה זײַן נאָך יאָרן די צװײ טױזנט,\r\nאין דעם פֿאַרמעסט פֿון װאָלף דעם רױמישן און גליל־לאַם,\r\nװאָס לעת עתּה קאָנען נישט אין רױם און צײַט צוזאַמען הױזן,\r\nבעת ראָסטן פֿון יאָרטױזנטער פֿאַרמעסטן זיך אױף פֿײַער־פֿלאַם!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_43', 'י [44]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'יאָ, ברודער מײַנער, גיב דײַן האַנט — איך װעל זי האַלטן,\r\nאון מיט דער אַנדערער פֿאַרשטעלן װעל איך דיר דײַן בליק, \r\nפֿאַר קוקן אינם גרױל דײַן בליק איך װעל באַהאַלטן \r\nדײַן בליק, װאָס   ז ו מ ט, װי אין די שפּינבעכצן אַ פֿליג —\r\n\r\nדײַן בליק איז פֿון אַ לאַם, אַזױ דערשראָקן,\r\nדײַן פּחד אַ   ב ה מ ה ש ע ר: — װאָס איז דאָ װאָס געשען?\r\nדו װײסט עס נישט: פֿאַרװאָס, פֿאַרװען עס שטומען די אַלאַרם־גלאָקן?\r\nדאָס גיהנום פֿאַר דײַן אױג — צום ערשטן מאָל דערזען.\r\n\r\nביזט בלינד און טױב געװען אױף אַלע עבֿר־זעאונגען און קולות,\r\nאון ס׳האָט דײַן חײ־שעה פֿאַרשטעלט פֿאַר דיר דעם עתיד־װעג,\r\nדעריבער — שרעק אוממענטשלעכע, דעריבער כּפֿול־שמונהדיק דער גרױל איז, \r\nאין   מ ײַ נ ע   און ממילא   ד ײַ נ ע   אפֿשר לעצטע טעג…\r\n\r\nאיך   װ ײ ס   אָבער פֿאַרװאָס, פֿאַרװען, און װי ס׳ט׳זיך אױסגעשטאַלטן,\r\nאיך װײס דעם סוף דעם אומפֿאַרמײַדלעכן פֿון אַלדאָס־בײז —\r\nיאָ, ברודער מײַנער, גיב דײַן האַנט, איך װעל זי האַלטן, \r\nװען אומשולדיקע שולד פֿון דיר עס טרינקט זיך אינם אַנגסטן־שװײס.', NULL, NULL, 'moyshe_broderzon_43.png', ' גראַפֿישע פֿאָרמירונג און פֿאָטאָמאָנטאַזשן: יהודה לעװין, פּנחס שװאַרץ; טעכנישע לײטונג: אהרן אָפּפּענהײם; פֿאָטאָ: מ. גראָסמאַן, ה. לערסקי; קלישן: „cynkofoto“ לאָדזש, שרודמיעיסקע 32. י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, 1939.', 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_44', 'י [45]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'עס מיט זיך איטלעכער אױף שטײגער אײגענעם דעם יאוש אָפּצוּװענדן:\r\nטו   א י ך   עס דורך די שיפֿברוך־רעשטלעך האָפֿענונג און טרײסט.\r\nאון ער — מײַן שװאַרצער ברודער — דערצײלט   ז י ך   אַ לעגענדע\r\nפֿון דעם, למשל, װאָס דער יושר זײַנער אים דערצײלן הײסט:\r\n\r\n— אַנומלט איז׳ס געװען, אין װײַטער צײַט פֿון מעשׂה בראשית —\r\nדערצײלט ער — אָדם וחוה, קין, הבֿל — אַלע זענען שװאַרץ געװען\r\nאַזױ װי איך אַצינד, מײַן װײַסער פֿרײַנט, אױף זיכער כ׳װײס עס!\r\nאיך האָב עס אין דער   ז ע ע נ י ש   פֿון חלומען געזען —\r\n\r\nאון ס׳איז געשען אַזױ — אַז שװאַרצער קין האָט דערהרגעט הבֿל שװאַרצן,\r\nאון גאָט ברוך הוא, װוּ הבֿל איז — האָט אים געפֿרעגט,\r\nאיז מערדער־בלוט אַנטרונען קינען פֿון קאָפּ און האַרצן,\r\nאון בלײך און װײַס האָט ער זיך מיט זײַן חטא געקרעקט —\r\n\r\nפֿון דעמלט אָן די פּחד־בלאַסקײט טרעט נישט אָפּ פֿון דעם רוצח,\r\nאון די   ב נ י    ק י ן   זענען נאָך עד היום מערדער   װ ײַ ס,\r\nבעת מיר, די זין פֿון הבֿל, װײ — אַז אָך־און־װײ־אײַך —\r\nמיר זענען די קרבנות — זײַן ברודער־פֿרעסערישע שפּײַז! ', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_45', 'י [46]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'ס׳גליט אומעטום די ערד אַרונטער מײַנע טריט,\r\nאון אומעטום ברענט שׂרפֿהדיק דער הימל,\r\nס׳איז הימל־און־ערד און דער פֿאַרפֿלוכטער ייִד —\r\nס׳איז קױט און אומצוכט, פֿױלעניש און שימל.\r\n\r\nאיך קוק זיך אָן — אַ װילדע רעטעניש אַלײן —\r\nאַלײן איך קוק זיך אָן אױף בײזן װוּנדער:\r\nצי בין איך גרױס אַזױ, צי אפֿשר אַזױ קלײן,\r\nאיך — די רעטעניש פֿון דעם משוגענעם יאָרהונדערט?\r\n\r\nאין מספּר קלײן, פֿון אומעטום פֿאַרלױרן,\r\nזאָל   א י ך   דער הײװן זײַן, װאָס טעמפּקײטן עס ברױזט,\r\nזאָל איך עס האָבן די נישט־דאָ־געדאַכטן אױפֿגעיױרן,\r\nאון אַלע נישטיקײטן צו אַ   י ש   געגרױסט?\r\n\r\nזאָל איך עס זײַן פֿון גיהנום־אומגליק דער פֿערמענט,\r\nאון טאַקי אָט דערפֿאַר, װאָס זיך אַלײן פֿאַרגעס איך —\r\nאיך, װאָס קלאַפּ אין שערי רחמים מיט די אומבלוטיקע הענט,\r\nאיך, װאָס שטײ בײַם אױסלײז־טיר כּעני בפּתח?!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_46', 'י [47]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'מיר האָבן זיך אַנטקעגן קײנעם נישט פֿאַרשולדיקט, נישט פֿאַרזינדיקט!\r\nװער   א י ז   דער נזיר דער, װאָס װאַרפֿן מעג אױף אונדז אַ שטײן?\r\nהאָט שקר כּוח דען, אַראָפּצוברענגען אַ דערפֿינדונג,\r\nװאָס זאָל דערװײַזן, אַז גערעכט איז   ע ר, נאָר ער אַלײן?\r\n\r\nאין װיפֿל נײַע שלײערן פֿון רעכט און יושר זאָל ער זיך נישט הילן,\r\nאון װיפֿל טומאה־אױסברוכן דערקלערן — קדוש, טהור, רײן —\r\nפֿאַרבלײַבן   מ י ר   אַן עם קשה עורף, און אױף שדים־שפּילן\r\nענטפֿערן פֿאַרצװײפֿלט מיר, אָ ן    צ װ ײ פֿ ל — נײן, און נײן!\r\n\r\nקײן אינקװיזיציע־שענדיקונג װעט קײנעם אָסור ברענגען נוצן:\r\nנישטאָ אַ קראַפֿט אַזאַ, װאָס אַשפּה זאָל פֿאַרװאַנדלען אינם גליק, \r\nאון אױב אַזױ — אומזיסט די טרחא — מיר — מיר זענען נישט מרוצה,\r\nדעם יאָך פֿון אונדז — די דברות צען מיר װאַרפֿן נישט צוריק!\r\n\r\nמיר האָבן נישט געזינדיקט קעגן קײן שום עם ולשון,\r\nס׳איז קלאָר — מיר האָבן גוטס געזײט אין זײער רובֿ,\r\nנאָר זיך אַלײן מיר האָבן ביז צום אומזין אױסגעלאָשן,\r\nאון אָט דערפֿאַר מיר קומען אָפּ פֿאַר אַלעמען די שטראָף.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_47', 'י [48]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'ס׳איז קלאָר — װען זקנה־װעלקעניש אַרײַן איז אינם מענטשן־גלױבן\r\nאון ליבשאַפֿט־טאַט געװאָרן — אָפּגעפֿאַלן טרוקן בלאַט,\r\nהאָט   ס ר י ס ו ת   די אַלפֿעלקישע די פֿױסט דערהױבן,\r\nאון דבֿרי הימים אונדזערע עס זענען — בלױז פֿאַרראַט!\r\n\r\nדערהױבן איז די האַנט אַכזריותדיקע פֿונם סריס,\r\nדי נוקם ונוטרדיקע, שרצדיקע מערדער־האַנט,\r\nאון אַלע סבֿרות װעגן דעם, װאָס שקר און װאָס װאָר איז,\r\nאין דער ערבובֿיה — איז אָפּגעשפּילטער און פֿאַרלאָשענער פֿאַרשטאַנד.\r\n\r\nשטרױמט לאַנד אױף לאַנד מיט דראָונגען פֿון אַרבע מיתות —\r\nאײן מיתה פֿאַר דער אַנדערער איז מיאוסער אַלץ מער:\r\nאױף עובֿר בטלדיקײט אױפֿגעהױבן איז די האַנט פֿון סריסות,\r\nאון באַלד װעט זי אַראָפּלאָזן דעם טױט־קלאַפּ שװער.\r\n\r\nװער װעט זי אָפּװענדן, די פֿױסט די אומגעלומפּערטע ברוטאַלע,\r\nפֿון װעלכן הימל װעט אַ דונער אין פֿאַרמעסט אין פֿרוכטלאָזן אַרײַן — ?\r\nקום, אומקום — אונטערגאַנג — אָ,  ב ו א י    כ ל ה — ?\r\nקום אױפֿבלי נאָך דער זקנה־װעלקעניש אין געטער־שײן!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_48', 'י [49]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'דאָס װײסן   מ י ר — און אפֿשר מיר אַלײן עס װײסן,\r\nאַז כּל זמן עס איז אין ערגיצן פֿאַראַן נאָך גרױל,\r\nאַז כּל זמן אין מי אין שװערער באַשלאָגן מענשטן קאַלטע שװײסן —\r\nקאָן   ק ײ ן   בן אָדם נישט געניסן פֿון דעם גליק מיט פֿולן מױל.\r\n\r\nדאָס װײסן מיר: כּל זמן פֿאַראַן אױף ערד איז פּײַן און יאָמער,\r\nאון ס׳רײַסט זיך נאָך פֿון עמיצס האַרץ אַרױס אַן אױ —\r\nעס קאָן קײן שלימותדיקער גליק נישט זײַן — כּ ה    אָ מ ר —\r\nאין זײַן גרױסער מענטשלעכקײט — כּ ה    אָ מ ר    אַ ד׳!\r\n\r\nכּל זמן אַ קינד גײט אױס פֿאַר הונגער בײַ אַ מאַמעס פּוסטע ברוסטן,\r\nװעט קײן גענוס־טון קײן שום מענטש די פֿרעס צו זעט,\r\nעס װעלן קײן שום תּיקון האָבן לײַדנשאַפֿטן־לוסטן,\r\nאון פּוסטע רײד װעט קינדיקן דער נבֿיא און פּאָעט!\r\n\r\nדאָס װײסן מיר — אַז ס׳װעט נישט קומען קײן ישועה,\r\nאון קײן שום רו אין קײנעמס נישט געצעלט —\r\nמיר װײסן — אונדזער װעג עס איז אין שטענדיקן נישט רוען,\r\nביז אױסלײז ברענגען װעלן   אַ ל ע   גאָר דער װעלט!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('moyshe_broderzon_49', 'י [50]', 'Moyshe Broderzon', NULL, '1939-00-00', 'נישט אױף אַן אײזעלע אַ װײַסן אױף די װעגן פֿון בית לחם,\r\nנישט אָנגעקינדיקט דורך אַ שופֿר, צי אַ גלאָק,\r\nנישט דורך לױבגעזאַנגען, צי דורך לעסטערן און דורך פֿאַרשװעכונג,\r\nנישט דורך מלחמות אומזיניק־אומװירדיקע פֿון גוג־ומגוג —\r\n\r\nנישט דורך תּורות די פֿאַרפּלאָנטערטע און אױסגעשעפּטע,\r\nנישט דורך געפֿאַלנקײט, דורך יאוש און דורך נױט,\r\nנישט דורך אומברענגען נבֿיאי שקר די געקעפּטע,\r\nנישט דורך קײַקלען זיך אין דר׳ערד, שױן נאָכן טױט —\r\n\r\nנישט דורך אױסקליגלונג — דורך כּולו זכּאי, כּולו חײבֿ,\r\nנישט דורך פֿאַרנאַרישונג פֿון זעלבסט־מאַרטירערײַ —\r\nעס גײט אױף גאָרער װעלט אַ ליכט אַ נײַ אױף, \r\nאַ זון אַן אױסגעלײַטערטע — אַ   ל ע ב ן    נ ײַ —\r\n\r\nאון קומען װעט ער אין אַ־יעדנס טראַכטונגען און אַנען,\r\nפֿון דורכזיכטיקײט לױטערער געהײליקט און געבענטשט,\r\nער װעט צושמײכלען זיך אױף אַלע פּנימער:  פֿ אַ ר ש ט אַ נ ע ן —\r\nפֿאַרשטאַנען װעט מען האָבן, ס׳אַראַ נס עס איז דער גאָט און מענטש!', NULL, NULL, NULL, NULL, 'י, ליד אין פֿופֿציק קאַפּיטלען, משה בראָדערזאָן, H. Prowizor, Łódź, Wołczańska 21, 1939.', 1, 'poem'),
('raphiloo_shooshoo_0', 'לידער שמידער', 'Raphiloo Shooshoo', NULL, '2019-02-02', 'ליד שמיד,\r\nאַ ליד אױסגעשמידט.\r\nשלאָג אױס אַ ליד\r\nדו, גאָלדשמיד.\r\n— אָבער גיב מיר אַ מעשׂה.', 'Raphiloo Shooshoo published this poem on the front page of a newspaper he had bought the day before. The aim was to publicize his transition from poetry to long-fiction. \r\n\r\nThe remainder of the newspaper was filled with copies of the same poem in various typefaces as well as positive reviews of Shooshoo\'s previous work. These were soon discovered to have been forgeries. \r\n\r\nBecause he claimed fluency in 13 languages, was well-known for making a great display of false modesty, and because no one took an interest in his work, it is suspected that he himself is the translator of this poem into English. ', NULL, NULL, NULL, 'the book of truth', 1, 'story'),
('katerina_kuznetzova-wolfrum_0', 'גראַנאַדאַ', 'Katerina Kuznetzova-Wolfrum', NULL, '2019-02-24', 'די לופֿט איז דאָ פֿאַרפֿירנדיק און דיק,\r\nפֿול מיט פֿלאַמענקאָ־קלאַנגען,\r\nזי, מיט ציגײַנעריש משוגענע געזאַנגען,\r\nפֿאַרשיכּורט מײַן געהער, מײַן בליק.\r\n\r\nזײ אַלע קומען נאָך אַ מאָל צוריק —\r\nפֿון יעזוס מיט מוחמד אוראַלטע געראַנגלען,\r\nהיסטאָרישע טשיקאַװע בומעראַנגען.\r\nצו דעם יאָרהונדערט נײַסטן — אַלטע בריק.\r\n\r\nאיך בלאָנדזשע איבער גערטנער פּוסט־און־פּאַס,\r\nביז איך זעץ זיך אַראָפּ אױף װײַסער גאַס,\r\nמיר רעדן דאָרט מיט לאָרקאַ, טרינקען װײַן.\r\n\r\nס׳פֿאַלט איבער בערג די רױטע שקיעה־שײַן,\r\nאון װען ס\'אַנטשווײַגט דער שיכּורער פּאָעט,\r\nבלײַב איך אַלײן מיט טונקל סילועט.', 'A weird thing happened to me. I wrote a poem in Yiddish. Don\'t get me wrong—I did it not because I am pretending to be a poet. It was a purely rational and logical decision, but I should not bore you with details. So here it is, it\'s a sonnet called \"Granada,\" edited and significantly <em>farbesert</em> by Dov-Ber Kerler.\r\n\r\n		—Katerina Kuznetzova-Wolfrum', NULL, 'katerina_kuznetzova-wolfrum_0.jpg', 'Portrait of Garcia Lorca, Salvador Dali, 1924. ', 'דער „אױפֿן־װעב“ אוצר פֿון ייִדישע לידער', 1, 'poem'),
('malka_heifetz_tussman_2', 'נײג זיך צו מײַן שטילקײט [2] אַ קול', 'Malka Heifetz Tussman', NULL, '1979-01-00', 'הערן מײַן קול?\r\nאון\r\nאיך האָב געװאָלט \r\nדײַן קול הערן:\r\nדעם טעמבער אין דײַן קול,\r\nדעם אױפֿשפּיל פֿון קאָלירן אין דײַן קול.\r\nיעדער טראַף —\r\nקאָלירן אַ סנאָפּל.\r\nאַ װאָרט —\r\nכאָטש נעם\r\nאון די אױגן פֿאַרשטעל מיט די הענט\r\nאַנטקעגן קאָלירן־געבלענד.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'די גאָלדענע קײט, נומ׳ 100, 1979, תּל־אַבֿיבֿ.', 1, 'poem'),
('malka_heifetz_tussman_3', 'נײג זיך צו מײַן שטילקײט [3] ניט גענוג', 'Malka Heifetz Tussman', NULL, '1979-01-00', 'װערטער \r\nמיט טינט צו פֿאַרשרײַבן —\r\nמיר ניט גענוג.\r\n\r\nאותיות אין װערטער\r\nאױף טאָפּלט געטאָפּלט\r\nשאַטירן קאָלירן.\r\n\r\nאין שאָטן אַפֿילו\r\nפֿאַראַנען קאָלירן.\r\n\r\nאָ, צו כאַפּן דעם גלימער,\r\nדעם שימער!\r\n\r\nאַפֿילו אין שטילקײט\r\nקאָלירן.\r\nאַפֿילו אין עלנט\r\nגעבלענד.\r\n\r\nמיט שפּראָכן,\r\nמיט כּישוף\r\nפֿאַרממשן גלימער,\r\nפֿאַרזיגלען פֿון אות\r\nדעם קאָליריקן בלענד.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'די גאָלדענע קײט, נומ׳ 100, 1979, תּל־אַבֿיבֿ.', 1, 'poem'),
('malka_heifetz_tussman_4', 'נײג זיך צו מײַן שטילקײט [4] נאַריש פּנים', 'Malka Heifetz Tussman', NULL, '1979-01-00', 'דער „װײס־איך־װאָס“\r\nװאָס רופֿט אַרױס מײַן האַס\r\nאיז אַ רשע.\r\n\r\nדער „װײס־איך־װער“ װאָס\r\nרופֿט אַרױס מײַן כּעס\r\nאיז אַ ליגנער.\r\n\r\nאון דער װאָס\r\nרופֿט אַ שמײכל מיר אַרױס\r\nגיט מיר אַ \r\nפֿאַרליבט\r\nנאַריש\r\nפּנים.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'די גאָלדענע קײט, נומ׳ 100, 1979, תּל־אַבֿיבֿ.', 1, 'poem'),
('malka_heifetz_tussman_5', 'נײג זיך צו מײַן שטילקײט [5] פֿאַרזינדיקט', 'Malka Heifetz Tussman', NULL, '1979-01-00', 'אַ מידער \r\nדו ביסט געשטאַנען אָנגעלענט אָן בײַשטידל\r\nפֿון אָקערשט אױפֿגעשלאָגן כאַטקע דײַנער\r\nװאָס האָט געשמעקט מיט פֿריש געהובלט געהילץ.\r\nהאָסט געאָטעמט טיף,\r\nגעקילט דײַן הײסן קאָפּ אין פֿאַרנאַכטיקער גראָזיקער שטילקײט.\r\n\r\nװי דער שײַער מיט תּבֿואה נאָכן שניט\r\nאיז פֿול געװען דײַן קאָפּ מיט לידער.\r\nאון כ׳האָב אױף דײַן שטערן געלײענט די שורות\r\nװאָס לױפֿן אַרום אין דײַן מוח:\r\nריח פֿון ערד,\r\nגעבורט פֿון אַ גרעזל,\r\nאַ זערנע אין זאַנג —\r\nאָט דאָס איז געװען.\r\nאון איך האָב געבענטשט דײַן געזאַנג.\r\n\r\nאַ רײץ געטאָן האָט דיך\r\nמיט גלאַנץ און געבלענד\r\nדי יחסנטע גרױסענע טעמע —\r\n„כאַפּ מיך!“\r\nאון דו האָסט געטאָן זיך אַ ריס\r\nאון אַ יאָג,\r\nזי געכאַפּט און \r\nגעזינדיקט מיט איר.\r\nאון באַלד שױן פֿאַרזינדיקט די גרױסקײט\r\nפֿון קלײנינקער טעמע:\r\nבאָרװעסע פֿיס אין פֿאַרטאָגיקער ראָסע,\r\nריח פֿון ערד נאָך אַ רעגן,\r\nאַ גרעזל אַ שפּראָצל,\r\nאַ זערנע אין זאַנג. —\r\nאון מיר טוט אַזױ באַנג,\r\nאַזױ באַנג.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'די גאָלדענע קײט, נומ׳ 100, 1979, תּל־אַבֿיבֿ.', 1, 'poem'),
