Warsztaty Linux - Podstawy

Witaj na warsztatach z podstaw systemu Linux!

Instrukcję do zadań znajdziesz poniżej.

Rozwiązania do zadań w instrukcji są dostępne w folderze instrukcje/solves.

Instalacja WSL na własnym komputerze

Dla zainteresowanych, którzy chcieliby korzystać z systemu Linux na własnym komputerze z Windowsem, istnieje narzędzie WSL (Windows Subsystem for Linux).

Opis instalacji znajdziesz pod tym adresem: https://learn.microsoft.com/en-us/windows/wsl/install.

Dostępnych jest wiele dystrybucji. Ja mogę polecić klasyczne Ubuntu.

Na tych warsztatach będziemy pracować na komputerach laboratoryjnych, gdyż są już wyposażone w system Linux Ubuntu.

Instrukcja

Poniżej plan poszczególnych ćwiczeń.

Nawigacja - pierwsze kroki

Struktura plików na Linuxie, choć koncepcyjnie zbliżona do systemów takich jak Windows, diametralnie się różni. Zapoznaj się z podstawowymi różnicami.

Windows vs Linux

• Folder = Katalog, koncepcyjnie to samo, różnica w nazwie.
• Wszystkie ścieżki zaczynają się w /, niezależnie od tego do którego dysku prowadzą. np. /mnt/c/users = C:\Users
• Linux używa forward slashes (/) zamiast backslashes (\) jak Windows do zapisywania ścieżek. (Przykład wyżej)
• Wszystkie nazwy plików i katalogów są case-sensitive, to znaczy, że czymś innym jest np. Plik i plik
• Na Windowsie, podstawowym terminalem jest CMD (Batch), (powoli zastępuje go PowerShell), na Linuxie podstawowym terminalem jest Bash. Istnieją też jego zamienniki takie jak Zsh czy Fish.

cd, pwd

Poruszanie się między katalogami realizuje komenda cd (identycznie jak w Windowsowym CMD). Jej składnia jest bardzo prosta: cd {katalog*}

* Na Linuxie są pewne specjalne "katalogi" dające inne sposoby poruszania, np. ~ oznaczające nasz katalog domowy użytkownika, .. oznaczające wyjdź z tego katalogu czy - oznaczające cofnij się do poprzedniego katalogu.

Spróbuj przejść do katalogu /etc komendą cd etc, w czym tkwi problem? Użyj komendy cd /etc i sprawdź czy zadziałała.

Komenda pwd pozwala na wypisanie ścieżki katalogu w którym obecnie się znajdujemy.

Spróbuj użyć komendy pwd do wypisania obecnej ścieżki.

bash, exit

Bash jest podstawowym wierszem poleceń na Linuxie, dzisiaj będziemy się zajmować właśnie nim. Nie będziemy wchodzić w jego szczegóły, o tych opowiemy na następnych warsztatach.

Spróbuj stworzyć nową sesje wiersza poleceń, wpisz w terminalu komendę bash, przejdź do innego katalogu, a następnie wpisz exit by zamknąć sesje. Sprawdź obecną ścieżkę komendą pwd. Co zauważasz?

Nawigacja - Zadania

Ściąga do zadań

Zad 1 - /etc nawigacja

Znajdując się w katalogu domowym, wejdź do katalogu /etc, wyświetl ścieżkę, następnie wejdź spowrotem do katalogu domowego i wyświetl ścieżkę. Komendy: cd, pwd

Zad 2 - /usr nawigacja

Wejdź do katalogu /usr, wyświetl ścieżkę, następnie w jednej komendzie wyjdź z niego i wejdź do katalogu /home. Wyświetl ścieżkę. Komendy: cd, pwd

Operacje na plikach

Linux oferuje wiele możliwości operacji na plikach. Zapoznaj się z najważniejszymi komendami i wykonaj ćwiczenia.

Jeśli masz problem, pamiętaj o man <nazwa_komendy>. Znajduję się tam kompletna dokumentacja wybranej przez Ciebie komendy.

