@@ -7,27 +7,27 @@ \section{导言}
7
7
行列式是线性代数中非常重要的工具,引入行列式这一概念的核心路线有两条,一条是从线性方程的判别式出发的,这是一条代数的路线,而另一条是从体积的变化出发的,这是一条几何的路线. 然而代数和几何之间很多时候是一体两面,从两条路线能够得到相同的结果,我们在导言中不会谈论行列式是什么,但是我们会先告诉读者它具有哪些性质并阐述它们的关系.
8
8
9
9
先看一看判别式的路线,我们不妨先回顾一下二次方程的判别式,二次方程中
10
- $$
10
+ \[
11
11
ax^2 + bx + c = 0
12
- $$
12
+ \]
13
13
经过化简得到了
14
- $$
14
+ \[
15
15
\left (x- \frac {b}{2a}\right )^2 - \frac 1{4a^2}(b^2 - 4ac) = 0
16
- $$
16
+ \]
17
17
于是我们有了\term {判别式(discriminant)} $ \Delta = b^2 - 4 ac$ ,当 $ \Delta = 0 $ 时意味着方程产生了重根. 或许你不知道的是三次方程
18
- $$
18
+ \[
19
19
x^3+ax+b=0
20
- $$
20
+ \]
21
21
也有判别式 $ 4 a^3 + 27 b^2 $ ,它给出了三次方程重根的判据. 如果说 $ b^2 - 4 ac$ 给出了二次方程重根的判定条件,是圆锥曲线研究中不可或缺的多项式,$ 4 a^3 +27 b^2 $ 给出了三次方程重根的判定条件,贯穿椭圆曲线和相关的密码学,那么线性代数中它的对应物就是\term {行列式(determinant)},而线性方程组的重根就意味着 $ Ax=0 $ 有不止 $ 0 $ 这一个根,按照常识大多数情况下 $ n$ 个方程能够解出 $ n$ 个未知数,所以这里我们限制方程数量和未知数数量相等,即 $ A$ 是方阵,这样的判别式我们记作 $ \det A$ . 由此可见,正如 $ \Delta = 0 $ 是一元多项式方程重根的标志,$ \det A = 0 $ 是线性方程组重根的标志,即解不唯一的标志,这等价于方阵不满秩,同时由于解不唯一,这也说明映射不可逆.
22
22
23
23
虽然从英文的单词形式上看,二者是较为相似的,但是中文上,`` 判别式'' 和`` 行列式'' 两个词看起来便完全没有关系了,然而我还是希望读者能够将它理解为一种线性方程组版本的`` 判别式'' ,我们这章的目的便是找出这样一种判别式.
24
24
25
25
下面再看体积变化的路线. 当我们考虑一个空间到自己的映射时,一个较为容易理解的与映射相关量是体积乘以的倍数,例如线性变换
26
- $$
26
+ \[
27
27
\begin {pmatrix }
28
28
\lambda _1 \\ & \lambda _2 \\ && \ddots \\ &&& \lambda _n
29
29
\end {pmatrix }
30
- $$
30
+ \]
31
31
显然是将每个坐标轴拉长到了原来的 $ \lambda _i$ 倍,体积变化的倍数便是 $ \lambda _1 \lambda _2 \cdots \lambda _n$ . 从直观上,线性变换使得每块区域的体积(实际上是 $ n$ 维的体积)都会以相同的倍数变化,所以这样的一个与矩阵相关的量理应是存在的. 而且显然地应该满足矩阵复合的体积变化倍数等于体积变化倍数的乘积,即 $ \det (AB) = \det A \cdot \det B$ ,而我们之后严格定义行列式后也会证明这一点.
32
32
33
33
最方便的做法便是取定单位正方形,考虑变换后的几个向量形成的平行四边形面积(或者高维空间的对应物):
@@ -1608,17 +1608,17 @@ \section{Cauchy-Binet 公式}
1608
1608
1609
1609
\begin {theorem }{Cauchy-Binet 公式}{Cauchy-Binet 公式}
1610
1610
设 $ A = (a_{ij})$ 是 $ m \times n$ 矩阵,$ B = (b_{ij})$ 是 $ n \times m$ 矩阵.
1611
- $$
1611
+ \[
1612
1612
\begin {pmatrix }
1613
1613
i_1 & \cdots & i_s \\
1614
1614
j_1 & \cdots & j_s
1615
1615
\end {pmatrix }
1616
- $$
1616
+ \]
1617
1617
表示 $ A$ 的一个 $ s$ 阶子式,它由 $ A$ 的第 $ i_1 , \cdots , i_s$ 行与第 $ j_1 , \cdots , j_s$ 列交点上的元素按原次序排列组成的行列式. 同理可定义 $ B$ 的 $ s$ 阶子式.