('malka_heifetz_tussman_6', 'נײג זיך צו מײַן שטילקײט [6] גענאַרניצע', 'Malka Heifetz Tussman', NULL, '1979-01-00', 'א\r\n— — — און איך בין אַנטלאָפֿן,\r\nאין מײַן חלום־לאַנד אַרײַנגעלאָפֿן,\r\nאון דער בײזער חלום \r\nאיז מיר נאָכגעלאָפֿן —\r\nאַ יאָר אַ גאַנצן מיך פֿאַרפֿאָלגט\r\nאין מײַן חלום־לאַנד.\r\n\r\nב\r\nאון די גרױסע זין מײַנע\r\nזײ שרײַבן:\r\n— — — דו ביסט אַװעק.\r\nמיר האָבן דײַנע גיכע טריט \r\nדיר נאָכגעקוקט,\r\nצום ערשטן מאָל דערזען\r\nסאַראַ קלײנינקע דו ביסט,\r\nגעחידושט זיך\r\nװי גיך סע קענען לױפֿן דײַנע קלײנע פֿיס.\r\nפֿאַרלאָזענע\r\nדיר נאָכשרײַען געװאָלט,\r\nנאָך אײן מאָל אױפֿכאַפּן דײַן בליק,\r\nנאָר דו האָסט זיך ניט אומגעקוקט צוריק…\r\nאיצט \r\nשױן צײַט:\r\nקער זיך אום.\r\nדי װײַט\r\nװאָס ליגט צװישן אונדז\r\nאיז טױב און שטום\r\nאון דו ביסט דאָרטן\r\nאױך אַלײן.\r\nקום!\r\nדאָרט װוּ ס׳זענען דײַנע זין\r\nדאָרטן איז דײַן הײם.\r\n\r\nג\r\nאין עראָפּלאַן:\r\nמיט פֿאַרמאַכטע אױגן\r\nשטיל אין זיך פֿאַרטוקט\r\nאָטעמענדיק טיף אַרײַן־אַרױס,\r\nטוט מײַן אָטעם פֿרום אַזױ מתפּלל:\r\nגיב מיר, טאַטע זיסער,\r\nנאָך אַ פֿינעף יאָר —\r\nשטילע פֿינעף יאָרעלעך באַשער,\r\nאַ ביסל רו באַשער.\r\n\r\nד\r\nאיצטער \r\nיאָרן זיבן שפּעטער:\r\nאיך זע דעם שאָטן פֿון זײַן ברעם.\r\n(װי די װעלט\r\nאיז גרױס דער שאָטן פֿון זײַן ברעם)\r\nאיך זע\r\nדער „איך בין“ שמײכלט צו מײַן טרער:\r\nדו גענאַרניצע,\r\nהאָסט געװוּסט אַז\r\nדו װעסט װעלן מער\r\n		און מער — — —', NULL, NULL, NULL, NULL, 'די גאָלדענע קײט, נומ׳ 100, 1979, תּל־אַבֿיבֿ.', 1, 'poem'),
('malka_heifetz_tussman_1', 'נײג זיך צו מײַן שטילקײט [1] רודף מײַנער', 'Malka Heifetz Tussman', NULL, '1979-01-00', 'שטילערהײט —\r\nשטילינקערהײט\r\nמײַנע רײד,\r\nכּדי\r\nדו זאָלסט זיך אָנשטרענגען\r\nמיך הערן.\r\n\r\nמיר איז זײער נײטיק\r\nדו \r\nזאָלסט מיך דערהערן.\r\n\r\nדו?\r\nאון װער ביסטו, גערודפֿטער,\r\nרודף מײַנער\r\nדו?\r\nנײג זיך צו מײַן שטילקײט צו\r\nאון הער זיך צו,\r\nרודף מײַנער\r\nדו.', NULL, NULL, 'malka_heifetz_tussman_1.jpg', 'The Scream, Edvard Munch, 1893.', 'די גאָלדענע קײט, נומ׳ 100, 1979, תּל־אַבֿיבֿ.', 1, 'poem'),
('yehiel_fayner_0', 'אַרײַנפֿיר', 'Yehiel Fayner', NULL, '1931-00-00', 'צװײאונצװאַנציק לידער;\r\nצװײאונצװאַנציק יאָרן\r\nאַ שטראַל אין טונקל־מידער\r\nהאָט שטום אַ קבֿר געגראָבן\r\n——————————————\r\nצװײאונצװאַנציק לידער;\r\nצװײאונצװאַנציק יאָרן.', NULL, NULL, 'yehiel_fayner_0.jpg', 'יצחק ברױנער, צװײאונצװאַנציק: לידער; קולטור־ליגע, װאַרשע, 1931.', 'יחיאל פֿײַנער, צװײאונצװאַנציק: לידער; קולטור־ליגע, װאַרשע, 1931', 1, 'poem'),
('yehiel_fayner_1', 'ציטער', 'Yehiel Fayner', NULL, '1931-00-00', 'די נאַכט האָט אין שװאַרצעניש אַ בלאָקײט פֿאַרלױרן\r\nבלאָנדשעט זי אױף װעגן אין קאַלטן שטומען —\r\nקום לאָמיר גײן אױפֿזוכן צװישן פֿעלד־בלומען;\r\nדעם בלאָען סוד װאָס נאַכט האָט פֿאַרלױרן\r\nאפֿשר איז׳ס אַ װוּנדער־שטראַל געװאָרן געבױרן\r\nװאָס װעט פֿאַרטונקלען דעם אױפֿגאַנג פֿון באַגינען\r\nצוליב נאַכטישער פֿאַרגעסעניש האָט זי עס פֿאַרלױרן \r\nאון עס בלאָנדזשעט אױף װעגן אין קאַלטן שטומען.', NULL, NULL, 'yehiel_fayner_1.jpg', 'Dark freshness, Wassily Kandinsky, 1927.', 'יחיאל פֿײַנער, צװײאונצװאַנציק: לידער; קולטור־ליגע, װאַרשע, 1931', 1, 'poem'),
('yehiel_fayner_2', '***', 'Yehiel Fayner', NULL, '1931-00-00', 'נאָר… ס׳האָט נאַכט בלױז אַ שטילן ציטער געטאָן\r\nאַרױסגעפּיקט פֿון אױגן אירע, צװײ שװאַרצע טרערן\r\nדאָס איז דאָך פֿון הימל געפֿאַלן אַ שטערן —\r\nאון נאַכט האָט שטיל בלױז אַ צאַפּל געטאָן.\r\nבאַם אױפֿגײן פֿון באַגינען װעט אױסקרײען אַ האָן\r\nזײַן הספּד, װאָס קײנער װעט נישט הערן\r\nבלױז איך מיט נאַכט װעלן אַ ציטער טאָן —\r\nס׳איז פֿון הימל געפֿאַלן מײַן שטערן… ', NULL, NULL, 'yehiel_fayner_2.jpg', 'Star of the Hero, Nicholas Roerich, 1932.', 'יחיאל פֿײַנער, צװײאונצװאַנציק: לידער; קולטור־ליגע, װאַרשע, 1931', 1, 'poem'),
('yehiel_fayner_3', 'טהרה', 'Yehiel Fayner', NULL, '1931-00-00', 'ס׳װעט אײביק שױן װײטיקן די מוראדיקע װוּנד\r\nװאָס „שײַלאָקס“ האָבן אין מײַן ייִנג־לײַב אײַנגעביסן,\r\nהאָבן מײַן יוגנט־טרױם מיר אַװעקגעריסען —\r\nס׳װעט אײביק שױן װײטיקן די העסלעכע װוּנד,\r\nװי צער אָנגעברײטער פֿאַר אַ קינד —\r\nװאָס װעט זײַן מוטער נישט מער דערװיסען —\r\nאײביק שױן װעט װײטיקן די מוראדיקע װוּנד\r\nװאָס זײ האָבן אין מײַן ייִנג־לײַב אײַנגעביסן.', NULL, NULL, 'yehiel_fayner_3.jpg', 'Christ, Odilon Redon, 1887.', 'יחיאל פֿײַנער, צװײאונצװאַנציק: לידער; קולטור־ליגע, װאַרשע, 1931', 1, 'poem'),
('yehiel_fayner_4', 'זעיר־אַנפּין', 'Yehiel Fayner', NULL, '1931-00-00', 'הײַנט בײַנאַכט װעל איך אױפֿשנײַדן ס׳האַרץ\r\nאון אַרײַנצאַפּן בלוט אין מײַן נאַכט־לעמפּל\r\nזאָל ברענען מײַן אײנזאַם שטיבל װ׳אַ טעמפּל\r\nהײַנט בײַנאַכט װען איכ׳ל אױפֿשנײַדן ס׳האַרץ!\r\nביז אַ ריס טאָן װעט זיך אַ לעצטער קראַכץ\r\nאון פֿאַלן אַראָפּ װי אַ קאָשמאַר־טרעמפּל —\r\nװעל איך הײַנטיקע נאַכט אױפֿשנײַדן ס׳האַרץ\r\nאון אַרײַנצאַפּן בלוט אין מײַן נאַכט־לעמפּל.', NULL, NULL, 'yehiel_fayner_4.jpg', 'Memory (The Heart), Frida Kahlo, 1937.', 'יחיאל פֿײַנער, צװײאונצװאַנציק: לידער; קולטור־ליגע, װאַרשע, 1931', 1, 'poem'),
('yehiel_fayner_5', 'אומעט', 'Yehiel Fayner', NULL, '1931-00-00', 'װ׳אַ יאָרצײַט־ליכט אין בית־המדרש\r\nװאָס צאַנקט אױפֿן ברעג פֿון עמוד —\r\nצאַפּלט מײַן לעבן און גײט אױס תּמיד\r\nװ׳אַ יאָרצײַט־ליכט אין בית־המדרש. \r\nאון שפּרײַז איך איבער גאַסן טרױמעריש\r\nאיז מרקד פֿאַר מײַנע אױגן דער אומעט \r\nװ׳אַ יאָרצײַט־ליכט אין בית־המדרש\r\nװאָס צאַנקט אױף אַ ברעג פֿון עמוד.', NULL, NULL, 'yehiel_fayner_5.jpg', 'The Bewitched Man, Francisco Goya, 1798.', 'יחיאל פֿײַנער, צװײאונצװאַנציק: לידער; קולטור־ליגע, װאַרשע, 1931', 1, 'poem'),
('yehiel_fayner_6', 'טרײסט', 'Yehiel Fayner', NULL, '1931-00-00', 'װער װעט מיר באַצאָלן פֿאַר די מינוטן\r\nװען סע׳גוססט אין יסורים מײַן געמיט\r\nװען סע׳טראָפּט אױפֿן פּאַפּיר מײַן בלוט\r\nװער װעט מיר באַצאָלן פֿאַר די מינוטן?\r\nזאָלן זיך כאָטש אױסשנירלען מײַנע געבלוטן\r\nאין שורותלאַך, װי פּערלען, צו — אַ ליד\r\nזאָל דאָס כאָטש זײַן שׂכר פֿאַר די מינוטן\r\nװען סע׳גוססט אין יסורים מײַן געמיט.', NULL, NULL, 'yehiel_fayner_6.jpg', 'Hermann Nitsch, Malaktion, 1966.6.5.', 'יחיאל פֿײַנער, צװײאונצװאַנציק: לידער; קולטור־ליגע, װאַרשע, 1931', 1, 'poem'),
('yehiel_fayner_7', 'יאוש', 'Yehiel Fayner', NULL, '1931-00-00', 'װי איובֿ צעקרעציקט אין אַ קריעה־העמד\r\nװעל איך זיצן אױף ערד אין אײגענע פּלאָגן\r\nקײנעם נישט דערצײלן, קײנעם נישט אױסיאָגן\r\nנאָר זיצן צעקרעציקט אין אַ קריעה־העמד.\r\nאון װעלן פֿרײַנט קומען טרײסטן פֿון דער פֿרעמד\r\nװעלן זײ מיט קללות פֿון מיר אַװעקיאָגן —\r\nכ׳װיל זיצן אַזױ אױף ערד אין אַ קריעה־העמד\r\nהײליקן אין יסורים מײַנע אױסגעזינגענע קלאָגן.', NULL, NULL, 'yehiel_fayner_7.jpg', 'Job, Francis Gruber, 1944.', 'יחיאל פֿײַנער, צװײאונצװאַנציק: לידער; קולטור־ליגע, װאַרשע, 1931', 1, 'poem'),
('yehiel_fayner_8', 'דע־פּראָפֿונדיס', 'Yehiel Fayner', NULL, '1931-00-00', 'איך שפּיר שױן װאָס ס׳הײסט באַ אונדז אַ דיכטער זײַן\r\nאון ס׳איז טאָפּלט דערמיט מײַן װײ!\r\nכ׳זע דעם דערנער־װעג אױף װעלכן כ׳גײ\r\nאון כ׳שפּיר שױן װאָס ס׳הײסט באַ אונדז אַ דיכטער זײַן.\r\nס׳פֿרעסט אױף שרעק פֿון מײַנע אױגן די שײַן\r\nװ׳אַ ברודיקער פּאָמעשאַף, װײַס־קלאָרן שנײ\r\nכ׳שפּיר װאָס ס׳הײסט באַ אונדז אַ דיכטער זײַן\r\nאון ס׳איז טאָפּלט דערמיט מײַן װײ!', NULL, NULL, 'yehiel_fayner_8.jpg', 'De Profundis, Yervand Kochar, 1919.', 'יחיאל פֿײַנער, צװײאונצװאַנציק: לידער; קולטור־ליגע, װאַרשע, 1931', 1, 'poem'),
('yehiel_fayner_9', 'דעמערונג', 'Yehiel Fayner', NULL, '1931-00-00', 'אין מײַנע אױגן װער צינט אָן צװײ מנורות\r\nװען ס׳שטאַרבט דער טאָג אין בין־השמשות,\r\nװען ס׳װאַלגערט מײַן יתום־קאָפּ, זוכט אַ מוטער־שױס\r\nצװישן פֿאַרװאַקסענע גראָזן אױפֿן בית־הקבֿרות.\r\n\r\nאין מײַן האַרץ די װײטיקן װער דערװאַכט\r\nװען עס קומט אָן אין דעמער די נאַכט,\r\nװען איבער מאַמע־קבֿר נידערט אַראָפּ באַזאַכט\r\nאַ האַלבער לבֿנה־טעלער פֿאַרטראַכט.\r\n\r\nאין מײַן פֿעלד װער האָט פֿאַרשניטן די זאַנגען\r\nװען איבערן הימל איז אַ שפּראַ־רעגן געהאַנגען\r\nװער האָט צעחורבט מײַנע קדושה־פֿאַרלאַנגען?\r\n\r\nאון מײַנע בלאָיִנקע ייִגנט־חלומות װער האָט געפֿאַנגען\r\nמיך געװאָרפֿן צװישן קופּערנע אומעט־שלאַנגען\r\n— װער האָט פֿאַרשאָלטן מײַנע געזאַנגען? ', NULL, NULL, 'yehiel_fayner_9.jpg', 'Entre chien et loup, Marc Chagall, 1943.', 'יחיאל פֿײַנער, צװײאונצװאַנציק: לידער; קולטור־ליגע, װאַרשע, 1931', 1, 'poem'),
('yehiel_fayner_10', 'װײ', 'Yehiel Fayner', NULL, '1931-00-00', 'און גײ איך אױף װעגן אײנער אַלײן\r\nהער איך מיך רופֿן באַם נאָמען מײַנעם.\r\nקוק איך מיך אום צעחידושט,\r\nאַ פּלא: איך זע נישט קײנעם.\r\n\r\nאון זיץ איך אין מײַן שטיבל ביחידות,\r\nטוט עמיץ אַ רוף: — י ח י א ל!\r\nשטײ איך פּוסט און צעטומעלט —\r\nװײס נישט װער ס׳שרײַט, װאָס מע װיל.\r\n\r\nביז אַמאָל פֿאַרנאַכט, ס׳האָט געגראָט.\r\nמנחה־צײַט אַ צעתּפֿלהטער\r\nבין איך אַרױס הינטערן שטאָט\r\n\r\nדערהערט הינטער מיר מײַן נאָמען־אױסגעשרײ.\r\nעמיץ האָט מיר אין אױער אײַנגערױמט:\r\n— יחיאל! כ׳בין ס׳אײביקע װידערקױל פֿון דײַן װײ!', NULL, NULL, 'yehiel_fayner_10.jpg', 'Echo Of A Scream, David Alfaro Siqueiros, 1937. ', 'יחיאל פֿײַנער, צװײאונצװאַנציק: לידער; קולטור־ליגע, װאַרשע, 1931', 1, 'poem'),
('yehiel_fayner_11', 'באָהעם', 'Yehiel Fayner', NULL, '1931-00-00', 'איך האָב נישט אַ האַרץ װי אַ צװײטער, אַ דריטער\r\nמײַן האַרץ איז מײַנער אַ חבֿר אַ הײס־געליבטער\r\nאַנשטאָט קרובֿים, פֿרײַנט, אַ ברודער אַ גוטער —\r\nצאַפּלט מיר אינטערן ברוסט אַ סאָלאָװײ־צװיטער.\r\n\r\nאיך ליב עס, מײַן האַרץ, מיר ליבן זיך אַלע בײדן\r\nאון פֿרעג איך עס אַמאָל: װי לאַנג אַזױ װעלן מיר לײדן?\r\nענטפֿערט מײַן האַרץ מיר (עס קאָן אױך רײדן):\r\nנישט באַשאַפֿן פֿאַר אונדז זײַנען פֿרײדן —\r\n\r\nנאָר קרעכצן טיפֿע פֿון קײנעם נישט דערהערטע\r\nתּשוקות אױסגעבענקטע און װיסט צעשטערטע\r\nפֿאַרפּײַניקטע טרױמען געלײַטערט אין צרות\r\n\r\nטראָגן מיר מיט זיך אַ גאַנצן בית־הקבֿרות!\r\nאיצט, פֿאַרװאָגלטע נעכט פֿאַרברענגטע אין װאַך —\r\nעך, ברודערקע! מיר פֿאַרמאָגן זײ אַ סך…', NULL, NULL, 'yehiel_fayner_11.jpg', 'The Vagabond, Andre Masson, 1966.', 'יחיאל פֿײַנער, צװײאונצװאַנציק: לידער; קולטור־ליגע, װאַרשע, 1931', 1, 'poem'),
('yehiel_fayner_12', 'האַלבנאַכט', 'Yehiel Fayner', NULL, '1931-00-00', 'און בלײַב איך אין מײַן חדרל בײַ אַ פֿאַרלאָשענעם לאָמפּ באַנאַכט\r\nזע איך: אױפֿן הימל מײַן שטערן ט׳זיך פֿאַרטראַכט\r\nאַװדאי איבערן װײ פֿון מײַנע אײביקע געזאַנגען\r\nאױפֿגעװאַכטע, דערשטיקטע, צעשטערטע פֿאַרלאַנגען,\r\nאיבער פֿערזן װאָס כ׳האַלט אין אײן שרײַבן\r\nקאָנען אַ טראָפּ אומעט נישט פֿאַרטרײַבן.\r\nגוססט מײַן שטערן, פֿינטלט אָן רו\r\nפֿאַרלעשט, פֿאַרשװינט ערגיץ־װוּ — — —\r\nבאַזאַמען מיט מײַן שטערן\r\nפֿאַלן אַלע מײַנע באַגערן\r\nפֿון ליכטיקן רױם\r\nאין פֿינצטער־תּהום\r\nהאַלב־נאַכט\r\nאױסגעלאַכט.', NULL, NULL, 'yehiel_fayner_12.jpg', 'Saint Jerome Writing, Caravaggio, 1607.', 'יחיאל פֿײַנער, צװײאונצװאַנציק: לידער; קולטור־ליגע, װאַרשע, 1931', 1, 'poem'),
('yehiel_fayner_13', 'יינגמחנה', 'Yehiel Fayner', NULL, '1931-00-00', 'איך בין דער ערשטער װאָס האָב די פֿאַרשטױבטע קלאַװישן\r\nפֿון אונדזערע צאַפּלדיקע װײטיקן אָנגערירט\r\nדאָס רױע געזאַנג פֿון אונדזער מחנה\r\nװאָס געלעגן ביז הײַנט פֿאַרװירט \r\nהאָב׳ך דער ערשטער אױפֿגעװעקט\r\nפֿון צעקאָרטשעטן דרימלען\r\nאון מיט אױפֿגעריסענע װוּנדן\r\nעס אױפֿגעהױבן צו הימלען.\r\nכ׳בין דער ערשטער אַרױס\r\nאין פֿאָרנטיקע רײען\r\nנישט באַקלאָגן בלױז\r\nנאָר צעשפּאָטן װײען\r\nמיט הילכיק־קלאַנג\r\nפֿון געזאַנג.', NULL, NULL, 'yehiel_fayner_13.jpg', 'The Ark of the Covenant, Marc Chagall, 1956.', 'יחיאל פֿײַנער, צװײאונצװאַנציק: לידער; קולטור־ליגע, װאַרשע, 1931', 1, 'poem'),
('yehiel_fayner_14', 'שפּינװעבס', 'Yehiel Fayner', NULL, '1931-00-00', 'נעכטן האָב איך אַ שװערן חלום געהאַט\r\nאָ! סאַרע חלום איך האָב נעכטן געזען —\r\nאױף מײַן בעטל בין איך געלעגן אַ טױטער\r\nאין שטוב איז קײנער נישט געװען.\r\n\r\nאַ ליכטל צעקאָפּנס האָט שטיל געברענט\r\nגעװאָרפֿן אױף מײַן לײכע אַ טױטן־אָפּשײַן —\r\nװער באמת האָט עס אָנגעצינדן דאָרט \r\nהאָב איך בשום אופֿן נישט געקאָנט פֿאַרשטײן\r\n\r\nאַז קײנמאָל קײן פֿרײַנט נישט געהאַט\r\nכ׳האָב קרובֿים באַם לעבן נישט געקענט\r\nתּמיד געזעסן אין מײַן שטיבל\r\nצװישן פֿיר פֿאַריתומטע װענט.\r\n\r\nטאָ װער טאַקע האָט איצט מײַן רעכט געטאָן\r\nאָנגעצינדן פֿאַר יציאַת־נשמה אַ ליכטל;\r\nצוגעשפּאַרט אַ פֿעדער צו דער נאָז\r\nאון געלעגט מיר אױפֿן בױך אַ געװיכטל?\r\n\r\nשאַ! דאָס איז מײַן מאַמע געקומען\r\nפֿון יענער װעלט, די מאַמע עליה השלום.\r\nהאָט װײַזט־אױס נישט געװיסט \r\nאַז ס׳איז בלױז אַ חלום.\r\n\r\nװי אַ הײליקע רײנקײט אין תּכריכים געהילט \r\nפֿאַרשװאָלענע אױגן פֿון טרערן אױף רױט\r\nאיז געשטאַנען איבער מײַן בעטל געבױגן די מאַמע\r\nאון באַװײנט מײַן אײנזאַמען טױט…\r\n\r\nנעכטן האָב איך אַ שװערן חלום געהאַט\r\nאָ! סאַרע חלום איך האָב נעכטן געזען\r\nאױף מײַן בעטל בין איך געלעגן אַ טױטער \r\nאין שטוב איז קײנער נישט געװען.\r\n', NULL, NULL, 'yehiel_fayner_14.jpg', 'The Dead Mother, Edvard Munch, 1899–1900.', 'יחיאל פֿײַנער, צװײאונצװאַנציק: לידער; קולטור־ליגע, װאַרשע, 1931', 1, 'poem'),