Ściąga do zadań

touch, echo

Komenda echo służy do wyświetlania linii tekstu. Każdy tekst jest przesyłany do standard output, który następnie przesyłany jest w wybrane miejsce (np. terminal). Aby przesyłać dane tekstowe do pliku, używa się operatora >, np. echo "tekst" > plik.txt. Gdy nie użyjemy tego operatora, tekst zostaje przesłany do terminala.

Wyświetl na terminalu napis "Hello World!".

Komenda touch służy do tworzenia nowych plików (ale nie tylko) z poziomu CLI.

Utwórz plik plik.txt

Zauważ, że utworzony plik jest domyślnie pusty.

Znajdź sposób, w jaki można połączyć komendy echo i touch, aby utworzyć plik hello_world.txt z napisem "Hello world" w środku.

Komenda touch służy nie tylko do tworzenia nowych plików. Wpisz man touch i sprawdź do czego jeszcze można ją wykorzystać.

Wyświetl informacje o plikach w obecnym directory używając ls -l. Jaka data widnieje przy pliku hello_world.txt?

Używając touch (z odpowiednią flagą) zmień datę ostatniej modyfikacji hello_world.txt na pełną datę twoich urodzin (np. "1 January 2003"). Ponownie użyj komendy ls -l. Czy data została prawidłowo zmieniona?

cp

W systemie Linux, cp służy do kopiowania plików oraz katalogów. Sprawdź składnię komendy w zakładce SYNOPSIS, używając man cp.

Utwórz nowy katalog wpisując mkdir my_dir. Skopiuj plik hello_world.txt do nowo utworzonego katalogu. Sprawdź czy plik został skopiowany używając komendy ls my_dir.

Co w przypadku kiedy potrzebujemy skopiować kilka plików na raz? Używając man cp przeczytaj o fladze -t.

Używając cp tylko raz skopiuj pliki plik.txt i hello_world.txt do katalogu my_dir. Potwierdź powodzenie operacji komendą ls.

Teraz spróbuj skopiować katalog my_dir do my_dir_copy. Jakiej flagi musisz użyć aby komenda zadziałała? Pamiętaj, że nie musisz wcześniej ręcznie tworzyć my_dir_copy. Komenda cp automatycznie utworzy docelowy katalog, jeśli takowy nie istnieje.

Na koniec usuń katalog my_dir_copy za pomocą komendy rm -rf my_dir_copy i raz jeszcze skopiuj my_dir do my_dir_copy, ale tym razem dodaj też flagę -v. Co się dzieje?

mv

Kolejną komendą której się przyjrzymy jest mv. Służy ona do przenoszenia plików i katalogów z jednej lokacji do drugiej. Składnia komendy jest bardzo podobna do cp.

Utwórz nowy katalog komendą mkdir new_dir. Przenieś plik.txt do nowo utworzonego katalogu. Sprawdź czy plik znajduje się w katalogu, a następnie przenieś plik z powrotem do katalogu domowego.

Załóżmy, że chcemy zmienić nazwę pliku plik.txt na file.txt. W jaki sposób możemy to zrobić z wykorzystaniem mv?

Zmień nazwę plik.txt na file.txt.

rm

Komenda rm służy do usuwania plików i katalogów.

Usuń plik file.txt. Następnie spróbuj usunąć katalog new_dir używając tej samej komendy. Jaki komunikat pojawia się na konsoli? Poszukaj w man rm jakiej flagi należy użyć aby usunąć katalog.

cat

Czasem potrzebjemy zerknąć na zawartość jakiegoś pliku. Służy do tego komenda cat.

Wykonaj komendę ls -al > example.txt. Komenda zapisuje w pliku example.txt informacje o plikach w obecnym katalogu.

Teraz wyświetl zawartość example.txt z pomocą cat.

Komenda cat pozwala również wyświetlać zawartość pliku z numeracją linii.

Sprawdź w man cat jaką flagę należy użyć aby wyświetlić plik wraz z numeracją linii i sprawdź jak to wygląda.

tar

W przypadku gdy pracujemy z dużymi plikami, najlepiej jest je skompresować przed wysłaniem w sieci Internet. Słuzy do tego komenda tar.