1618
1618
\begin {enumerate }
1619
1619
\item 若 $ m > n$ ,则必有 $ |AB| = 0 $ ;
1620
1620
\item 若 $ m \leqslant n$ ,则必有
1621
- $$
1621
+ \[
1622
1622
|AB| = \sum _{1 \leqslant j_1 < j_2 < \cdots < j_m \leqslant n} A
1623
1623
\begin {pmatrix }
1624
1624
1 & 2 & \cdots & m \\
@@ -1629,37 +1629,37 @@ \section{Cauchy-Binet 公式}
1629
1629
j_1 & j_2 & \cdots & j_m \\
1630
1630
1 & 2 & \cdots & m
1631
1631
\end {pmatrix }.
1632
- $$
1632
+ \]
1633
1633
\end {enumerate }
1634
1634
\end {theorem }
1635
1635
1636
1636
\begin {proof }
1637
1637
令
1638
- $$
1638
+ \[
1639
1639
C =
1640
1640
\begin {pmatrix }
1641
1641
A & O \\
1642
1642
-I_n & B
1643
1643
\end {pmatrix }.
1644
- $$
1644
+ \]
1645
1645
我们将用不同的方法来计算行列式 $ |C|$ .
1646
1646
1647
1647
首先,对 $ C$ 进行第三类分块初等变换到矩阵 $ M = \begin {pmatrix} O & AB \\ -I_n & B \end {pmatrix}$ . 事实上,$ M$ 可写为
1648
- $$
1648
+ \[
1649
1649
M =
1650
1650
\begin {pmatrix }
1651
1651
I_m & A \\
1652
1652
O & I_n
1653
1653
\end {pmatrix }
1654
1654
C,
1655
- $$
1655
+ \]
1656
1656
因此 $ |M| = |C|$ . 用 Laplace 定理来计算 $ |M|$ ,按前 $ m$ 行展开得
1657
- $$
1657
+ \[
1658
1658
|M| = (-1)^{(n+1)+(n+2)+\cdots +(n+m)} \cdot I_n ||AB| = (-1)^{n(m+1)} |AB|.
1659
- $$
1659
+ \]
1660
1660
1661
1661
再来计算 $ |C|$ ,用 Laplace 定理按前 $ m$ 行展开. 这时若 $ m > n$ ,则前 $ m$ 行中任意一个 $ m$ 阶子式至少有一列全为零,因此行列式值等于零,即 $ |AB| = 0 $ . 若 $ m \leqslant n$ ,则由 Laplace 定理得
1662
- $$
1662
+ \[
1663
1663
|C| = \sum _{1 \leqslant j_1 < j_2 < \cdots < j_m \leqslant n} A
1664
1664
\begin {pmatrix }
1665
1665
1 & 2 & \cdots & m \\
@@ -1670,33 +1670,33 @@ \section{Cauchy-Binet 公式}
1670
1670
1 & 2 & \cdots & m \\
1671
1671
j_1 & j_2 & \cdots & j_m
1672
1672
\end {pmatrix },
1673
- $$
1673
+ \]
1674
1674
其中 $ \hat {C} = A \begin {pmatrix} 1 & 2 & \cdots & m \\ j_1 & j_2 & \cdots & j_m \end {pmatrix}$ 是矩阵 $ C$ 中的代数余子式.
1675
1675
1676
1676
显然
1677
- $$
1677
+ \[
1678
1678
\hat {C} = (-1)^{\frac {m(m+1) + (j_1 + j_2 + \cdots + j_m)}{2}} \cdot | - e_{i_1}, - e_{i_2}, \cdots , - e_{i_{n-m}}, B |,
1679
- $$
1679
+ \]
1680
1680
其中 $ i_1 , i_2 , \cdots , i_{n-m}$ 是 $ C$ 前 $ n$ 列去掉 $ j_1 , j_2 , \cdots , j_m$ 列后余下的列序数. $ e_{i_1}, e_{i_2}, \cdots , e_{i_{n-m}}$ 是相应的 $ n$ 维标准单位向量(标准单位向量定义见习题 1). 记
1681
- $$
1681
+ \[
1682
1682
|N| = | - e_{i_1}, - e_{i_2}, \cdots , - e_{i_{n-m}}, B |.
1683
- $$
1683
+ \]
1684
1684
现在计算 $ |N|$ . 用 Laplace 定理按前 $ n-m$ 列展开. 注意只有一个子式非零,其值等于 $ | - I_{n-m}| = (-1 )^{n-m}$ . 而这个子式的余子式为
1685
- $$
1685
+ \[
1686
1686
B \begin {pmatrix } j_1 & j_2 & \cdots & j_m \\ 1 & 2 & \cdots & m \end {pmatrix }.