('yehiel_fayner_15', 'אַ טאָג געשטאָרבן', 'Yehiel Fayner', NULL, '1931-00-00', 'שטילע, אומעטיקע, אָגלדיקע שעהן\r\nבאַגלײטן צום קבֿר אַ טאָג אַ גראָען,\r\nשפּאַנען פֿױלע װי שױן אָן באַגערן —\r\nס׳װײנט דער הימל, קאַפּעט מיט טרערן.\r\n\r\nטרױערן אױך מיט פֿון מײַן שטיבל די װענט\r\nפֿאַרדעקן זיך מיט שאָטנס פֿאַרשעמט \r\nהילן זיך אײַן אין סאַמעט אין שװאַרצן\r\nאון קדיש רײַסט זיך אַרױס פֿון האַרצן.\r\n\r\nס׳קומט אָן אַ בלײכע די נאַכט פֿון װײַטן\r\nרײַסט זי קריעה שװאַרץ און שטום\r\nשעהן קומען צוריק פֿון קבֿרות באַגלײטן\r\nאון זעצן זיך שבֿעה שטיל, אַרום…', NULL, NULL, 'yehiel_fayner_15.jpg', 'The Zlatapol \"Gurn Shtibl,\" c. 1905, JewishGen.', 'יחיאל פֿײַנער, צװײאונצװאַנציק: לידער; קולטור־ליגע, װאַרשע, 1931', 1, 'poem'),
('yehiel_fayner_16', 'צװאָה', 'Yehiel Fayner', NULL, '1931-00-00', 'און אַז ס׳װעט קומען יענע צײַט, דער סוף פֿון מײַן לעבן\r\nס׳װעט אָנקלאַפּן אין מײַן טיר די שעה פֿון טױט\r\nג — ט װעט פֿאַרלאַנגן װאָס אַמאָל ר׳האָט געגעבן\r\nאון צעפֿאַלן װעט זיך אַ בנין װאָס ער האָט געבױט —\r\n\r\nזאָל קײנער נישט פֿאַרשװעכן די אַקאָרדן פֿון מײַן גסיסה\r\nדי לעצטע מעלאָדיען פֿון מײַנע חלומות די זיסע\r\nנישט פֿאַרטומלען מיט יללות, קלאַנגען די שטילע\r\nנאָר אױסהערן שטיל ס׳געפֿלעכט פֿון מײַן לעצטער תּפֿלה:\r\n\r\n„האַר פֿון װעלט! ג — ט פֿון װעלט!\r\n„נישט מקיום זאָל װערן די קללה װאָס כ׳האָב געשטעלט\r\n„יענע בײזע גײַסטער װאָס האָבן מײַן יוגנט פֿאַרװעלקט\r\n„װײַל נישט געקענט האָבן זײ פֿאַרדאַרבן —\r\nדאָס לעצטע ליד פֿון מײַן שטאַרבן — — —\r\n', NULL, NULL, 'yehiel_fayner_16.jpg', 'The Old Blind Guitarist, Pablo Picasso, 1903. ', 'יחיאל פֿײַנער, צװײאונצװאַנציק: לידער; קולטור־ליגע, װאַרשע, 1931', 1, 'poem'),
('yehiel_fayner_17', 'האַ?', 'Yehiel Fayner', NULL, '1931-00-00', 'אפֿשר בין איך נאָר אַ בלױזער חלום, אַ טרױם.\r\nאַראָפּגעפֿאַלן פֿון אַ בלאָען שטערן אין פֿינצטערן תּהום?\r\nאפֿשר אַ שטיק צער פֿונעם גרױסן ים לײַדן,\r\nאַ שטיק װײטיק ט׳זיך פֿון ים־צאָרן אָפּגעשײדן?\r\n\r\nאפֿשר אַן אָפּגעריסענער קלאַנג פֿון אַ ניגון\r\nדורות געבלאָנדזשעט, לסוף געבליבן ליגן —\r\n\r\nװער בין איך?!! — — — — ', NULL, NULL, 'yehiel_fayner_17.jpg', 'Boy And Butterfly, Remedios Varo, 1961.', 'יחיאל פֿײַנער, צװײאונצװאַנציק: לידער; קולטור־ליגע, װאַרשע, 1931', 1, 'poem'),
('yehiel_fayner_18', 'תּשוקה', 'Yehiel Fayner', NULL, '1931-00-00', 'כ׳גײ אױס פֿון נאָגעניש נאָך אַן אומבאַקאַנט װאָרט \r\nװאָס זאָל מיט פֿלאַם אױסשפּײַען\r\nמײַן טיפֿן צער, יוגנט־סוד.\r\nס׳איז מיר נמאס שױן געװאָרן רײַמען לידער\r\nװײקט אײנס אין צער, צופּאָרן נאָך אַ ברודער.\r\nראַטעװע מיך פֿון פֿאַרגײן — אָ! — ג — ט!\r\nאַנטפּלעק דערבאַרמדיקער דאָס גרױסע װאָרט\r\nװאָס זאָל ברענען װי אַ סנה אין מײַן אײגענעם מדבר\r\nװי אַ פֿײַער אַרומכאַפּן מײַן קבֿרדיק לעבן \r\nאַרױסלײַטערן פֿון אונטערגאַנג, פֿון זינקן.\r\n\r\nשענק מיט ג — ט! דאָס װאָרט, דאָס גרױסע\r\nאין װעלכן איך זאָל קאָנען מײַן צער\r\nװי אין אַ ים דערטרינקן!\r\n***\r\nס׳איז מיר נמאס שױן געװאָרן שלײַפֿן לידער\r\nקלאָגן טאָג־טעגלעך אױף נאַכטיקע חורבנות —\r\nיעדער װײטיק־ליד װאָס מײַן האַרץ טוט אױסטראָגן\r\nאיז נאָר אַ בלױזער שאָטן פֿון דעם\r\nװאָס כ׳האָב באמת געװאָלט זאָגן.\r\nנישט קאַ חילוק װי לאַנג די חבֿלי־לידה געדױערן\r\nװערט אַלץ אַ בלאַסער שאָטן געבױרן.\r\nאַזױ גײט מײַן יוגנט אָן תּיקון פֿאַרלױרן\r\nאַזױ קאָרטשן זיך מײַנע נעכט אין שמאַרצן\r\n— ג — ט! לאָז מיר אַ נײַ־װאָרט פֿון האַרצן!', NULL, NULL, 'yehiel_fayner_18.jpg', 'Peinture de Feu Couleur sans titre (FC 21), Yves Klein, 1961.', 'יחיאל פֿײַנער, צװײאונצװאַנציק: לידער; קולטור־ליגע, װאַרשע, 1931', 1, 'poem'),
('yehiel_fayner_19', 'אָטאַזױ', 'Yehiel Fayner', NULL, '1931-00-00', 'איך בין נישט קאַ דיכטער, איך בין נישט קאַ פּאָעט\r\nװאָס שאַט מע רופֿט מיך, װאָס שאַט מע רעט;\r\nכ׳בין נאָר געבױרן מיט אַ פֿינצטערן צעבראָכן געמיט\r\nװען ס׳גלעט מיר אַ װײטיק, רײַסט אַרױס זיך אַ ליד.\r\nאיך בין נישט קאַ דיכטער, איך בין נישט קאַ פּאָעט\r\nװאָס שאַט מע רופֿט מיך, װאָס שאַט מע רעט…', NULL, NULL, 'yehiel_fayner_19.jpg', 'The Poor Poet, Carl Spitzweg, 1837.', 'יחיאל פֿײַנער, צװײאונצװאַנציק: לידער; קולטור־ליגע, װאַרשע, 1931', 1, 'poem'),
('yehiel_fayner_20', 'האַרבסט', 'Yehiel Fayner', NULL, '1931-00-00', 'ס׳פֿאַרשװינדן מײַנע טעג בליץ־שנעליק\r\nװי עלעקטער־סלופּן פֿאַרבײַשװעבנדיק\r\nבאַם װאַגאָן־פֿענצטער פֿאַרבײַלױפֿנדיק\r\nס׳דערנענטערט זיך אײנציקװײַז האַרבסט —\r\nמײַן פֿרילינג, מײַן פֿרילינג, דו שטאַרבסט!\r\n\r\nס׳פֿאַרװעלקן מײַנע יאָרן און פֿאַרשװעבן\r\nװי פֿאַנטאַזיעס צעשטערט פֿון לעבן\r\nװי פֿון פֿאַרדאַרטע בלעטער די װעבן\r\nפֿאַר נע־ונדן דורך אַ בלאָז פֿון װינט —\r\nמײַן יוגנט, מײַן יוגנט, פֿאַרשװיגט!\r\n\r\nס׳איז מיר פֿון שלעסער, פּאַלאַצן\r\nגעבױטע אין לופֿטן\r\nחלומות פֿאַנטאַזיעס אָן סוף און שיעור —\r\nנאָר הענגן אַ װײטיק געבליבן אין לופֿטן\r\nאין אױג פֿאַרגליװערט אַ טרער…', NULL, NULL, 'yehiel_fayner_20.jpg', 'The Castle of the Pyrenees, Rene Magritte, 1959.', 'יחיאל פֿײַנער, צװײאונצװאַנציק: לידער; קולטור־ליגע, װאַרשע, 1931', 1, 'poem'),
('yehiel_fayner_21', 'אײַך…', 'Yehiel Fayner', NULL, '1931-00-00', 'אײַך ייִנגע צעטרױמטע נשמות\r\nשענק איך מײַן צעװײטיקט געמיט\r\nס׳איז די אײנציקע טרײסט —\r\nאײַער טרער נאָך מײַן ליד.\r\n\r\nקומט, לאָמיר זיך געבן די הענט\r\nאַלע פֿאַרחלומטע װאָס לײדן;\r\nמיר קאָנען זיך, מיר קאָנען זיך \r\nמיר דאַרפֿן זיך נישט דורכרײדן.\r\n\r\nס׳װײסט יעדער פֿון זײַן צער\r\nשטילער אומעט פֿון זײַן פּײַן.\r\nאיך פֿיל מיט אײַך אַלע מוט\r\nבײַנאַכט באַם טונקלען לאָמפּן־שײַן\r\n\r\nװען כ׳זיץ אין מײַן שטיבל ביחידות\r\nצװישן אײנזאַמע װענטלעך פֿיר\r\nװען כ׳װײטיק אױף אײגענעם צער\r\nאון געבױרן װערט מײַן שיר —\r\n\r\nשענק איך אײַך פֿאַרחלומטע נשמות\r\nדעם סוד פֿון מײַן צעװײטיקט געמיט\r\nס׳איז מײַן אײנציקער טרײסט —\r\nאײַער טרער נאָך מײַן שטילינקן ליד!', NULL, NULL, 'yehiel_fayner_21.jpg', 'The Innatentive Reader, Henri Matisse, 1919.', 'יחיאל פֿײַנער, צװײאונצװאַנציק: לידער; קולטור־ליגע, װאַרשע, 1931', 1, 'poem'),
('yehiel_fayner_22', 'ניגון', 'Yehiel Fayner', NULL, '1931-00-00', 'אַ! — אַ! — אַ! אױ װײ! אױ װײ! אױ װײ!\r\nנישט־גײ! נישט־גײ! נישט־גײ!\r\n— צער און לײד! טראַללאַראַללאַ — לײ\r\nטראַלאַלײ! אױף װעלט אַרױס נישט גײ!\r\n\r\nטאַט — טאַ — ראַטאַט! טאַראַראַטאַט!\r\nאַ לעבן! אַ לעבן! אײנער הינגעריק, צװײטער זאַט.\r\nדאַד — דאַראַ — ראַ — דאַד! דאַראַראַדאַד!\r\nאײנער משוגע־װױלטאָג, צװײטער נע־ונד!\r\n\r\nבעם — בערע — בעם! באָם באָראָבאָם!\r\nנאָכן שפּיל! נאָכן שפּיל! באַם באַראַראַבאָן!\r\n— זעט, באַראַבאַן! עס ציט אַ קאַראַװאַן —\r\nדאַם — דאַראַ — דאַם! דראַדאַראַדאַבאַנד\r\n— צוגעקומען אױפֿן קבֿרות אַ בערגל זאַמד!…', NULL, NULL, 'yehiel_fayner_22.jpg', 'Study for the Painting \'The Pied Piper of Hamelin,\' James Elder Christie, c. 1900.', 'יחיאל פֿײַנער, צװײאונצװאַנציק: לידער; קולטור־ליגע, װאַרשע, 1931', 1, 'poem');
INSERT INTO `poem` (`poem`, `title_y`, `poet`, `reader`, `date`, `text_y`, `context`, `rec`, `img`, `img_src`, `source`, `public`, `genre`) VALUES
('ka-tzetnik_0', 'מלך שטײַער', 'Ka-Tzetnik', NULL, '1963-00-00', 'זינט מלך שטײַער איז געגאַנגען צום פֿײַער \r\nהאָט זיך אָפּגעטאָן די שכינה פֿון ליד. \r\nגעשלאָסן די קלײטן אױפֿן יריד. ס׳גײט פֿאַרבײַ אַ לװיה.\r\nס׳איז יאָנטעװ, רחמנא ליצלן,\r\nדעם רבינס װײַב איז נפֿטר געװאָרן\r\nמ׳גײט ניט הײַנט אין חדר.\r\nס׳רעגנט איבער דאָרשטיקער ערד מיט קאָנפֿעטי און מיט אָפּפֿאַל ראַדיאָ־אַקטיװן.\r\nגאָט באָרכהו האָט צעבראָכן דעם צלם,\r\nס׳װעט ראָדען נישט מער גיסן דעם באַשעפֿערס הענט.\r\nנישטאָ די מאַמע.\r\nנישטאָ די פֿאָרעם.\r\n\r\nװען מלך שטײַער איז אַ נאַקעטער געגאַנגען צום פֿײַער,\r\nאיז כּבֿיכול געבליבן שולדיק אַ חובֿ.\r\nהעי, גײער! אױף דײַן װעג פֿון מיעליץ ביז װאַרשע\r\nפֿאַרנײ דעם ריסלאָך אױפֿן הימל, אױב דו קאָנסט איצט זײַן אַ פֿאַרנײער.\r\nמלך שטײַער האָט בטעות אַ הײב געטאָן די האַנט צו די תּמיד אַראָפּגערוקטע ברילן,\r\n(זײ זענען שױן געלעגן אױף דער קופּע נעבן קרעמאַטאָריע.)\r\nװי אַ קינד געקוקט צום הימל —\r\nװי אַ קינד! װי אַ קינד! בנאמנות, װי אַ קינד!\r\nנאָר איך, אַ דערװאַקסענער, װײס —\r\nזײַנע אױגן, די געהױבענע, צום כ׳בין נישט װערט צו מעלדן.\r\nכ׳בין נישט װערט צו מעלדן? כ׳בין אָבער װערט צו מאָנען \r\nמײַן ליד, \r\nװאָס איז אַװעק אין פֿײַער צוזאַם מיט מלך שטײַער.\r\n', 'Melekh Shtayer was Ka-Tzetnik\'s friend who helped launch his pre-war literary career. He perished in the camps by fire, as depicted in this poem. But what becomes of poetry and of Ka-Tzetnik\'s (or rather Fayner\'s) poems specifically, that went with Shtayer into the crematorium? Do they burn there and remain ashes definitively, or are they somehow reborn? \r\n\r\nThis poem was published in Yiddish in 1963, a year before he stole and burnt <em>Tsveyuntsvanstik</em> from the Library of Congress. It was republished in Hebrew in 1994, a year after he stole and burnt  <em>Tsveyuntsvanstik</em> from the National Library of Israel. ', NULL, 'ka-tzetnik_0.jpg', 'The Cremation Project, John Baldessari, 1970.', 'די גאָלדענע קײט, נומ׳ 46, 1963: ז׳ 53.', 1, 'poem'),
('ka-tzetnik_1', 'אין סוף פֿון דער רגע', 'Ka-Tzetnik', NULL, '1978-00-00', 'אלי, אלי, זײַ דו מײַן מלאך־המװת,\r\nגיב מיר דעם טױט פֿון דײַן האַנט\r\nשטיל —\r\nנישט פֿון דער האַנט פֿון אַ מענטשן.\r\n\r\nנישט דורך פֿײַער. נישט דורך חנק.\r\nנישט פֿון דער האַנט פֿון אַ מענטשן.\r\n\r\nװי אונטער דער שװערער משׂא אַ געשלאָגן פֿערד\r\nװעל איך אַראָפּבוקן\r\nדעם שטערן צו דער ערד\r\nאון זען דײַן פּנים, נישט דײַן רוקן.\r\n\r\nויהי בוקר, ויהי ערבֿ. דער זעראָ־טאָג דער אַכטער.\r\nאלי, אלי, אין דער שעה דער פֿינף און צװאַנציקסטער\r\nזאָל ער קומען, דער תּוהו־ובֿוהו, פֿון דײַן האַנט.\r\nװי דער אָנהײב, זאָל זײַן אױך דער סוף\r\nמיט דער ספֿירה דער פֿערטער.\r\n\r\nפֿאַרגיב זײ נישט, טאַטע־פֿאָטער,\r\nזײ װײסן װאָס זײ האָבן מיר געטאָן.\r\n\r\nאון דו האָסט דיך באַדענקט אױף דײַן באַשאַף.\r\n\r\nאין דער רגע פֿון סוף, הױ אלי! נישט דורך אַ מענטשן\r\nװאָס אין דײַן צלם, אין דײַן געשטאַלט.\r\nנידער אַראָפּ איך זאָל זען דיך אַלײן\r\nאין סוף פֿון דער רגע.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'די גאָלדענע קײט, נומ׳ 97, 1978, תּל־אַבֿיבֿ. ז׳ 107.', 1, 'poem'),
('ka-tzetnik_2', 'טאָג־טעגלעך ברױט', 'Ka-Tzetnik', NULL, '1982-00-00', 'װי אַ צעדמטער הונט \r\nצעברעכט די צײנער בײַסנדיק די קײט\r\nאַנשטאָט ס׳פֿלײש פֿון שלאָגנדיקן אַכזר.\r\n\r\nייִמאַכשימכאָ!\r\n\r\nסך־הכּל איז ייִדל פּאָטאָק געװען אַ פּראָסטער יונג\r\nאָבער, מענטשנקינד, האָסט געזען\r\nװי אַזױ ייִדל פּאָטאָק איז געגאַנגען צו דער תּליה?\r\n\r\nרבונו־של־עולם! כ׳בין אַ פּאָעט. כ׳האָב אַ שפּראַך —\r\nװי אַזױ איז ייִדל פּאָטאָק געגאַנגען צו דער תּליה?\r\n\r\nמ׳האָט אים צוריקגעבראַכט אינעם לאַגער\r\nכּדי אַלע זאָלן זען װי אַזױ מ׳הענגט אין אױשװיץ —\r\nאַדרבא, װײַז מיר װי אַזױ ייִדל פּאָטאָק איז געגאַנגען צו דער תּליה?\r\n— ער איז געגאַנגען צו דער תּליה װי צו אַ מענטשלעך געברױך.\r\n— אַ מכּה װײסטו!\r\n\r\nרבונו־של־עולם, װי אַזױ איז ייִדל פּאָטאָק געגאַנגען צו דער תּליה?\r\n\r\nביזן סוף פֿון מײַנע לעבנס\r\nװעל איך טאָג־טעגלעך פֿון זינען אַראָפּ\r\nבשעתן פֿילן ייִדל פּאָטאָקס טריט אױף מײַן לײַב —\r\nצו דער תּליה.\r\n\r\nװי אַ צעקײַלטער משוגענער הונט בײַס איך די קײט\r\nפֿון אַלע מײַנע שפּראַכן:\r\nאַ רוקן. טריט. פֿיס. אַ בליק אַהער. אַ בליק אַהין.\r\nאָבער אַ גאַנג! האָ־האָ סאַראַ גאַנג!\r\n\r\nייִמאַכשימכאָ!\r\n\r\nדער בן־אָדם איז אַװדאי נישט װערט מײַן קללה\r\nאָבער דו, רבונו־של־עולם, מחני נא מספֿרך —', NULL, NULL, 'ka-tzetnik_2.jpg', 'Peur du noir, Blutch, 2007.', 'די גאָלדענע קײט, נומ׳ 107, 1982, תּל־אַבֿיבֿ. ז׳ 73.', 1, 'poem'),
('ka-tzetnik_3', 'AUF WIEDERSEHN', 'Ka-Tzetnik', 'Raphael Halff', '1992-00-00', 'װער האָט דיר באַשאַפֿן, אײַכמאַן?\r\nאױ, װי גרױס ביסטו, באַשאַפֿער פֿון מענטש,\r\nגרעסער פֿון מײַן װערטער־פֿאַרמעג אין מױל.\r\n\r\nביסט געשטאַנען, אײַכמאַן, אין סוף פֿון דײַן רגע,\r\nדי פּעטליע אַרום דײַן האַלדז, און דו האָסט געזאָגט,\r\nהאָסט געזאָגט: בקרובֿ װעלן מיר זיך זען — —\r\n\r\nאון איך בין געשטאַנען, אױג־אױף־אױג, אַנטקעגן דיר, אין קאַטאָװיץ.\r\nאין מיר האָסטו געזען מיליאָנען,\r\nנאָר איך בין געװען אַלײן, בלױז מײַן נאַקעט לײַב־און־לעבן.\r\n\r\nאון דו ביסט געשטאַנען, אױג־אױף־אױג, אַנטקעגן מיר אין ירושלים,\r\nדי פּעטליע אַרום דײַן האַלדז.\r\nאין דיר האָב איך געזען די מיליאָנען,\r\nנאָר דו ביסט געװען אַלײן, בלױז דײַן נאַקעט לײַב־און־לעבן.\r\n\r\nאײַכמאַן, מײַן ברודער, בקרובֿ װעלן מיר זיך זען.\r\n\r\n\r\n				אַ שטײנדל אױף נינאַס מצבֿה.', NULL, 'ka-tzetnik_3.m4a', 'ka-tzetnik_3.jpg', 'Adolf Eichman being examined by doctor in Ayalon Prison, Ramle; Milli John, 15 April 1961; National Photo Collection of Israel. ', 'די גאָלדענע קײט, נומ׳ 134, 1992, תּל־אַבֿיבֿ. ז׳ 144.', 1, 'poem'),
('ka-tzetnik_4', 'טעאַטערשטיק', 'Ka-Tzetnik', NULL, '1994-00-00', 'װײַל דײַנע שפּײַכלערס זענען קערנער־פֿול\r\nאון קוקט „מנֵא־מנֵא“ פֿון דײַן װאַנט\r\nאין אַקט נומער אײנס —\r\nװעט עס אױפֿרײַסן אין אַקט נומער דרײַ.\r\n\r\nדו אַלײן האָסט געאַנדערשט דעם טעקסט,\r\nדו אַלײן װעסט אַראָפּלאָזן דעם פֿאָרהאַנג.\r\n\r\nװי אין אָנהײב — אַזױ אין סוף.\r\n\r\nדײַן אָנהײב —\r\nאַ שלמותדיק קערנדל פֿון יאָרן־אַ־מיליאַרד,\r\nגעשאַפֿן אָן דײַן הילף.\r\nדײַן סוף —\r\nאַ צעשפּאָלטן קערנדל, מעשׂה־יָדֶךָ.\r\n\r\nדער שפּראָץ אױפֿן פֿעלד; די יאָר־צײַטן אין זײערע שטעגן —\r\nגעסדרט, געגרענעצט אין זײער מאַרשרוט.\r\nבלױז רו — אַ טײַװל־געיאָגטער\r\n\r\nדײַן בינע־אױפֿטרעט — מיט פֿערטער ספֿירה,\r\nרעכטס פֿון חסד.\r\nהאָסט געיאָגט זיך צום כּוח פֿון פֿינפֿטער ספֿירה,\r\nלינקס פֿון גבֿורה.\r\n\r\nאון פֿול איז װידער דער תּוהו־ובֿוהו.', NULL, NULL, NULL, NULL, 'די גאָלדענע קײט, נומ׳ 139, 1994, תּל־אַבֿיבֿ. ז׳ 152.', 1, 'poem');