Aby skompresować folder, użyj tar -cf nazwa_archiwum.tar nazwa_folderu.

Aby rozpakować archiwum do konkretnego folderu, użyj tar -xf nazwa_archiwum.tar -C nazwa_folderu.

Spróbuj znaleźć w man tar znaczenie użytych flag.

Operacje na plikach - Zadania

Zad 1 - lista plików

Stwórz plik info.txt w bieżącym katalogu. Zapisz w nim listę wszystkich plików w bieżącym katalogu, w tym ukrytych. Stwórz nowy katalog archive. Skopiuj do niego plik info.txt. Przenieś katalog archive do /tmp.

Komendy: touch, ls -a, mkdir, cp, mv

Zad 2 - archiwizacja

Stwórz katalog data. Stwórz w nim 3 pliki tekstowe: data1.txt, data2.txt, data3.txt. Zarchiwizuj katalog data do pliku data_backup.tar.gz. Rozpakuj archiwum do katalogu restored_data.

Komendy: touch, tar, mkdir

Przetwarzanie potokowe - get piped

Wielką zaletą terminala w Linuxie jest przetwarzanie potokowe. Tłumacząc na ludzki, jest to łączenie ze sobą komend poprzez wzajemne przekazywanie sobie wyników swojej pracy i robienie z nim coś dalej. Na tych warsztatach przyjrzmy się podstawą tego zagadnienia, dalsza jego część będzie realizowana w ramach następnych warsztatów.

"Potok" komend tworzymy poprzez połączenie ich operatorami, tworząc długą linijkę przeplatających się komend i operatorów (komenda operator komenda itd.) Komendy przekazują sobie informacje na wejściu standardowym, wyjściu standardowym i wyjściu błędu (stdin, stdout, stderr). Zapoznaj się z częścią podstawowych operatorów.

less

"Przewijający się czytnik". Czytanie bardzo długich plików komendą cat może być dość skomplikowane, less pozwala na wyświetlanie tekstu po którym można poruszać się bardzo prosto i intuicyjnie klawiaturą.

Otwórz plik example.txt komendą less nazwa_pliku. Aby wyjść z podglądu, użyj q.

Operator Pipe |

Jeśli połączymy dwie komendy tym operatorem, jedna komenda przekaże drugiej wynik swojej pracy. Można to zrozumieć jako zamontowanie na wyjściu pierwszego programu "rury" kierującej się do wejścia drugiego programu.

Komenda journalctl służy do wyświetlania logów systemowych. Wpisz komendę journalctl | less by odczytać je przez czytnik less.

find

Komenda służąca do szukania plików lub katalogów w systemie. W najbardziej podstawowej formie wymaga podania ścieżki pod którą komenda ma szukać i użycia argumentu -name definiującego nazwę (bądź jej część) szukanego pliku/katalogu. Innym użytecznym argumentem jest -type do którego można podać m.in "f" (file) lub "d" (directory) oznaczający typ szukanego elementu.

Spróbuj wyszukać katalog domowy komendą find / -maxdepth 2 -name home -type d.

Zauważ wyskakujące błędy spowodowane brakiem uprawnień do przeszukiwania niektórych folderów. W kolejnym rozdziale dowiesz się skąd się biorą i jak ich uniknąć.

Wprowadź tą samą komendę, ale teraz poprzedź ją słowem sudo. Czy błedy dalej występują?

Operatory std redirect 1>, 2>

Pozwalają na przekierowanie konkretnego wyjścia/wejścia. Uprzednio poznałeś operator > nadpisujący zawartość pliku wyjściem standardowym z komendy. Oznacza on to samo co 1> (1=stdout). Bardzo użyteczny jest również operator 2> (2=stderr) działający w ten sam sposób, jednak pozwalający na przekierowanie wyjścia błędów.

Plik /dev/null to specjalny plik działający jak czarna dziura na wejście standardowe.