1687
- $$
1687
+ \]
1688
1688
1689
1689
因此
1690
- $$ |N| = (-1 )^{(n-m) + (i_1 + i_2 + \cdots + i_{n-m}) + (j_1 + j_2 + \cdots + j_m)} B
1690
+ \[ |N| = (-1)^{(n-m) + (i_1 + i_2 + \cdots + i_{n-m}) + (j_1 + j_2 + \cdots + j_m)} B
1691
1691
\begin {pmatrix }
1692
1692
j_1 & j_2 & \cdots & j_m \\
1693
1693
1 & 2 & \cdots & m
1694
1694
\end {pmatrix }
1695
- $$
1695
+ \]
1696
1696
1697
1697
注意到 $ (i_1 + i_2 + \cdots + i_{n-m}) + (j_1 + j_2 + \cdots + j_m) = 1 + 2 + \cdots + n $ .综合上面的结论,经过简单计算不难得到
1698
1698
1699
- $$ |AB| = \sum _{1 \leqslant j_1 < j_2 < \cdots < j_m \leqslant n} A
1699
+ \[ |AB| = \sum _{1 \leqslant j_1 < j_2 < \cdots < j_m \leqslant n} A
1700
1700
\begin {pmatrix }
1701
1701
1 & 2 & \cdots & m \\
1702
1702
j_1 & j_2 & \cdots & j_m
@@ -1706,7 +1706,7 @@ \section{Cauchy-Binet 公式}
1706
1706
j_1 & j_2 & \cdots & j_m \\
1707
1707
1 & 2 & \cdots & m
1708
1708
\end {pmatrix }.
1709
- $$
1709
+ \]
1710
1710
\end {proof }
1711
1711
1712
1712
下面的定理是 Cauchy-Binet 公式的进一步推广,它告诉我们如何求矩阵乘积的 $ r$ 阶子式.
@@ -1739,9 +1739,9 @@ \section{Cauchy-Binet 公式}
1739
1739
\begin {proof }
1740
1740
设 $ C = AB$ ,则 $ C = (c_{ij})$ 是 $ m$ 阶矩阵且
1741
1741
1742
- $$ c_{ij} = a_{i_1} b_{j_1} + a_{i_2} b_{j_2} + \cdots + a_{i_n} b_{j_n}. $$
1742
+ \[ c_{ij} = a_{i_1} b_{j_1} + a_{i_2} b_{j_2} + \cdots + a_{i_n} b_{j_n}. \]
1743
1743
因此
1744
- $$
1744
+ \[
1745
1745
C
1746
1746
\begin {pmatrix }
1747
1747
i_1 & i_2 & \cdots & i_r \\
@@ -1760,20 +1760,20 @@ \section{Cauchy-Binet 公式}
1760
1760
\vdots & \vdots & \ddots & \vdots \\
1761
1761
b_{j_1} & b_{j_2} & \cdots & b_{j_r}
1762
1762
\end {vmatrix }.
1763
- $$
1763
+ \]
1764
1764
1765
1765
由 Cauchy-Binet 公式可知:$ r > n$ 时,$ C
1766
1766
\begin {pmatrix}
1767
1767
i_1 & i_2 & \cdots & i_r \\
1768
1768
j_1 & j_2 & \cdots & j_r
1769
1769
\end {pmatrix} = 0 $ ;当 $ r \leqslant n$ 时,
1770
- $$
1770
+ \[
1771
1771
C
1772
1772
\begin {pmatrix }
1773
1773
i_1 & i_2 & \cdots & i_r \\
1774
1774
j_1 & j_2 & \cdots & j_r
1775
- \end {pmatrix} $$
1776
- $$ =\sum _{1 \leqslant k_1 < k_2 < \cdots < k_r \leqslant n} A
1775
+ \end {pmatrix } \]
1776
+ \[ =\sum _{1 \leqslant k_1 < k_2 < \cdots < k_r \leqslant n} A
1777
1777
\begin {pmatrix }
1778
1778
i_1 & i_2 & \cdots & i_r \\
1779
1779
k_1 & k_2 & \cdots & k_r
@@ -1782,15 +1782,15 @@ \section{Cauchy-Binet 公式}
1782
1782
\begin {pmatrix }
1783
1783
k_1 & k_2 & \cdots & k_r \\
1784
1784
j_1 & j_2 & \cdots & j_r
1785
- \end {pmatrix}. $$
1785
+ \end {pmatrix }. \]
1786
1786
\end {proof }
1787
1787
1788
1788
矩阵 $ A$ 的子式
1789
- $$ A
1789
+ \[ A
1790
1790
\begin {pmatrix }
1791
1791
i_1 & i_2 & \cdots & i_r \\
1792
1792
j_1 & j_2 & \cdots & j_r
1793
- \end {pmatrix} $$
1793
+ \end {pmatrix } \]
1794
1794
如果满足条件 $ i_1 = j_1 , i_2 = j_2 , \cdots , i_r = j_r$ ,则称为主子式.