-- --------------------------------------------------------

--
-- Table structure for table `poem_links`
--

CREATE TABLE `poem_links` (
  `poem` char(255) COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL,
  `descr` char(255) COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL,
  `link` varchar(2083) COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL,
  `type` enum('context','poem') COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL
) ENGINE=MyISAM DEFAULT CHARSET=utf8 COLLATE=utf8_unicode_ci;

--
-- Dumping data for table `poem_links`
--

INSERT INTO `poem_links` (`poem`, `descr`, `link`, `type`) VALUES
('yoysef_rolnik_0', 'Meydl, meydl–A Reading', 'http://www.milkenarchive.org/music/volumes/view/the-art-of-jewish-song/work/meydl-meydl/', 'poem'),
('yoysef_rolnik_0', 'A Reading Commemorating Rolnik', 'http://www.yiddishbookcenter.org/collections/archival-recordings/fbr-189_4189/joseph-rolnik-conversation-abraham-tabachnik-joseph-rolnik-abaraham', 'poem'),
('yoysef_rolnik_0', 'Di Yunge', 'http://www.laits.utexas.edu/gottesman/yunge.html', 'context'),
('morris_rosenfeld_0', 'Forverts republish \"The Locked Door\"', 'https://yiddish2.forward.com/node/3536.html', 'poem'),
('morris_rosenfeld_0', 'Group reading of My Resting Place', 'http://yiddishkayt.org/view/morris-rosenfeld/', 'poem'),
('morris_rosenfeld_0', 'Another poem by Rosenfeld on the Fire, translated', 'http://forward.com/articles/136169/two-letters-on-the-death-of-the-immolated-worker-g/', 'poem'),
('morris_rosenfeld_0', 'Rosenfeld on the Fire victims\' funeral march, translated', 'http://forward.com/articles/136163/the-march-of-tears/', 'poem'),
('morris_rosenfeld_0', 'Sweatshop Poets', 'http://www.laits.utexas.edu/gottesman/poets.html', 'context'),
('morris_rosenfeld_0', 'The Forward\'s Triangle Fire Coverage', 'http://forward.com/articles/136217/a-guide-to-the-forverts-archival-coverage-of-the-t/', 'context'),
('morris_rosenfeld_0', 'The Sweatshop', 'http://forward.com/the-assimilator/135013/morris-rosenfelds-sweatshop-songs/', 'poem'),
('celia_dropkin_0', 'The Red Flower: Rebellion and Guilt in the Poetry of Celia Dropkin', 'http://www.jstor.org.ezproxy.cul.columbia.edu/stable/41205859?pq-origsite=summon&seq=1#page_scan_tab_contents', 'poem'),
('celia_dropkin_0', 'More poems in translation', 'http://jacket2.org/commentary/celia-dropkin-%E2%80%9C-her-white-wake-selected-poems-celia-dropkin%E2%80%9D', 'poem'),
('celia_dropkin_0', 'VQR: On her poetry', 'http://www.vqronline.org/essays-articles/2014/04/fully-loaded-poetry-celia-dropkin', 'poem'),
('celia_dropkin_0', 'Recently translated works', 'http://www.spdbooks.org/Products/9781939678065/the-acrobat.aspx', 'poem'),
('celia_dropkin_0', 'Dropkin reading \"White as the Snow\"', 'http://yiddishkayt.org/view/dropkin/', 'poem'),
('celia_dropkin_0', 'Yiddish Women Poets', 'http://www.sup.org/books/title/?id=10593', 'context'),
('celia_dropkin_0', 'Yiddish Women in Translation at NYPL', 'https://www.nypl.org/blog/beta/2016/08/17/women-translation-yiddish', 'context'),
('celia_dropkin_0', 'Inzikhistn', 'http://www.laits.utexas.edu/gottesman/inzik.html', 'context'),
('celia_dropkin_0', 'Sex and Yiddish Poetry', 'http://stanford.universitypressscholarship.com/view/10.11126/stanford/9780804756228.001.0001/upso-9780804756228?p=emailAeS4yrhWJIO1I&d=/10.11126/stanford/9780804756228.001.0001/upso-9780804756228', 'context'),
('ana_margolin_0', 'On Crotona Park', 'https://www.nycgovparks.org/parks/crotona-park/', 'poem'),
('ana_margolin_0', 'Hinde Zaretski\'s Crotona Park Brigade', 'https://catalog.hathitrust.org/Record/001337022', 'poem'),
('ana_margolin_0', 'Di Yunge Poets', 'http://www.laits.utexas.edu/gottesman/yunge.html', 'context'),
('ana_margolin_0', 'Ruth Wisse: Di Yunge and the Problem of Jewish Aestheticism', 'http://www.jstor.org/stable/4466938', 'context'),
('menke_katz_0', 'More poems, drawings, and photos of and by Menke Katz', 'http://menkekatz.blogspot.com/', 'poem'),
('miriam_ulinover_0', 'The Ringlblum Archives', 'https://poetryinhell.org/', 'context'),
('sarah_aisen_0', 'In the Yiddish Book Center\'s Pakn Treger', 'https://www.yiddishbookcenter.org/language-literature-culture/pakn-treger/2017-pakn-treger-translation-issue', 'poem'),
('sarah_aisen_0', 'Interwar Kaunas and the \'Mir Aleyn\' Writers', 'www.academia.edu/16487093/Yiddish_Literary_Life_in_Interwar_Kaunas', 'context'),
('malka_locker_0', 'In the Yiddish Book Center\'s Pakn Treger', 'https://www.yiddishbookcenter.org/language-literature-culture/yiddish-translation/does-it-mean-i-long-you', 'poem'),
('leib_kvitko_0', 'A Silence, translated by Rose Waldman', 'http://bluelyrareview.com/leib-kvitko/', 'poem'),
('leib_kvitko_0', 'Review of a collection of Soviet Yiddish writing', 'https://www.calvertjournal.com/opinion/show/1427/owen-hatherley-revolution-to-repression-yiddish-literature', 'context'),
('leib_kvitko_0', 'Marina Uspenskaya\'s Illustrations for Kvitko\'s \'The Violin\'', 'http://www.digitalsovietart.com/book-illustrations/185-marina-uspenskaya-1956-the-violin-leib-kvitko-1948', 'context'),
('boris_sandler_0', 'Encyclopædia Britannica on 21st Century Yiddish Literature', 'https://www.britannica.com/art/Yiddish-literature/Yiddish-periodicals-yearbooks-and-anthologies#ref799635', 'context'),
('boris_sandler_0', 'Sandler\'s Yiddish Monologues Film Series', 'https://www.youtube.com/watch?v=Epeawwf1V6A&list=PLS6ZmMKa4ODQgspeo7eCGSBuIuygecrpq', 'context'),
('victor_packer_0', 'The Paken Tregger translation issue featuring this poem', 'https://www.yiddishbookcenter.org/language-literature-culture/yiddish-translation/coney-island-dadaist-sound-poem-victor-packer', 'poem'),
('victor_packer_0', 'The Yiddish Radio Project', 'http://www.yiddishradioproject.org/exhibits/packer/', 'context'),
('binem_heller_0', 'A video of Kestin\'s reading, with some info from the Forverts', 'http://blogs.yiddish.forward.com/oyneg-shabes/208970/', 'poem'),
('binem_heller_0', 'US Holocaust Museum on the Warsaw Ghetto Uprising', 'https://www.ushmm.org/outreach/en/article.php?ModuleId=10007745', 'context'),
('binem_heller_0', 'Yad Vashemon on the Warsaw Ghetto Uprising', 'http://www.yadvashem.org/holocaust/about/combat-resistance/warsaw-ghetto.html', 'context'),
('binem_heller_0', 'A Workmen\'s Circle Hagodeh featuring a altered version of this poem', 'https://archive.org/stream/nybc212855', 'context'),
('binem_heller_0', 'Warsaw Ghetto Poems rom the Ringelblum archives', 'https://poetryinhell.org/', 'context'),
('binem_heller_1', 'The Klezmatics and Chava Alberstein sing it', 'https://youtu.be/YRPbIFDBkVk', 'poem'),
('binem_heller_1', 'Video of Hadassah Kestin\'s reading', 'https://youtu.be/FM1q2sKbnwo', 'poem'),
('binem_heller_1', 'Italien translation', 'https://www.antiwarsongs.org/canzone.php?id=8766&lang=en', 'poem'),
('binem_heller_3', 'Moshe Shklar remembers the poem\'s reception', 'http://blogs.yiddish.forward.com/moshe-shklar/175313/a-short-stroll-through-a-long-life-memoirs-7/?', 'poem'),
('h_shildkroyt_0', 'In a Vegetarian Cookbook', 'https://archive.org/stream/nybc207469', 'poem'),
('h_shildkroyt_0', 'Rabbi Kook Vision of Vegetarianism', 'https://archive.org/stream/AVisionOfVegetarianismAndPeace/AVisionOfVegetarianismAndPeace_djvu.txt', 'context'),
('avrom_sutzkever_0', 'YIVO on the Yung Vilne', 'http://www.yivoencyclopedia.org/article.aspx/Yung-vilne', 'context'),
('julio_ben-shmuel_0', 'Original publication in Yugntruf', 'https://yugntruf.org/zhurnal/zhurnal.php?ui=embed&numer=10-11#page/34/mode/1up', 'poem'),
('julio_ben-shmuel_0', 'More soccer memories by Yechiel Szeintuch', 'http://yiddish.forward.com/articles/211136/memories-of-bubbe-khave-leye-my-soccer-adventures/', 'context'),
('avrom_sutzkever_0', 'Lider fun Yam-Hamoves', 'https://ia802607.us.archive.org/11/items/nybc213587/nybc213587.pdf', 'poem'),
('zishe_bagish_0', 'Full Collection', 'https://ia801008.us.archive.org/34/items/nybc210825/nybc210825.pdf', 'poem'),
('zishe_bagish_1', 'The In Kinderland collection', 'https://ia800301.us.archive.org/9/items/nybc212904/nybc212904.pdf', 'poem'),
('zishe_bagish_2', 'The In Kinderland collection', 'https://ia800301.us.archive.org/9/items/nybc212904/nybc212904.pdf', 'poem'),
('zishe_bagish_3', 'The In Kinderland collection', 'https://ia800301.us.archive.org/9/items/nybc212904/nybc212904.pdf', 'poem'),
('zishe_bagish_4', 'The In Kinderland collection', 'https://ia800301.us.archive.org/9/items/nybc212904/nybc212904.pdf', 'poem'),
('kadia_molodowsky_1', 'Full Collection', 'https://ia801408.us.archive.org/24/items/nybc208413/nybc208413.pdf', 'poem'),
('kadia_molodowsky_1', 'More Readings by Kadia', 'https://archive.org/details/ybc-fbr-188_4188', 'poem'),
('avrom_sutzkever_1', 'Full collection', 'https://ia902607.us.archive.org/11/items/nybc213587/nybc213587.pdf', 'poem'),
('sam_liptzin_3', 'Full Collection', 'https://ia600203.us.archive.org/2/items/nybc208309/nybc208309.pdf', 'poem'),
('itsik_manger_1', 'More recordings of Manger by Sara Blacher-Retter', 'http://yiddish.haifa.ac.il/texts/manger/medresh.htm', 'poem'),
('miriam_ulinover_2', 'Der Bobes Oytser Collection', 'https://ia902606.us.archive.org/15/items/nybc202004/nybc202004.pdf', 'poem'),
('miriam_ulinover_3', 'Der Bobes Oytser Collection', 'https://ia902606.us.archive.org/15/items/nybc202004/nybc202004.pdf', 'poem'),
('miriam_ulinover_4', 'Der Bobes Oytser Collection', 'https://ia902606.us.archive.org/15/items/nybc202004/nybc202004.pdf', 'poem'),
('miriam_ulinover_5', 'Der Bobes Oytser Collection', 'https://ia902606.us.archive.org/15/items/nybc202004/nybc202004.pdf', 'poem'),
('miriam_ulinover_6', 'Der Bobes Oytser Collection', 'https://ia902606.us.archive.org/15/items/nybc202004/nybc202004.pdf', 'poem'),
('ana_margolin_8', 'Compare to a translation by Joseph Kary', 'https://ingeveb.org/texts-and-translations/her-smile-and-a-man', 'poem'),
('ana_margolin_8', 'Compare to Shirley Kumove\'s translation', 'https://muse.jhu.edu/chapter/377165', 'poem'),
('yehiel_fayner_0', 'Book Burning exhibit', 'https://free.janezjansa.si/blog/2015/05/5-book-burning/', 'context'),
('yehiel_fayner_0', 'Burnt Book Artist', 'https://www.youtube.com/watch?v=jpFfYmvqdp4', 'context'),
('yehiel_fayner_0', 'Stalags, Ari Libsker—trailer', 'https://youtu.be/2htNs9d_6q8', 'context'),
('yehiel_fayner_0', 'John Latham\'s Art and Culture', 'https://www.moma.org/collection/works/81529', 'context'),
('yehiel_fayner_0', 'NLI\'s display', 'https://blog.nli.org.il/en/katsetnik/', 'poem'),
('yehiel_fayner_0', 'The Lost Poems', 'https://www.tabletmag.com/scroll/177165/the-lost-poems-of-ka-tzetnik-135633', 'poem');

-- --------------------------------------------------------

--
-- Table structure for table `poet`
--

CREATE TABLE `poet` (
  `name_y` char(255) COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL,
  `name_e` char(255) COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL,
  `birth` date DEFAULT NULL,
  `death` date DEFAULT NULL,
  `bio` longtext COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL,
  `img` char(255) COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL,
  `img_src` varchar(255) COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL
) ENGINE=MyISAM DEFAULT CHARSET=utf8 COLLATE=utf8_unicode_ci;