Ponownie wykonaj komendę find, jednak tym razem przekierowując jej wyjście błędu do /dev/null, find / -maxdepth 2 -name home -type d 2> /dev/null, co obserwujesz?

grep

Wyszukiwanie w tekście. Najczęściej używane z operatorem pipe. Domyślnie wyciąga z tekstu linijki zawierające wyszukiwany tekst. Można nim wyszukiwać również wyrażenia regularne.

Spróbuj użyć komendy journalctl | grep "start". Komenda wyrzuciła masę tekstu na wyjściu standardowym, co można zrobić, by łatwiej go było odczytać? Wypróbuj tą samą komendę z opcją grep'a -i.

sed

Strumieniowy edytor tekstu przystosowany do przetwarzania potokowego. Niezwykle potężny (i skomplikowany). Szerzej zajmiemy się nim na następnych warsztatach.

Przetwarzanie potokowe - Zadania

Ściąga do zadań

Zad 1 - tworzenie pliku

Stwórz w katalogu /tmp plik laurDydaktyka.txt i wpisz do niego imię swojego ulubionego wykładowcę/prowadzącego.

Komendy: echo, touch

Zad 2 - edytowanie pliku z echo

Przejdź do katalogu domowego, nie używając edytorów tekstowych i nie zmieniając katalogu, dopisz do pliku laurDydaktyka.txt imiona dwóch innych ulubionych wykładowców/prowadzących.

Komendy: echo

Zad 3 - wyszukiwanie tekstu

Odczytaj utworzony plik laurDydaktyka.txt, znajdź w nim wszystkie linie zawierające literę "w" (wielką lub małą).

Komendy: cat, grep (-i)

Zad 4 - przeszukiwanie katalogu

Poszukaj w katalogu /etc plików ze słowem "network" w nazwie. Z wyniku wyświetl tylko pliki mające w nazwie rozszerzenie ".conf" Nie wyświetlaj błędów.

Komendy: find, grep

Root, czyli superuser

W systemach Linux, domyślnie istnieje użytkownik root, który może wykonywać komendy do których normalni użytkownicy nie mają uprawnień.

Ściąga do zadań

Wpisz komendę whoami i sprawdź na jakim użytkowniku jesteś obecnie.

Teraz spróbuj przełączyć użytkownika na wspomnianego wcześniej użytkownika root. W tym celu użyj komendy sudo su (switch user).

Jeśli komenda wykonała się poprawnie, powinineś widzieć nazwę użytkownika przy znaku zachęty. Możesz również użyć whoami. Będąc zalogowanym jako root, możesz robić wszystkie operacje normalnie niedostępne dla normalnych użytkowników.

UWAGA: Ciagłe bycie zalogowanym jako root może być niebezpieczne, gdyż łatwo omyłkowo wpisać komendę, która wykona się bez dodatkowego potwierdzenia. Z tego powodu, aby wykonywać komendy wymagające dodatkowych uprawnień, używaj sudo przed daną komendą, zamiast logowania się na root. Jest to szybsze i bezpieczniejsze.

Teraz wyloguj się z root. Najłatwiej jest to zrobić wpisując komendę exit. Następnie spróbuj znów zalogować się na root, ale tym razem do komendy sudo su dodaj flagę -p

Czy zauważyłeś jakąś zmianę pomiędzy komendami sudo su i sudo su -p? Co się zmieniło? Używając man su, zobacz za co odpowiada flaga -p. Na koniec wyloguj się z użytkownika root używając exit.

Następnie znajdź sposób, w jaki możesz sprawdzić listę wszystkich istniejących na systemie użytkowników. Podpowiedź: listę użytkowników znajdziesz wyświetlając zawartość jednego z plików systemu w katalogu /etc z pomocą komendy cat.

Każda linia odpowiada jednemu użykownikowi w systemie. Poszczególne dane oddzielone są od siebie znakiem :. Idąc od lewej strony mamy kolejno:

1. Nazwę użytkownika
2. Hasło użytkownika
3. ID użytkownika
4. ID grupy użytkownika
5. Dodatkowe informacje o użytkowniku
6. Katalog domowy użytkownika
7. Shell

Zauważ, że w miejscu haseł widnieją litery x. Jest tak dlatego, że hasła w systemie Linux są hashowane ze względów bezpieczeństa.