1795
1795
1796
1796
\begin {corollary }{}{}
@@ -1799,7 +1799,7 @@ \section{Cauchy-Binet 公式}
1799
1799
1800
1800
\begin {proof }
1801
1801
若 $ r \leqslant n$ ,则由 \autoref {thm:Cauchy-Binet 公式推广} 得到:
1802
- $$ AA\mathrm {T}
1802
+ \[ AA\mathrm {T}
1803
1803
\begin {pmatrix }
1804
1804
i_1 & i_2 & \cdots & i_r \\
1805
1805
i_1 & i_2 & \cdots & i_r
@@ -1808,26 +1808,26 @@ \section{Cauchy-Binet 公式}
1808
1808
\begin {pmatrix }
1809
1809
i_1 & i_2 & \cdots & i_r \\
1810
1810
k_1 & k_2 & \cdots & k_r
1811
- \end {pmatrix}^2 \geqslant 0 ; $$
1811
+ \end {pmatrix }^2 \geqslant 0; \]
1812
1812
若 $ r > n$ ,则 $ AA^\mathrm {T}$ 的任一 $ r$ 阶主子式等于零,结论也成立.
1813
1813
\end {proof }
1814
1814
1815
1815
下面给出 Cauchy-Binet 公式的一些应用. 下面的例子是著名的 Lagrange 恒等式,这可以用其他方法证明,但用矩阵方法显得非常简洁.
1816
1816
1817
1817
\begin {example }{}{}
1818
1818
证明 Lagrange 恒等式 $ (n \geqslant 2 )$ :
1819
- $$ \left ( \sum _{i=1}^{n}\limits a_i^2 \right ) \left ( \sum _{i=1}^{n}\limits b_i^2 \right ) - \left ( \sum _{i=1}^{n}\limits a_i b_i \right )^2 = \sum _{1 \leqslant i < j \leqslant n} (a_i b_j - a_j b_i)^2 . $$
1819
+ \[ \left ( \sum _{i=1}^{n}\limits a_i^2 \right ) \left ( \sum _{i=1}^{n}\limits b_i^2 \right ) - \left ( \sum _{i=1}^{n}\limits a_i b_i \right )^2 = \sum _{1 \leqslant i < j \leqslant n} (a_i b_j - a_j b_i)^2. \]
1820
1820
\end {example }
1821
1821
1822
1822
\begin {solution }
1823
1823
左边的式子等于
1824
- $$ \begin {vmatrix}
1824
+ \[ \begin {vmatrix }
1825
1825
\sum _{i=1}^{n}\limits a_i^2 & \sum _{i=1}^{n}\limits a_i b_i \\
1826
1826
\sum _{i=1}^{n}\limits a_i b_i & \sum _{i=1}^{n}\limits b_i^2
1827
- \end {vmatrix}, $$
1827
+ \end {vmatrix }, \]
1828
1828
1829
1829
这个行列式对应的矩阵可化为:
1830
- $$ \begin {pmatrix}
1830
+ \[ \begin {pmatrix }
1831
1831
a_1 & a_2 & \cdots & a_n \\
1832
1832
b_1 & b_2 & \cdots & b_n
1833
1833
\end {pmatrix }
@@ -1836,10 +1836,10 @@ \section{Cauchy-Binet 公式}
1836
1836
a_2 & b_2 \\
1837
1837
\vdots & \vdots \\
1838
1838
a_n & b_n
1839
- \end {pmatrix}. $$
1839
+ \end {pmatrix }. \]
1840
1840
用 Cauchy-Binet 公式得
1841
1841
1842
- $$
1842
+ \[
1843
1843
\begin {vmatrix }
1844
1844
\sum _{i=1}^{n}\limits a_i^2 & \sum _{i=1}^{n}\limits a_i b_i \\
1845
1845
\sum _{i=1}^{n}\limits a_i b_i & \sum _{i=1}^{n}\limits b_i^2
@@ -1850,7 +1850,7 @@ \section{Cauchy-Binet 公式}
1850
1850
b_i & b_j
1851
1851
\end {vmatrix }^2
1852
1852
= \sum _{1 \leqslant i < j \leqslant n} (a_i b_j - a_j b_i)^2.
1853
- $$
1853
+ \]
1854
1854
\end {solution }
1855
1855
1856
1856
\section {伴随矩阵 }
0 commit comments