--
-- Dumping data for table `poet`
--

INSERT INTO `poet` (`name_y`, `name_e`, `birth`, `death`, `bio`, `img`, `img_src`) VALUES
('אהרן צײטלין', 'Aaron Zeitlin', '1898-00-00', '1973-00-00', NULL, 'aaron_zeitlin.jpg', NULL),
('אַלטער עסעלין', 'Alter Esselin', '1889-04-23', '1974-11-22', NULL, 'alter_esselin.gif', 'Charcoal portrait, 1923. http://www.esselin.com/album3.htm'),
('אַנאַ מאַרגאָלין', 'Ana Margolin', '1887-01-21', '1952-06-29', 'Ana Margolin was born in Brisk, White Russian, in 1887. She began publishing stories and poems in New York City around 1906, the year she first visited. Only in 1914 did Ana Margolin settle permanently in NYC. She adopted the pen name Ana Margolin in 1920, previously publishing under her real name, Rosa Lebensboym, as well as other pseudonyms.\r\n\r\nProfessor Ruth Wisse describes her voice, for which she needed little experimentation to develop, as \"original, bold and disturbing\" and \"confessional, tough, and precise.\" In 1923, unimpressed with the quality exhibited in the Yiddish literary journals, she published her own anthology, including only one other woman, <a href=\"/poet.php?poet=Celia+Dropkin\">Celia Dropkin</a>. She died in 1952, after spending her last twenty years withdrawn and isolated in her home.', 'ana_margolin.jpg', NULL),
('אַרקאַדי גענדלער', 'Arkady Gendler', '1921-11-29', '2017-05-22', NULL, 'arkady_gendler.jpg', NULL),
('ציליע דראָפּקין', 'Celia Dropkin', '1887-12-05', '1956-08-18', 'Born on December 5, 1887, in Bobruisk, White Russia, Dropkin began writing poetry at the age of ten—in Russian. Only in 1917, five years after moving to New York, did she finally translate a few of her poems into Yiddish and only in 1920 did she begin writing in Yiddish. She received an early Jewish and secular education, and afterwards attended a gymnasium in Novosybko. \r\n\r\nShe died in 1956 with only one book to her name, but with great acclaim and admiration and as an influential member of Di Inzikhistn.', 'celia_dropkin.jpg', NULL),
('י. ל. פּרץ', 'I. L. Peretz', '1852-05-18', '1915-04-03', NULL, 'i_l_peretz.png', NULL),
('לאה קאַפּילאָװיטש האָפֿמאַן', 'Leah Kapilowitz Hofman', '1898-00-00', '1952-00-00', NULL, 'leah_hofman.png', NULL),
('מעינקע קאַץ', 'Menke Katz', '1906-04-11', '1991-04-24', NULL, 'menke_katz.jpg', 'https://www.jewishgen.org/yizkor/svencionys/images/sve0080.jpg'),
('מאָריס ראָסענפֿעלד', 'Morris Rosenfeld', '1862-12-28', '1923-06-22', 'One is inclined to read the poetry of Morris Rosenfeld as overdramatized proletariat verse--it is bitter, angry, and overwhelmingly sad--but to do so would be an unjust offense to not only his poetry but to Rosenfeld himself, who personally experienced nearly every misfortune and hardship he writes of. Since his first visit to America in 1882, he was wedded to poverty. After fully immigrating to America in 1886, he worked in the Lower East Side sweatshops as a presser. He became ill from the wretched work conditions, ultimately becoming paralyzed in half his body. He buried several children, including his only son at fifteen years of age. \r\n\r\nMorris Rosenfeld was born in 1862 in Boksze in Russian Poland. He received a traditional Jewish education. At fifteen, he began writing Yiddish poetry. Around the age of twenty, as a tailor in London, he began writing labor poems. At twenty-four, in the U.S. he began writing socialist poems as well. He became famous both in an out of the Jewish realm--in 1898 a Harvard professor translated a book of his poems into English. Over ten thousand people attended the funeral of the \"Sweatshop Poet\" in 1923.', 'morris_rosenfeld.jpg', NULL),
('יוסף ראָלניק', 'Yoysef Rolnik', '1879-00-00', '1955-00-00', 'It is difficult to compose even a short biography of Joseph (Yoysef) Rolnik, for even during his lifetime Rolnik complained of receiving only the smallest ration of attention. Though he was an established member of Di Yunge, publications felt comfortable rejecting his submissions (but in 1915 Mani Leib and Reuven Iceland devoted an issue of the monthly journal <em>Literatur un Lebn</em>, or <em>Literature and Life</em>, to him). The succeeding literary group, Di Inzikhistn, mention him in their grandiose manifesto only to say that he and his compatriots “are all good and good in their time.” \r\n\r\nRolnik was born in Belarus, in a village near Minsk, in 1879. His <em>heder</em> education took place at home with a tutor, surrounded by fields and his father’s watermill. He later attended the Mir Yeshiva. From 1895 to 1898 he lived in Minsk where he began writing poetry in Russian, Hebrew and Yiddish. I. L. Peretz encouraged him in his literary pursuits after receiving a few of his poems. In 1899,  he spent two years in America and returned to settle permanently in 1906. He published his memoirs in 1954, a year before his death—only now (2016) have they finally been translated to English. ', 'yoysef_rolnik.png', NULL),
('אָשער שװאַרצמאַן', 'Osher Schwarzman', '1890-00-00', '1919-00-00', NULL, 'asher_schwarzman.png', NULL),
('אָװראָם גאָנטאַר', 'Avrom Gontar', '1908-03-20', '1981-05-00', NULL, 'avrom_gontar.jpg', NULL),
('סעם ליפּצין', 'Sam Liptzin', '1893-03-13', '1980-09-22', NULL, 'sam_liptzin.png', 'ניטגעדאַיגעט, סעם ליפּצין, אַמאַלגאַמײטעד ברענטש 82, אינטערנאַציאָנאַלער אַרבעטער אָרדן, ניו־יאָרק, 1934.'),
('מ. מ. שאַפֿיר', 'M. M. Shafir', NULL, NULL, NULL, NULL, NULL),
('א. לוצקי', 'A. Lutzky', '1894-05-14', '1957-09-13', NULL, 'a_lutzky.png', NULL),
('מלכה חפֿץ טוזמאַן', 'Malka Heifetz Tussman', '1893-00-00', '1987-00-00', NULL, 'malka_heifetz_tussman.jpg', NULL),
('איציק מאַנגער', 'Itsik Manger', '1901-00-00', '1969-00-00', NULL, 'itsik_manger.jpg', NULL),
('לײזער אײכנראַנד', 'Leyzer Aykhenrand', '1912-09-23', '1985-00-00', NULL, NULL, NULL),
('ח. נ. ביאַליק', 'Hayim Nahman Bialik', '1873-01-09', '1934-07-04', NULL, 'hayim_nahman_bialik.jpg', 'Kluger Zoltan, Israel Government Press Office'),
('ישראל שטערן', 'Yisroel Shtern', '1894-00-00', '1942-00-00', NULL, 'yisroel_shtern.jpg', 'לידער און עסײען, ישראל שטערן, ציקאָ ביכער פֿאַרלאַג, 1955, ניו־יאָרק. (http://www.yisroelshtern.org)'),
('מרים אולינאָװער', 'Miriam Ulinover', '1890-00-00', '1944-00-00', NULL, 'miriam_ulinover.jpg', 'Yiddish Leksikon (http://yleksikon.blogspot.com/2014/05/miriam-ulinover-ulyanover.html)'),
('קאַדיע מאָלאָדאָװסקי', 'Kadia Molodowsky', '1894-00-00', '1975-00-00', NULL, 'kadia_molodowsky.jpg', 'Epharim Erde - National Library of Israel, Schwadron collection'),
('שרה אײזן', 'Sarah Aisen', '1910-00-00', '1982-03-00', NULL, 'sarah_aisen.png', '.געקליבענע לידער און פּאָעמעס, שרה אײזן, דרום אַפֿריקאַנער יידישער קולטור פֿעדעראַציע, קײפּטאָן, 1965'),
('מלכּה לאָקער', 'Malka Locker', '1887-00-00', '1990-00-00', NULL, 'malka_locker.png', 'די װעלט איז אָן אַ היטער, מלכּה לאָקער, אידישער קעמפֿער, ניו־יאָרק, 1947.'),
('לײב קװיטקאָ', 'Leib Kvitko', '1890-00-00', '1952-08-12', NULL, 'leib_kvitko.jpg', 'Gists and Piths (http://gistsandpiths.blogspot.com/2016/12/rochelle-sibley-adventures-in-yiddish_17.html)'),
('באָריס סאַנדלער', 'Boris Sandler', '1950-01-06', '0000-00-00', NULL, 'boris_sandler.jpg', 'By Yagasi [CC BY-SA 3.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0)], from Wikimedia Commons: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/76/Boris_Sandler.JPG'),
('װיקטאָר פּאַקער', 'Victor Packer', '1897-00-00', '1958-00-00', NULL, 'victor_packer.jpg', 'The Henry Sapoznik Yiddish Radio Archives at the American Folklife Center of the Library of Congress. '),
('בינעם העלער', 'Binem Heller', '1908-01-25', '1998-05-12', NULL, 'binem_heller.png', 'אַ בױם אין אָװנט, בינעם העלער, פּרץ פֿאַרלאַג, תל־אַביב, 1971, פֿון ה. שיליס.'),
('ה. שילדקרױט', 'H. Shildkroyt', '0000-00-00', '0000-00-00', NULL, NULL, NULL),
('י. י. שװאַרץ', 'I. J. Schwartz', '1885-00-00', '1971-00-00', NULL, 'i_j_schwartz.jpg', 'Arnold Chekow, Yiddish in New York, 1967-72, from the Yiddish Book Center Collections. '),
('ה. לײװיק', 'H. Leyvik', '1888-12-25', '1962-12-23', '“Leyvik...the Yiddish poet par excellence, so universal in his Jewishness, so Jewish in his universality. For the simple reason that there was no other Leyvik. He was a poet in the fullest meaning of the word. There was no borderline where his art stopped and his life began, and vice versa.” – Chava Rosenfarb, from a 1970 lecture on Leyvik’s dramas, in English.\r\n\r\nLeyvik was revered and venerated across the Yiddish-speaking world as few other Yiddish poets were, especially by workers and those on the left. He published widely in verse, prose, and drama. His writing is often marked by suffering and recalls his difficult childhood, his early years as an anti-Tsarist radical, years of hard labor and imprisonment, and his escape from Siberia. The last four years of his life rang with similar poetic tragedy as he lay paralyzed and unable to speak until his death in 1962.', 'h_leyvik.jpg', 'by Gedalye Tenenboym, photo by Congress for Jewish Culture, original housed at Beys Leyvik.'),
('רייזל זשיכלינסקי', 'Rajzel Zychlinski', '1910-07-27', '2001-06-13', 'Rajzel Zychlinski was born in Poland in 1910, and died in California in 2001. She was involved in Warsaw\'s literary scene before the war, and published two books of poetry there. She survived the war in the Soviet Union, and then lived in Poland and France before emigrating to the United States in 1951. Her poems are sparse, often free verse, and are beloved for their rich imagery.', 'rajzel_zychlinski.jpg', 'Photographed in 1934 in Gombin, Poland (from www.zchor.org).'),
('אַבֿרהם סוצקעװער', 'Avrom Sutzkever', '1913-07-15', '2010-01-20', 'Avrom Sutzkever was born in Vilna, and spent his early childhood years in Siberia. After returning to Vilna with his mother, he studied Polish and Russian poetry, and joined the distinguished literary circle \"<em>Yung Vilna</em>,\" alongside other famous poets such as Chaim Grade and Shmerke Kaczerginski. He and his wife Freydke Sutzkever were confined to the Vilna ghetto in 1941. During that time, Sutzkever worked in the \"Paper Brigade,\" and smuggled irreplaceable cultural treasures out of the Nazis\' hands and into the ghetto. In 1943, before the ghetto was liquidated, he escaped to the forest with his wife and they joined the partisans.\r\n\r\nAvrom and Freydke Sutzkever settled in Tel Aviv, where he founded Yiddish literary journal \"<em>Di Goldene Keyt</em>.\"\r\n\r\nSutzkever\'s poems are neoclassical, modernist, and have a certain melodic quality – many have been set to music. In his shorter poems and long epics alike, he writes with stunning imagination and calls upon transcendent images of the natural world.', 'avrom_sutzkever.jpg', 'From the Archives of the YIVO Institute for Jewish Research, New York'),
('כוליאָ בן־שמואַל', 'Julio Ben-Shmuel', '1941-03-29', '0000-00-00', 'Julio Ben-Shmuel is a pen name of Yechiel Szeintuch, Professor of Yiddish literature at the Hebrew University in Jerusalem. \r\n\r\nSzeintuch was born in Argentina in 1941 and made aliyah in 1960. He has published widely, both scholarly and literary works, in Yiddish as well as in Hebrew, English, and Spanish. He has been awarded numerous prizes for his accomplishments, most recently the 2017 Life Achievement Award from the the National Authority for Yiddish Culture.', 'julio_ben-shmuel.png', 'Bella Bryks-Klein on Facebook'),
('זישע באַגיש', 'Zishe Bagish', '0000-00-00', '1944-01-20', NULL, 'zishe_bagish.png', 'לערנט ליב צו האָבן ס’לעבן, זישע באגיש, פֿאַרלאַג פֿרײַנט, בריסל, 1935.'),
('משה בראָדערזאָן', 'Moyshe Broderzon', '1890-11-23', '1956-08-17', 'The accomplished poet and dramatist, Moyshe Broderzon, born 1890, entered the realm of art through the dependable portal of accountancy, a profession he studied and practiced until around 1910, in Łódź. His first works were short humorous pieces which he began publishing in 1908, in newspapers and under the name of Broder Zinger. In 1913, he published his first poetry collection, <em>Shvartse fliterlekh</em> (Black Spangles), which received the significant praise of Avrom Reyzen.\r\n\r\nHe soon retuned to his place of birth, Moscow, to evade the German occupation. He came back to Łódź in 1918 and stayed until the pressures of WWII required his escape to Białystok, then central Asia, and finally back to Moscow, in 1944. Six years later, he was sentenced to ten years at a Siberian labor camp. He was freed in 1955, but died of a heart attack not a year afterward.\r\n\r\nHe published several major literary works, introduced new literary styles, and founded leading artistic groups wherever he went including, most famously, Ararat, the theatre group that brought fame to the comedians Dzigan and Shumakher. \r\n', 'moyshe_broderzon.png', 'מיניאַטור פֿון אַרטור שיק אין: פֿאָרשטעלונגען, משה בראָדערזאָן, נײַעם פֿאָלקסבלאַט, לאָדזש, 1936.'),
('רפֿאל דער נאַר', 'Raphiloo Shooshoo', '1994-08-02', '0000-00-00', '\r\nRefoyl Der Nar, or in English, inexplicably, Raphiloo Shooshoo, is considered never to have attained even the level of <em>shund</em> literature. \r\n\r\nTo quote Professor Lanrdjârk from his diary, who committed suicide soon after completing his biography of Shooshoo: \"Historically, Shooshoo is truly an enigma. He is possibly the worst writer ever to still manage to publish his works in one way or another, sometimes going so far as creating his own organization, publishing company, or other bogus group. In 1893, for example, he released his own poems on a website devoted to Yiddish poetry. I don\'t know if I can continue writing this book… I\'m haunted by his words. My health is taking a toll. Mary says I look pale. But the world has to know of the dangers and this is my sole motive for continuing. Yesterday I threw up after reading a poem of his…\"', NULL, NULL),
('קאַטערינאַ קוזנעצאָװאַ־װאָלפֿרום', 'Katerina Kuznetzova-Wolfrum', '0000-00-00', '0000-00-00', NULL, NULL, NULL),
('יחיאל פֿײַנער', 'Yehiel Fayner', '1909-05-16', '2001-07-17', 'Yehiel Fayner was born in Sosnowiec, Poland into a Hassidic family and studied in the prestigious Sages of Lublin Yeshiva. His mother died when he was young, and he was therefore raised by an uncle and elder sister. His wife, whom he married not long before the war, died in Auschwitz. In 1946, Fayner arrived Tel Aviv with the Bricha Movement, where he soon married Nina Asherman and changed his name to Yehiel Dinur. In 1961 he famously fainted not ten minutes into his testimony at the Eichmann trial. He remained in Tel Aviv until his death in 2001 and is survived by his two children, Daniella and Lior.\r\n\r\n<em>Tsveyuntsvantsik: Lider</em> is the only book published under the name Yehiel Fayner. After the Holocaust and his two-year internment in Auschwitz, he re-entered the literary scene as <a href=\"http://www.לידער.us.org/poet.php?poet=Ka-Tzetnik\">Ka-Tzetnik 135633</a>, concentration camp inmate 135633. His post-holocaust novels achieved great word-wide success even becoming required reading in Israeli schools, though critics often consider them kitschy and pornographic, citing them as inspiration for the Israeli stalag genre. In 1993, he caught the public eye by stealing <a href=\"http://www.לידער.us.org/exhibits/faynersfire.php\"><em>Tsveyuntsvantsik</em></a> from the National Library of Israel, burning it, and sending the remains back with instructions to burn them like all that was dear to him had burned in the crematoria. ', 'yehiel_fayner.jpg', 'Yehiel and Nina Dinur, Rome, 1959. Wikimedia. Italian magazine Epoca, N. 471, year X, page 49.'),
('ק. צעטניק', 'Ka-Tzetnik', '1909-05-16', '2001-07-17', 'Ka-Tzetnik, or Ka-Tzetnik 135633, is the name under which Yehiel Dinur, formerly <a href=\"http://www.לידער.us.org/poet.php?poet=Yehiel+Fayner\">Yehiel Fayner</a>, wrote after the Holocaust. This was first publicly revealed during in his testimony at the Eichmann trial in 1961. He was born in Sosnowiec, Poland in 1909 and died in Tel Aviv in 2001. His most famous works are the six volumes that make up his chronicle of the \"planet\" Auschwitz. Most of his work, though first written in Yiddish, was first (and oftentimes only) published in Hebrew.\r\n\r\nThe name Dinur is Aramaic for \"of fire.\" This theme of being reborn through fire manifests itself in a variety of forms in his work, such as the mythical salamander, the phoenix, and the three-time burning of his pre-war book of poetry, <a href=\"http://www.לידער.us.org/exhibits/faynersfire.php\"><em>Tsveyuntsvanstik: Lider<em></a>.', 'ka-tzetnik.jpg', 'כמסיח לפי תומו, יחיאל שײנטוך, בית לוחמי הגטאות ומכון דב סדן, ירושלים 2003. ');

-- --------------------------------------------------------

--
-- Table structure for table `trans`
--

CREATE TABLE `trans` (
  `poem` char(255) COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL,
  `translator` char(255) COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL,
  `title` char(255) COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL,
  `text` longtext COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL,
  `poet` char(255) COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL,
  `source` char(255) COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL,
  `lang` tinytext COLLATE utf8_unicode_ci DEFAULT NULL
) ENGINE=MyISAM DEFAULT CHARSET=utf8 COLLATE=utf8_unicode_ci;