Wyświetl zawartość pliku /etc/shadow. Pamiętaj o poprzedzeniu odpowiedniej komendy słowem sudo, gdyż zywkli użytkownicy nie mają dostępu do tego pliku. Co jest w nim przechowywane?

Teraz ponownie wyświetl zawartość pliku /etc/passwd.

Zauważ, że Linux posiada znacznie więcej uzykowników niż tylko root i student. Większość z nich posiada jednak /nologin na końcu linii.

Znajdź w internecie, co oznacza użytkownik z wpisem /nologin.

Vim

Przed przejściem do dalszej części instrukcji, ważne jest abyś zapoznał/a się z podstawami obsługi narzędzia Vim.

Vim to wbudowany edytor tekstu w systemie Linux. Na pierwszy rzut oka może wydawać się mało zachęcający, jednak oferuje on dużą możliwość customizacji i mnóstwo przydatnych skrótów klawiszowych które mogą znacznie zwiększyć produkywność. Wymaga on jednak dużo czasu aby opanować go w stopniu mistrzowskim, dlatego tutaj zapoznamy się jedynie z jego podstawami.

Stwórz pusty plik tekst.txt i otwórz go w za pomocą komendy vim tekst.txt.

Twoim oczom ukaże się znionące pustką okno. Aktualnie jesteś w trybie normal, więc nie możesz ręcznie pisać do pliku. Spróbujmy więc zmienić tryb i coś do niego zapisać.

Będąc w oknie vima kliknij klawisz i (insert). W ten sposób przejdziesz do trybu edytowania tekstu. Teraz, napisz dowolny tekst i poeksperymentuj trochę z komendami poniżej.

Pamiętaj o przełączaniu się między trybami normal i edytowania za pomocą esc oraz i.

Skróty w trybie normal:

• w - przesuń kursor na początek następnego słowa.
• e - przesuń kursor na koniec bieżącego słowa.
• b - przesuń kursor na początek bieżącego lub poprzedniego słowa.
• ^ - przesuń kursor na początek bieżącej linii.
• $ - przesuń kursor na koniec bieżącej linii.
• gg - przesuń kursor na początek pliku.
• yy - skopiuj bieżącą linię.
• p - wklej ostatnio skopiowaną zawartość do nowej linii.
• u - cofnij ostatnią akcję.
• Ctrl + r - ponownie wykonaj cofniętą akcję.
• /tekst - wyszukuje pierwsze wystąpienie szuakanej frazy.
• n - wyszukuje kolejne wystąpienia szukanej frazy.

Aby zapisać wprowadzone zmiany, mamy kilka opcji. Najpierw jednak, należy opuścić tryb edytowania.

Naciśnij klawisz esc i wyjdź z trybu edytowania.

Następnie w zależności od tego czy chcemy zapisać wprowadzone zmiany, wpisujemy:

• :wq - zapisuje zmiany i wychodzi z vima
• :q! - wychodzi z vima bez zapisywania wprowadzonych zmian

Prawa dostępu i zarządzanie użytkownikami

Teraz kiedy już poznaliśmy root, czas pobawić się w moderatorów. Każdy plik oraz katalog w systemie Linux ma przypisane prawa dostępu.

Ściąga do zadań

Użyj komendy ls -al i spójrz na 10-cio zankowe ciągi z lewej strony.

Oto jak należy je czytać:

Istnieje również alternatywna, skrócona wersja wyświetlania praw dostępu za pomocą cyfr. Polega ona na przydzieleniu pewnej wartości każdemu prawu, a następnie zsumowanie wszystkic wartości dla użykownika, grupy i innych. Oto jak to działa:

Dodatkowo, spójrz na kolejne informacje wyświetlone przez ls -al. Znajdziesz tam między innymi użykownika, który stworzył plik/katalog oraz grupę, do której ten plik/katalog należy.

Read, Write and Execute

Przyjrzyj się pierwszym 4 znakom prawa dostępu dla pliku example.txt. Jakie informacje możesz z nich odczytać?