--
-- Dumping data for table `trans`
--

INSERT INTO `trans` (`poem`, `translator`, `title`, `text`, `poet`, `source`, `lang`) VALUES
('yoysef_rolnik_0', 'Irving Feldman', 'Poets [vi]', 'We have such plain faces\nand talk quite ordinary talk;\nthe glow from our eyes is sober, \nour joy altogether commonplace.\n\nWhen we go in to eat, we sit down \nin work clothes at the table set for us,\nand when we bury someone close\nit\'s on a day like any other.\n\nHalf asleep in the cold dawns, we hurry\nto get under the whip on time,\nand we drive away the young little poems\nlike the house dog who tries to come running along.', NULL, NULL, 'eng'),
('morris_rosenfeld_0', 'Raphael Halff', 'The Locked Door', 'The flames rage on, more and more\nHell awakes to the smoke amassed.\nTry, push towards salvation\'s door— \n\"No use, oh, no! It is shut fast.\"\n \nThey scream, they scramble, and they fall,\nin the Devil\'s bloody dwelling.\nThey sink in his damned shriek, in thrall,\neach exit blocked and unrelenting.\n\nThey run, but no one knows whither,\nand their every hope comes to naught.\nToo heavy is Hell\'s door hither,\noh, Ashmedai has jailed this lot.\n\n\"Don\'t curse Hell till your throat is sore!\"\n\"Not worth the trouble—he is right...\"\n\"But no! Let\'s try, lean on that door,\nAnd all, as one, break it with might!\"\n\nThey\'re captive to the Hellish blaze\nwhile the lock, to t\'Devil, stays true…\n\"Come everyone quick, your hands, raise!\nBreak the door, let freedom ensue…\"\n\nThis Hell is only a hell whilst\nthe Devil\'s lock we don\'t resist.\nIts flame is strong and perilous\nif we let its door seal our abyss.\n', NULL, NULL, 'eng'),
('arkady_gendler_0', NULL, 'My Hometown Soroke', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('menke_katz_0', NULL, 'Good Day New York', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('i_l_peretz_0', 'Seymour Levitan', 'Monish', 'Life is like a river;\nwe are fish.\nThe water\'s wholesome and fresh\nand we would swim forever,\nbut for a black figure\non the riverbank.\n\nThere Satan stands,\nin his hands\na fishing rod,\nand catches fish.\n\nWith a worm that eats the dust,\na little lust,\na moment\'s pleasure,\nthe line is baited.\n\nHardly a flick\nand the pike flies in the pan\nto be fried or roasted\non the flames of hell.\n\nMay his name be obliterated!\nwe know whose work it is—\nSatan\'s—\nand why it works so well.\nThe cause \nis the little worm; it draws and draws—\n\nAnd so the story I\'m about to tell.\nListen!\n\nThere was a prodigy,\nprecisely when and where is hard to say,\nbut in Poland,\nin olden days,\nand he was raised in a pious house.\n\nPious father, pious mother;\nthe family ,\none after another,\nscholars all,\nknown and praised\neverywhere,\nand those who know best\nsay they\'ll all be surpassed\nby our hero—Monish.\n\nHe\'s only \nseven, eight.\n\nYet always at his studies\nday and night.\n\nHe laps up Torah like a sponge.\nHis mind is lightening;\nit can plunge \nfrom the highest \nto the most profound,\nand can sound the <em>Taz</em>\nand the ocean of <em>Shas\'</em>,\nhowever stony the <em>Rambam</em>,\nhe finds a cleft in the rock.\n\nAnd he\'s beautiful.\nBlack as night, his locks;\nhis lips are roses;\nblack arching eyebrows\nand sky-blue eyes,\nfire-bright.\n\nA joy to see.\nAh, the blushes and sighs\nwhen the maidens see Monish\ngo by.\n\nThe young <em>rebetsin</em> at <em>kheyder</em>\nwatches Monish, nothing else,\nand she melts;\nand the pots in the oven \nspill and burn \nas she sits,\nher hands in her lap,\nseeming to hear \nhow the children learn.\n\nAnd the neighbor, pretty Odl,\nlets her needle fall\nas she listens to Monish:\nher hand on her heart,\nher ear to the wall,\ntears rolling down her cheek.\n\nBut Monish is as good as gold;\nhe knows nothing of this!\nWhat does Monish seek?\n\nHis love—Gemara,\nreason and hypothesis:\n<em>shor shenoygakh es hapora</em>\n\"If an ox should gore a cow...\"\nHe\'s as good as gold—\n\nAnd in those days \nMonish was renowned.\n\nScholars from abroad, \nrabbis near and far,\ncame to hear him out,\n\"A new star!\"\nsay the silver beards dancing for joy—\n\"Happy the mother who bore him,\nhappy the father and the place!\"\n(I say only what I heard, word for word.\nBut is that what they would say\non Ararat?)\n\nThose were the days \nof the worth men of old:\nbrass-rimmed spectacles,\n<em>tfiln</em> housed in silver,\n<em>talis</em> crowned in gold,\nand their minds were as towers.\nOther times,\nother powers.\n\nThe house of study full,\nand the people overflowed\nto the entry and the step;\nthe lamp burned steady\npast the middle of the night,\nand judgment and Torah\nabundant as the light.\n\nNow the mountain peaks are plentiful,\nbut the Bible\'s Ararat \nis not the average snowy peak;\nArarat\'s unique,\nfor there when the flood waters crested\nNoah\'s ark rested,\nand the One Above Us drew the line;\nand, as we\'ve heard,\ngranted life forever to the earth.\n\n\"Dear people,\" He said, \"steal, betray, and slaughter.\nYou will not be drowned in water,\nfor I avert my eyes,\"\nand in the sky he hung a bow\nfor a sign.\n\nThat was once, a pack of years ago,\nbut the ark is still buried deep in snow,\nand there live Sammael and Lilith—man and wide—\ngrateful for the chill,\nand to pass the time away,\nfar away from Gehenna,\nand isn\'t it a pretty tête-à-tête?\n\nOne morning as Sammael lay in bed smoking cigarettes,\nand Lilith saw to her toilette\nby the light of the <em>tsoyer</em>\nthe doorbell tinkled in the foyer:\n\"Enter!\"\nand there a trembly demon stood,\nteeth all a-clatter,\nwho flung himslef flat on his face and then flatter.\n\n\"May lord and sire,\nYou\'ve hidden your face \nfrom your people.\nYou\'ve heard\nand seen nothing,\nand now it\'s too late!\nYour throne is going to topple!\"\n\nSatan leaped up. \"Sir Baron,\nwhat transpires?\"\n\n\"In the kingdom of Poland\nwhere the border is drawn\nstands a shtetl\nas big as a yawn.\n\nThe place doesn\'t matter,\nit\'s rarely mentioned,\nhouses like nutshells,\nprayers are their mansions!\nThe Jews drift around\nas if these were their last days,\nwith nothing to eat,\nliving on fast days.\n\nNo business to do,\nand so Torah can flourish,\nand all the genius \nits study can nourish.\n\nA boy who lives there \nwill shame and hush \nLithuania, Poland,\nBohemia, and Prussia.\nLet him mature\nundiminished,\nand we go under— \nyou\'re finished!\nWe\'ll be thrashed \nwith iron rods \nand the flames of Gehenna\nextinguished,\nhe\'ll pursue us \nwith frightening hate \nto the end\nand bring the Messiah,\nHeaven forfend!\"\n\nThe moment Satan heard these words,\nthe party was over; his passion stirred,\nhis eyes turned red,\nand devil\'s sweat \nrose like the mist\nof a steaming cauldron,\nand he rushed at Lilith wagging his fist.\n\n\"It\'s her fault, only hers!\"\n\"The nut is hard,\ngood sirs,\" said Lilith,\n\"but wait.\nA good set of teeth can crack it.\nVictory\'s sweet. \nWarm up the spit,\nthe meat \nwill come on its own!\"\nand she flew with the wind \nand was gone.\n\n<em>Tantivy-tan-ton!</em>\nWhat transpires?\nDid somebody \nsee the Messiah?\n\nWhen is the <em>shoyfer</em> blown?\n<em>Elul</em>, not <em>Tamuz</em>.\nHas he gone crazy,\nthe <em>shames</em>?\n\nThe rise and fall,\nof the trumpet call,\nwhipcrack!\nthe wheels go round,\nand a coach\nrolls into town!\nTrumpet blare\nand whipsnap!\nmouths drop open, people stare:\n\n\"What\'s up?\"\nWhat\'s up?\nA German\'s come from Danzig.\nAnd he\'s dealing in wheat, dealing in rye.\nEverything\'s suddenly fine.\nNow here\'s a client who knows how to pay!\nThe small change glitters, the dollars shine.\nIt\'s raining credit\nall around,\nthe roads are full\nof the wagon sound\nof peasants coming to town,\nand ah! the wheeling and dealing \nof slaughterers, judges, perpetual scholars\nchasing the dollars,\nbuying and sending things on.\nGod blessed the shtetl with luck!\n\nGolden times and daily display\nof stain and silk, whatever impresses,\nweddings every day in the week,\nand every tailor up to his ears\nin orders for wedding dresses.\nAll the musicians are worn out and weary,\nthe <em>khupe</em> is torn, the poles are\nas dull as the guests, who havn\'t the strength \nto laugh at the <em>badkhn</em>,\nand there\'s no wax left for <em>havdoles</em>.\nTheir hunger forgotten once and for all—\nwho eats bread or bothers to bake it?\nPlum pastry, honey cake,\nand liquor—a lake of it.\n\nNow the German brought \nan only daughter \nwith him—a jewel.\nGolden hair falling to her feet,\nand eyes as bright as stars,\nso sweet,\nto hear her voice, so sweet.\nDressed all in velvet,\nand when she spoke, to tell of it,\nit was a fiddle playing.\nHer laugh was a cascade of joy.\nThe porter under his load,\nthe hermit fasting and praying,\nlaughed when she laughed, and their own music flowed\nwhen the music of her song came thronging,\nand the fiddle spoke and sang,\nsweet and full of longing.\n\nLong, long, long,\non his way to his studies at the <em>koyz</em>\nday by day,\nMOnish passed her house,\nlingered at the gate,\nand his ears drank her song \ntill like wine it made him drunk\n(an erring mortal, dust and ashes),\nand when he turns to <em>Rashi</em>,\nheld by its power, \nhe hums the tune she sang\nhour after hour.\nThe <em>kloys</em> listens stunned\nto such musical sorrow,\nneither shepherd nor folk song,\nso strong it draws the marrow\nfrom your bones.\n\nPerplexed,\nMonish sits alone,\ntrembling as if he\'d caught\na fever, his forehead white as chalk,\ngazing past the holy text \nat something far away.\n\"What\'s wrong with you, Monish?\" says his friend.\n\"Tell me.\"\nAnd so it goes day after day\nafter day.\n\nHis mother sees him pining away:\n\"What\'s wrong, my child?\nWhat wind put out\nthe light in your eyes,\nmy bright <em>havdole</em> candles?\nWhy are all the tunes you sing \nlamenting?\n\n\"You used to sing other things.\nmy heart would laugh\nWhen you sang with the cantor \nor at the Sabbath meal,\nfree as a bird, clear as a bell.\nAnd now there\'s something else.\nWhat is it, child? Tell me!\nIt frightens me!\"\n\n\"Do I know, Mamma, what song\nis singing in me?\nIt\'s not that I want to sing;\nit sings itself.\nThe sounds rise like birds \nfrom the nest,\nand these are the songs they bring me.\"\n\nNow from olden days\nthere was a ruin in that place—\n(I won\'t attempt to say\nwhether church or castle;\nlet that much remain in doubt,\nI can tell you only what I\'ve read about it.)\nThere are goblins in the ruin,\nimps that crow and laugh for spite,\nbark,meow,\nand haunt at night,\nhurl stones through the air\nfrom their lair\nat the houses underneath;\nand on the roof\nin the dark\na wild dog with tangled fur,\nalways on the prawl,\nwho never has been hear to bark,\nhe only grinds his teeth.\nFlesh and blood tremble.\nJews and Christians both\nstay well away from that street \nand its tumbledown houses overgrown with weeds.\n\nOne night in the shadow of the walls \na solitary figure creeps toward the ruin;\nall along the street there\'s no one else:\nit\'s Monish clutching his lapels.\n\nTwo angels go with him,\none on either side;\nthe evil on the left,\nand the good, weeping tears, on the right.\n\nHis good angel whispers in his ear,\n\"Have pity on yourself,\nfear the Lord your God.\nHe created all the world,\nheaven, earth,\nand the seventy nations\nwho live by the sword.\nBut the essence of all people\nare the Jews, whom He treasured,\nand for them He weighed and measured \nsix hundred and thirteen commandments.\nThree hundred and ten worlds\nare for those who guard His Torah.\nTell me that it\'s worth it\nto lose them for a girl!\"\n\nHis evil angel sneers\nin his other ear:\n\"When it\'s over, repent.\nHe\'ll forgive you. Why should you fear?\nReuben sinned,\nDavid and Bathsheba sinned,\nyet without stint \nHe gave them paradise,\nbecause He\'s good by nature. \nA wretched look, a tear,\nfasting on a winter day;\nonly groan and state your never-evers,\nand He\'ll believe anything you say.\"\n\nMonish listened to his angels \nbut didn\'t ponder long.\nShe appeared in a window,\nhe was spellbound by her song.\n\nHe had hardly seen and heard her \nand he flew to her;\nand his fears he left behind him\nwith the angel weeping tears.\n\nTheir love in the ruin, how it burns;\nthe bats and spiders hear\nhow they sing, laugh, kiss,\nand how they vow.\n\nShe tells him he must swear to her\nand tell her true:\nI\'ll never choose another,\nI never will forget you.\n\nHe swears by his teacher,\nby his father, by his mother,\nand by all of them together.\n\n\"What else?\" she whispers.\n\"What else?\"\nAnd he swears by his earlocks,\nhis fringes, his <em>tfiln</em>.\nAnd at every stage his \nvow is more fevered, more outrageous.\n\"But what else, Monish? Tell me,\"\nand her smile compels.\n\n\"For a boy will mislead a girl\nand leave her in the dark—\"\nAnd he swears by the curtain of the ark\nthat holds the Torah.\n\nAnd she cries out: \"Higher, higher!\"\nShe so wants to be certain.\nAnd her eyes are on fire,\nmagic as her lips are magic,\npure flowing magic,\nand he barely stops to reason,\nhe swears by the Messiah\nand his <em>shoyfer</em>.\n\"Higher! Higher!\" The last prod—\nhe sinfully speaks the name of God\nand is struck by the thunder of His rod.\n\nLaughter in Gehenna,\na reek of sulfur in the room,\nand fast as a bowshot\nhe flies through the air on a broom.\n\nArarat goes crazy—\none hilarious, profuse\nshrieking party in the ark,\nall Gehenna breaking loose.\n\nTen Gypsy orchestras,\nGehenna\'s top musicians,\nchampagne by the bucket \nwhile the demons do the can-can with precision.\n\nLamps—a thousand barrels full of pitch—\nthe wicked are the wicks—\nand a special sexton with his scissors at the ready\ngoes a-trimming wicked wicks\nto keep them burning steady.\n\nFire in her eyes,\nthe queen of all that place,\nLilith goes before, Sammael behind,\ncarrying her train of Spanish lace.\n\nMonish stands at the side, nailed by his earlobe\nto the doorway of the ark;\nthe fire\'s lit, the spit is ready,\nand the rest is dark.\n', NULL, NULL, 'eng'),
('aaron_zeitlin_0', 'Zeke Levine and Raphi Halff', 'Monologue in Plain Yiddish', '<em>Sure</em>  I’m a landsman, <em>Mister</em> Zeitlin\nWhen I left Warsaw, <em>mind you</em>, \nAll of the women wore sheytls\nAnd all the men had beards\nIn the street, a trolley with horses\nAt Hekslmans, lunch cost a ruble\nBusinessmen sat in Kanarek’s cafe\nHadisim prayed in the Gerer Shtibl\n<em>Mind you</em>, sometimes I forget <em>plain Jewish</em>. \nBut until now, I could have passed on\nThat true Warsaw speech,\nIf only there were Yiddish children….\n\nAnd I hear you write in the papers. \nJewish isn’t doing too well, <em>mister</em>\nYou can have a head like a minister\nIt’s no use—<em>and that’s all</em>\nYour wares are worthless. \nYou may be <em>alright</em>,\nBut your business is going to Hell. \nAs much as you try to pull yourself together\nAs much as you try to make yourself alright,\nIt makes no difference. \n<em>Switch</em> to another line of work <em>Mister</em> Zeitlin. \n\nDo I remember, \nThe little bits of grammar?\nThose little trifles! <em>But</em> me with my <em>missus</em>\nWe <em>use</em> a local <em>Jewish</em>, <em>you know</em>, a <em>plain</em> one\nAnd <em>besides</em>, we speak English, <em>you know</em>?\n<em>Because of the business and because of the</em> kids. \n<em>Sure</em>, as greenhorns we spoke differently, \nBut now—\nWe speak a <em>plain</em> Yiddish and a<em>plain</em> English,\nAll <em>plain</em>.\n\nAs a greenhorn, I wasn’t so satisfied,\n<em>Well</em>, in those days,\nI looked in a Yiddish paper.\nI still got it in the back of my head\nA bit from one—<em>just</em> how did we call him?\n<em>Jacob</em> Gordin.\nThat was all ages ago! Today I can’t afford to,\n<em>Because</em> I’ve been a <em>citizen</em> a long time, <em>you know</em>.\nTo us in the United States,\nWhen you become a citizen, you know,\nYou don’t bother with the greenhorn stuff:\nYou don’t read the Yiddish <em>paper</em>\nAnd you don’t go see some jargony play. \n\nBut if you should try to throw it all away,  \nIt’s completely useless,\n<em>Because</em> You remember it and you long for it. \nAnd as you make money—is it actually worth anything? \nMy son, the Great Mister Mike,\nConsiders me, <em>anyway</em>, for an old kike. \nI work like hell, <em>you know</em>, like a dog.\nMy daughter doesn’t go for Yiddish <em>boy</em>, \n\nShe’s infatuated with an Irish goy,\nI have pranksters for grandchildren and a goy for a son-in-law.\nAnd my <em>misses</em>, my woman—<em>dontcha know her?</em> \nShe goes around in pants and soaks on the beach, \nAnd dolls herself up, \nAnd all with a scream—\nIt has no Jewish flavor.\n\nOh, Warsaw…\nMoranov, the Jewish quarter, the Bonifratn hospitals…\nThe Paviak with the prison bars...\nNalewka liqueur, Franziskaner beer...\nItshe-Meye prives…\nZshelozne brame...\nA Varsovian resembles his city\nlike his own mother.\nIn my dreams I still see the Grzybowski Square sometimes,\nI go here, and I go there,\nAnd sometime I get lost on my way to Mokotów,\nWhere the world is green.\n\nAnd what’s up, <em>anyhow</em>? \nNot so good for the Jews, huh? \nHitler… Majdanek… \nWarsaw is gone, the world is gone…\nGone… all gone…\n<em>Well, yes,</em> but you <em>personally</em>—\nHow do you make out? \n<em>Sure</em>, your line is dead,\n<em>But</em>, you still make a little living? \nWhat? Hell!\n\nYou say, you’re dead,\n<em>But</em> you make believe your living? \n<em>What do you mean</em>dead? You mean to say that—\nGod forbid—\nYou’re <em>plain</em>and <em>simple</em>dead? \n<em>Aha! I got it. it’s a joke,</em> you’re kidding!\nYou say it’s the truth? \nYou say, in America you’re dead,\nwaiting only to be buried?\nWell, I won’t push it. \nMaybe you’re right. \n<em>But anyhow</em>, \nDead, shmead—you’re making a living? \n\nWhat do you think? \nIt’s you, I see, whose got the blues. \n<em>Well</em>, no one hears after all— \nSo I’ll tell you <em>Mister</em>:\nI’m also out of sorts. \n<em>Because</em>, after all. \nIf God wills it, even a broom can shoot—\nBut how long does it shoot? \nNot God—the broom I mean. \n\nYou’re a landsman, \nYou’ll maybe understand. \nAs I stand before you—I’m just one man\n<em>Just</em> one man, all alone. \nAn old Jew without a beard,\nLike a dumb king on a card, \nAnd at night, when I can’t sleep, \nI lie and lie, \nAnd catch glimpses of the years, \nAnd I think: here lies a Jew, a dummy,\nA dummy, a dummy, a dummy with some money,\nA Jew in America. \n<em>Wait a minute</em>:\nWhat was such a thing, America?\nWhat did it mean—\nAnd what does it mean? \nMy heart, <em>beg your pardon</em>, weeps\nWhy does it weep? \n\nOh, Warsaw…\nI am, you say, also a little dead? \n<em>Well</em>, I’ll tell you, landsman: \nYou are—<em>between us</em>—a little right. \n<em>Because</em> today every Jew is a little dead, \nA corpse that doesn’t sleep nights. \nThey say: Majdanek... everything burned...\n<em>Really</em>,\n<em>I can’t understand! I can’t</em>!\nJust plain burned? \nAnd me, the old fool, \nThe dummy with the money,\nSomething makes me remember,\nAnd I long for something, \nfor nonsense, for women in sheytls,\nfor Jews with beards, \nfor trolleys with horses, \nfor homemade grits,\nEven for my teachers with their yardsticks\nAnd with their whips,\nEven for my fathers smack:\nSmoking on Shabbos, you rascal?\nI long even for windows, for walls—\n<em>Just</em> for windows and walls———\n\nEverything burned? \nReally <em>plain</em>and <em>simple</em> burned? \nYou understand this,  \n<em>Not me</em>!\n<em>I simply can’t understand!</em>\nBurned? And what remains? \nMy son Mike? My son-in-law the goy?\n<em>Maybe in Palestine, you know...</em> \nIt’s <em>just</em> like that,\nyou can just go crazy.\n<em>What the hell, business is alright</em>, \nThe cards are dealt, <em>but</em>—\nAt night you lie and think:\nWhere is God here? \nIn the <em>alter heym</em>is where he was,—\nIs it <em>just</em> in America that he isn’t? \nHow can that be?... \n\nWhat matters, if <em>business is alright</em>? \nThe grave isn’t far, \nAnd Mister Mike won’t say Kaddish,\nThere won’t even be a wagon.\nThey’ll go to the <em>cemetery</em> in a <em>car</em>,\nnot even a hearse. \nThe cantor Mr. Pempik\nWill be cold and dull\nMaking a prayer,\nAnd you will, like in an <em>elevator</em>, \nSink into the earth. \nAnd a <em>machine</em>will lower you.\nAnd the cars will escape like a stampede—\nAnd <em>goodbye! So long!</em>\nNo hearse,\nNo casket, no stretcher, \nNo purification, \nAnd <em>the main thing</em>—\nNo kaddish!\nGo rent one!\n\n<em>Well, I don’t give a damn</em>\nFor some rented American Kaddish.\nIt’s a real shame, \n<em>But what can you do? </em>\nYou’ll have to rot <em>just</em> like that. \nLike, as if you were—a goy. \n\n<em>You know Mister</em> Zeitlin:\nHow we would in Warsaw \nfasten the doors at night, \nThat’s how my heart feels, locked with chains\nSince I’ve been a <em>citizen</em> in this America. \nHow do they say it? <em>Take it easy.</em>\n<em>Never mind</em> the tears in my voice: \nAs long as the dead live\nthey have to make a living—\n<em>That’s all!</em>\n', NULL, NULL, 'eng'),
('leah_kapilowitz_hofman_0', NULL, 'The President', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('leah_kapilowitz_hofman_1', NULL, 'Why is God angry?', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('celia_dropkin_0', 'Faith Jones, Jennifer Kronovet, and Samuel Solomon', 'New York at Night by the Banks of the Hudson', 'Seeping from the cells of your skyscrapers\nis golden honey—light\nthrough millions of windows,\nas through cells of gigantic honey-combs,\nyou can see golden honey,\nhuman honey, light.\nImmense bees built their beehives here, \na forest of beehives,\nand filled them until they overflowed with honey,\nhuman honey—light.\nThe Hudson at night is black as pitch, \nand the honey flows\nand swallows the pitch on the banks of New York.\n*       *       *\nThese amazing trees with golden fruit,\na forest of golden fruit,\ngigantic cedars\nhung with lanterns.\n', NULL, NULL, 'eng'),
('ana_margolin_0', 'Marcia Falk', 'Girls in Crotona Park', 'Girls have woven themselves into autumn evenings\nas in a faded picture.\nTheir eyes are cool, their smiles wild and thin,\ntheir dresses lavender, old rose, apple green.\nDew flows through their veins.\nTheir talk is bright and empty.\nBotticelli loved them in his dreams.\n', NULL, NULL, 'eng'),
('ana_margolin_1', NULL, 'I Was Once a Little Boy', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('ana_margolin_2', 'Maia Evrona', 'Mother Earth, Much Trodden, Sun-Washed', 'Mother earth, much trodden, sun-washed,\ndark slave and mistress\nI am, beloved.\nFrom me, the humble and the sullen,\nyou burst forth—a powerful stem.\nAnd like the eternal stars, and as the flame from the sun,\nI circle in long and blind silence\nthrough your roots, through your branches\nand half in vigil, and half in slumber,\nI search, through you, for the high sky.', NULL, NULL, 'eng'),
('ana_margolin_3', NULL, 'Portrait', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('ana_margolin_4', NULL, 'Epitaph', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('ana_margolin_5', NULL, 'From My Darkness [a]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('ana_margolin_6', NULL, 'From My Darkness [b]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('ana_margolin_7', NULL, 'From My Darkness [c]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('alter_esselin_0', 'Joseph Esselin', 'Epitaph', 'Careful! Tread softly stranger,\r\nDon\'t disturb my slumber.\r\nIt took all my strength to get here,\r\nAnd I\'m nameless as a number.\r\nBut should you feel the itch to know\r\nWho is it that lies below\r\nOpen your album and jot this down:\r\n“Here lies a poet with a kingly crown\r\nWho died of drinking his own sweet brew—\r\nHoneyed song that held arsenic too.”', NULL, NULL, 'eng'),
('alter_esselin_1', 'Joseph Esselin', 'And Even the Butterfly', 'And even the butterfly—\r\nWhich is carefree\r\nIt seems to me—\r\nEven he\r\nWill tell you\r\nThat life is never easy.\r\n\r\nLive an hour, or to eighty,\r\nIt\'s all mixup and suffering.\r\nEasier by far is his last fluttering;\r\nIn that moment\r\nOf reaching eternal content—\r\nHe seeks not even a grass pillow for his head\r\nAs a heavy raindrop strikes him dead. ', NULL, NULL, 'eng'),
('malka_heifetz_tussman_0', NULL, 'Tsfat', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('itsik_manger_0', NULL, 'Quiet Garden', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('a_lutzky_0', NULL, 'A Pebble, Which Has a Face like a Man', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('m_m_shafir_0', NULL, 'A Heart of Songs', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('avrom_gontar_0', NULL, 'The Greatest Wonder', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('sam_liptzin_0', NULL, 'We will pay!', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('asher_schwarzman_0', NULL, 'The Tavern', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('leyzer_aykhenrand_0', NULL, 'On the Day of Your Birth', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('aaron_zeitlin_1', NULL, 'I Believe', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('aaron_zeitlin_2', NULL, '[untitled]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('sam_liptzin_1', NULL, 'Niagara Falls', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('celia_dropkin_1', 'Faith Jones, Jennifer Kronovet, Samuel Solomon', 'In a Hammock', 'Lying in a hammock,\nthe hot sun breaking \nthrough the branches, \nI shut my eyes \nand see blue Chinese script\non a golden leaf. \nLuminous blue Chinese characters \nglint everywhere\nlike small spectral windows\nin a golden tower. \n\nI don\'t understand the writing\nbut read it this way:\nI love you, I love you,\nimprinting itself on my heart. ', NULL, NULL, 'eng'),
('sam_liptzin_2', NULL, 'Black History', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('hayim_nahman_bialik_0', NULL, 'On the High Mountain', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yisroel_shtern_0', 'Jon Levitow', 'Springtime in the Hospital', 'I\r\n\r\nIs it any wonder that the sick are so pure and tender,\r\ngazing across vast distances, seeing things that no one else does,\r\nstaying up at night, and smiling in the darkness,\r\nas they caress their beds with the joy of having solved a mystery?\r\n\r\nIs it any wonder that the sick arise from napping\r\nrich and perfumed (like a seed awakening from sleep in spring),\r\nlie fresh in quiet wards, and listen when a fly knocks\r\non their headboards, and someone calls them by name?\r\n\r\nIs it any wonder that the sick accept their consecration\r\nand wait the days out gladly, as one separates a tithe...—\r\nIs it any wonder—when the Ineffable walks in the hospital air,\r\nas once His Spirit moved upon the waters of creation!\r\n\r\nII\r\n\r\nWhere does the love come from, that goes like a doctor\r\nfrom bed to bed, to incline an ear and listen\r\nwhile the ward awakens like a frightened city\r\nas cries go up from every gate?\r\n\r\nAnd where does the love come from that hangs like a lamp\r\nthat rouses each lone dreamer from his sleep\r\nuntil everyone is sitting up, white shapes in stillness,\r\nlooking—thinking—when suddenly—a sob takes hold?\r\n\r\nAnd if the sick are close to one another\r\nlike the separate rays from one great source of grace,\r\nis this not because, in this coarse and coarsened world,\r\nthey possess the finest city of them all?\r\n\r\nIII\r\n\r\nFor a city looks its best in the final, bloody clots\r\nof day, as the shop doors fold up like quiet hands.\r\nThe market opens tenderly in darkness; for the first time it looks upwards.\r\nIn the sky someone lies faint in a bed of white and burns.\r\n\r\nSidewalks hide their faces and go their secret ways.\r\nWhoever walks feels sick at heart and scrapes along the speechless walls,\r\nmothers with fearful fingers test their young for fever,\r\nand buildings hang their heads. The city mourns, lost in a foreign land,\r\n\r\nlooks for home, looks there, there where mountains grow in blood,\r\nand thinks, for Day it\'s all right, far above, but I m still in the Valley.\r\n— — — — — — — — — — — —\r\nBut what do you know, when days flow by like water in the twilight—\r\nwhat do you know out on the street what a day means in the hospital?\r\n\r\nIV\r\n\r\nWhat do you know of how the early mornings sprout, grow upwards, bloom\r\ninto shape, and shine sadly red, like a rosy rash?\r\nDo you see the night\'s beginning cling to the healthy face\r\nof the mountains and grow large, as a cyst swells on the cheek?\r\n\r\nWhat do you know out on the street of how the sun tastes\r\nand how the miracle of spring looks when a knife strolls\r\ndeep within you (as one strolls through heavy-laden orchards—\r\nhandfuls of red cherries) and eagerly rips ulcers out?\r\n\r\nWhat do you know out on the street of nights when blood\r\npours freely as a king through every gate of skin,\r\nand the sky lies in the window, blue as spleen, already spent,\r\nand the moon stands still—great death\'s white mask?\r\n\r\nV\r\nWhat do you know out on the street, what a day is in the hospital?\r\nSick, you must not go too far, you take your walks—inside yourself,\r\nas in a garden. Worked over like a garden bed. All the trees\r\nstorm-damaged, overturned, stones under every step.\r\n\r\nThe days were strewn as by a peasant\'s ample fist,\r\nand the sower sang, “The soil is ours, free like the plants\r\nwe\'ll grow!” The plough sinks deep in body and soul—why then have dogs\r\ndragged the days out once again while bones grow in the fields?\r\n\r\nYou sit yourself on the remainder of the day as on a tree stump.\r\nYou look into the darkness: who\'s at fault? That\'s it—the caretaker\'s gone.\r\nYou fall exhausted in your sickbed... when your minder wakes you to drink tea:\r\nHey sleepyhead—where are you? You say: alone, here in the garden.\r\n\r\nVI\r\n\r\nHere the forms of loneliness all smell like hay, like grass in evening shadows.\r\nHere the people live and grow as blue as trees when sunlight dies.\r\nHere tired strangers come like winds across the fields at twilight\r\nand go like the songs of peasants as they tie up the final sheaves...\r\n\r\nHere hearts bend down and fall like days at sunset.\r\nYet, here the sunset\'s beautiful, and one falls in satin darkness.\r\nEveryone turns into distance, every person is a stillness,\r\nand the stillness hurts so much: here it\'s always time for prayers at end of day.—\r\n\r\nThey always pray, the ones who face the end. From there\r\nwhite sadness flows into the world as from the early stars.\r\nIt turns so cold, uncertain: where? Who? Then someone writes\r\nin golden letters on a cloud: Come! You will belong to me!—\r\n\r\nVII\r\n\r\nAnd while the day\'s red youth runs out and stains\r\nthe borders of the west, his rosy body dies painfully,\r\nthe distance holds its breath and listens to his burning will and testament—\r\nthe beds begin to tremble—“Someone there is calling us—but who?”\r\n\r\nWhile the final hour burns out across the emptiness of the horizon,\r\nthe veins turn blue in the slender hands of streams and mountains:\r\nEveryone takes it to heart as the night comes for her inheritance—\r\nThe sick wander half-asleep, “...someone\'s coming...who is it asks for us?”\r\n\r\nAnd while the heiress-night is homesick and lingers in an avenue of trees,\r\nor runs, madly drumming on the windowpanes, to grip the walls of houses,\r\nthe world outside dons sack-cloth, no one can go on without the day,—\r\nand the eyes of the sick turn over: “Prepare to leave...to whom?”\r\n\r\nVIII\r\n\r\nAs they run through ample tracts of heaven—for where else do stars run?—\r\nthose lamenting carry news—“You tender and endangered ones,\r\nyou\'ve known me a long time; imagined me at length on your last shore,\r\nyou\'re all my mirrors, but the face is always mine.\r\n\r\nYou\'ve looked on stones and dust, reflected back the rat-race,\r\nthe smooth surface laughing along with the rush of spaces;\r\nbut once the haste had faded, a sadness used to veil your quiet glass,\r\nand you backed into the polished abyss.\r\n\r\nYou stood by the walls, looking back,—into yourselves,—into your own\r\nreflecting depths, and from your silence streamed forth\r\n\r\nsorrow on to everything—so you hurt me,\r\nyou\'re all my mirrors, I your final form.”\r\n\r\nIX\r\n\r\nOne lies there, listening: someone\'s moving between the steps and the hospital roof.\r\nOne tries to go along, as darkly and as lightly as a star moves,\r\nfor example, stolen out of time, and time lags far behind.\r\n(Here the bodies are washed with gasoline like rusty watches...)\r\n\r\nTime bends down, listens: someone in the long ward hovers over her,\r\nkindly visits the sick who cough, who cry, who spit,\r\nthe high ceiling grows yet higher, white walls wait: it s going to happen.\r\nThe doors are shut like the eyes of someone gripped by a mighty thought.\r\n\r\nThe night sits in concealment, knowing she\'s the last,\r\nnow and then out of the dark rises a heavy head, to look towards the door:\r\nit\'s not my wife yet—not my child yet—where are they—it\'s so late—\r\nthe one who moves in silence calls: it\'s time—to come to me.\r\n\r\nX\r\n\r\nI\'ve seen, poor brothers, your poor way,\r\nyou\'ve gone, like winter goes through fields,\r\nyour arms hanging heavy like the ice-covered branches,\r\nand I\'ve gone after you, like winter goes through fields.\r\n\r\nThe day hurt white and far: you were snow-covered villages,\r\nthe night howled deep within itself—a homeless dog.\r\nWhile I, a stranger passing through your fields, bloomed with them;\r\nstones grew up over me, and like your grass I froze.\r\n\r\nAnd as the first mild hour arrives like the first swallow,\r\nthe second glitters in a small, white bed, and the third has brightly sounded:\r\nI\'m rich—I\'m no more poor than you:\r\nNow I\'m radiance, now I\'m sadness, I\'m springtime in the hospital. ', NULL, NULL, 'eng'),
('miriam_ulinover_0', 'Sarah Traister Moskovitz', 'Small Antiques', 'Once there were three girls as beautiful as gold,
who bragged about the rare antiques each of them possessed;\r\n\r\n“I have a flowered head scarf,” the first said to the others—
“embroidered with cross stitches by my own grandmother.”\r\n\r\n“I have a jeweled needle”—the second proudly stated—\r\n“from my great grandmother with small diamonds decorated.”\r\n\r\nOnly the third girl laughed silently with pride,
And quietly opened the door to an alcove inside;\r\n\r\n“The dearest small antique of all, is mine alone, right here—
my great grandmother herself of more than a hundred years!”', NULL, NULL, 'eng'),
('kadia_molodowsky_0', 'Katheryn Hellerstein', 'For Poor Brides', 'For poor brides who were servant girls,\r\nMother Sarah draws forth from dim barrels\r\nPitchers of sparkling wine.\r\nTo those so destined, Mother Sarah\r\nCarries a full pitcher with both hands.\r\nAnd for those so destined, Mother Sarah’s\r\nTear falls into the tiny goblet.\r\nAnd for streetwalkers\r\nDreaming of white wedding shoes,\r\nMother Sarah bears pure honey\r\nIn small saucers\r\nTo their tired mouths.\r\nFor high born brides now poor,\r\nWho blush to bring patched underclothes\r\nBefore their mothers in law,\r\nMother Rebecca leads camels\r\nLaden with white linen.\r\nAnd when darkness spreads before their feet,\r\nAnd all the camels kneel on the ground to rest,\r\nMother Rebecca measures linen ell by ell\r\nFrom her rings to her golden bracelet.\r\nFor those whose eyes are tired\r\nFrom watching the neighborhood children,\r\nAnd whose hands are thin from yearning\r\nFor a small, soft body\r\nAnd for the rocking of a cradle,\r\nMother Rachel brings healing leaves\r\nDiscovered on distant mountains,\r\nAnd comforts them with a quiet word:\r\nAt any hour, God may open the sealed womb.\r\nTo those who cry at night in solitary beds,\r\nAnd have no one to share their sorrow,\r\nWho talk to themselves with parched lips,\r\nTo them comes Mother Leah, quietly\r\nshielding both eyes with her pale hands.', NULL, NULL, 'eng'),
('sarah_aisen_0', 'Hinde Ena Burstin', 'A Tale', 'Let us play together like this,\nI will be a moon-child,\nYou—a Northern wind so wild.\n\nYou’ll embrace me\nAnd we’ll race free\nOn your white-winged horse, we’ll fly.\nSee—white blossoms floating, falling\nJust like snowflakes from the sky.\n\nLet us play together like this,\nI’ll be a sun ray, young and small,\nYou—a foaming waterfall.\nI will spark and flash and sway\nI will spray you as I please.\n—Let me stay and dream a while\nTinkling with my piano keys.', NULL, NULL, 'eng'),
('malka_locker_0', 'Ri Turner', 'Does It Mean I Long for You?', 'Does it mean I long for you,\nIf a stranger’s step outside\nConjures up for me your stride?\n\nDoes it mean I hear your call,\nIf I withdraw into my shell\nYet music haunts me, still and all?\n\nDoes it mean it’s you I love,\nIf I see you by my door\nAnd hide myself from all that’s yours?', NULL, NULL, 'eng'),
('asher_schwarzman_1', 'Steve Sadoff', 'A Ray of Sun', 'A ray of sun kissed a wave\r\nWith lips of pure fine gold;\r\nThe wave plunged, as if in a daze,\r\nAnd its will to live lost hold.', NULL, 'OTYP original', 'eng'),
('asher_schwarzman_2', NULL, 'When the Sun', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('leib_kvitko_0', 'Raphael Halff', 'The Swing', 'Swing, swing, swing-a-ling,\r\nsway, \r\nsway,\r\nyou swing-a-ding,\r\nfirst here\r\nand then there —\r\nfaster, faster,\r\nthrough the air!\r\n\r\nThe trees fast pass\r\nme by,\r\nand quick to the clouds I fly,\r\nfast and faster,\r\nswing-a-ding,\r\nswing, swing,\r\nswing-a-ling!\r\n\r\nOur little town\r\nruns away,\r\ndown to the river bay,\r\nit comes back\r\nso big just then,\r\nit gets so small,\r\nand grows again.\r\n\r\nMy friends come running quick,\r\nthey also want to swing a bit,\r\nfaster up and faster down,\r\nto the clouds from the ground.\r\n\r\nOh, the world, it won\'t stand still,\r\nit spins itself like a windmill.\r\nStiller, stiller,\r\nstiller still.\r\nThat\'s it,\r\nstop!', NULL, NULL, 'eng'),
('asher_schwarzman_3', NULL, 'The Harvester', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('boris_sandler_0', NULL, 'You Cannot Love...', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('boris_sandler_1', NULL, 'The Tase of My Mother\'s Milk', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('victor_packer_0', 'Henry Sapoznik', 'Coney Island', 'Sand and people.\r\nPeople and sand.\r\nOn the sand a world of people.\r\nOn the people a sea of sand.\r\nPeople dipped in sand.\r\nPeople laid in sand.\r\nPeople mixed in sand.\r\nPeople soaked in sand.\r\nWho is damp and\r\nWho is dry\r\nWho’s still wet fresh from the sea\r\nWho’s all covered in mud\r\nAnd who’s just dirty as can be\r\nThere’s no room, you’ll have to stand\r\nAnd forget lying down\r\nA mattress in the sand\r\nA world stretches out there\r\nWhole peoples\r\nWhole races\r\nWhole castes\r\nWhole tribes\r\nThere are mountains of people\r\nAll thrown together\r\nAn entire “Internationale”\r\nSpread in every direction\r\nAnd everyone lies together\r\nWith no distinctions\r\n\r\nMixed in the muck and mire\r\nA man and wife wallow\r\nScattered among the whole stockyard\r\nFlesh and skin\r\nHands and feet and feet and hands\r\nHips, backs, loins atop the sands\r\nKnees and thighs and hips\r\nRouged cheeks\r\nRed lips\r\nEverything is pressed together\r\nEverything is squeezed together\r\nThere are limbs with limbs\r\nThere are limbs near limbs\r\nThere are limbs under limbs\r\nThere are limbs on limbs\r\nIt’s a clearinghouse of bones\r\nA limb exchange\r\n\r\nA hand gets to know a foot\r\nWhile a foot ends up on a head.\r\nAn arm dukes it out with a knee\r\nAnd a knee puts its foot down.\r\nA neck kisses a stomach\r\nAnd the stomach gets comfy with a rib.\r\nA cheek meets a lip\r\nAnd they make a trade.\r\nA hand strays over a heart\r\nAnd a heaaaaaaaaaart\r\nFinally finds some skin.\r\nA mouth plants itself on an ear\r\nBut the ear is deaf to it.\r\nAn elbow surrounded\r\nA neck like a rope\r\nSo eyes threw the elbow\r\nA stolen glance\r\nAnd eyes look\r\nEyes twinkle\r\nEyes glance\r\nEyes glimmer\r\nEyes burn\r\nEyes devour man and wife\r\nHands lay entwined\r\nHands lay enshrined\r\nAround bodies\r\nAround hips\r\nAround limbs\r\nAround skins\r\n\r\nThere are couples\r\nThere are groups\r\nAnd lovers\r\nAnd brothers\r\nBut mostly strangers lie\r\nWith others\r\nBut this one and the other\r\nAnd that one and the other\r\nOne winks at the other\r\nAnd they peep at each other\r\nIt’s a display of bodies\r\nA concourse of feet\r\nEyes appraise as they measure\r\nWho’s a dish\r\nAnd who’s a dog\r\nWho leaves you wanting more\r\nWho’s a nauseating bore\r\nThere, ugliness\r\nAnd charm\r\nHave all assembled by the shore\r\n\r\nBeauty and crudity\r\nGo hand in hand and\r\nLaunch a united front\r\nRight there on the sand\r\nLithe young women lying\r\nSinuous and snaky\r\nJust beside half-ton\r\nBountiful ladies\r\nBodies hued all red and brown\r\nSinged by the sun\r\nWhile their neighbors are\r\nSwollen like a balloon\r\nIt’s an easy breezy world\r\nWhere clothes are mostly shed\r\nWhere skin is just barely covered\r\nBy a tiny piece of thread\r\nSo here lies temptation\r\nAnd there, ostentation\r\nYet everything\r\nIs dirt-encrusted,\r\nScattered, and slathered\r\nJust try and unwind\r\nYou can literally drown\r\nIn the waves of rind from\r\nOranges\r\nAnd bananas\r\nAnd apples\r\nEggs\r\nPears\r\nYou trudge through their wrappers\r\nAnd fall into disrepair\r\n\r\nNear everyone is a sack\r\nFilled to bursting and more\r\nAnd everyone eats a portion\r\nOr someone eats for four\r\nMouths work wonders, let me tell you\r\nAs they binge to beat the band\r\nAnd inhale what’s at hand\r\nSandwiches filled\r\nWith sand\r\n\r\nOy! do the people\r\nHave fun and\r\nOy! life on the sand is fun and\r\nLong live Coney Island!\r\nEverything is appetizing\r\nNothing is forbidden\r\nIt’s all easy, fine, and free\r\nThose who want to meet someone\r\nThat’ll happen one, two, three\r\nYou sidle yourself over\r\nReaching with your hands\r\nSuddenly, you’re good friends\r\nThere’s no reason to\r\nBe alone\r\nNo one needs to be\r\nForced\r\nNo one needs to be\r\nCoerced\r\nOne thing leads to another\r\nAnd everyone’s nicely tanned\r\nAnd laid out together\r\nYou don’t even need to talk\r\nThe eyes do all the talking\r\nBut if someone’s eyes make\r\nYou want to roam\r\nAll you need to do is move\r\nFrom the sand into the foam\r\n\r\nThe ocean is a pleasure\r\nYou can cavort\r\nAnd laugh, too\r\nThe sea is so friendly to Jews\r\nIt isn’t bothered by what you do\r\nYou go from the sand into the sea\r\nLively, happy and glad\r\nAt first still half-above\r\nThen your whole body dunks under\r\nWhole breakers\r\nWhole waves\r\nSoaking ribs\r\nSoaking hips\r\nAnd the water strokes, surrounds them\r\nLike a lover his beloved\r\nHe whispers to her and splashes her\r\nAnd flings her upside down\r\nThere are those who swim slowly, smoothly\r\nAnd then break into a gallop\r\nAnd those who swim on their back\r\nOr on their side or belly, and there\r\nAre those who go in headfirst with\r\nTheir feet up in the air\r\nThose who splash and make a tumult\r\nThose who swim all quiet and still\r\nAnd the sea with its tricks\r\nDoes just what it will\r\n\r\nThere’s a couple in the water\r\nSwimming together as a pair\r\nThen a wave gives chase\r\nDrives them off and splits them\r\nAnd now one swims alone\r\nThrown far out beyond the tide\r\nA wave drags him under and places\r\nA bathing beauty at his side\r\nHe is old and she is young\r\nHe could be her dad\r\nBut the ocean keeps to itself\r\nAnd pretends it doesn’t care\r\nIt throws them and it heaves them\r\nAnd propels them as a pair\r\nWhile waves beating\r\nHunting\r\nRunning\r\nAccompanying everyone everywhere\r\nRhythmic, rhythmic\r\nThere are bodies\r\nIn the watery rips\r\nRhythmic, rhythmic\r\nThe cadences of hands\r\nAnd feet and hips\r\nBlustery lips and mouths\r\nGulp for air\r\nAnd gasp there\r\nWith a very strange sigh:\r\n\r\nEHHHHHHH . . . FRRRRRRRRRRRRRRRR\r\nEHHHHHHH . . . FRRRRRRRRRRRRRRRR\r\nEHHHHHHH . . . FRRRRRRRRRRRRRRRR\r\nEHHHHHHH . . . FRRRRRRRRRRRRRRRR\r\nEHHHHHHH . . . Ahhhhhhhhh\r\nEHHHHHHH . . . Ahhhhhhhhh\r\nEHHHHHHH . . . Ahhhhhhhhh\r\nEHHHHHHH . . . Ahhhhhhhhh\r\nOh the water, dear old water\r\nYou’re so clear and you’re so blue\r\nOh the water, dear old water\r\nLike a woman’s caressing you\r\nOY!\r\nOY!!\r\nOY!!!\r\nOYYYYYYYYY!\r\nSuddenly all loud and clear\r\nThe sound of an old Jew way out there\r\nSplashing himself from top to toe\r\nOY!\r\nOY!!\r\nOY!!!\r\nOYYYYYYYYY!\r\nLeaning and preening\r\nIn the water\r\nHe splashes his head\r\nOY!\r\nOY!!\r\nOY!!!\r\nOYYYYYYYYY!\r\nHe moans and he groans\r\nAnd rinses in a rush\r\nAnd dunks and plunks himself\r\nLike in a mikvah\r\nAs he makes the Sabbath\r\nFor himself\r\nOY!\r\nOY!!\r\nOY!!!\r\nOYYYYYYYYY!\r\nWhen he gulps and he gurgles\r\nAnd he makes a holy racket\r\nBRRRIT’SCOLD\r\nBRRRIT’SCOLD\r\nBRRRIT’SCOLD\r\nBRRRIT’SCOLD\r\nHe turns this way and that\r\nAnd again till he’s sore\r\nVAVAVAVAVAVAVVVO!\r\nNo more strength, no more.', NULL, NULL, 'eng'),
('binem_heller_0', 'Los Angeles Yiddish Culture Club', 'In the Warsaw Ghetto Is Now the Month of Nisan', 'In the Warsaw Ghetto is now the month of Nisan, —\r\nOver goblets of borsht and matzos from bran\r\nthe people again sing of the miracles of old,\r\nhow the Jewish people came out of Egypt.\r\nHow old is the story? How old is the melody?\r\nBut now, behind shrouded windows, the seder takes place.\r\nAnd truth and lies are so interwoven,\r\nit\'s hard to tell one from the other...\r\n“Kol dikhfin — let all who are hungry,” by the doors and covered windows,\r\n“Kol dikhfin” — the little ones are asleep from hunger\r\n“Kol dikhfin” — by empty Pesakh dishes\r\n“Kol dikhfin” — the old gray-haired men are weeping.\r\n\r\nIn the Warsaw Ghetto is now the month of Nisan.\r\nAnd one could think that the figures here,\r\nswaying piously, are Marranos\r\nhiding from the outside world.\r\nNo! The remnants of the Jewish people, of the “sixty ten-thousands”\r\nthat Moses led out of Egypt,\r\nhave now been driven into the ghetto —\r\nWhere dying\'s permitted, but protest is not.\r\nFrom Holland. From Belgium. From France. From Poland.\r\nHere sit the last of them weeping,\r\nhere sit the last of them, plundered and naked —\r\nfrom fifty families remain only one.\r\n\r\nIn the Warsaw Ghetto is now the month of Nisan.\r\nThere\'s Volinska street, the crooked attic roof.\r\nMy mama has guests: For the seder, from Brussels\r\nthe son and grandchildren have come...\r\nFrom what can she prepare a seder?\r\nWho could have counted on them so unexpectantly?\r\nAccompanied by “angels” with axes and crosses —\r\nthey came to be slaughtered!\r\nThe table is set and the goblets are standing,\r\nprepared for “selected” souls.\r\nBut the children are begging for bread, in French,\r\nAnd not one of them will ask “The Four Questions...”\r\n\r\nIn the Warsaw Ghetto is now the month of Nisan.\r\nMy mama puts a smile on her face.\r\nHer lips, which are bitten from hunger —\r\nare transformed by the holiday. Milder. Softer.\r\nHer eyes begin to shine again,\r\njust as they did long ago in bygone times.\r\nIn her eyes the raisin wine is brimming\r\nfrom old, forgotten, distant seders.\r\nSuddenly her eyes widen in terrified surprise,\r\nastonished, she streches out her hands, her pious hands.\r\nInstead of starting the seder with kiddush\r\nher son begins intoning “Pour out your wrath...”\r\n\r\nIn the Warsaw Ghetto is now the month of Nisan.\r\nThe cup of Elijah stands full,\r\nBut who has come here to disrupt this seder?\r\nThe Angel of Death has come to drink!\r\nAs always, German — the language of giving commands,\r\nAs always — the language of barking orders!\r\nAs always — they have come to round up\r\nthe Jewish people to slaughter.\r\nNo more will the ghetto stand for the taunts\r\nof the Nazis, as they bring a people to destruction.\r\nWith blood we will now smear the doorposts!\r\nWith blood from the Germans, with blood from the rapists.\r\n\r\nIn the Warsaw Ghetto is now the month of Nisan.\r\nFrom neighbor to neighbor word will be passed:\r\nGerman blood will not stop flowing\r\nas long as one Jew in the ghetto still lives.\r\nIn their eyes there will be no submission;\r\nIn their eyes there will be no more tears,\r\nOnly hatred, determination, and the fierce joy\r\nof resistance, of being able to defend themselves!\r\nListen, how in the night the shots resound,\r\nlisten, how Death hunts the Nazis in their tracks,\r\nListen:\r\n The story will now come to an end\r\nwith heroic self-sacrifice on the first night of Pesakh.\r\n', NULL, NULL, 'eng'),