Jak widzisz, domyślnie, właściciel pliku może odczytywać zawartość pliku oraz ją modyfikować, ale nie ma prawa do uruchamiania pliku (rw-).

Spróbuj wyświetlić zawartość pliku example.txt komendą cat.

Jak widzisz, możemy bez problemu odczytać zawartość naszego pliku.

Spróbuj wpisać coś nowego do pliku example.txt za pomocą vim i zapisz wprowadzone zmiany.

Tutaj również bezproblemowo wprowadziliśmy własne zmiany do pliku.

Spróbuj uruchomić plik example.txt wpisując ./example.txt. Jaki komunikat się pojawia?

W tym przypadku, nie mieliśmy uprawnień do uruchomienia pliku, więc system odmówił nam dostępu.

Zmiana uprawnień

Spróbujmy zmienić uprawnienia dla wspomnianego wcześniej pliku. Służy do tego komenda chmod. Ogólny wzór: chmod {u/g/o}{+/-}{r/w/x}.

Pamiętaj o użyciu sudo przed właściwą komendą.

Przykład nr 1: chcę przydzielić użytkownikowi prawa do odczytu i zapisu dla plik.txt:

sudo chmod u+rw plik.txt

Przykład nr 2: chcę zabrać innym możliwość wykonywania pliku plik.txt:

sudo chmod o-x plik.txt

Możemy również użyć notacji liczbowej.

Przykład nr 3: chcę aby użytkownik miał wszystkie prawa (7), a grupa i inni tylko prawo do odczytu (4):

sudo chmod 744 plik.txt

Zabierz użytkownikowi prawo zapisu do pliku example.txt. Spróbuj wprowadzić jakieś zmiany używając vim. Jaki jest rezultat?

Aby wyjść z vima, kiedy nie mamy praw do zapisu, należy użyć :q!.

Zabierz użytkownikowi prawdo do odczytu pliku example.txt. Spróbuj wyświetlić jego zawartość komendą cat. Jaki jest rezultat?

Za pomocą jednej komendy nadaj użytkownikowi prawo do zapisu i odczytu, grupie do odczytu, a innym nie dawaj żadnych uprawnień.

Tworzenie grup i użytkowników

Załóżmy, że otrzymałeś/aś zadanie utworzenia nowych grup dla użykowników twojego systemu. Masz utworzyć grupę dla pracowników (employee) oraz gości (guest).

Aby utworzyć nową grupę, użyj sudo groupadd nazwa_grupy.

Utwórz grupę employee oraz guest. Wyświetl istniejące grupy komendą cat /etc/group. Czy są tam twoje grupy?

Teraz, gdy masz już grupy, utwórz dwóch użykowników: employee1 i guest1. Służy do tego komenda sudo useradd nazwa_użytkownika --no-create-home. Flaga --no-create-home sprawia, że nie będzie tworzony katalog home dla tego usera, gdyż go nie potrzebujemy.

Utwórz użykowników employee1 i guest1. Znajdź nowo utworzonych użytkowników w pliku /etc/passwd.

Na koniec, przypiszmy użykownikom odpowiadające im grupy używając komendy sudo usermod nazwa_użykownika -a -G nazwa_grupy.

Przypisz userowi employee1 grupę employee, a userowi guest1 grupę guest. Użyj komendy groups nazwa_użytkownika aby sprawdzić, czy grupy zostały prawidłowo przypisane.

Ustaw również hasło 123 dla obu userów wpisując sudo passwd nazwa_użytkownika. Otworzy się interaktywny prompt, gdzie wpisuje się hasło.

Świetnie! Teraz sprawdźmy działanie grup w praktyce.

Stwórz plik work.txt z tekstem "tajne informacje" w środku. Zmień przypisaną plikowi grupę na employee. Aby to zrobić, użyj komendy sudo chgrp nazwa_grupy nazwa_pliku. Sprawdź, czy plik faktycznie należy już do tej grupy komendą ls -l.

Następnie zmień prawa dostępu, tak aby właściciel pliku oraz grupa (czyli u nas employee) mieli prawo do odczytu, a inni nie mieli żadnych praw.