('binem_heller_1', 'Michael Wex', 'My Sister Khaye', 'My sister Khaye, her eyes were green,\r\nMy sister Khaye, her braids were black —\r\nSister Khaye, it was she who raised me\r\nIn the house on Smotshe Street with tumble-down steps.\r\n\r\nMother left the house at dawn\r\nWhen the sky had hardly lightened.\r\nShe went off to the shop, to earn\r\nA wretched penny\'s worth of change.\r\n\r\nAnd Khaye stayed with the boys,\r\nShe fed them and watched over them.\r\nAnd at evening, when little kids get tired,\r\nShe\'d sing them pretty songs.\r\n\r\nMy sister Khaye, her eyes were green,\r\nMy sister Khaye, her hair was long —\r\nSister Khaye, it was she who raised me,\r\nShe wasn\'t even ten years old.\r\n\r\nShe cleaned and cooked and served the food,\r\nShe washed our little heads,\r\nAll she forgot was to play with us —\r\nSister Khaye, her braids were black.\r\n\r\nMy sister Khaye with her eyes of green\r\nWas burnt by a German in Treblinka.\r\nAnd I am in the Jewish state,\r\nThe very last one who knew her.\r\n\r\nIt\'s for her that I write my poems in Yiddish\r\nIn these terrible days of our times.\r\nTo God Himself she\'s an only daughter,\r\nShe sits in heaven at His right hand.', NULL, NULL, 'eng');
INSERT INTO `trans` (`poem`, `translator`, `title`, `text`, `poet`, `source`, `lang`) VALUES
('binem_heller_2', 'Raphael Halff', 'The Smell of Fresh-Baked Bread', 'All the smells the good earth has,\r\nover the years, my senses fed —\r\nnone have tainted or ruined\r\nthe smell of fresh-baked bread.\r\n\r\nDrunk I\'ve been from the red rose,\r\nits odour strikes like hot lead,\r\nbut all my life, it never goes\r\nthe smell of fresh-baked bread.\r\n\r\nFrom the fruit, I have breathed in\r\nthe scents of rain and dew it shed,\r\nto later find once again\r\nthe smell of fresh-baked bread.\r\n\r\nWhy is this smell so strong that\r\nit will follow me till I\'m dead?\r\nSince as a child I did lack\r\nfresh-baked bread.', NULL, NULL, 'eng'),
('binem_heller_3', NULL, 'Alas, How They Shattered My Life', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('h_shildkroyt_0', 'Raphael Halff', 'Why I Am a Vegetarian!', 'In the slaughterhouse\r\nfor a minute, no more.\r\nStill, what I saw there\r\nchilled me to the core...\r\n\r\nI ran away from there\r\nwith pain and with tears;\r\nHow can man stand to hear\r\nthese sacrifices voice their fears?\r\n\r\nFrom then on, without an oath\r\nI don\'t wield the knife;\r\nand no longer partake\r\nof blood-drained life...\r\n\r\nMy food is fruits from trees,\r\nnuts, wheat and rye aplenty—\r\nnature\'s healthy foods,\r\nwill keep me living till one-twenty...', NULL, NULL, 'eng'),
('i_j_schwartz_0', NULL, 'A Tavern', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('i_j_schwartz_1', NULL, 'A New York Dusk', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('i_j_schwartz_2', NULL, 'Morris Rosenfeld in Claremont Park', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('i_j_schwartz_3', NULL, 'Lithuania', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('i_j_schwartz_4', NULL, 'A Storm in the Woods', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('i_j_schwartz_5', NULL, 'A Khanuke Idyll', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('i_j_schwartz_6', NULL, 'Dusk', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('i_j_schwartz_7', NULL, 'Childhood', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('i_j_schwartz_8', NULL, 'In the Woods (Fragment)', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('h_leyvik_0', 'Barbara and Benjamin Harshav', 'Somewhere Far Away', 'Somewhere far, somewhere far away\r\nLies the land, the forbidden land,\r\nSilvery blue the mountains\r\nNever trod by man;\r\nSomewhere deep, somewhere deep inside,\r\nKneaded into the earth,\r\nTreasures are waiting for us,\r\nTreasures covered with dirt.\r\n\r\nSomewhere far, somewhere far away\r\nLies a prisoner, lies alone, \r\nOn his head, the glow is dying,\r\nThe glow of the setting sun;\r\nDeeply covered in snow\r\nSomewhere wanders a man,\r\nHe cannot find a road\r\nTo the land, the forbidden land.', NULL, NULL, 'eng'),
('h_leyvik_1', NULL, 'In a Shtibl', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('h_leyvik_2', NULL, 'In a Little Silk Shirt', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('h_leyvik_3', NULL, 'Boyhood', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('h_leyvik_4', NULL, 'The Mean Father', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('h_leyvik_5', NULL, 'Days — They Go By', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('h_leyvik_6', NULL, 'So Much Joy', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('h_leyvik_7', NULL, 'No One Will Be Killed', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('h_leyvik_8', NULL, 'Mine', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('h_leyvik_9', NULL, 'In Everyone\'s Heart', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('h_leyvik_10', 'Steve Sadoff', 'Be Sad, People', 'In all faces — my appearance,\r\nIn everyone’s eyes — my look,\r\nMy sadness in everyone’s heart,\r\nMy sadness — a premonition of happiness.\r\n\r\nOn everyone\'s lips — my smile,\r\nIn everyone’s words — my joy;\r\nThe wind has not yet blown away \r\nmy breath, nor the scent of my clothes.\r\n \r\nI am alone, deep in the dark,\r\nThe darkness is for me — light;\r\nBe sad, people, — do not erase\r\nmy look from your face...', NULL, NULL, 'eng'),
('h_leyvik_11', NULL, 'To Me You Should...', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_1', NULL, 'On the Sandy Road [a] [1] (In Diaspora)', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_2', NULL, 'On the Sandy Road [a] [2]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_3', NULL, 'On the Sandy Road [a] [3]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_4', NULL, 'On the Sandy Road [a] [4]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_5', NULL, 'On the Sandy Road [a] [5]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_6', NULL, 'On the Sandy Road [a] [6]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_7', NULL, 'On the Sandy Road [a] [7]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_8', NULL, 'On the Sandy Road [a] [8]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_9', NULL, 'On the Sandy Road [a] [9]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_10', NULL, 'On the Sandy Road [a] [10]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_11', NULL, 'On the Sandy Road [a] [11]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_12', NULL, 'On the Sandy Road [a] [12]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_13', NULL, 'On the Sandy Road [a] [13]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_14', NULL, 'On the Sandy Road [a] [14]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_15', NULL, 'On the Sandy Road [a] [15]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_16', NULL, 'On the Sandy Road [a] [16]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_17', NULL, 'On the Sandy Road [a] [17]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_18', NULL, 'On the Sandy Road [a] [18]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_19', NULL, 'On the Sandy Road [a] [19] (It\'s Pouring Rain)', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_20', NULL, 'On the Sandy Road [a] [20]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_21', NULL, 'On the Sandy Road [a] [21]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_22', NULL, 'On the Sandy Road [a] [22]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_23', NULL, 'On the Sandy Road [a] [23]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_24', NULL, 'On the Sandy Road [a] [24]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_25', NULL, 'On the Sandy Road [a] [25] (To the Table, to the Table)', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_26', NULL, 'On the Sandy Road [a] [26]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_27', NULL, 'On the Sandy Road [a] [27]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_28', NULL, 'On the Sandy Road [a] [28]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yoysef_rolnik_29', NULL, 'On the Sandy Road [a] [29]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('rajzel_zychlinski_0', 'Abby Weaver', 'Miracle', 'Strange are the people\r\nwho travel on trains.\r\nTheir faces —\r\nall dappled with moons —\r\nawaken the sorrow\r\nof the inmost faraway places\r\nand vanish\r\nas if they were never there.\r\nAnd only the rails,\r\nthat cut through the sands of the heavens\r\nknow,\r\nThat each face is a miracle,\r\nand that this miracle\r\ncan happen once again. ', NULL, NULL, 'eng'),
('aaron_zeitlin_3', 'Mira Cooper', 'Six Lines', 'I know: no one needs me in this world\r\nMe: word-beggar in the Jewish cemetery.\r\nWho needs a poem, and in Yiddish at that?\r\n\r\nOnly the hopeless things in the world are lovely,\r\nAnd that which is ephemeral is all that is godly.\r\nAnd only humility is revolt. ', NULL, NULL, 'eng'),
('avrom_sutzkever_0', 'Abby Weaver', 'Every Hour, Every Day', ' Every hour, every day,—\r\n Is no longer an hour,\r\n No longer a day,\r\nJust a hungry altar that waits in your bones,\r\nWhich will consume all that you feel, all you know,\r\nAnd yet you sing as you devour\r\nyourself. ', NULL, NULL, 'eng'),
('julio_ben-shmuel_0', NULL, 'The Ball', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('zishe_bagish_0', NULL, 'Learn to Love Life...', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('zishe_bagish_1', NULL, 'Little Blades of Grass Grow', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('zishe_bagish_2', NULL, 'Spring', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('zishe_bagish_3', NULL, 'It\'s Raining', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('zishe_bagish_4', NULL, 'Hocus Pocus', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('avrom_sutzkever_1', 'Abby Weaver', 'A Moment', 'A moment fell to earth just like a star,\r\nI caught and snapped it up between my teeth.\r\nAnd as I ripped it open to its core,\r\na kingdom made of tears burst from its sheath.\r\n\r\nAnd in each teardrop a reflection stands\r\nanother thought, another reverie:\r\nHere — a path, with scores of winged hands;\r\nHere — a bridge to cross a dreaming sea;\r\n\r\nAnd here — by my grandfather\'s bed, a snake;\r\nAnd here — my child, smashed upon a stone.\r\nI also found an empty drop to take,\r\nand in that drop I locked myself alone. \r\n\r\n	— Vilna Ghetto', NULL, NULL, 'eng'),
('kadia_molodowsky_1', NULL, 'A Song to a Cigarette', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('sam_liptzin_3', NULL, 'You\'re a Communist!', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('miriam_ulinover_6', NULL, 'The Miser\'s House', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('ana_margolin_8', 'Der Anonim', 'Her Smile', 'Her smile is like autumn light over her world—\r\nCool, and tired, and restrained\r\nThe toil at home, the years in their stride,\r\nAnd with child and husband, \r\nTheir naive dialogue that never ends.\r\n\r\nThat’s by day.\r\n\r\nBut by night, locked away in sleep,\r\nHer face is strange. In a coarse linen shirt\r\nShe’s dancing in a bar with soldiers and sailors, \r\nSwung out and grabbed back by boisterous hands. \r\nAnd stalking eyes are focused on her.\r\nHeads rigid like a bull’s bent down neck,\r\nHeels a-stamping, shoulders, elbows,\r\nWhirling about her all threatening, tighter. Teeth flashing,\r\nGreedy teeth bitting into lips.\r\nHere bloods yearns to be spilled,\r\nAnd here love is like a battle.\r\n\r\nAnd love\'s a lively torch, turning\r\nThe paths sinister and bloody. It magics up\r\nOut of the night a barbarous city, a street, a house, \r\nGirls in a ring\r\nAnd she’s in the middle, tanned and easy.\r\nAnd slowly, her rose-painted fingers touch,\r\nHer friend‘s small, pointed breasts,\r\nFalling away, standing still,\r\nWith joy, until it elapses.\r\nAnd joy, singing, crying,\r\nAll in the devotion of hot fingers.\r\nAnd little pains flutter on her eyelashes,\r\nOn her face, as though petrified before a God.\r\n\r\nLike a pretty, wild story, that one began to read \r\nThough didn’t finish, your thoughts returning to \r\nA steely, solemn night, \r\nThat holds the last mystery in its bosom,\r\nWhere all stories disappear—\r\nSo she sees her life. Like a high flame,\r\nFrozen stiff in its golden dance, now a dead flame. \r\nAnd there’s a grey wind and a grey sea,\r\nAnd from the evening-red rolls the sad gold,\r\nFrom joy, freed, she goes\r\nTo the lowest, frosted solitude,\r\nAnd she doesn’t know that someone’s waking beside her.\r\nHer face is a locked door to him,\r\nAnd behind her crouch terrors. He looks and suffers.\r\nHe suffers.\r\nHis lips awaken her soul from their dark paths, \r\nHer lips, which in her dream are excited.\r\nShe slowly opens her eyes,\r\nSlowly she smiles at the man opposite her,\r\nAnd comes from far away. ', NULL, NULL, 'eng'),
('miriam_ulinover_3', NULL, 'The Little Cherry', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('miriam_ulinover_4', NULL, 'The Khales', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('miriam_ulinover_5', 'Seth L. Wolitz', 'In the Courtyard', 'Summer—five o\'clock\r\nThe courtyard\'s awake\r\nEveryone\'s bustling about\r\nTime to feed the hens.\r\n\r\nDrawing the girl close to him\r\nBy the chicken coop \r\nHe gives her a tender kiss\r\nAnd then a caress.\r\n\r\nFrozen to the spot, the girl\r\nDoesn\'t know what to do\r\nAnd blood rushes to her face\r\nThe yellow hen gapes.\r\n\r\nShould the hen peck a red dot\r\nfrom her blushing eyes \r\nThen all the egg yolks will bear\r\nThe dreaded blood spot.\r\n', NULL, NULL, 'eng'),
('miriam_ulinover_1', NULL, 'When from My Dear Little Town...', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('miriam_ulinover_2', NULL, 'A Little Letter To Grandma', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('itsik_manger_1', NULL, 'Eve Brings Adam the Apple', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_0', NULL, 'Yud [1]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_1', NULL, 'Yud [2]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_2', NULL, 'Yud [3]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_3', NULL, 'Yud [4]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_4', NULL, 'Yud [5]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_5', NULL, 'Yud [6]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_6', NULL, 'Yud [7]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_7', NULL, 'Yud [8]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_8', NULL, 'Yud [9]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_9', NULL, 'Yud [10]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_10', NULL, 'Yud [11]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_11', NULL, 'Yud [12]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_12', NULL, 'Yud [13]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_13', NULL, 'Yud [14]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_14', NULL, 'Yud [15]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_15', NULL, 'Yud [16]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_16', NULL, 'Yud [17]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_17', NULL, 'Yud [18]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_18', NULL, 'Yud [19]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_19', NULL, 'Yud [20]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_20', NULL, 'Yud [21]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_21', NULL, 'Yud [22]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_22', NULL, 'Yud [23]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_23', NULL, 'Yud [24]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_24', NULL, 'Yud [25]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_25', NULL, 'Yud [26]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_26', NULL, 'Yud [27]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_27', NULL, 'Yud [28]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_28', NULL, 'Yud [29]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_29', NULL, 'Yud [30]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_30', NULL, 'Yud [31]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_31', NULL, 'Yud [32]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_32', NULL, 'Yud [33]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_33', NULL, 'Yud [34]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_34', NULL, 'Yud [35]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_35', NULL, 'Yud [36]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_36', NULL, 'Yud [37]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_37', NULL, 'Yud [38]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_38', NULL, 'Yud [39]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_39', NULL, 'Yud [40]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_40', NULL, 'Yud [41]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_41', NULL, 'Yud [42]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_42', NULL, 'Yud [43]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_43', NULL, 'Yud [44]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_44', NULL, 'Yud [45]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_45', NULL, 'Yud [46]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_46', NULL, 'Yud [47]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_47', NULL, 'Yud [48]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_48', NULL, 'Yud [49]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('moyshe_broderzon_49', NULL, 'Yud [50]', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('raphiloo_shooshoo_0', 'Capable Translator Num. 12', 'Poem Shmoem', 'Poems shmoems. \r\nEnough poems already. \r\nGive me something long and yummy \r\nfor this here big ol\' dummy. ', NULL, NULL, 'eng'),
('katerina_kuznetzova-wolfrum_0', NULL, 'Granada', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('malka_heifetz_tussman_2', NULL, 'Bow to My Silence [2] A Voice', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('malka_heifetz_tussman_3', NULL, 'Bow to My Silence [3] Not Enough', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('malka_heifetz_tussman_4', NULL, 'Bow to My Silence [4] Silly Face', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('malka_heifetz_tussman_5', NULL, 'Bow to My Silence [5] Sinned', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('malka_heifetz_tussman_6', NULL, 'Bow to My Silence [6] Trickster', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('malka_heifetz_tussman_1', NULL, 'Bow to My Silence [1] Persecutor Mine', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yehiel_fayner_10', NULL, 'Anguish', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yehiel_fayner_11', NULL, 'Bohemian', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yehiel_fayner_12', NULL, 'Midnight', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yehiel_fayner_13', 'דן מירון', 'יינגמחנה', 'אני הוא הראשון אשר נגע בקלידים המאובקים\r\nשל מכאובינו המפרפרים\r\nאת השירה הגולמית של מחננו,\r\nאשר רבצה עד היום באיסור,\r\nאני הראשון הקיצותי\r\nמתרדמה מכווצת\r\nובפצעים שנפערו\r\nאל השמים נשאתיה.\r\nאני הראשון שיצאתי\r\nבשורות הקידמיות\r\nלא רק לקונן על\r\nמכאובינו אלא גם\r\nלשימם ללעג בצליל המהדהד\r\nשל השיר.', 'יחיאל פיינר', '“בין ספר לאפר.” אלפיים: כתב עת רב-תחומי לעיון, הגות וספרות , vol. 10, 1994, pp. 196–224.', 'heb'),
('yehiel_fayner_3', NULL, 'Tahara', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yehiel_fayner_4', NULL, 'Zeir Anpin', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yehiel_fayner_5', NULL, 'Gloom', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yehiel_fayner_6', NULL, 'Consolation', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yehiel_fayner_7', NULL, 'Despair', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yehiel_fayner_8', NULL, 'De Profundis', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yehiel_fayner_9', NULL, 'Dusk', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yehiel_fayner_0', NULL, 'Introduction', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yehiel_fayner_1', NULL, 'Shiver', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yehiel_fayner_2', NULL, '***', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yehiel_fayner_13', NULL, 'YingMahane', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yehiel_fayner_14', NULL, 'Spiderwebs', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yehiel_fayner_15', NULL, 'A Dead Day', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yehiel_fayner_16', NULL, 'Testament', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yehiel_fayner_18', NULL, 'Passion', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yehiel_fayner_19', NULL, 'That\'s the Way', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yehiel_fayner_20', NULL, 'Autumn', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yehiel_fayner_21', NULL, 'You...', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yehiel_fayner_22', NULL, 'Nign', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('ka-tzetnik_0', NULL, 'Melekh Shtayer', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('ka-tzetnik_1', NULL, 'At the End of My Time', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('ka-tzetnik_2', NULL, 'Daily Bread', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('ka-tzetnik_3', NULL, 'AUF WIEDERSEHN', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('ka-tzetnik_4', NULL, 'Theatre Piece', NULL, NULL, NULL, 'eng'),
('yehiel_fayner_17', 'Jordan Brown', 'Huh?', 'Maybe I\'m merely a dream, a fantasy.\r\nDownfallen from a blue star in black space?\r\nMaybe a bit of anguish from the great Sea of Suffering,\r\nA bit of pain that\'s split off from the Sea of Raging?\r\n\r\nMaybe a lonely note from a melody\r\nGenerations wayward, finally left lying —\r\n\r\nWho am I?!! — — — —', NULL, 'Jordan Brown for OTYP', 'eng');
COMMIT;

/*!40101 SET CHARACTER_SET_CLIENT=@OLD_CHARACTER_SET_CLIENT */;
/*!40101 SET CHARACTER_SET_RESULTS=@OLD_CHARACTER_SET_RESULTS */;
/*!40101 SET COLLATION_CONNECTION=@OLD_COLLATION_CONNECTION */;