Teraz sprawdźmy, czy guest1 faktycznie nie będzie mógł zajrzeć do pliku, ale employee1 już tak.

Używając su nazwa_użytkownika przełącz się na uzytkownika employee1.

Zauważ, że nie wyświetla się nic oprócz znaku zachęty, gdyż domyślnie Linux przypisał użytkownikowi bardzo okrojonego shella.

Aby to zmienić, wpisz chsh -s /bin/bash, a następnie exit. Ponownie zaloguj się jako employee1. Powinieneś teraz widzieć command prompt. Powtórz te operacje również dla guest1.

Teraz, gdy skonfigurowaliśmy użytkowników i ich interfejs, zaloguj się na employee1 i spróbuj wyświetlić zawartość pliku work.txt za pomocą cat. Następnie przełącz się na guest1 i wykonaj tą samą komendę. Czy prawa dostępu działają tak jak chcieliśmy?

Na koniec usuńmy stworzonych userów i grupy.

Zaloguj się na domyślnego użykownika (student). Aby usunąć użykownika, wpisz sudo userdel nazwa_użytkownika. Usuń w ten sposób employee1 oraz guest1.

UWAGA: Jeśli wyskoczy ci błąd, że dany user jest używany przez inny proces, zamknij terminal i otwórz go ponownie.

Usuń utworzone wcześniej grupy guest i employee komendą sudo groupdel nazwa_grupy.

Inne

Do zarządzania systemem Linux warto znać też inne komendy.

apt

Najbardziej podstawowym sposobem instalowania oprogramowania na systemach Linux są menedżery pakietów (programów). Najpopularniejszym obecnie, działającym na większości dystrybucji pokroju Ubuntu czy Debiana jest apt. Menedżer ten też służy do aktualizowania oprogramowania i całego systemu. Naturalnie, wymaga uprawnień root'a do działania. Składnia: apt OPCJA NAZWA_PAKIETU

Pobierz pakiet tree komendą sudo apt install tree. Spróbuj go uruchomić komendą tree.

wget

Bardzo prosty program służący do pobierania plików z internetu. Składnia: wget ARGUMENTY ADRES_URL_PLIKU.

curl

Podstawowy klient HTTP pozwalający wchodzić w interakcję ze stronami internetowymi.

Spróbuj użyć komendy curl google.com.

alias

Utworzenie własnej komendy. Pozwala na przypisanie do dowolnie długiej komendy jednego słowa kluczowego, które gdy zostanie wykonane wywoła zdefiniowaną komendę.

Wywołaj komendę alias la="ls -la, spróbuj wykonać komendę la. Zrestartuj terminal. Czy dalej możesz ją wykonać?

.bashrc

Skrypt w katalogu domowym, uruchamiający się przy każdym starcie sesji basha. Użyteczne do uruchamiania programów takich jak Neofetch lub permanentnego definiowania własnych aliasów.

Otwórz plik .bashrc w dowolnym edytorze tekstowym, dodaj do niego na końcu linijkę alias la="ls -la", otwórz nową sesje basha i spróbuj użyć komendy la.

Inne - Zadania

Ściąga do zadań

Zad 1 - pobieranie plików, zamiana słów

Pobierz plik z adresu https://pastebin.com/raw/XQ12Fx4u, odczytaj go i zamień wszystkie wystąpienia słowa "wimir" na słowo "wiet".

Komendy: nano/vim, chmod, wget/curl, sed, cat

Zad 2 - szukanie logów

Wyszukaj wszystkie pliki o rozszerzeniu .log w katalogu /var/log (używając komendy find) i przekieruj wyniki wyszukiwania do pliku log_files.txt. Sprawdź, czy zawiera wpisy zawierające słowo "error". Jeśli tak, wyciągnij te linie do pliku error_logs.txt. Usuń wpisy z pliku error_logs.txt, które zawierają słowo "debug". Wyświetl zawartość pliku error_logs.txt.

Komendy: find, grep, sed, cat

To już wszystko!

Ankieta

Zachęcamy do wypełnienia poniższej ankiety o warsztatach:

https://forms.gle/ZjNrAS44tsz7zU6o9